broedplaats
an goedheid en
oei van verderf
John Denver
grootste godheid
in hooggelegen
sanatorium
1
stuk
Dc2!
ien. Y
Itdagli
29.
31. cl
Ld7! (il
Da1 gfl
t) en m
tw
»n heeft met een paar reuze-
ngen de absolute top bereikt.
i ien, vijftien jaar heeft het
dorp in de Amerikaanse
I Colorado een faam gek re-
die te vergelijken is met die
Hollywood, Broadway of Las
it. Dertig jaar geleden was
in een slapend plaatsje, een
:t-tpookstad in een vallei
I in de Rocky Mountains. Als
ipoester werd het uit de
p gewekt door een goede
met veel idealisme en veel
i. Nu is het de plaats waar je
test moet zijn als je je rekent
de categorie Bekende Ameri-
in. Iedere ster heeft eens de
Hiw van Aspen geproefd. Ie-
superster heeft een stulp,
I, veilig en oergezond boven
oaring Fork Vallei,
en heeft "een gouden klank en
Aspen zijn verbonden de na-
John benver, Koning Feisal,
ira Streisand, de Kennedyclan,
<jr, Sammy Davis, Dionne War-
Claudine Longet, Larry Hag-
Jill St-John, Ingrid Bergman,
Id Ford, Andy Williams, Farah
Werner Erhard en Peter
glas.
at blanke avonturiers de Ute-
anen hadden verjaagd, werd
I 1880 de nederzetting Aspen
de grond en de bossen ge-
npt. Uit de rotsen werd kost-
r zilver gehaald en Aspen vaar-
Br wel bij. Het werd aangesloten
i nedtj,et groeiende spoorwegnet en
het vkme B. Wheeler zette er een
name sehotel en een operagebouw
oernty De zilvertijd bracht voor-
zelfv ed, maar het was slechts tijde-
i ech in 1893 zakte de markt in en
hij lichten de mijnen waardeloos
t bitti op. Dertien jaar had de glorie
voor I uurd. Aspen werd vergeten en
tok voioor per jaar tientallen van de
c5? coo bewoners. Maar de zilver-
was maar een voorproefje. Na
zilver kwam het goud.
r namgingen wel heel wat generaties
*n. Mjrheen. De eeuwwisseling en
n koestert zich begin januari
Barszonnetje.
al in een
wereldoorlogen passeerden
ijl Aspen nauwelijks bewoog
ir een dikke deken van onge-
sneeuw. Aspen is nu een
Imijn, een eliteoord dat Bud
ïfeld in 1975 inspireerde tot
>oek ..Aspen". Het is een snel-
man vol dollars, drugs, sex en
dentie.
I snel een tv-serie van ge-
ikt, die ook de Nederlandse tv-
armen haalde. Voor de veilig-
werden de sexuele hoog-
en de drug-scènes eruit
fiaald en werd een moordcom-
I toegevoegd. Maar dat Aspen
p peperduur Sodom was gewor-
alleen betaalbaar voor de
otste zondaars, was iedere kij-
j inmiddels wel duidelijk gewor-
t rni&maart had AsPen z>jn eer-
m"k grote society-moord. Wladimir
tider" Sabich, skikampioen en
boy, werd in zijn badkamer
Igeschoten door Claudine
iget, ex-echtgenote van Andy
liams, van beroep zangeres en
B2'zi?rice' AsPen verkrampte. Claudi-
11 werd in huis genomen door zan-
John Denver, terwijl de nieuws-
irs de hele vallei omwoelden,
ly Williams en acteur Jack Ni-
ilson snelden naar de rechts-
I, maar niemand kon voorko-
dat Claudine haar straf kreeg,
moets een maand brommen,
ider" Sabick kreeg een plaats
in de geschiedenis. Zijn foto
in het muf ruikende museum
hittr de AsPen Historical Society,
onze eerste morgen in Aspen
;en er in de milde sneeuwregen
gewone Amerikanen rond te
in. Zouden er achter die zonne-
le atrillen echt geen gouden vedetten
ndenêten en cocaïne-handelaren met
lie hi n pistool in de broekriem? As-
n aatn is een lief, schattig plaatsje
nam Bt mooie Victoriaanse woningen,
irricfèaar dat het dagelijks leven er lijkt
Mis i een scène uit een flonkerende
eerie, is moeilijk vol te houden,
ijl wij nog wat onwennig heen
rbanf weer scharrelen tussen de win-
en de hotels die qua naam en
ispecfcer hun best doen een Europese
ilpenjindruk te wekken, trekken
in d oog op de helling leden van de
ans ynnedy-familie hun skipakken
i. Edward zelf glijdt voorzichtig
ir beneden, voorafgegaan door
e lijfwachten. Hij kent de harde
Hen en de bochten, hij komt
r elke winter. Natuurlijk is hij
die ii og niet zo professioneel als Ge-
vinte ild Ford, de ex-president die veel
iroor i het nabijgelegen Vail zit. Die
hoojjulkt regelmatig op in de omgeving
er zijn zelfs ski-kampioenschap-
n naar hem genoemd.
sl ge
:s
heflenry Kissinger is ook een trouwe
5rm«£«zoeker van Aspen. In zijn drukke
*~Bn liet hij zich regelmatig voor
stil en zuiver weekendje afzet-
het hooggebergte en waar;-
egre*lagen
"p
schijnlljk keert die tijd weer. Op
Aspen Airport houdt men weer een
landingsplaatsje vrij voor de „lear-
jet" van Doctor Kissinger.
De sneeuw op de hoge hellingen is
echt, voor een groot deel tenminr
ste. Als de temperatuur te hoog
wordt, wordt snel kunstsneeuw ge-
produceerd. The show must go on.
De filmgigant Twentieth Century
Fox is niet voor niks de grootste
belanghebbende in de Aspen Ski
Corporation. Het is alsof deze film
werkgever borg wil staan voor een
geslaagde wintersportvakantie
voor het personeel.
Op de skihellingen in een behaag
lijk zonnetje treft men gebruinde
blitzmakers aan, maar nog veel
meer kneuzen die met veel bomba
rie naar de kabelbaan stappen...
en stumperend naar beneden suk
kelen. Hun ego is al voldoende ge
streeld door de dure ski-attributen
en de naam Aspen.
Hoe Barbara Streisand het eraf
brengt, kan ik niet constateren,
haar capriolen blijven onzichtbaar
voor de rest van de wereld, leder
een in Aspen weet ondertussen dat
ze zich er ook wil vestigen. Agen
ten zijn voor haar op zoek naar een
passende behuizing.
De zilverperiode in de vorige eeuw
was een leuke aanloop voor As
pen, maar nu is het grote werk ei
genlijk pas begonnen. Het is een
goudmijn met onbegrensde moge
lijkheden.
Exclusief
Hoewel, er zijn mensen die juist
wel grenzen willen trekken en de
zuiverheid en exclusiviteit willen
bewaren. Zo is Aspen bijvoorbeeld
een van de zeldzame plaatsen in
de Verenigde Staten waar tenten
met lopende band-voer, die je ver
der in elk gat kunt aantreffen, vol
ledig ontbreken. Zoiets hoort ook
niet een elite-oord als Aspen.
„Belachelijk", snatert een dame in
ons hotel. Zij had
het trouwens kun
nen weten. Voor
haar hotel betaalde
ze twee tot driemaal
meer dan fatsoenlijk
is voor zo'n accom
modatie. Er wordt
's middags na het
skiën gekruide wijn
aangeboden met
enige zoete bak
kerswaar. Maar dat
is dan ook de enige'
extra service die de
eigenaar biedt. Je
betaalt gewoon en
kele tientallen dol
lars voor de naam
Aspen; voor een ex
clusief Aspen zon
der McDonalds.
Ik kan me goed
voorstellen dat de
industrieel Walter Paepcke juist
deze plek uitzocht vlak na de
Tweede Wereldoorlog om een pa
radijsje op aarde te bouwen.
Paepcke had een soort Grieks
ideaal in zijn hoofd. Hij wilde in As
pen mensen kweken met een ge
zonde geest in een gezond li
chaam. De zuivere, ijle lucht en de
skipartijen zouden de spieren moe
ten stalen en daarnaast zou er mo
gelijkheid moeten zijn om het ver
stand te scherpen.
Het startschot viel in 1949 toen
Paepcke een „Goethe Bicenten
nial" organiseerde, waar Albert
Schweitzer verscheen en ook onze
Groninger professor Gerard van
der Leeuw. Daarna werden jaarlijk
se vedetten naar Aspen gehaald,
schrijvers, musici en vooral ver
maarde sprekers die hun zegje
mochten doen in het spinternieuwe
Aspen Institute for Humanistic Stu
dies.
Natuuraanbidders
De verheven idealen van Walter
Paepcke hebben weinig te maken
met de decadente klank die Aspen
heeft gekregen door de aanwezig-
beid van zoveel veelbesproken rijk
aards. Wel zorgde zijn streven naar
een sneeuwwitte ziel in een rots
vaste body in de jaren zestig voor
een toevloed van jongei onbedor
ven natuuraanbidders. Zoals dat in
die tijd mode was, kapten velen
met familie, carrière en maat
schappij om in afzondering een
nieuw geestelijk evenwicht te vin
den. Ze kwamen, naar dat onbe
reikbare nest in Colorado om zich
in alle rust over te geven aan yoga,
meditatie, vegetarische hapjes of
gewoon de eigen navel.
Hijgend kwamen ze naar boven, de
alternatieve leraren, de doctoran
dussen in de zachte sector, de
nieuwe juristen en de filosoofjes.
Tenminste, als ze geld hadden,
want er was alleen plaats voor rijke
drop-outs. Als het idealisme teveel
geld kostte, gingen ze In het win
terseizoen werken in restaurants
en hotels.
Je hoefde niet naar het Verre Oos
ten om vrede te vinden. Bovenop
de versteende ruggegraat van
Amerika lag het Tibet van de Ame
rikanen zelf. Aspen, verheven bo
ven de alledaagse zorgen en tege
lijk zo dicht bij de hemel dat hier
alle verwachtingen ingelost kunnen
worden.
In de jaren zestig hing In Aspen
nog een intiem, gemoedelijk sfeer
tje. Vele straten moesten nog ver
hard worden en je kon dwars door
het centrum via Mill Street door
skiën naar het gerenommeerde
Hotel Jerome. De bar in het hotel
geldt nog steeds als een gezellige
ontmoetingsplaats.
Het jonge intellectuele volkje ver
zette zich tevergeefs tegen de
steeds dreigende vercommerciali
sering van de stad.
Aspen was een sanatorium op het
topje van de wereld, maar vrij snel
bleek dat de dagelijkse blik op het
kolossale hooggebergte niet vol
doende was om een leven lang
„high" te zijn. Diverse chemische
hulpmiddelen werden gebruikt om
de natuur een flinke
handje te helpen.
De overheid in As
pen gedraagt zich
zeer mild. „Marihu
ana Is een pro
bleem, maar het is
niet de misdaad van
de eeuw", zegt een
politieman. Sheriff
Dick Kienast rea
geert op een wijze
die past bij de havi
ken van de FBI en
de DEA („Drug En
forcement
Agency"). „Een ver
schil in filosofie", zo
wordt het officieel
genoemd.
De DEA is zeer ac
tief ih Aspen, dat
volgens een FBI-
ambtenaar een „be
langrijk drugs-rampgebied" is, de
cocaïne hoofdstad van de wereld.
Peter Bensinger, chef van de DEA,
kwam naar Aspen om de bestuur
ders ervan te overtuigen dat een
grootscheepse operatie met „stil
le" drug-speurders de enige oplos
sing is, maar het fiat is nog steeds
niet gegeven.
De heilzoekers blijven zoeken,
vooral in het Aspen Institute for
Humanistic Studies, op een steen
worp afstand van de helder kabbe
lende Roaring Fork-rivier. Steeds
weer komen er nieuwe zaligma
kers, de ene is al dichter bij de ab
solute waarheid dan de andere.
Aspen stikt van de mensen die zich
geroepen voelen zich sterk te ma
ken voor het Menselijk Geluk. As
pen belooft gouden bergen. Wie
nog geen miljohair is, probeert er
vat te krijgen op een gouden toe
komst.
echte vertegenwoordiger van het
jonge volk dat zich in de jaren zes
tig in Aspen vestigde. Firma's In
open haarden en zonne-installaties
floreren in dit gebied. En Denver
doet alles in het groot.
Hoewel, ook daar zijn sommige In
woners het niet mee eens. In 1979
liet de zanger bij zijn woning een
John Denver (rechts) met de „god" Werner
Erhard (links) en Buckminster Fuller, de uit
vinder en science-fiction filosoof.
tank in de grond zakken met zeker
18.000 liter benzine om in tijden
van schaarste toch te kunnen rij
den en vliegen. Op het terrein van
de Windstar Foundation plande hij
een tank voor 5.000 liter benzine.
Pat O'Neill van de Weekly Newspa
per maakt zich daar zeer kwaad
over. „Jaren geleden demonstreer
de hij tegen de aanleg van een
snelweg bij Glenwood Springs.
Hoe kan iemand snelwegen haten
en benzine zo liefhebben?".
De fans zullen zich daarover niet
druk maken. Regelmatig mag een
groepje naar Aspen komen. John
Denver praat dan over zijn World
Family en de zaken die hij steunt.
Greenpeace, World Wildlife Fund,
de Cousteau Society, Foster Pa
rents Plan. Als een vredespijp
geeft hij een coupe ijs met noten
en warme chocola door aan zijn
bewonderaars.
John Denver Morele verblinding
Broedplaats
Tegenstanders In Aspen lachen
smalend als ze dat horen. Ze wij
zen op een tv-show die Denver In
de Rocky Mountains opnam. Als
grote stunt liet hij twee jonge wol
ven los om zijn liefde voor de on
gerepte natuur te bewijzen. Direct
daarop riepen dierenliefhebbers
verontwaardigd dat het zeer de
vraag was of de wolven zich wel al
leen zouden kunnen redden In een
voor hen totaal vreemde omgeving.
Ooit zijn er stickers uigedeeld met
de tekst „J.D. go home". Dat is
natuurlijk onzin. Denver hoort on
verbrekelijk bij Aspen, waar de
tweeslachtigheid groteske vormen
heeft aangenomen. Het Is een
broedplaats van goedheid en een
poel van verderf.
Idealisme en geldzucht vormen
daar in Colorado een afwisselend
landschap van bergen en daten.
DIRK VELL^NGA
De grootste godheid in dit hoogge
legen sanatorium is John Denver.
Onbereikbaar hoog ligt in het Star-
wood-gedeeite zijn woning. In 1967
ging hij als folksinger met de pet
rond in het ski-oord Snowmass,
vlakbij Aspen en een jaar later be
sloot hij zich in A3pen te vestigen.
Hij heeft ondertussen zowat alle
verlossingstherapieën gevolgd en
vele profeten naar het instituut ge
bracht. Hij zingt simpele opgewek
te liedjes in de Amserikaanse tradi
tie en is daardoor het troetelkind
van miljoenen. Maar Denver wil
veel meer. Vanaf het dak van de
wereld wil hij vrede en goedheid
uitstrooien over de hele aarde. Zijn
geloof is onwrikbaar. „Het leven is
perfect, daar geloof ik in", zingt hij.
Op het kantoor van zakenman
Martin Stouffer, waar een deel van
John Denvers belangen wordt be
hartigd, heerst een bijna religieuze
stemming. Kim Lutz zwaait er de
scepter. Ze houdt zich bezig met
de door Denver gesteunde milieu
projecten en beijvert zich voor de
World Family (Wereld Familie),
zoals de grote fanclub wordt ge
noemd. De zanger zelf laat zich zel
den zien in het centrum van Aspen.
Hij daalt slechts af naar de vallei
om af en toe een concert te geven
waarvan de gelden gaan naar een
project in Aspen. De gemeenschap
is hem daarvoor dankbaar, maar
er zijn ook mensen die Denvers be
moeienissen met Aspen niet zo
zien zitten.
„Het is goed dat hij benefiet-con
certen geeft", zegt een lid van het
personeel In ons hotel, „maar de
vaste inwoners hier vinden dat hij
te veel mensen naar Aspen haalt".
Een barkeeper in Hotel Jerome:
„Hij heeft de mond vol over het mi
lieu, maar hij vernielt zelf het land
schap. Sommigen doen dat met
bulldozers, hij doet het met mu
ziek".
John Denver heeft verschillende
malen zijn woonoord Starwood en
de verblindende schoonheid van
de Rocky Mountains bezongen.
Aan de fans die daarop toestroom
den, hebben vooral de puriteinen
geen behoefte.
Windmolens
In een grote vallei bij Snowmass
begon men enige tijd geleden met
een spectaculair project. John
Denver liet daar voor zijn „Wind-
star Foundation" een paar kolos
sale windmolens neerzetten. Vori
ge zomer werd door zestien en
thousiaste medewerkers met man
en macht gewerkt aan de zonne-
energie-lnstallatie. Als dat allemaal
goed gaat, wil Denver beginnen
met de bouw van een eigen univer
siteit.
John Denver Is in zekere zin een
Eens was John Denver een dik
knaapje met peenhaar en een on
mogelijke naam, Henry John Deut-
chendorff. Hij zong folksongs,
maar voelde dagelijks de druk van
zijn autoritaire vader, een kopstuk
in de Amerikaanse luchtmacht.
Toen het eerste geld binnenkwam,
wendde Denver zich tot de gene
zers en de redders die in Oost en
West opstonden. Hij deed aan
Transcendente Meditatie, yoga,
Rolf (massage tegen lichaamspij
nen), Pyramide Power (slapen on
der een pyramidebouwsel) en luis
terde in zijn woning dagenlang
naar Swami Muktananda.
Denvers nietige persoonlijkheid
werd opgeblazen en hij bereikte
naar eigen zeggen een hoger stadi
um van bewustzijn.
Een van zijn vrienden is Wener Er
hard, de uitvinder van EST, de Er
hard Seminar Training. EST houdt
het midden tussen een oosterse fi
losofie en een recrutenopleiding bij
de Amerikaanse marine, en is zeer
populair in de VS. Velen hebben
gewezen op de morele verblinding
die deze training kan veroorzaken:
mensen lopen zo te koop met hun
eigen „ik" dat ze de rest vrolijk
vertrappen.
Denver denkt daar anders over. Hij
noemt Erhard een
„god". Samen met
Swami Muktananda
regeert Erhard het
heelal. Hun geesten
bevinden zich op
het allerhoogste ni
veau. Een trapje la
ger staan mensen
als Jacques Cous
teau en Werner Von
Braun en uiteraard
John Denver zelf.
Afgelopen zomer
haalde Denver de
uitvinder en scien-
ce-fiction-filosoof
Buckminster Fuller
naar Aspen. Fullers
ideeën over de ar
chitectuur van het
universum zouden
de mensheid van
dienst kunnen zijn,
aldus John Denver. Buckminster
Fuller mocht zijn 85e verjaardag
vieren op de Windstar Foundation
en John Denver en Werner Erhard
weken niet van zijn zijde.
Enige maanden geleden betrad
Denver het spreekgestoelte in het
Paepcke Auditorium bij het Aspen
Institute for Humanistic Studies.
Zijn rede ging over "menselijk
zijn".
In de jaren zoetig
tïem, gemoedelijk sfeertje.
