Salvadoreaans regime verscherpt
strijd tegen katholieke kerk
m
n
O
Zijlstra als roepende in de woestijn
Ja
Voorwat
hoort wat
kerk
wereld
Begroting zendini
ruim 15 miljoen
CcidócSouAont
STAD/REGIO
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 31 JANUARI 1981 PAGIlTAD/
De katholieke kerk ran El Salvador
wordt sinds kort systematisch aan*
gevallen door het leger en de veilig*
heidstroepen. Na het vastgelopen of*
fensief van het Bevrijdingsfront Fa*
rabundo Marti is de christen-demo
cratische militaire regering begon
nen zijn propaganda en inlichtingen
diensten in te zetten tegen het poli
tieke verzet, waarin de kerk een zeer
belangrijke rol speelt
Een paar dagen geleden werd Caritas,
de internationale katholieke hulporga
nisatie, door de Nationale Garde en het
leger overvallen. Vier mensen, onder
wie de directeur, werden gearresteerd.
Een van hen wordt beschuldigd van
wapensmokkel naar de guerrilla's. Ook
het oecumenisch comité dat belast is
met de zorg voor de vluchtelingen,
wordt voortdurend lastig gevallen en
gerltimideerd. Het leger heeft de kanto
ren van het comité doorzocht, de ar
chieven vernietigd en de stencilmachi
nes in beslag genomen.
Maar de meest directe slachtoffers van
het optreden van de regering zijn de
boeren die lid zijn van een christelijke
gemeenschap. De gemeenschappen zijn
opgericht na de in 1968 in Medellin (Co
lumbia) gehouden Latijnsamerikaanse
Bisschoppenconferentie. Tijdens die
conferentie besloten voorstanders van
de zogenaamde „bevrijdingstheologie"
hun leer van de katechismus te .wijzi
gen en meer af te stemmen op het da
gelijks lijden van de Latijnsamerikaan
se boeren. Het gevolg hiervan was dat
er christelijke gemeenschappen in het
leven werden geroepen, waar zonde in
politieke termen werd geïnterpreteerd
en gelijk gesteld aan economische, poli
tieke en sociale repressie.
In heel Midden-Amerika zijn het die
christelijke gemeenschappen die ver
antwoordelijk zijn voor de radicalise
ring van zulke uiteenlopende groepe
ringen als de rijke Nicaraguaanse
jeugd, van wie velen zich aansloten bij
de Sandinisten, en de Indianen uit Gu
atemala die nu samen met het Bevrij
dingsfront tegen de Salvadoreaanse re
gering vechten.
In El Salvador hebben de jezuïten een
uitgebreid netwerk van christelijke ge
meenschappen opgezet onder de arme,
van hun land beroofde boeren en pach
ters. Deze boeren hebben de afgelopen
vijf jaar voorop gelopen in de strijd om
land en sociale hervormingen.
Het vorige regime en de huidige chris
ten-democratische coalitie verzetten
zich met hand en tand tegen de boeren
en hun katechisten. In de afgelopen
drie jaar zijn minstens tien priesters die
in christelijke gemeenschappen en de
stedelijke sloppenwijken werkten, om
het leven gebracht
Aartsbisschop Oscar Arnulfo Romero
San Salvador had gematigd-con-
atieve opvattingen toen hij werd
gewijd. Maar al snel begon hij sympa-
servatieve opvattingen toen hij werd
gewijd. Maar al snel begon hij sympa
thie te voelen voor de radicale opvat
tingen van de bevrijdingstheologen. Op
24 maart vorig jaar, een dag nadat hij
soldaten in het openbaar had opgeroe
pen om op te houden met de slachtpar
tijen onder de boeren, werd hij ver
moord toen hij in zijn kerk de mis op
droeg.
Romero werd het gezicht van de radi
cale kerk. Maar het katholicisme in El
Salvador heeft ook een andere, conser
vatieve, kant die diepgeworteld zit in
de oude machtsstructuur. De zes bis-
monsigneur Aparicio Quintanilla, is
aalmoezenier van het leger.
Nog niet zo lang geleden waren hij en
de waarnemend aartsbisschop van El
Salvador betrokken bij het in de doof
pot stoppen van een aantal zaken waar
door de scheuring in de Kerk nog gro
ter werd. Zo werd in november bij
voorbeeld een traditionalistische pries
ter ontvoerd en vermoord door de Na
tionale Garde, kenneliik bii vergissing.
Monsigneur Quintanilla kwam hier
achter en vertelde het aan waarne
mend aartsbisschop Arturo Rivera y
Dama, maar smeekte hem om het niet
aan de grote klok te hangen. De aarts
bisschop stemde hierin toe, maar een
derde bisschop was hierover zo veront
waardigd dat hij het land in protest
heeft verlaten.
In de afgelopen weken heeft Monsig
neur Rivera y Damas, opvolger van de
vermoorde Aartsbisschop Romero, zich
tegen het linkse verzet gekeerd, dat, zo
zegt hij, de mensen tegen hun wil aan
zet tot geweld. Hij heeft reeds stappen
ondernomen om ook in fysiek opzicht
niets meer met de radicale Kerk te ma
ken te hebben en zijn kantoor dat ge
vestigd was op het enorme terrein rond
het katholieke seminarie veiplaatst
buurt van de Amerikaanse ambassade.
Als gevolg hiervan zijn de honderden
vluchtelingen die hun toevlucht heb
ben gezocht op het seminarieterrein,
kwetsbaarder voor aanvallen van het
leger. Op het terrein rond het semina
rie hebben 1000 vluchtelingen hun bi
vak opgeslagen; van hen is de helft jon
ger dan 14 jaar. De meeste vluchtelin
gen zijn lid van de christelijke gemeen
schappen en hebben hun doip verlaten
na aanvallen van het leger of de Natio
nale Garde. Velen vertellen vol afgrij
zen welke martelingen hun familiele
den en vrienden hebben ondergaan en
hoe gruwelijk ze aan hun eind zijn ge
komen.
In de afgelopen twee weken heeft het
leger al twee keer een inval gedaan in
het vluchtelingenkamp op het semina
rieterrein. Beide keren was monsigneur
Rivera y Damas aanwezig om de vluch
telingen te beschermen en het leger te
verdrijven. Ook andere vluchtelingen-
centra van de Kerk zijn overvallen. Uit
een kamp is een 18-jarige jongen ont
voerd. Zijn lichaam werd later langs de
kant van de weg gevonden. In een an
der kamp werden de vluchtelingen
verdreven; de kerk daar wordt nu door
het leger gebruikt als barak.
De veiligheidstroepen hebben al laten
weten dat zij het vluchtelingenkamp op
het seminarieterrein willen overne
men. Maar tot dusver hebben ze het
nog niet aangedurfd om actie te onder
nemen.
ALMA GUILLERMOPRIETO/COPY-
RIGHT THE GUARDIAN
Evangelicalen:
geen genade maar
geweld
In deze wereld mag een
politieman geen genade
nebben. Hij moet inte
gendeel geweld gebrui
ken, ook als hij als chris
ten in de wetsovertreder
een broeder herkent.
Dat vindt dominee Rudolf
Baeumer (Rahde/Westfa-
len), voorzitter van de
evangelicale belijdenisbe
weging „Kein anderes
Evangelium". Baeumer zei
dit op een belijdenisdag in
Mannheim.
De dominee zei dat staat
sorde betrekkelijk is en
maar betrekkelijke veilig
heid en orde garandeert,
maar dat een „door de
staat geregelde zonde"
toch altijd beter is dan een
„ongeregelde zonde".
Volgens Baeumer kan af
zien van het gebruik van
geweld niet tot het vredes-
rijk van Christus leiden.
Hij zei tenslotte nog dat
christenen hun staat moe
ten liefhebben.
De Raad voor de Zending van de Nederlandse Hervoi
de Kerk zal in 1981 in totaal ruim 15 miljoen uitgevj
Dit meldt de Raad voor de Zending in het „Kwartaf
blad" dat zojuist is uitgekomen.
De grootste posten op de be
groting vormen de uitgaven
voor het werk in Indonesië
en in Afrikaanse landen,
waarvoor resp. ruim 3,8 mil
joen en ruim 3,2 miljoen is
uitgetrokken. Het gaat hier
om personele kosten, steun
aan kerken en onderwijsin-
stanties, beurzen enz. Een
andere grote post wordt ge
vormd door de kosten van
het secretariaat overzee en
binnenland, namelijk ruim
2,7 miljoen.
Voor de recrutering en op
leiding van nieuw uit te zen
den krachten heeft de Raad
voor de Zending voor 1981
ruim 1,2 miljoen uitgetrok
ken. Aan overige missionai
re activiteiten wordt ruim
1,5 miljoen besteed. Onder
ivif"
overige missionaire activif
ten vallen o.m. gelden 1
christelijk onderwijs
delen van de wereld,
moetingen met andere ge
diensten en culturen
beurzen. Ook is hierbij
bedrag van 50.000 opgei
men voor het aantrek'
van een predikant die i
derland ten behoeve vanf
relatie moslims-cnristeq
nodig is. Dit
king met de gereformeef
kerken, die reeds
kant hiervoor in dienst I
ben. Van het bedrag
ruim 15 miljoen hoopt j
Raad voor de Zending L j,
miljoen binnen te knjffeffath;
vanuit de hervormde i
meenten. De overige gel<jP__
komen van andere in
ties, uit fondsen, bezit.
GALANACHT VOOR BE
HOUD VAN KERK
Als hoogtepunt van de reddingsactie voor de Kaiser-Vii
helm-Gedachtniskirche is voor 11 februari een gala-na&
gepland in het Duitse opera-gebouw in Berlijn. Er word*
1750 bezoekers verwacht, die elk ongeveer 350 gulden ti
treegeld moeten betalen.
Een hele reeks artiesten zal optreden, waaronder Udo Ji»
gens. Een groot deel van de opbrengst van het muzieklef
is bestemd voor het behoud van de kerk.
De evangelische kerkleiding van West-Berlijn beschikte ni
over middelen om de vervallen Kaiser-Wilhelm-Gedachtni
kirche te redden van de ondergang.
met zang. De Heilige Geest Zat. 19.00; Zon. 10.00
__r Euch.; Zon. 9.30 uur Gez. mis; 11.30 uur Euch.
H. Lodewijk: Zat. 10.00, 19.00; Zon. 8.30, 10.00 uur
Lat. Hoogmis; 11.30 uur Ned. gez. mis; 10.00, 19.00
Lof. St. Antonius i
Euch.; Zon. 9.00 en 11.0i
19.00; Zon. 9.00, 10.30 i
i Padua: Zat.
uur Euch. H. Petrus: Zat.
r Hoogmis. 12.00 u
L. Vr. Onbevt. Ontv.: Zat. 19.00; Zon. 9.30, 10.45
uur Lat. Hoogmis; 12.15 uur Ged. H. Mis. Oud Kat
holieke Kerk: Zon. 10.00 Hoogmis.
Aarlanderveen: Zat. 19.00; Zon. 10.30 uur Hoog-
Hazefawoude-Dorp: Zat. 19.00 uur met orgel; Zon.
9.30 uur Hoogmis; 11.30 uur.
Hazerswoude-Rijndijk: H. Bemardus. Zat. geen vfe-
uur- °®p- Het Anker 19 00
1 Combo „De Mens
wording"; Zon. 10.00 uur.
r Hoog
dienst. Poelpolder: Zat. 19.00 uur Volwassendienst;
Zon. 9.00 en 11.30 uur Volwassendienst. Mariakerk:
Zat. 19.00; Zon. 8.30, 10.00 uur Hoogmis; 11.15
Engelbewaarders: Zat. 19.00; Zon. 8.00,
Nieuw-Vennep: Zat. 19.00 uur Avondmis; Zon. 9.30
uur Hoogmis; 11.00 uur Gezinsdlenst.
Noorden: Zat. 19.00; Zon. 9.00. 10.30 uur Hoogmis.
Noordwijk-Binnen: Zat. 19.00; Zon. 8.00, 10.00 uur
Hoogmis; 11.30 uur.
Noordwijk m. Zee: Zat. 19.00 uur Euch. (samen
zang); Zon. 9.30 uur Euch. (Hoogmis, herenkoor);
koor); Zon. 9.30 uur Hoogmis (herenkoor); 11.00 u
(samenzang). St. Jozef: Zon. 19.00 uur Hoogmis van
Epiphanle, gemengd koor; Zon. 10.00 uur Drieko
ningenviering met kinderkoor.
r Gemeenschapsmis.
ir Avondmis; Zon. 9.30
Warmond: Zat. 19.00; Zon. 8.30, 10.00 i
mis; 11.30 uur.
Woubrugge: Zal. 19.00; Zon. 10.00 uur.
Zevenhoven: Zat. 19.00; Zon. 9.00 uur
Hoogmis herenkoor; 10.30 Euch.
Meerburgparochie:
koren; Zon. 10.0
Hoogmis met wisselende koren; 11.30 u
en Ned. liederen.
Euch.; Zon. 9.30 uur Zoeterwoude: St. Jan: Zon. 9.30 uur HocDERDO
Plus: Zat. 19.00; Zon. 9.00. uur; Zon. 10.30 uur Hoogmis.
Hoogmis; 17.45 uur.
Nieuwkoop: Zat. 19.00; Zon. 9.00, 10.45 uur.
Nieuwveen: Zat. 19.00; Zon. 11.00 uur.
Oud Ade: Zat. 19.00; Zon. 6.30 uur Hoogmis; 10.00
Stompwijk: Zat. 19.30 uur Euch. met liederen; Zon.
9.30 uur Hoogmis; 11.00 uur Euch.; 18.00 uur.
Voorhout: Zat. 19.00; Zon. 9.00 uur Hoogmis; 10.30
en 11.45 uur.
Voorschoten: St. Laurentlus: Zat. 19.00; Zon. 10.00
en 11.30 uur. Aula N. Hofland: Zon. 11.00 uur R.-K.
viering.
1.00 i
zang; Zon. 10.00 uur Hoogmis.
De Zilk: H. Hartkerk: Zat. 19.00; Zon. 10.(L 2
11.30 uur. Jen
Hillegom: St. Jozef: Zat. 19.00; Zon. 10.00 (Ten sub!
koor); 11.30 uur met Kinderkoor. H. Martinuit de re
gem koofoepskr;
edig ge
evaar i
ite daa
jdrage
19.00; Zon. 8.30, 10.00 i
ireel i
STAD LEIOEN
Herv. Gemeente:
Hoogl. Kerk 10 ds. de Jong, 11.45 Oecum. Stud-
.dienst.
Marekerk; 10 ds. Mührlng-Wilterdink, 17 ds. Pool,
Zoetermeer.
Maranathakerk: 10 ds. Koolstra.
Regenboog: 9.30 Zr. Frederike, 11.15 idem en ds.
van Leeuwen.
Bethlehemkerk: 10 ds. Pannekoek.
Bevrijdingskerk: 9 Dienst, 10.30 dr. Jongeneef.
Vredeskerk: 10 dr. Lamping.
Eglise Wallone: 10.30 pasteur Ribs.
Acad. Ziekenhuis 10.15 mw. ds. Lindenburg.
Diaconessenhuis: 10.30 ds. Hemmes en ds. van T
Chr. Ger. Kerk: 10 en 17 drs. den Hertog.
Geref. Kerk Vrijgemaakt: 10 en 17 ds. Gootjes.
Doopsgez./Rem. Kerk: 10.30 ds. Meyering.
Baptistengemeente: 10 ds. Bosveld.
Evang. Luth. Kerk: 10.15 ds. Bovenberg. Geref.
Pred.
Nieuw Apost. Kerk: Diensten 9.30 en 16.
Evang. Chr. Gemeenschap: 10 Evang. Dikkes.
Leger des Hells: 10 en 19.30 samenkomsten.
Zevende-Dags-Adventlsten: 11 ds. Bouwer.
Evang. Centrum Zijlsingel 2a: 10 dhr. Zljlslra; Dl. 20
dhr. Maasbach.
Zendingswerk Mlddernachtsgroep „Jeruei": 18 sa-
burg, Ede. Oudshoornseweg: 10 ds. Oort.
AARLANDERVEEN
Herv. Gemeente: 10
van Hoegee, Alphen.
Geref. Kerk: 10 ds. Modderaar, 18.30 drs. Vree.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 Dienst des Woords, 14.30 ds.
v. Vuuren.
bU3?'w, ie.
,30 Dienst des Woords.
Klein Kranenburg
Geref. Kert
ABBENES
Herv. Gem.: Dienst 9.30.
ALPHEN AAN DE RUN
Herv. Gem.: Opstandingskerk: Dienst 10 en 18.30
uur. Adventskerk: Dienst 10 en 18.30 uur. Kruis
kerk: Dienst 10.
Geref. Kerk: Satvatorkerk: 10 ds. Stolk, 18.30 ds.
Modderaar. Maranathakerk: 10 drs. Vree, 18.30 ds.
Malgo.
Leger des Heils: 10 en 19.30 samenkomsten.
ALPHEN-NOORD (Oudshoom/Ridderveld)
Abrahamcollege: 9.30.
18.30 ds. Stelwagen. De Stek: 9.30 ds. Omta.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Landheer. 17 ds. Omta.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17 ds. van Langevelde.
DE
9.30 dhr. Sierat. Leid
Boer, Katwijk.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Welbedacht, 17 drs. de Raadt,
Valkenburg.
HOOGMADE
Herv. Gem.: 10 ds. v.d. Hoek.
DE KAAG
Herv. Gem.: 10 ds. Kolkman.
KATWUK AAN DE RUN
Herv. Gem.: Dorpskerk: Diensten 10 an 18. Ont-
moetlngskerk: Diensten 10 en 18.30.
KATWUK AAN ZEE
Herv. Gem.: Nieuwe Kerk: 10 ds. Vroeglndewey,
HD, 18 ds. Schuurman. Oude Kerk: 10 ds. Drieber
gen HD, 18 ds. Arkeraats. Ichtuskerk: 10 ds. van
Roon HD, 17 ds. de Jong. Pnielkerk: 9.30 ds. Arke
raats, 18 ds. Driebergen. Gr. van Pr.-school: 10 ds.
Vink.
Geref. Kerk: Open Hof: 9.30 en 17 ds. Vrolijk. Tri-
umphator: 10 en 17 ds. Kersten. Vredeskerk: 10 en Geref. Kerk: 9.30 ds. Wijngaarden. 16.30 dr. v. Oe-
17 ds. v.d. Horst. veren. Rijnsburg.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 15 ds. Visser.
NOORDWUK
Herv. Gem.: Wijk Oost: Voorstr. Dienst 10^ Wijk
Geref. Kerk: 10 ds" Veenstra. Leiden. 19 ds. Haak-
LEIDERDORP
Herv./Geref.: Dorpskerk: 10 en 18.30. Hoofdstraat-
kerk: 10. Schepplngskerk: 9 en 10.30.
LEIMUIOEN
Herv. Gem.: 9.30 ds. Schalk.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Los. 19 ds. Oudheusden.
LISSE
Herv. Gem.: Dorpskerk 10 ds. v.d. Velden, Mij-
'drecht. Pauluskerk: 10 en 19 ds. 't Hooft.
Geref. Kerk: 10 en 19 ds. Warnlnk, Noordwijk.
Ned. Geref. Kerk: Diensten 10.45 e
Weerd, 18.30 Idem.
Diensten 9.30 en 17. Stichtingskerk: Dienst 11.
Ned. Ger. Kerk: 8.45 ds. de Lange, 16 ds. Moggré.
OUDE WETERING
Herv. Gem.: Dienst 9.30.
Geref. Kerk: 9,30 ds. Jaspers Focks. 17 ds. Los.
RUNSBURG
Herv. Gem.: Grote Kerk: Dienst 10. Bethelkerk:
Diensten 8.15, 10 en 17.
Geref. Kerk: Petrakerk: 9.30 ds. Damsma, 17 ds.
Spriensma, Zoetermeer. Immanuelkerk: 9 en 10.30
ds. Gilhuis, Den Haag, 17 ds. Baaijen. Maranatha
kerk: 9.30 ds. Baaijen, 17 ds. Damsma.
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 17 ds. de Joode.
SASSENHEIM
Herv. Gem.: 9 en 10.30 ds. v.d. Meer, 19 Sipke van
Geref. Kerk: 10 ds. Ferwerda, 17 i<
Chr. Geref. Kerk: 10 en 17 Stud. Trommel,
doorn.
Ned. Prot. Bond: Geen dienst.
VALKENBURG
Herv. Gem.: 10 ds. Vermeulen, 18.30 ds. de Jj
Alphen.
Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 drs
VOORHOUT
Herv. Gem. 10 ds. Brokerhof.
VOORSCHOTEN
Herv. Gem.: Dorp: 10 ds. v.d. Schoot, 17 C
hof. Rijndijk: Geen dienst.
Geref. Kerk: 10 ds. de Zeeuw. 17
Herv. Kerk). Aula (Herv.Geref.): 9.30 ds. Me)
WARMOND
Herv. Gem.: 10 ds. van Veen, Wassenaar.
WASSENAAR
Herv. Gem., diensten: Dorp:
Messias 10. Gem. centrun
Roos.
Geref. Kerk Dorp: 10 ds. Vos. Eemnes, 17 dri
der Kamp.
WOUBRUGGE
10. 16.30, 19. Kie^dC
9.30. NPB 10.3ft
Ned. Prot. Bond: Geen dienst.
ZEVENHOVEN
Herv. Gem.: 9.30 ds. Kielder. Geref. Kerk: 94
de Ruig. 19 dhr. Tazelaar.
ZWAMMERDAM
Herv.: 10 ds. Haakman. 18.30 ds. Heymans.
Geref. Kerk: Diensten 9.30 en 18.30.
<u r{
DEN HAAG „Over onze overheidsfi
nanciën kan geen gunstig oordeel worden
uitgesproken". Deze voor zijn doen al
krasse taal sprak de directeur van de Ne-
derlandsche Bank, dr. Jelle Zijlstra, in ok
tober van het vorig jaar. Hij had toen ken
nis genomen van het opnieuw gegroeide
gat in de hand van minister Van der Stee
(financiën) en de naar- Zijlstra's oordeel
verwerpelijke wijze waarop het kabinet
dat probeert te dichten. Twee maanden la
ter trok Zijlstra opnieuw aan de bel, dit
keer in nog hardere bewoordingen. Alle
seinen staan allang op rood, maar we zijn
met z'n allen nu ook nog eens bezig plank
gas daar doorheen te rijden. Dat kan zo
niet meer. Dit moet tot grote brokken lei
den, luidt vrij vertaald de jongste bood
schap van de hoogste bankdirecteur.
Hoe opmerkelijk, ongewoon hard en terecht
de noodkreet van Zijlstra ook mag zijn, nu al
staat min of meer vast dat hij er een zal zijn
van een roepende in de woestijn. Natuurlijk
haastte minister Van der Stee zich per keren
de post naar Amsterdam te verklaren dat hij
als één man achter Zijlstra staat. En daarmee
spreekt de man nog niet eens onwaarheid.
Van der Stee's grote probleem is echter dat
hij in Nederland niet alleen de dienst uit
maakt, maar in het kabinet nog te maken
heeft met vijftien andere ministers, van wie
iedereen zo zijn eigen wensen heeft en van
wie een aantal tot notoire dwarsliggers be
hoort als het gaat om het zo noodzakelijk
hanteren van het snoeimes in 's Rijks uitga
ven. Van der Stee mag dan erkennen dat er
opnieuw en fors bezuinigd moet worden om
zo althans een poging te doen de tering naar
de nering te zetten, maar met die simpele er
kenning is hij er natuurlijk niet.
De geschiedenis van dit kabinet heeft i
al herhaaldelijk aangetoond hoe moeilijk het
is zelfs luttele miljoenen te vinden, laat staan
de miljarden die (nog steeds) nodig zijn. Het
kabinet vond in zijn speurtocht naar ombui
gingen gaandeweg steeds minder geld en
koos dan maar voor uitstel. In de loop van
vier jaar Bestekpolitiek hebben Van Agt en
de zijnen zo een enorme ervaring opgebouwd
in het vooruitschuiven van vooral financiële
problemen. We hoeven maar een krant uit de
laatste zomervakantie op te slaan om te zien
welke gigantische bedragen het kabinet toen
moest vinden. Niemand hield het voor moge
lijk dat het er uit zou komen. Toch gebeurde
het. Geen wonder: van de vereiste miljarden
bezuinigingen werden slechts enkele honder
den miljoenen gevonden en verder werd ge
kozen voor de vlucht voorwaarts. Zoiets gaat
natuurlijk een keer goed fout.
Dit uitstel-beleid kostte het kabinet al een
keer de bewindslieden van financiën, de he
ren Andriessen en Nooteboom. Maar in te
genstelling tot zijn voorganger schijnt Van
der Stee wel bereid steeds maar weer te con
stateren dat er zo ontzettend veel moet, zon
der dat er eigenlijk iets noemenswaardigs ge
beurt.
Want ondanks al die vermaningen van Zijl
stra en, als ware het een echo, evenzovele in
stemming vanuit het ministerie van finan
ciën, is er tot nog toe nauwelijks iets wezen
lijks aan de uiterst beroerde financiële positie
van ons goede vadërland gedaan. Zo schreef
de president van de Nederlandsche Bank in
zijn onlangs gepubliceerde brandbrief van de
cember vorig jaar dat de overheid in 1981
niet meer dan drie miljard monetair mag fi
nancieren. Dat wil zeggen dat er niet meer
van het overheidstekort dan dat bedrag mag
worden gedekt door meer bankbiljetten in
omloop te brengen. Welnu, dat is niets
nieuws. Zijlstra maande de overheid al eerder
die grens beslist niet te overschrijden. In
maart 1980 schreef hij ook al (in een brief aan
de werkgeversorganisaties) dat die drie mil
jard de absolute grens was en ook in de jaren
daarvoor was dit Zijlstra's nadrukkelijke
De praktijk wijst uit dat het kabinet dergelij
ke vermaningen stelselmatig aan zijn laars
lapt. Voor 1979 gold een grens van drie mil
jard. Het resultaat was 5,7 miljard monetaire
financiering. Voor 1980 gold de grens al
evenzeer. Alle goede bedoelingen van het ka
binet ten spijt, was toen het derde kwartaal
van 1980 begon al een monetaire financiering
van acht miljard (dus bijna drie maal zoveel)
bereikt. De daarna gevolgende tegenvallers
die het overheidstekort deden stijgen tot
meer dan 21 miljard zullen het deel dat hier
van monetair gefinancieerd moest worden
hoogstwaarschijnlijk alleen nog maar hebben
vergroot. Conclusie: het herhaalde en steeds
nadrukkelijker wordende advies van bank-
president Zijlstra bleef volstrekt vruchteloos.
Sterker nog: naar mate de man harder roept
dat het fout gaat laat het kabinet de financië
le zaken verder uit de hand lopen.
Onvoldoende politieke wil
In dat licht moet niet al te veel heil worden
verwacht van de zoveel geruchtmakende re
cente vermaningen van Zijlstra. Ook nu zal
weer blijken dat alle inspanningen van het
kabinet ten spijt geen of in elk geval on
voldoende geld kan worden gevonden om
verder onheil af te wenden. Dat betekent niet
dat er helemaal geen geld meer gevonden
kan worden om aan Zijlstra's advies gevolg te
geven. Waar een wil is, is immers altijd een
weg. En daar zit 'em nou net de kneep: er is
onvoldoende politieke wil aanwezig om de
noodzakelijke drastische maatregelen te
In concreto komt Zijlstra's advies neer op
nieuwe ombuigingen in 1981 van minstens
vier miljard gulden. Uit de begrotingen van
de verschillende ministeries valt zo'n bedrag
niet meer te snijden. Afgelopen zomer is er al
meer uitgehaald dan er in zat en dat leverde
maar een paar honderd miljoen op. Een veel
radikalere ingreep is dus noodzakelijk. Som
migen zullen het dan zoeken in bijvoorbeeld
een forse bezuiniging op defensie. Met name
in oppositiebanken klinkt dat geluid. Van een
kabinet van CDA en VVD valt een dergelijke
ingreep niet te verwachten.
Als de verschillende ministeries niets meer
kunnen inleveren blijft er weinig anders
meer denkbaar dan het doorbreken van een
of meer van de zo talrijke geldverslindende
koppelingsmechanismen. Zou er worden be
sloten bijvoorbeeld de ambtenarensalarissen
niet meer in de pas te laten lopen met die van
het bedrijfsleven en van deze overheidsdie
naren een groter inkomensoffer te vragen,
dan kan die vier miljard best worden gevon
den. Wat ook veel geld oplevert is het schrap
pen van de huidige koppeling van de sociale
uitkeringen aan die van de lonen in het be
drijfsleven. Er wordt in Den Haag steeds
meer over een dergelijke ingreep, waardoor
de uitkeringstrekkers er op achteruit zouden
gaan, gesproken. Maar alleen de VVD lijkt
bereid zich ook daadwerkelijk in te spannen
voor het nemen van zo'n maatregel. De
grootste regeringspartij, het CDA, zal zich in
het licht van de naderende Kamerverkiezin
gen en de vurige wens van veel CDA-ers om
weer met de PvdA te gaan regeren nog wel
vele malen bedenken voor tot een dergelijke
ingreep wordt overgegaan.
Zoals gezegd: veel heil mag van Zijlstra's op
roep dus niet worden verwacht. Als het stof
dat zijn brandbrief deed opwaaien weer is
neergedwarreld zal blijken dat er weer wei
nig nieuws onder de zon is geweest. Dan
geldt al weer het rijmpje: „Ze dronken een
glas, ze deden een plas en lieten de zaak zoals
hij was"
ARJEN BROEKHUIZEN
BURGERLIJKE
STAND
Gehuwd: R. A. Benjamins e
sana; J. J. van der Burj
Baksh; H. Stouten en P. A.
R. C. Kos en J. van Oosterho<
Klemel en M. Ch. E. Wakka;
Boting en J. Keljzer; K. M. Sieb(
De kleine moeite van het aanbrengen
van een nieuwe abonnee beloont uw
krant u graag met een fraai hangertje
van uw eigen sterrebeeld.
Weet u al iemand?
abonnee van de Leidse Courant
Adres
Postcode/Plaats-
Betaalt wordt per maand (automatische afschrijving
per kwartaal
Stuur mij als dank voor de moeite een zilveren
hangertje met het sterrebeeld
I
Naam
Adres
Postcode/Plaats_
Telefoon-
Pvdi
EPV
Stuur deze bon in open envelop - geen postzegel
plakken - naar: Leidse Courant,
Antwoordnummer 349, 2300 VB Leiden.
IN FEITEN DE BESTE
id'erin
i vind
'ruari
de K
>chote
it om
