B
elgië'plat'door stakingeïi tegen loonstop
rwA
Waar wij doorkomen mag
niemand in leven blijven
Neutronenbom in april
overlegpunt bij NAVO
Onenigheid in Iran
over afloop
gijzeling neemt toe
miTSE HUURLING IN ZUID-AFRIKA
VER STRIJD IN NAMIBIË
Bouw van
,Brokdorf'
voortgezet
Israël: Nederlandse
leschuldiging ongegrond
Garwood
schuldig
bevonden aan
collaboratie
TOPFUNCTIONARIS
VATICAANSE BANK
GEARRESTEERD
UITENLAND
"iOÏTi
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 6 FEBRUARI 1981 PAGINA 11
an onze correspondent Mare de Koninck)
russel Tienduizenden werknemers in uit-
nlopende Belgische bedrijven hebben giste-
d gestaakt tegen de wettelijke loonstop die
iregering-Martens wil doorvoeren en gisteren
(initief door het parlement is goedgekeurd.
maatregel stelt een nullijn vast voor alle lo-
o en salarissen boven 2400 gulden bruto per
aand tot eind 1982. Alleen de stijging van de
nsumptieprijzen zou worden vergoed. Lagere
inkomens kunnen nog een lichte reële verho
ging ondergaan.
De wet voorziet echter tevens in de mogelijkheid
dat werkgevers en werknemers voor 15 februari
alsnog een vrijwillig centraal akkoord sluiten. In
dien zo'n akkoord gelijksoortige matiging inhoudt
als de wettelijke loonmaatregel, vervalt de wet.
Premier Martens heeft zelf al voorgerekend - al
kan geen enkele econoom hem daarin volgen - dat
een vrijwillig centraal akkoord wél enige ruimte
laat voor een geringe reële inkomensverbetering
van gemiddeld 1,25 procent, gecombineerd met een
verkorting van de werkweek tot 38 uur. De pre
mier deed gisteren in de Senaat een dringend be
roep op de sociale partners om de komende week
tot het uiterste te proberen daarover overeenstem
ming te bereiken. Waarnemers menen dat de rege-
ring-Martens met de loonwet voornamelijk heeft
beoogd de werknemers tot bescheidener looneisen
te brengen dan ze anders gesteld zouden hebben.
Op deze wijze kan de sociale rust in het land weer
terugkeren. De premier heeft echter hoog spel ge
speeld, want thans geven de werkgevers de voor
keur aan de wettelijke loonstop en aanzelen ze om
alsnog een centraal akkoord met de bonden aan te
gaan.
De socialistische en christen-democratische vak
centrales hadden voor gisteren met name opgeroe
pen tot stakingen omdat de loonstop alle lopende
CAO's doorbreekt en omdat de vrije beroepen we
gens gebrek aan controle-maatregelen de nullijn
gemakkelijk kunnen overschrijden.
In bijna alle Belgische steden lag gisteren het o-
penbaar vervoer stil, tal van industrieën in Wallo
nië en in Vlaanderen bleven onbemand en vele
banken en warenhuizen hielden de deuren geslo
ten.
imbi-o
xxasa
vag" VF It een rapport van een internatio-
1364 ife onderzoekscommissie over zui-
jk Afrika blijkt dat in de Zuid-
rikaanse troepen in Namibië
\urlingen van diverse nationalitei-
meevechten. In onderstaand ar-
el vertelt een Engelse huurling
»r zijn ervaringen. De huurling,
Ivor John Edwards, behoorde tot
it geheimzinnige, op papier niet
staande, 32e bataljon dat, naar
niekei d zeggen, tot voornaamste taak
ift dè burgers die zich in een be-
ald gebied op hun weg bevinden,
de weg te ruimen om te voorko
en dat ze de zwarte Namibische
'vrijdingsorganisatie SWAPO aan
b« edsel en informatie over de Zuid-
ikaanse troepenbewegingen hel-
n. Gevraagd naar een reactie
>eft de Zuidafrikaanse ambassa-
>ur in Londen, Marais Steyn, het
!Cbaal „een samenraapsel van leu-
is" genoemd en geweigerd ver-
commentaar te geven.
iation
ipsver l
matig,
vkoop,
20-7-
ONDEN Trevor Edwards kamde
trig jaar oktober met zijn peloton een
•uvelachtig terrein in zuidelijke An-
ila uit op zoek naar een kleine groep--
lerrilla's van de zwarte Namibi-
bevrijdingsbeweging SWAPO,
tlolseling sprongen er twee kinderen
lil het dichte struikgewas. Zo hard ze
onden renden ze weg.
zei: niet schieten. Een van mijn
ia/men begon de kinderen in hun ei-
n taal toe te spreken. Toen kwamen
t die andere kinderen te voorschijn,
k. zij begonnen te rennen en natuur-
zei ik toen: „Uitschakelen. We be-
men te schieten".
46 fed:
Is meer kinderen kwamen te voor-
jn. Sommigen waren helemaal naakt,
ïadden hun kleren uitgedaan om te la-
zien dat ze ongewapend waren. We
loten ook dat jonge meisje neer. Ze.
bet een jaar of vijf zijn geweest. En we
jodden haar vader. In totaal hebben we
:n denk ik negen mensen neergescho-
Itoeet niet hoe het kon, maar op de een
Bndere manier waren de moeder van
Itneisje en haar zusje niet doodgescho-
J We lieten hen daar achter en gingen
pier met onze patrouille. Ze volgden
pdeze moeder en haar dochtertje.
„Ze bleef de hele dag op zo'n 100 meter
afstand achter ons aan lopen. Ze huilde
niet en zei niets. Als wij stopten, stopten
zij ook. We gingen terug en probeerden ze
weg te jagen, maar ze bleven terugkomen.
Ik kreeg er kippevel van. Telkens als ik
me omdraaide, stonden ze er. Het bracht
me aan het denken."
Afgezien van de gewetenswroeging die
het incident bij Trevor Edwards had ver
oorzaakt, was de patrouille een routinek
westie voor de mannen van het 32e batal
jon van het Zuidafrikaanse leger. Het is
een expliciet onderdeel van de „geheime
oorlog strategie" tegen Angola om burgers
te doden en dorpjes zoveel mogelijk te
verwoesten.
„Onze voornaamste taak is om een gebied
te veroveren en te „zuiveren". We kam
men het systematisch uit en doden alles
wat we tegenkomen, vee, geiten, mensen,
alles. We zijn ingehuurd om de SWAPO
uit te schakelen en dus doen we alles om
te voorkomen dat ze voedsel en water in
de dorpjes kunnen halen. En ondertussen
is de SWAPO ons nog steeds te slim af en
passeert de grens tussen Angola en Nami
bië met gemak. Tot dusver heeft ons werk
niet veel geholpen".
Op Kerstavond waren de twijfels die Ed
wards sinds het incident met de moeder
en haar dochtertje hadden gekweld, veel
sterker gewonden. Hij had zijn basis in
Buffalo aan de rivier de Okavango in
Noord-Namibië verlaten voor een verlof
van vier weken. Maar in plaats van de
Kerstdagen in Kaapstad door te brengen,
nam hij een vliegtuig naar Londen. „Ik
had er gewoon genoeg van en vond dat de
mensen moesten weten wat zich daar pre
cies afspeelt".
Het 32e bataljon van het Zuidafrikaanse
leger bestaat uit 1200 soldaten van wie
aangenomen werd dat ze in 1975 door de
Cubanen waren vermoord. Het bataljon
dat wordt geleid door geheimzinnige offi
cieren die opereren van een basis die offi
cieel niet bestaat, werd in 1975 opgericht
door de Zuidafrikaanse militaire inlichtin
gendienst-toen het tij in de Angolese bur
geroorlog zich door toedoen van de Cuba
nen en de Russen begon te keren.
Vorig jaar kwam hij, tezamen met andere
huurlingen na veel vijven en zessen in het
32e bataljon. De eerste weken brachten ze
door op de basis in Buffalo waar ze met
het terrein vertrouwd werden gemaakt en
elementair Portugees leerden. Enkele we
ken later mochten ze er voor het eerst op
uit. Doel van de tocht was Savate, 60 kilo
meter landinwaarts.
Met in totaal 300 man, verdeeld over twee
compagnieën en een mortierpelëton, trok
ken ze in Zuidafrikaanse Scammels over
de grens om 15 kilometer voor Savate te
stoppen. De volgende morgen maakten de
blanke officieren hun gezichten zwart en
leidden hun mannen naar Savate. Ieder
een was zwaar beladen en had minstens
zes granaten bij zich. Toen ze de stad na-,
derden, splitsten de mannen zich op om
ontsnappingen te voorkomen.
„Het probleem was dat de informatie die
we over de stad hadden gekregen fout
was. We dachten dat er maar enkele com
pagnieën in de stad waren, maar er zat
een compleet bataljon. Pas bij de derde
aanval konden we de stad binnendringen
en we hadden bijna twee hele dagen no
dig om de stad te zuiveren. Aan onze kant
vielen 16 doden, onder wie zes blanken".
Een week later protesteerde de Angolese
regering bij de Secretaris-Generaal van de
Verenigde Naties, Kurt Waldheim, en be
schuldigde Zuid-Afrika van de aanval op
Savate. Uiteraard ontkende Zuid-Afrika
in alle toonaarden er iets mee van doen te
hebben gehad.
De aanval op Savate was in zoverre ongë-
woon dat het een bepaald doel had. Nor
maal gesproken moet het 32e bataljon in
vier a vijf weken een bepaald gebied in de
Angolese jungle uitkammen. „Soms is het
erg moeilijk en zwaar. Vaak moeten we
de plaatselijke bevolking ondervragen en
dat kan heel naar zijn. Als ze niet willen
praten, martelen we ze net zo lang tot ze
wel wat zeggen. Als we met hen klaar
zijn, schieten we ze dood. Alleen Angolese
'regeringssoldaten nemen we mee voor
normale ondervraging.
„Soms moest je kinderen martelen om de
ouders te laten praten. Er was eens een
keer een jongetje van 12 jaar. We wilden
van zijn moeder horen wat er precies aan
de hand was, maar ze vertikte het om
haar mond open te doen. Toen hebben we
het jongetje beetgepakt en hem als een kip
bij zijn benen opgehangen, met zijn polsen
vastgebonden op zijn rug. We begonnen
waterpolo met hem te spelen. We lieten,
hem in een watertje zakken en trokken
hem dan weer omhoog. Al die tijd gaf hij
geen kik. Hij schreeuwde niet en huilde
niet. De moeder vertelde ons niets. Uit
eindelijk hebben we hem in het water
achtergelaten waar hij is verdronken.
Kijk, dat soort dingen, daar houd ik niet
Edwards praat overigens heel vriendelijk
over zijn collega's. Maar zegt ook: „Als we
vrouwen moeten doden, of kinderen moe
ten ophangen, zijn er die er om moeten la
chen en foto's maken van zichzelf naast
de lijken. Ze beschouwen hen niet meer
als mensen, maar als dingen".
NICK DAVIES THE GUARDIAN
Opnieuw
uitbarsting
St.-Helens
De vulkaan St.-
Helens aan de
Amerikaanse
westkust die vo
rig jaar een on
gekende uitbar
sting had, explo
deerde gisteren
opnieuw. De uit
barsting die
door vulkaan
kenners was
voorspeld, zorg
de voor een gro
te stroom welke
tot in de wijde
omtrek zichtbaar
was.
(Van onze correspondent Ami
van Vree)
BONN Vandaag wordt de
bouw van de kerncentrale
Brokdorf in het noorden
van Duitsland, die sinds het
begin van 1977 door allerlei
gerechtelijke procedures
had stilgelegen, voortgezet.
Nadat diverse instanties al
toestemming hadden gege
ven, deelde de minister-pre
sident van de deelstaat
Sleeswijk-Holstein gisteren
mee dat hij binnenkort de
tweede van de reeks bouw
vergunningen zal verlenen.
Deze deelstaat is een van de
betrokkenen in het omstreden
project dat naar huidige schat
ting al 2,5 miljard D-Mark zal
gaan kosten en dat, als er ver
der niets tussen komt, begin
1987 in gebruik kan worden
genomen. De tweede deelne
mer is de stad Hamburg waar,
zoals bericht, de regerende so
ciaal-democraten zich deze
week na een dramatische zit
ting tegen de atoomcentrale
hebben uitgesproken. Binnen
kort neemt het stadsbestuur
een besluit of zij met deze af
wijzing mee zal gaan en of zij
het gemeentelijk electriciteits-
bedrijf (staatseigendom) zal
dwingen om zich uit het
project terug te trekken.
(Van onze correspondent Mare de Ko
ninck)
BRUSSEL NAVO-kringen in Brus
sel verwachten dat de defensieminis
ters van het bondgenootschap op 7 en 8
april zullen beraadslagen over de Ame
rikaanse gedachte, om de omstreden
neutronenbom alsnog in produktie te
nemen. Op genoemde dagen komen de
NAVO-bewindslieden in de Westduitse
hoofdstad Bonn bijeen voor de half
jaarlijkse vergadering van de Nucleai
re Plan Groep (NPG).
Ook het NAVO-besluit van december
1979 om 572 kernraketten in West-Europa
op te stellen (waarvan 48 in Nederland)
zal op de NPG-vergadering in Bonn weer
aan de orde komen. Ten aanzien van de
neutronenbom is de verwachting bij de
NAVO in Brussel dat de regering-Reagan
het vraagstuk binnenkort zal aanmelden
bij de permanente NAVO-raad op het
hoofdkwartier. Als dat is gebeurd zal er
voorbereidend overleg beginnen tussen de
permanente vertegenwoordigers van de
NAVO-lidstaten in Brussel en in de mili
taire comité's.
Waarnemers in de Belgische hoofdstad
verhelen niet dat de neutronenbom kwes
tie tot grote conflicten tussen de geallieer
den kan leiden. Men legt evenwel veel
nadruk op de verklaring van Amerikaans
defensieminister Weinberger, dat de Eu
ropese bondgenoten zullen worden ge
raadpleegd alvorens een besluit over al
dan niet produceren valt
NAVO-diplomaten wijzen erop, dat erva
ringen met voormalig Amerikaans presi
dent Carter met name de regering
Schmidt in Bonn tot grote omzichtigheid
nopen. Carter heeft destijds Schmidt doen
instemmen met de neutronenbom, maar
besloot vervolgens om niet tot produktie
over te gaan. West-Duitsland is militair-
-strategisch het meest „geschikte" gebied
om neutronenbommen te gebruiken tegen
een eventuele vijandelijke tankaanval.
De eigenschap van de neutronenbom om
„mensen te doden en gebouwen en mate
rieel te sparen" heeft in de jaren 1977 en
1978 in brede kring verzet opgeroepen te
gen het „etisch onaanvaardbaar" geachte
wapen. Opname ervan in het NAVO-wa-
penarsenaal werd daardoor politiek on
mogelijk. Andere tegenstanders menen
dat in een oorlogssituatie het gebruik van
neutronenbommen zo verleidelijk zal zijn
dat de drempel naar een totale kernoorlog
belangrijk wordt verlaagd.
AVIV Een speciale VN-commissie
beschuldigingen van Nederlandse leden
B Unifil onderzocht heeft over het opbla-
K van de lijken van vijf Palestijnse infil-
mten door Israëlische soldaten, is tot de
klusie gekomen dat de beschuldigingen
kegrond zijn. Dit is gisteren in Israëlische
lichten gemeld.
I Israëlische staatsradio, die Israëlische offi-
"en uit de omgeving van de onderzoekscom-
ksie citeerde, meldde dat de uit drie leden be
lande commissie had vastgesteld dat de zaak
A „misverstand" is. Aan de commissie, onder
ling van de Zweedse generaal Stig Walden-
Am, waren foto's van de vijf Palestijnen ge-
|id die in Libanon genomen waren voordat
i missie ondernamen, alsmede foto's die
journalisten na het pathologisch onderzoek van
de vijf lijken hadden genomen, aldus de radio.
Het misverstand zou ontstaan zijn toen de Ne
derlandse militairen zich op enige afstand op
een heuvel bevonden Vanuit hun gezichtshoek
leek het alsof de Israëliërs een vloeistof over de
lijken uitstortten en deze daarna met explosie
ven opbliezen. In feite goten de Israëlische sol
daten echter eerst water uit de veldflessen van
de dode Palestijnen. Daarna stapelden zij hun
„sabotagemateriaal" op en bliezen dat op. Later
namen Nederlandse militairen van een afstand
foto's. De Israëliërs eisten de foto's op en ver
grotingen toonden aan dat de lijken niet opge
blazen waren, aldus de radio. Het VN-rapport
wordt volgende week gepubliceerd.
CAMP LEJEUNE (North
Carolina) Een vijf leden
tellende militaire jury heeft
gisteren soldaat eerste klas
bij de Amerikaanse mari
niers, Robert Garwood,
schuldig bevonden aan col
laboratie met de vijand ge
durende de bijna veertien ja
ren dat hij Vietnam krijgs
gevangene was.
De 34-jarige Garwood werd
ervan beschuldigd dat hij met
de vijand had gecollaboreerd
door het uniform van het
Vietnamese leger te dragen,
door een geweer te dragen ter
wijl hij Amerikaanse gevange
nen bewaakte en mede-krijgs
gevangenen te ondervragen en
te indoctrineren.
De verdediging had naar vo
ren gebracht dat Garwood
door zijn behandeling en lang
durige gevangenschap krank
zinnig was geworden en niet
meer wist wat hij deed. Een
van de getuigen verklaarde
dat Garwood zich niet reali
seerde dat hij bezig was zijn
medegevangenen te ondervra
gen. „Op een bepaald tijdstip
verloor Garwood zijn identiteit
van marinier", aldus zijn con
clusie.
-•w.
Brandweermannen ruimen de schade op die is ontstaan
aan het Parijse kantoor van de Amerikaanse luchtvaart
maatschappij TWA, nadat daarop een bomaanslag was
gepleegd.
Bomaanslagen te Parijs
PARIJS In de Franse
hoofdstad zijn gisteren bom
aanslagen gepleegd op de kan
toren van de Amerikaanse
luchtvaartmaatschappij en de
Franse Air France aan de
Champs Elysees te Parijs. Een
voorbijganger werd licht ge
wond. Er werd aanzienlijke
■schade aangericht.
De Armeense nationalistische
beweging „derde oktober"
verklaarde later voor deze
aanslagen verantwoordelijk te
zijn. Het zou een wraakactie
zijn voor de behandeling van
Armeense burgers door „Fran
se fascisten" te Alfortville bij
Parijs.
TEHERAN Een groep
Iraanse parlementsleden
heeft gisteren officieel een
debat geëist over de vrijla
ting van de Amerikaanse
gijzelaars, terwijl de onenig
heid over de afloop van de
gijzeling en de voorwaarden
voor ,de vrijlating steeds
groter wordt.
De groep bestaat uit 23 van de
circa 200 parlementsleden, zes
leden van het Nationale Front,
de liberale groepering die te
gen de overheersing van de Is
lamitisch Republikeinse Partij
(IRP) is en onafhankelijke
parlementsleden die doorgaans
president Bani-Sadr steunen.
De 23 eisten in een brief aan
de voorzitter van het parle
ment, Hodjatoleslam Rafsand-
jani, een volledig debat over
de kwestie. President Bani-
Sadr had al eerder kritiek ge
leverd op de overeenkomst die
is gesloten met de Verenigde
Staten over de vrijlating van
de 52 gijzelaars. Het Nationale
Frond zei gisteren dat 444 da
gen gevangenschap van de gij
zelaars de macht van de super-
mogendheden over het gebied
van de Perzische Golf had
versterkt en ook de verkiezing
van Ronald Reagan tot presi
dent van de Verenigde Staten
had bewerkstelligd. In een
vlugschrift dat in Teheran op
straat werd uitgedeeld, wees,
het Nationale Front erop dat
de Verenigde Staten hun mili
taire aanwezigheid in de Indi
sche Oceaan hadden versterkt
en dat de Verenigde Staten
hun militaire steun aan ver
scheidene landen hadden op
gevoerd. Zonder de kwestie
van de gijzelaars zou dit nooit
zijn gebeurd, alduS het vlug
schrift. Ook het Nationale
Front steunt Bani-Sadr in zijn
machtsstrijd tegen de geestelij
ken van de IRP. Het front
meent dat de IRP de gijzeling
heeft gebruikt voor verster
king van de eigen machtsposi
tie, aldus het vlugschrift.
ROME De Romeinse politie beeft gisteren Luigi Menni-
ni, een topfunctionaris van het instituut voor Religieuze
Werken (IOR) de Bank van het Vaticaan gearres
teerd. De arrestatie gebeurde op verzoek van de officier van
justitie in Milaan in verband met een gerechtelijk onder
zoek naar de financiële wanpraktijken van de Italiaanse
bankier Michele Sindona.
Mennini wordt ervan beschuldige te hebben geweten van de
frauduleuze praktijken van Sindona als lid van de raad van be
stuur van de „Banca Unione", een van de banken van Sindona.
De IOR had een minderheidsbelang in deze bank. Sindona zit op
het ogenblik vast in een Amerikaanse gevangenis wegens het
plegen van fraude.
IRA-gevangenen
in hongerstaking
BELFAST De IRA-gevan-
genen in de gevangenis van
Maze bij Belfast zullen hun
hongerstaking op 1 maart
hervatten, zo heeft de poli
tieke vleugel van de IRA,
het Ierse republikeinse le
ger, gisteren bekendge
maakt.
De gevangenen van blok H
zijn van mening dat de Britse
regering haar in december van
het vorig jaar aangegane ver
plichtingen niet is nagekomen.
Op grond van haar toezeggin
gen maakten toen zeven ge
vangenen een einde aan hun
hongerstaking die ze al 53 da
gen hadden volgehouden. De
gevangenen willen de status
van politieke gevangene en in
het bijzonder het recht om
burgerkleding te dragen.
