Werken
houdt
bejaarden
jong
GEZONDEN
VOORDELIG
ALTERNATIEF
VOOR HET
MODERNE
3EJAARDEN-
WERK
Elke dag is een drukke dag voor de be
woners van het bejaardentehuis „Chris-
Étiansfelde" in het temidden van de
prachtige Holsteiner Schweiz nabij Lü-
beek gelegen Bad Segeberg. De veertig
f, bewoners, wier leeftijd varieert van ze-
XV \'ij ventig tot negentig jaar, zitten niet stille-
fff V? tjes op hun kamers of in de recreatiezaal
te wachten totdat bejaardenverzorgsters
hen op een aangename manier bezig
houden, zoals elders wel gebeurt. Inte
gendeel, zij weten van aanpakken. Ze
WWm z'^n uitor8t actief en vervelen zich geen
V# Pfötèjlr Mm moment. Ze hebben het te druk met hun
jlT J m MM werkzaamheden, zoals het verzorgen
V-van de varkens, stieren, kippen, het on-
ji V derhoud van hun moestuin, het oogsten
8» van ,ruit' flroon,°' aardappelen, het was-
h 8en en 8,r'Jken van hun «<0an kleding en
t wanneer dat zo uitkomt, het voorberei-
frat i -I den van een of andere feestelijke ge-
HU r beurtenis, zoals onlangs nog met Kerst-
f ml8 en de viering van de jaarwisseling.
How *1 VDe zelfwerkzaamheid viert hoogtij in
BBr i J I Christian8felde en die aanpak blijkt goud
W I waard. Niet allqen zakt hierdoor de pen-
I eionprijs tot meer dan de helft van het
11. I bedrag dat men elders moet betalen,
maar bovendien blijven de „krasse" be
jaarden er vitaal en gezond bij.
gemeester Uwe Menke: „Volgens mij De bewoners zijn bepaald niet uitgeran-
le methode Christiansfelde heel na- 0®erd- Zij mogen zich voor hun eigen te-
lijk. Vroeger hielpen oma en opa hu,# verdienstelijk maken en de uitwer-
I ook mee bij het werk". kin0 doet de doktoren in Sleeswijk-Hol-
etein versteld staan,
rorden in „Altersheim Christiansfelde" slechts sporadisch medicijnen en slaap-
etten voorgeschreven, want de bejaarden voelen zich opperbest,
begon allemaal toen de uit Mecklenburg afkomstige beheerder Helmut Kram-
r (59) en diens 55-jarige vrouw Gerda Kraambeer-Courvoisier, die vroeger een
rderij bezaten, na hun vlucht uit de Oostzone in Sleeswijk-Holstein terechtkwa-
l en in 1966 werden belast met de leiding over het tehuis,
mbeer kan niet bogen op een studie bejaardenzorg. Maar hij heeft een dosis ge
il verstand, kan goed met mensen omgaan en weet bovendien hoe je varkens
ft mesten, hammen moet roken en een moestuin moet verzorgen.
»gen we meehelpen?", vroegen enkele bejaarden aan Krambeer toen ze hem za-
werken. De beheerder stemde toe, betrok de mensen bij het werk en van liever-
ontstond een bejaardencommune, waarover al heel wat kranten in de Bondsre-
liek hebben geschreven en die ook de aandacht trekt van sociologen,
lanpak van Christiansfelde verdient volgens CDU-burgemeester Uwe Menk van
Segeberg en het echtpaar Krambeer navolging.
[ermoeibaar lichten ze de pers uit binnen- en buitenland in. „In deze tijd van
iobering", aldue hun motto, „blijken we opeens te hebben gezorgd voor een ge
il alternatief in de bejaardenverzorging.
Sinds 1966
beheren Helmut
Krambeer en zijn
vrouw Gerda het
„Altersheim
Christiansfelde".
in moment vervelen de bejaarden zich. De 71-jarige Minna Niebock weet hoe ze met een kruiwagen
st omgaan. Het werk in de grote moestuin houdt haar fit.
voet over de drempel gezet van het aan de
buitenkant nogal aftands ogende, maar
binnen keurig gemoderniseerde tehuis of
het „sprookje" bleek werkelijkheid.
Weliswaar was de Qogst voorbij, zodat we
de bewoners niet aan de slag zagen met
bijvoorbeeld.het plukken van appels, pe
ren, aardbeien, frambozen, kersen of het
rooien van aardappelen, maar activiteit
was er genoeg.
Varkens
1 Neem nu de 74-jari-
H| go Georg Priesz.
§W Een man die altijd
|H op boerderijen heeft
§3 gewerkt in de buurt
§9 van Lübeck. Hij
- m prijst zich gelukkig
dat hij zich ook in
WÈÈÊz^P^'- Christiansfelde ver
dienstelijk kan ma-
WsÈÊÊÊIÊÊMl ken< We vinden hem
achter het tehuis bij
de varkens. Want
op de drie hectaren
land worden negen
- varkens, vier stie-
>j& ren, veertig eenden
en legkippen.
Jonge hennen en
mesthaantjes ver-
y. zorgd.
W&k „man, het is gewel-
flft-dig hier", grinnikt
hij, „ik zou niet an-
I ders willen". Gesto-
i ken in manchester
broek, schipperstrui
en laaien voert hij
de varkens- Wan-
WSIk neer er 060 dreigt te
ontsnappen heeft
l&Bf* de P0Z'9e Priesz het
•||||P||> mW roze beest weer
IBBI R snel te pakken- »|k
j zou niet anders
uWirnmiimmS meer willen, hier
etzaal blijkt toch k®" ,k ™e helemaal
goed ter been. uitleven aldus de
met een zeemans
pet getooide boer.
Priesz doet het werk niet alleen. Want de
uit Hamborn afkomstige Minna Niebock
(71 jaar) verstaat dat vak ook. Behendig
manoeuvreert de struise vrouw met een
zware kruiwagen om nieuw voer te halen.
Al die montere, geactiveerde bejaarde
mi# SEGEBERG „Twee jaar geleden
1-ïii ik 660 beeti® ziekelijk naar dit te-
13'%. Ik was eenzaam en voelde me be-
pd. maar ik had gehoord dat de bewo-
b van dit tehuis nog zo actief zijn en het
Jellig met elkaar hebben. Dus ik naar
9«jiersheim Christiansfelde" in Bad Sege-
ans"j33 Vanaf de eerste dag klikte het. Ik
-°°3d weer vrolijk en binnen enkele weken
j "J2 ,k van m'Jn kwaaltjes af en met mijn
1d1>ra op mijn hart,
lis geen dokter
te pas geko-
H een stralende
Mlach doet de uit
ptein afkomstige
vrouw Martha
iz haar relaas.
igsketei, staan in de '-Wmi
i.ooo cajjkkamer, waar
iet aiM| wat kleding ligt
lestapeld om te
verzorgd: BW
vïtS,ha's °9en twin" iï W'
«:nuJn f «toch»
lr spierwitte ha- ■parajR- -' 1
inHt* verraden haar
ulD.V. ouderdom.
i2-a2a3jentlg jaar is ze. g§jf§W
aar", zegt de 72-
ge Margaretha
AlHiis die er ook
lf- H het werk is, „ze
nes caitöört het strijklj-
min. 2fl als een jonge I
richiingid van zestig.mi' -
J 9. Tei,"t vertelt
irder Krambeer
>r. „Martha was 4 UpiÉ'
ze bij ons
__lBm echt een
tusje, maar nu is
door onze aan-
i weer zo monter W
[wat". - - - '¥M)
bejaardente-
b waarvan de be- iinJWim mvijini
[lers vitaal blijven Op weg naar de e€
Ider hulp van in- njet iedere bejaarde
n verplegend
boneel en met een pensionprljs die ge-
fdeld de helft lager is dan van gewone
liizen, omdat men in Christiansfelde in
eigen voedselbehoefte voorziet en de
toners bij het werk betrekt. Het klonk
allemaal wat ongeloofwaardig in de
n. Nauwelijks hadden we echter één
mmrnm
„Boer" Georg Priesz voert de varkens. „Het is geweldig hier, ik zou niet anders wil
len".
stens vijf man personeel uit", vertrouwt
burgemeester Menke ons toe. Dat scheelt
toch gauw een ton per jaar en daar komt
dan nog eens twee tot drie ton bij. omdat
Christiansfelde in eigen behoeften voor
ziet.
Aardappelen schillen
„Dat we personeel kunnen uitsparen", zo
vullen Helmut en Gerda Krambeer later
aan, „komt omdat de bewoners wat graag
de handen uit de mouwen steken. We
hebben onlangs een moderne aardappel
schilmachine gekocht. Dat apparaat is nog
niet gebruikt. We houden 't natuurlijk ach
ter de hand, want je weet nooit of we 't
toch nog nodig zullen hebben. Maar voor
lopig staat die machine op nonactief. Onze
bewoners schillen de aardappelen zelf. Ze
zijn zelfs teleurgesteld als er op een dag
weinig te doen is.
Christiansfelde kan zichzelf bedruipen. De
oogst bestond vorig jaar uit 3000 kilo
aardappelen, 250 kilo peren, 200 kilo
aardbeien, 100 kilo kersen en 50 kilo as
perges en daarnaast kreeg men nog grote
hoeveelheden sla, bietjes, pruimen, boon
tjes, doperwten en frambozen. „Tja", zegt
Krambeer vergenoegd lachend, „alleen
brood en boter kopen we. voor de rest
hebben we alles zelf".
Uwe Menke legt nog uit: „Zo'n aanpak kan
natuurlijk alleen als men een beheerder
aantrekt die verstand heeft van een boe
renbedrijf".
Na de rondgang en de gesprekken is het
tijd voor de maaltijd. In een lange rij gaan
de bejaarden door de gangen om aan tafel
te gaan. Lang niet iedereen blijkt zo goed
ter been als de bejaarden die aan het
werk waren. Eén bewoonster zit zelfs in
een rolstoel. Maar de sfeer is goed en d6
„vrolijke familie" van Christiansfelde laat
zich de soep en de vismaaltijd goed sma
ken. Na het eten verzamelt men zich voor
de zoveelste groepsfoto, omdat een stu
dent uit Keulen een scriptie maakt over
hei tehuis en zijn werk graag wil illustre
ren.
Geen verveling
Het eten smaakt voortreffelijk. Helmut
Krambeer die overigens apart eet, zegt
voordat we afscheid nemen: „Doordat de
bewoners met elkaar werk verrichten ra
ken ze ook beter met elkaar in gesprek.
Dat zie je vooral 's zomers. Terwijl ze in
de tuin bezig zijn vertellen ze elkaar allerlei
verhalen. Er is dus geen verveling: steeds
is er wat nieuws.
Zowel burgemeester Menke als Helmut en
Gerda Krambeer zouden het geweldig vin
den als er ook in Nederland een soortge
lijk bejaardentehuis, wellicht op het platte
land, zou kunnen komen. Net als in Duits
land moet men in ons land bijna hulpbe
hoevend zijn en een hoge leeftijd hebben
bereikt om in aanmerking te komen voor
een plaatsje in een bejaardentehuis. En
vrijwel geen enkel tehuis heeft er een boe
renbedrijf bij.
„Maar zou dat niet kunnen?", vraagt
Krambeer zich af. „Er zijn in Nederland
beslist heel wat oude boeren die nu mis
schien eenzaam thuis zitten. Zouden die
niet gelukkiger zijn in een tehuis waar ze
ook nog wat actief kunnen meehelpen? In
deze tijd waarin alles duurder wordt lijkt
me dat toch wel het overwegen waard. We
dachten dat we hier eigenlijk niets bijzon
ders deden, maar nu is de pers bij ons al
bijna kind aan huis.
Dan lopen we naar de uitgang. Gerda en
Helmut wuiven ons uit en in Christiansfel
de keert de rust weer. Maar stil zitten is er
niet bij, want werken houdt deze bejaar
den jong.
ALEX SNELLEMAN
FOTO'S: WIM BECKER
Zomaar een praatje onder het werk hoort er ook bij.
wel een lucratieve zaak moet vinden.
„Kijk", zegt Uwe Menke weer, „de pen-
sionprijzen zijn zowel in Duitsland als in
Nederland en andere landen zo hoog ge
worden dat de bejaarden dat niet zelf kun
nen opbrengen. Dus draait de Sociale
Dienst er voor op. Sommige bejaarden
vinden het Ietwat gênant, dat ze op hun
leeftijd nog moeten aankloppen bij de bij
stand. Hier houden ze geld over.
Helmut en Gerda Krambeer vertellen dat
ze maar twee werksters In dienst hebben
en dat er twee koks op uurbasis aan het
tehuis verbonden zijn. „Ze sparen min-
mensen houden als het ware een pleidooi
voor een alternatieve en sobere aanpak
van het bejaardenwerk.
Natuurlijk
„De mensen worden hier ouder dan In an
dere bejaarentehulzen", verzekert ons
burgemeester Uwe Menke. „Men heeft
hier nauwelijks een slaaptablet nodig. Kijk,
weet u wat het is. ik geloof stellig dat de
methode van Christiansfelde natuurlijk Is.
Vroeger werkten oma en opa ook mee In
de gezinnen van hun kinderen. De bewo
ners voelen dat ook zo. Niemand is ver
plicht om mee te werken. Alles gebeurt
vrijwillig. Niemand hoeft, maar iedereen wil
het. I.edereen voelt zich hier dan ook snel
thuis. Men organiseert van tijd tot tijd
dansavonden of een barbecuefeest. Het is
één vrolijke familie".
Christiansfelde trekt nu in de Bondsrepu
bliek en daarbuiten de aandacht. Daarom
Is ook lang niet ledereen afkomstig uit de
omgeving van Bad Segeberg. Er zijn be
jaarden uit Hamburg bij, maar ook uit Bre
men en uit het Roergebied zijn er bewo
ners, die per se in dit tehuis hun laatste
levensjaren willen doorbrengen.
Kostenaspect
Het kostenaspect speelt natuürll|k een be-
langrijke rol. Het tehuis voldoet aan de ei
sen, maar Is bepaald niet luxueus inge
richt. In normale tehuizen bedraagt de
pensionprljs 50 tot 60 mark per dag ofwel
bijna 2000 mark per maand. In Christians
felde ligt de gemiddelde pensionprljs op
29 mark per dag, zodat de bejaarden per
maand ongeveer 900 mark kwijt zijn. En
•dat scheelt natuurlijk nogal wat. Wie daar
bij bedenkt dat dit bejaardentehuis geen
subsidie ontvangt van de gemeente Bad
Segeberg beseft dat ook de overheid het
De negentigjarige
Martha Vosz
(links) hanteert
het strijkijzer
volgens
Margaretha Nehls
(rechts) „als een
meid van
zestig.
90x90^ H lü
749. ,.4j» zovMlsie groepsfoto.
