m
E
8
r8-
weekpuzzel door dr. Pluizer
BRIDGEN
postzegels
3E
323
E3
sterrenhemel
„C
)e
)ur
oplossing vorige puzzel
s m
DENKSPORTEN/HOBBY
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 31 JANUARI
IS Ml
jlin
De prijswinnaars van puzzel 4 zijn:
M. Janson, Mozartstraat 109, 2324 XG Leiden.
L. Oomen Turk. Essenweg 11. 2371 XK Roelofarendsveen.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 5 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant.
Postbus 11. 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
Horizontaal; 1 mannelijk beroep; 8
sluw dier; 9 uitroep; 10 mannelijk
dier; 12 telwoord; 13 vis; 15 uiting
van genegenheid; 17 etmaal; 18 be
drog; 19 gedwee, mak; 21 blad
groente; 23 kikvorsachtig dier; 24
niet massief; 26 sporeplant; 28 vlak
temaat; 30 kleverige lekkernij; 32
deel van de onderkaak; 34 vrucht;
36 knaagdier; 37 mannelijk dier; 39
omslag voor papieren; 41 glansloos;
42 kleefstof; 45 soort krokodil; 46
ongewenst ongemak; 47 vermo
gend; 49 staafvormig werktuig; 51
deel v.e. auto; 53 telwoord; 55 tel
woord; 58 soldatenrugtas; 61 tijd
maat; 62 stad in de V.S.; 64. Ned.
omroepvereniging (afk.); 65 ge
wrichtsholte; 67 drank; 68 deel v.e.
naalnaald; 69 snijwerktuig; 71 water
bewoner; 73 waterblaasje; 74 be
lemmering (fig.); 75 duivenhok; 77 li
vreibediende; 79 onbezonnen; 80
recht stuk v.e. rivier tussen twee
bochten; 82 metalen staaf; 83 boom;
84 insekt.
Verticaal; 1 brede koker van bont
werk; 2 vizierlijn v.e. verrekijker; 3
wensende verwachting; 4 Euro
peaan; 5 lot zonder prijs; 6 de oude
re (afk. Latijn); 7 deel v.e. boom; 8
vrucht; 11 vogel; 12 familielid; 13
vinnig; 14 jong schaap; 16 deel v.h.
hoofd; 17 vallei; 18 zandheuvel; 20
insekt; 22 soort papegaai; 23 onder
gevel; 24 lidwoord; 25 kleur; 27 re
kenkundig vraagstuk; 29 kunstpro-
dukt; 31 tabakssoort; 32 hulzen van
gedorste horenaren; 33 zelfkant van
linnen; 35 markgraaf; 37 knaagdier;
38 edelgesteente; 40 bloeiwijze; 41
insekt; 43 op de baars lijkende vis;
44 veel wetend; 48 biljartstok; 49 af
gelegen; 50 woonschip; 51 Russi
sche gesel; 52 brandbare stof; 54
vrijgevig; 55 hemellichaam; 56 meu
belstuk; 57 griezelig; 59 lichaams
deel; 60 oude lap; 62 hakwerktuig;
63 familielid; 66 insekteneter; 67
grasvlakte; 70 vreemde titel; 72
vaartuig; 73 plomp dier; 74 kledings
tuk; 76 snel drogend produkt; 78
vrouwelijk rund; 79 zwaarlijvig; 81
walkant; 83 en andere (afk.).
Welke 2 sleutelwoorden vormen de
letters uit de vakjes 45 25 40 48 55
50 60 12 29 58 en 44 57 71 84 23 14
22 59 7 277
1 2 3 4 5 6 7
8 fëi9 |30ïö ii
12 HHp3 i^|B|i5 Ï7~
■W18 DH19 20 |UBI|2Ï
■B24 Mp^H«26 2^^«28~
Hoogovenstoernooi
Het alweer 43ste Hoogoven
stoernooi is dit jaar enigszins
in oude glorie hersteld, wegens
het formeren van een meester-
groep. Of dit blijvend zal zijn is
zeer dubieus, daar „Hoogo
vens" bij bezuinigen toch aller
eerst aan het schaaktoernooi
zal denken. In ieder geval heeft
de Grootmeestergroep dit jaar
een interessante bezetting. He
laas valt hierin reeds na enkele
ronden de gevreesde „remise
ziekte" te konstateren, een
door iedere schaakliefhebber
gehate kwaal. Deze ziekte ont
staat vaak op het moment, dat
enkele van de deelnemers in
het begin, om wat voor reden
dan ook, snel remise nemen.
Voor vele beroepsspelers, die
van nature over een niet al te
ijverig gestel beschikken,
werkt het ontspannen rondlo
pen van de kollega's niet be
paald als een stimulans om er
nog eens extra voor te gaan
zitten; op dat moment ont
staan de meeste „grootmees
terremises". Gelukkig zijn er
uitzonderingen en één daarvan
is onze landgenoot Jan Tim
man, die in de eerste drie ron
den puur vechtschaak heeft la
ten zien. We hopen, dat hij
hierdoor de andere deelne
mers ook tot écht schaken be
weegt.
In de eerste ronde was er veel
te genieten bij de partij tussen
de Hongaar Sax en de Roe
meen Gheorghiu. Eerstge
noemde brengt een stukoffer,
dat in Hongaarse kringen uit
gebreid geanalyseerd is, maar
verzinkt dan in een eindeloos
gepeins (zou hij een weerleg
ging ontdekt hebben?), doet
enkele slechte zetten om ver
volgens op de 24ste(!) zet door
tijdsoverschrijding te verliezen.
G. SaxF, Gheorghiu - Sici-
liaans
1. e2—e4 c7—c5, 2. Pg1—f3
d7d6, 3. d2d4 Pg8—f6, 4.
Pb1—c3 c5xd4, 5. Pf3xd4 a7—
a6, 6. Lc1—e3 e7—©6, 7. g2—
fl4 h7h6. 8. Dd1—f3.
Een manoeuvre, die door de
Hongaar Perenyi uitgebreid
geanalyseerd is. 8. Pb8d7,
9. Df3—h3. Nu dreigt sterk 10.
g5, vandaar 9.e6e5, 10.
Pd4f5. Wit moet wel aktief
blijven, want na het rustiger
10. Pb3Pb6l, 11. F3Le6,
12. 00 0Dc7 is de stand
van Dh3 onzinnig geworden.
10. g7—g6, 11. g4—g5IT?
Genie of idioot? Het laatste zal
men denken bij het zien van
deze partij, maar uit de analy
ses van de landgenoot van Sax
is het nog niet duidelijk. Wel
duidelijk is dat wit na: 11.
Pxh6Lxh6, 12. Lxh6—Pc5!,
13. Dh4Lxg4! verloren staat
en dat de terugtocht 11. Pg3
Pb6l, 12. Le2h5l, 13. Dh4—
Le7, 14. g5Ph7 gevolgd door
Pxg5 alleen maar zwart voor
deel geeft. 11. g6xf5, 12.
e4xf5. Direkt 12. gxf6 verliest
na 12. f4!, 12. d&—d5l. De
Roemeen is op de hoogte van
dit variantje en laat zich niet in
op: 12. pH7, 13. g6! Phf6,
14. Lc4 met zeer gevaarlijke
aanval voor wit. 13. 00 00?
Hier wijkt Sax, met katastrofa-
le gevolgen, van de analyses
van Perenyi af. deze gingen
verder met: 13. gxf6d4, 14.
Lc4! (dreigt Lxf7+ en Dh5+)
14. Pxf6 (14. Dxf6 is nu
niet mogelijk vanwege 15. Pd5,
dit in tegenstelling met het
partijverloop) 15. 00 00
met aanvalskansen voor wit, of
dit voldoende kompensatie
biedt voor het stuk moet de
praktijk nog uitwijzen. 13.
d5—d4.
DIAGRAM 1 na 13. d5—d4 DIAGRAM 2 Sax—Sosonko
A 1
A A
AA A
n
A A
lö' A
A 'B A
f I A
-
u i r n
14. g5xf6 d4xc3, 15. Lf1—c4
Dd8xf6. Hier blijkt het verschil,
door het tempoverlies 13. 00
00 kan zwart met de dame
nemen, welke hier een uitster
kende verdedigende positie in
neemt. Wit heeft nu geen kom
pensatie voor het stuk, hij pro
beerde nog: 16. f2f4 Pd7
c5, 17. Th1—e1 Lc3xf5, 18.
Dh£-g2 Lf5—e4, 19. Dg2—g3
Pc5—e6, 20. f4xe5 Df6—g6, 21.
Lc4xe6 c3xb2+, 22. Kc1xb2
f7xe6, 23. Dg3—f4 Ta8—c8, 24.
Td1—d2 Lf8b4. In deze ho
peloze stelling viel de vlag van
de Hongaar.
In de twee er op volgende ron
den was aan Sax duidelijk te
merken, dat deze partij hem
niet koud liet. Tegen onze
kersverse grootmeester Hans
Ree kon hij na een stuntelig
gespeelde opening maar met
moeite remise maken. Wat er
toen in de derde ronde tegen
Sosonko gebeurde grenst aan
het ongelooflijke; kijkt u maar
eens naar het volgende dia
gram en probeer zonder ver
der te lezen de volgende zwar
te zetten te vinden.
Sosonko speelde hier 20.
Pe8c7 en accepteerde na 21.
zwart aan zet
Pd4xe6 remise. Waarschijnlijk
had Sax hier remise uit schrik
aangeboden en Sosonko nam
het om dezelfde reden aan.
Beide grootmeesters zullen nu
ook wel gezien hebben, dat.
zwart in de diagramstelling met
20. Lxd4, 21. Txd5Txc3l,
22. Dxc3Dxa2+, 23. Kc1—
Da1+ gevolgd door 24.
Dxh1 simpel kon winnen. Ik
kan u verzekeren dat onze
landgenoot spelende tegen
een speler van iets minder kali
ber dit zeker niet gemist had,
maar tegen een geweldenaar
als Sax zulk een eenvoudige
mogelijkheid niet verwacht
had; schaakgrootmeesters zijn
Oplossing schaakprobleem
van januari
Het is niet safe om op c7 te
nemen; zwart speelt: 1. Le8ü
met als mogelijk vervolg: 2.
Kf1 (na 2. h4! g6, 3. Kh2 komt
wit er met pionverlies, bij
slechte stelling, af), 2. g6l, 3.
Ke1Kg7 (nu dreigt Le8
b5a6), 4. Tc8Ld7, 5. Tb8—
Ta1+, 6. Kd2Tb 11, 7. Ke3—
Lc6 met kwaliteitswinst.
Emiraten
Sinds de Olympiade in Valken
burg zal het iedereen duidelijk
zijn geworden dat bridge in
alle werelddelen wordt ge
speeld.
Dat is een geweldige groei in
de tijd van nog geen zestig
jaar, want in dat nog niet zo
grijs verleden beperkte het
bridgeareaal zich eigenlijk al
leen maar tot Amerika en Eu
ropa.
Dat is een verheugende ont
wikkeling die, het zij nog maar
eens gezegd, alleen mogelijk is
als de spelregels overal het
zelfde zijn. Een aantal Britse
spelers werd onlangs uitgeno
digd deel te nemen aan een
toernooi in Dubai, een van de
Verenigde Arabische Emiraten.
Onder hen bevond zich Teren
ce Reese, die over deze trip
weet te vertellen dat het een
uitstekend toernooi was en dat
de speelomstandigheden (in
het Hyatt Regency Hotel) van
dien aard waren, dat hij denkt
dat daar binnen enkele jaren
wedstrijden om het wereld
kampioenschap zullen worden
gehouden.
Er is ruimte, warmte en en
thousiasme in overvloed en
een, wat hij noemt „aangena
me sfeer van weelde en gast
vrijheid".
Afwachten dus maar.
Ook het spelen was erg pret
tig, dus zonder het ijzingwek
kend krakeel (heeft partner
geaarzeld of zelfs maar gea
demd?) dat momenteel tot de
huisindustrie van bepaalde ge
bieden behoort.
Uit het parentoernooi het on
derstaande spel, dat, hoe kan
het ook anders, een voorbeeld
is van Reeses Bols Bridge Tip:
trek conclusies uit het afgooien
van de tegenpartij.
Zuid gever, niemand kwets
baar. Onder voortdurend pas
sen van oost en west ging het
bieden: zuid 2 SA - noord 3
klaveren (Baron) - zuid 3 ruiten
10642
V95
o 94
A962
♦H8 N V973
B 1084 H 73
OB8653 w Oo V2
*103 Z B874
AB5
O A62
o AH 107
H V 5
(laagste vierkaart) - noord 3
schoppen - zuid 3 SA.
De uitkomst met hartenboer
werd gedekt door vrouw-heer
en aas. Drie rondjes klaveren
volgden en west gooide een
ruitentje af. Ruiten 9 was, via
de vrouw, voor het aas en west
bekende. Dit was het moment.
Zuid (Reese) concludeerde dat
west, gezien het ruitenbod van,
zuid, niet van een vierkaart zou
hebben afgegooid. Zou hij er
vijf hebben, dan was hij ver
moedelijk kort in schoppen en
Reese besloot hem op een
doubleton honneur te taxeren.
Een kleine schoppen was via 8
en 10 voor de vrouw van oost,
die klaverboer incasseerde.
Zuid moest een harten af
gooien en dat deed west ook.
Oost ging er met ruiten uit,
zuid nam met de heer en
speelde, volgens plan, schop
penaas en schoppenboer na.
West gooide harten af, werd
ingegooid met harten 10 en
moest de negende slag aan
ruiten 10 afstaan. Als west op
schoppenboer een ruiten zou
hebben afgegooid zou de har
ten 9 van noord de winnende
slag zijn geworden.
O, ik moet nog vertellen dat
het parentoernooi werd ge
wonnen door (zegt Reese) ttoee
spelers uit Italië. G. Belladonna
en B. Garozzo. Ze wonnen ook
het viertallentoernooi, daarbij
geassisteerd door Jeremy Flint
en Sheehan.
Nederlandse zegels in
1981
De Nederlandse PTT zal dit
jaar zeventien nieuwe postze
gels uitgeven. Op 7 april ver
schijnen vier zomerzegels die
als onderwerp het nieuwe Ne
derlandse landschap hebben,
in de waarden 45 20 ct, 55
25 ct. 60 25 ct en 65 30
ct.
Op 19 mei verschijnt vervol
gens een serie van drie zegels
en een velletje ter herdenking
van achtereenvolgens: 100 jaar
.pakketpost (45 ct), honderd
jaar openbare telefonie in Ne
derland (55 ct) en 100 jaar
Rijkspostspaarbank (65 ct).
Twee zegels die de aandacht
vestigen op de export (waar
den 60 en 65 ct) verschijnen
op 16 juni. Op 1 september
volgen twee Europa-CEPT-ze-
gels, met als onderwerp folklo
re, in de waarden 45 en 64
cent. Daarna, op 20 oktober,
twee langlopende zegels met
afbeeldingen van paleizen in
de waarden 45 en 55 cent. De
laatste uitgifte is op 10 novem
ber, wanneer de vier kinder
postzegels verschijnen, dit jaar
in het teken van het jaar van
de gehandicapten. De serie
heeft vier waarden: 45 25 ct,
55 20 ct, 60 25 ct en 65
30 ct.
De PTT van Suriname heeft op
14 januari j.l. een bijzondere
serie in omloop gebracht. Deze
serie, zonder toeslag, bestaat
uit vijf zegels en zal tot 10
maart a.s. in de verkoop blij
ven. Voor de afbeeldingen op
de zegels heeft men gebruik
gemaakt van afbeeldingen die
werden vervaardigd door Ma
ria Sibylle Merian (2-1-1647 -
13-1-1717).
De Duits-Nederlandse schilde
res Maria Sibylle Merian hield
zich ook bezig met tekenwerk.
Zij werd geboren als dochter
van de graveur en uitgever
Matthaeus de Oudere. In 1665
trouwde zij in Neurenberg met
de schilder-architect Johan
Andreas Graff. In 1685 sloot zij
zich aan bij de labadisten te
Wieuwert waarna zij zich in
1691 te Amsterdam vestigde.
Van 1699 tot 1702 verbleef zij
met haar jongste dochter in
Suriname. Zij heeft grote naam
gemaakt door haar fraai ge
kleurde tekeningen van rupsen
en vlinders. Deze afbeeldingen
publiceerde lij m een werk dat
niét alleen in kunstzinnig, maar
ook in wetenschappelijk op
zicht alle voorgaande werken
op dit gebied in de schaduw
stelde.
Daarnaast vervaardigde zij ook
een groot plaatwerk over de
Surinaamse insectenwereld..
Haar persoonlijkheid en werk
hebben verscheidene kunste
naars geïnspireerd. Zo o.a.
ook Bertus Aafjes, die een ge
dicht aan haar wijdde (Maria
Sibylla Meria, 1946).
Achtereenvolgens nu de waar
de van de zegel en de afge
beelde bloem: 20 c.: Passiflora
laurifolia; 30 c.: Aphelandra
pectinata; 60 c.r Caesalpinia
pulcherrima; 75 c.: Hibiscus
mutabilis en tot slot 1,25:
Hippeastrum puniceum. De ze
gels werden gedrukt in de
kleuren geel rood, blauw en
zwart op een lichtgele achter
grond. Zowel de tekst als de
rand zijn in bruin uitgevoerd.
Het drukken werd verzorgd
door Joh. Enschedé en Zonen
te Haarlem.
door
B. J. Nuys
Oploswedstrijd (4)
De eerste twee ronden van de
vierde oploswedstrijd hebben
al voor een duidelijke schei
ding In het klassement ge
zorgd. Eerlijk gezegd had ik
verwacht dat zou moeten wor
den geloot tussen een groot
aantal deelnemers om de kop
loper aan te wijzen.
Dat was niet nodig, Jan Fase
uit Hazerswoude was de enige,
deelnemer aan deze ladder
wedstrijd die 19 punten scoor
de. Hij vond niet alleen de acht
oplossingen, maar gaf boven
dien als enige drie bijop
lossingen. Zijn prijs is onder
weg. Vanzelfsprekend gaat hij
met 0 punten verder.
Het klassement ziet er verder
als volgt uit: 2/4. W. Los, Smil-
de; H. J. Schmidt. Zutphen en
J. Zijp, Zuidscharwoude 18
punten; 5/9. B. H. W. van de
Beek, Wijhe; J. van de Brink,
Heerde; J. H. ten Kate, Zwolle;
A. W. Lelieveld, Leidschendam
en F. A. van der Ploeg, Zwolle
17 punten; 10/18. W. van den
Herik, Noordscharwoude; F.
Jongerman, Heerde; J. Lam-
merts, Vries; A. A. van Leeu
wen, Poeldijk; „Oldtimer
1911", Emmen; (na drie ron
den heb ik de moed opgege
ven, ik weet werkelijk niet wie
zich achter deze naam ver
schuilt! Wil hij zich bekend ma
ken?); S. Pruiksma, Harden-
berg; André Schokker, Olde-
markt en D. Vuurboom, Lutje
broek 16 punten; 19/27. R.
Bolleboom, Zoetermeer; H. C.
Bom, Poelijk; J. Buisman, Ol-
debroek; E. Huisman, Smilde;
L. T. Koersen, Heiloo; E. H.
Ludwig, Smilde; P. G. Prins,
Wateringen; R. J. H. L. Smits,
Zoetermeer en J. N. de Vroom.
Westerbork 15 punten. Hierna
volgen de deelnemers met 14
punten en minder.
De stand is enigszins beïn
vloed door de bijoplossingen
in de vraagstukken Van Velzen
(1) en Van Prooijen (7). In Van
Velzen (1) blijft wit een schijf
voor met 41—36, dreigt 37—
32 enz., In Van Prooijen (7)
den nog twee wegen i
winst; 1. 47-41 36x38 4^
37x46 19-14 46x10
27x18 39-33 38x29
45x34 1x40 31-37 40-291
41 29-23 41-46 24-19 5-10|
14 10-15 23-28; 2.
36x38 39-33 38x29
45x34 1x40 en het is duld^cTFB
dat zwart geen kansen heR'*"
bijvoorbeeld 37-42 40-49 TO1 ,J*
48 49x21 31-37 21-3. L? 1
Ook de problemen van de mPP8^®
de ronde 7iin wéór oorcta
de ronde zijn wéér eerste
blikaties. Oplossingen mc
uiterlijk zaterdag 21 februi
het bezit zijn van B. J
Oleander 12, 2671 NN
wijk.
i m«rk
y' i ni
i-
H iü O S
m.j
SÉ? S
li. m" sst m m
O I
SEIS
e m m
m s ;i m m
ut m m
q at a? s
m c s* bjb
m m m m m
i n r
p
fH i
t It WO
gg" «UW, VI
ot drag
it..ti !üc:?'
1 Q "O
lis
*J*J 12.,
outen
O 1
HAUSCHILD (13)
VAN VELZEN (14)
VINK (15)
VAN WINGERDEN (16)
l
•dere r
i toet
afgel
erende
erde: 7
Taurus herbergt veel
interessante objecten'
Taurus of De Stier is een heel
oud sterrenbeeld, dat al bij
Ptolemeus voorkomt. De naam
is afkomstig van het dier,
waarin de Griekse oppergod
Zeus zich vermomde om de
schone Europa, dochter van
koning Agenor van Kreta, te
ontvoeren. Dit vermommen
was voor Zeus zo ongeveer
een dagelijkse bezigheid, no
dig voor zijn vele slippertjes
met koningsdochters en zo. Op
die manier ontsnapte hij aan
de waakzame blikken van zijn
zeer jaloerse echtgenote Hera.
Om bij Leda te komen, kroop
hij in de gedaa'nte van een
zwaan, maar om Europa te
verwerven veranderde hij zich
in een stier.
De voornaamste ster van Tau
rus is Aldebaran en die is ge
makkelijk te vinden, omdat hij
op één lijn ligt met de gordel
van Orion. Bovendien is de
kleur van Aldebaran, evenals
Betelgeuze in Orion, rood en
dus behoorlijk opvallend.
Taurus is een sterrenbeeld met
ve^l zeer interessante objec
ten. Zoals bijvoorbeeld de
sterrenhoop Pleiaden, ook wel
zevengesternte genoemd. Op
een heldere nacht ziet men,
met het blote oog, inderdaad
een hoopje vap zeven sterren,
maar mensen met een uitzon
derlijk goed gezichtsvermogen
zien er wel meer. Het record is
negentien. Een andere groep,
de Hyaden, gelegen rond Alde
baran, is wat meer verspreid
en het best waarneembaar
door een verrekijker. Typisch
genoeg behoort Aldebaran niet
tot de groep van de Hyaden;
hij staat namelijk veel dichter
bij de aarde.
Vlak bij f-Tauri ligt de beroem
de Krabnevel (M1 of NGC
1952). Het is het restant van
een supernova, een sterexplo
sie du^ van enorme omvang,
waarvan de Chinezen in 1054
al melding hebben gemaakt.
Na 1054 zijn er slechts twee
soortgelijke explosies (eigenlijk
is het een implosie) op aarde
waargenomen, namelijk in
1572 (Cassiopeia) en in 1604
(Ophiuchus). Bi} zo'n sterren-
katastrofe wordt de buitenste
gasschil van de ster met on
voorstelbare kracht wegge
schoten; de rest van het ster
renlichaam implodeert, dat wil
zeggen stort ineen tot een
even onvoorstelbare dichtheid.
Het gas van de Krabnevel be
weegt zich nog steeds van het
oude centrum af. Het over
blijfsel van de oorspronkelijke
ster is een pulsar, een snel va
riërende radiobron. Waar
schijnlijk zelfs een neutronen
ster, gezien zijn kleine omvang
en zijn ongelooflijke dichtheid.
12 feb. 22h Aldebaran 0.9° ten zuiden van de maa
17 feb. 11h Mercurius in benedenconjunctie.
19 feb. 07h Jupiter 1.1° ten zuiden van Saturnus.
21 feb. 23h Vesta in oppositie.
22 feb. OOh Jupiter 3° ten zuiden van de maan.
22 feb. OOh Saturnus 2° ten zuiden van de maan.
22 feb. 01 h Mercurius 5° ten noorden van Venus.
24 feb. 17h De maan staat in het apogee.
26 feb. 07h Uranus 5° ten zuiden van de maan.
27 feb. 07h Ceres stationair.
28 feb. 05h Juno stationair.
28 feb. 09h Neptunus 2° ten zuiden van de maan.
Schijngestalten van de r
NM 4 feb. 23h14
EK 11
feb. 18h49
VM 18 feb. 23h58
LK 27 feb. 02h14
ZON
Schemering
MAAN
op
onder
begin
eind
op
onder
3 feb.
8.17
17.31
7.41
18.08
7.19
15.59
7 feb.
8.10
17.39
7.34
18.15
9.37
21.00
11 feb.
8.03
17.46
7.28
18.22
11.21
00.57
15 feb.
7.55
17.54
7.20
18.29
14.14
05.39
19 feb.
7.47
18.01
7.13
18.36
18.41
08.14
23 feb.
7.39
18.09
7.05
18.43
23.06
09.40
27 feb.
7.31
18.16
6.57
18.50
02.17
11.21
Hoofdsterren TAURUS:
vis. magn.
abs. magn.
afstand
(lichtjaar)
0.85
-0.61
64
1.65
-1.51
140
3.86
0.69
140
3.93
0.30
173
3.63
0.62
130
3.00
-3.11
544
2.96
-2.52
407
4.04
1.14
124
3.62
0.72
124
3.50
-2.27
466
4.32
-1.16
407
Galactische Clusters:
N.G.C. fotomagn. doorsnee aantal afstand
(bgmin) sterren lichtjaar
410 M 45. Pleiade
130 Hyaden,
3580
3258
3580
6800
irgaar
irbeteri
mark
nder d
era aar
ulling, i
naar af
iroot zi
■or, dal
ilaat ei
tent. Mi
is i
iiatie ii
i. Voor
i de c
rammc
torende
ormen
tenia, h
3erry E
^msterd
tude gr;
rtlkeler
len aan
terdam
ief en
1 OJjniet altij
0.85een ber
0.5Qpoiitiem
laar ja
goede i
nen kw
rensvatl
ric
)p, de
van ou<
spparat
die de
spreid c
den In
vekelijk
ten orr
Jouw te
let pa
gangspi
naande
Alwei
Diffuse nevels:
N.G.C.
doorsnee
(bgmin)
vismagn.
afstand
IC 349
20 bij 16
3.81
410
Electra
IC 349
30 bij 30
4.02
410
Maia
IC 349
30 bij 30
4.25
410
Merope
IC 349
27 bij 27
2.96
410
Alcyone
Hind's variabel!
1554-5
variabel
var.
3258
Astronomische gebeurtenissen in de maand februari:
2 feb. 02h Mercurius grootste oost. elongatie (18°).
2 feb. 01h Pluto stationair.
3 feb. 17h Venus 1.6° ten zuiden van de maan.
5 feb. 20h Mars 0.6° ten zuiden van de maan.
6 feb. 04h Mercurius 4° ten noorden van de maan.
7 feb. 22h Mercurius stationair.
8 feb. 23h De maan staat in het perigee.
10 feb. 18h Mercurius 4° ten noorden van Mars.
118
6.62 6.70
5.92 9.70
5.10 7.30
5.38 8.20
5.85 7.90
6.64 5.86
Planetaire Nevels
fotogr. magn.
N.G.C. doorsnee nevel centrale ster
(bgsec.)
1514 120x 90 10.8 9.7
1952 360x240 8.4 15.9
afstand
lichtjaar
4300
912 M1 „Krab
dictato
In Brus
visie va
Het bo
hete z<
een aa
'ie, die
