Leidse Courant | 1981 | 31 januari 1981 | pagina 15

Nol de Jong: „Een
begrafenisondernemer
is niet populair"

K

Beurs van Amsterdam

Shell: Vaklieden nodig

;CONOMIE

LEIDSE COURANT

ZATERDAG 31 JANUARI 1981 PAGINA 15

aanhoudende stroom massa-
i tslagen en bedrijfssluitingen
ft de afgelopen jaren zijn uit-
■king op de media, maar ook
de vakorganisaties niet ge
it De Federatie Nederlandse
Vakbeweging wordt verlamd
Ioor interne discussies. Mede
tOOfPierdoor verIoor de FNV in één
Jaar 20.000 leden verreweg de
irtdkneesten bij de Industriebond.
i Het werk stapelt zich intussen
icn 'bij de bonden op. Werkweken
llitS ivan rujfm 70 uur zijn heel nor-
maal. Kan de Industriebond de
malaise nog wel be fietsen? Een
en h^verha3l over de dagelijkse prak-
nf tijk van de vakbondsbestuurder.
marJ&e hrljgt zo langzamer

hand bet profiel van begrateni-
topondernemer".

FNV IN HET NAUW: 20.000 LEDEN WEG

eder 'P* HAAG „Een kwestie van
innen". Onder deze kop plaatste
spelen t blad „Zin" van de Industriebond
f 05 rfW deze week een commentaar
suikeicr mC(Ha en massa-ontslagen. Ont-
<am constateert de bond. dat de aan-
r cie me^ia schenken aan

0oJdeitslagen bij bedrijven steeds terug-
fa haaPP*. en 1° sommige gevallen zelfs
lor" h«l ontbreekt
de fajfn kwestie van wennen voor de vak-
ninute weging die jarenlang kon rekenen op
niet Igebreide publieke belangstelling als
t ging om zelfs enkele tientallen ont-
?d ais gen- Aandacht, die de werknemers-
et. U jganisaties meer dan eens in staat stel-
rijgen n gedwongen ontslagen bij in de knel
jkjes raakte bedrijven te voorkomen. Nu
vet bet ontslag van minder dan hon-
coev rd man de krantenkolommen in veel
r gem vallen niet meer.

i het ufn n'et te verdrinken in de berichtge-

ng over bedrijfssluitingen, ontslagen
inne aanvragen voor uitstel van betaling,
icht yjncentreren de media zich noodge-
worjjtongen op de „highlights" van het so-
uls dat ial-economisch front. Maar zelfs deze
en intschieters ziin zo ruim voorradig, dat
ze b aandacht al snel verslapt. Het tempo
de si ia"" de massa-ontslagen en miljar-
Na nverliezen elkaar opvolgen is zo
de dat nieuwe affaires oude berich-
n papib sne* overschaduwen. Vers in het

ii er piheugen liggen nog de problemen bij

ïilips, Macintosh en Volvo. Toch zijn
:unt verwikkelingen van deze bedrijven
its nei lang weer op de achtergrond geraakt
•t jam,] de aangekondigde sluitingen van
bree )rd in Amsterdam en Enka in Breda,
i mes.

meer ITTER

i. Laa

n. Ee/Jet moet een bittere ervaring zijn voor
ierop erknemers, vooral in kleinere bedrij
ns. jat >n, dat hun problemen in de woelige
juin. van economische misère snel ver-
it va^inken en weinig of geen aandacht
rijgen. Ook de bonden kunnen het
JEA1 erk nauwelijks aan. De cijfers, waar-

Eee de vakbondsbestuurders worden
iconfronteerd zijn dan ook vaak zo
hrijnend en overtuigend, dat het op-
stten van een actie al bij voorbaat een
- nloze zaak lijkt.

"*4et onderzoeken van alternatieven, op-
Wac ellen van rapporten en doorlichten
an bedrijven vergt Veel tijd en inspan-
JltUhing. Te veel tijd, helaas. Het traditio-
ele bondswerk zoals het begeleiden
izeécjilan leden in de bedrijven en het orga-
seren van cursussen raakt bij al dat
ïheilswerk onvermijdelijk in de knel.
i et zicht op de problemen van vele
ine bedrijven, waar slechts enkele
le Ni beidsplaatsen op de tocht staan, lijken
bek t bondsbestuurders te hebben verlo-
verli n. In de publiciteit beperkt de „actie"
in de bonden zich meestal tot het ge-
Dezten van een paar regeltjes comment

de
ereld
erde
andei
■de
n boe
rschi
rme
is, mi

taar. In dat kader is het niet zo ver
wonderlijk dat de Industriebond FNV
vorig jaar meer dan twintigduizend le
den verloor. Daardoor raakt een
wrang gegeven ook de bond in fi
nanciële en organisatorische proble
men.

HANDEN TEKORT

„Wij komen handen tekort", vertelt
Nol de Jong, districtsbestuurder van de
Industriebond FNV in Den Haag.
„Vroeger kon je je op zaken concentre
ren, maar nu is de ellende niet te over
zien". Er klinken uit de vakbeweging
al geluiden dat werkgevers handig pro
fiteren van het onrustige klimaat, door
het personeelsbestand geleidelijk en
doelbewust naar een meer rendabel ni
veau in te krimpen. Van het verlies
van enkele tientallen arbeidsplaatsen
ligt zoals gezegd immers niemand de
direct betrokkenen natuurlijk uitgezon
derd meer wakker. Nol de Jong
spreekt in dit verband zelfs van een
modeverschijnsel. Maar al te snel en
enthousiast, betoogt hij, sturen werkge
vers een deel van het personeel naar
huis om uit de problemen te komen.
De vakbondsbestuurder: „Gist Brocades
iS wat dit betreft een goed voorbeeld.
Het viel mij op dat de aandelen van dit
concern het steeds beter deden naarma
te ik ellendiger berichten de publiciteit
instuurde. Na het bericht dat er dui
zend banen op de tocht staan, klommen
de aandelen van Gist zelfs met tiental
len punten tegelijk. Een bedrijf dat zijn
mensen op straat wil zetten gaat het
dus kennelijk goed".

Een andere bestuurder van het district
Den Haag, Ad Voerman, erkent dat de
bond steeds meer moeite heeft de ont
wikkelingen aan het sociaal front te
volgen. Hij verzucht: „De vele reorga
nisaties, ontslagen en inkrimpingen die
op ons afkomen vormen zo langzamer
hand de hoofdmoot van het werk. De
onderhandelingen met de werkgevers
verlopen bovendien steeds moeizamer.
Vroeger kon je immers betrekkelijk
eenvoudig een sociaal plan voor elkaar
krijgen, maar nu worden de werkge
vers met de dag arroganter en taaier.
Ze zijn minder snel bereid tot een ver
gelijk te komen. Naarmate de onrust in
het land toeneemt wordt hun positie
ook sterker. Daar profiteren ze handig
van. Onze agenda's zitten door dit alles
zo vol, dat wij weken van 70 uur en
meer maken".

wijl het totale verlies aan arbeidsplaat
sen hier minstens zo groot moet zijn als
bij de grote industrieën. Een teer punt
voor Voerman. „Wij letten natuurlijk
met arendsogen op wat er bij de kleine
bedrijven gebeurt. Vijf ontslagen zijn
voor ons net zo belangrijk als honderd.
Het vervelende is echter dat niet alles
onder onze aandacht komt. De organi
satiegraad is bij kleinere bedrijven
vaak laag. Als vacatures niet worden
opgevuld en niemand trekt aan de
belDan hebben wij daar weinig kijk

BEGRAFENIS
ONDERNEMER

Al met al is de economische gang van
zaken niet alleen energie- en tijdvre-
tend, maar bovenal een uiterst frustre
rende zaak voor de vakbeweging. Nol
de Jong sneert: „Vakbondswerk is
nooit vrolijk werk geweest, maar je
krijgt nu langzamerhand wel het pro
fiel van een begrafenisondernemer.
Wat dat betreft knaagt de situatie ook
psychisch aan je. Je bent voortdurend
bezig met afvloeiingen en inkrimpin
gen of om in de sfeer te blijven
teraardebestellingen. Want de term
ontslaan, of begraven, hoor je niet meer
in deze tijd. Nee, dat gaat nu allemaal
veel vriendelijker

De werknemers lijken in dat spel van
verzachtende termen te berusten. Illu
stratief in dit verband zijn de reacties
van het Enka-personeel in Breda op de
aangekondigde sluiting. Het is niet an
ders, het gaat al acht jaar slecht, viel uit
moedeloze monden in deze stad op te
tekenen. Enkele kaderleden schoven
de Industriebond FNV de schuld van
het debécle in de schoenen. Ad Voer
man reageert bitter: „Van alle kanten
worden de bond nu verwijten gemaakt
en verantwoordelijkheden in de schoe
nen geschoven die wij niet hebben. De
vakbeweging, redeneert men, en niet
de werkgever, is schuldig aan de slech
te gang van zaken. Wij hebben echter
geen beslissende invloed op de Neder
landse economie. Daar spelen enorm
veel andere factoren in mee. Boven
dien is onze zeggenschap over zaken als
besteding van winsten en investeringen
nog miniem. Dat verwijt berust dus op
een groot misverstand".

Nol de Jong: „De ellende is niet
meer te overzien".

sen verdwijnen. Daarmee komt de
werkloosheid in Nederland op ruim
400.000. De meeste klappen zullen we
derom vallen in de bouw en industriële
sector. Om enkele actuele saneringen
in de herinnering te roepen: Volvo Car
1200 man, Philips Elcoma 1200, Ford
Amsterdam 1750, Enka Breda 1000, Co-
veco 1200, Hoogovens 800, Asselbergs
600 en Rank Xerox 500. Samen ruim
8.000 banen die op de tocht staan. Er is
sprake van duizend ontslagen per dag.
Nog werk genoeg voor de bond dus;
een bond die met de dag meer leden
verliest. Hoe kijken de bestuurders te
gen hun eigen toekomst aan?

Nol de Jong: „Op dit moment worden
wij van alle kanten vervloekt. De sol-
dariteit en steun van de leden neemt
af. Dat hebben wij voor een deel na
tuurlijk ook aan onzelf te danken. De
besluiteloosheid en de onzekerheid of
er nu bezuinigd moet worden of niet,
om maar wat te noemen, laat natuurlijk
een aantal leden afhaken. Toch kan het
niet uitblijven dat de strijdbaarheid en
steun van de leden terugkomt. Zonder

„ARENDSOGEN"

Je zou verwachten dat door deze over
belasting de kleinere bedrijven, waar
slechts enkele banen verdwijnen, ook
van de vakbonden niet de aandacht

NAAR DE 400.000

Intussen worden de perspectieven er
niet beter op. Het Centraal Plan Bu
reau heeft becijferd dat er het komende
jaar nog minstens 80.000 arbeidsplaat-

Ad Voerman relativeert: „Ach, zo dra
matisch is dat ledenverlies nu ook weer
niet, al wil ik onze eigen verantwoor
delijkheid niet uitvlakken. Wij zullen
ons beleid op korte termijn daarom dui
delijk moeten profileren. Toch is het is
een bekend verschijnsel dat de vakbe
weging in een crisistijd leden verliest.
De mensen verliezen koopkracht, en
schrappen dan al snel hun lidmaat
schap. Je ziet ook dat andere lidmaat
schappen en abonnementen worden op
gezegd. En dat wij in een crisistijd le
ven zal langzamerhand niemand meer
durven ontkennen. Ook de bonden
niet".

PAUL KOOPMAN

joonkostenmatiging alleen
inaakt de Nederlandse
conomie niet gezond

vUTPHEN Een loonkos-
lefnmatiging, die niet ge-
rd gaat met een herstel
de investeringen, is niet
oelmatig voor de gezond-
aking van de Nederlandse
:k anomie en zorgt niet voor
zo noodzakelike verho
lgen vande rendementen,
meent mr. H.J.A.E.M.
larenbeek, lid van de
V oofddirectie van de Rabo-
ank Nederland.

teruge
vi
te

hi
aar

it is de taak van de overheid
n klimaat te scheppen voor
opleving van de investe
ringsactiviteiten, zo zei mr.
larenbeek bij het 75-jarig be-
in van de Rabaobank Zut-
!n. Als middelen noemde
o.m. beheersing en beper-
ng van het financieringste
en tegelijkertijd eendoel-
•riatiger gebruik hiervan, als-
de fiscale impulsen om ex-
ondernemend vermogen te
obiliseren.

oonkostenmatiging is nood-
elijk om de consumptie af
remmen, maar ook om'
limte te maken voor een-
oei van de investeringen,
^oonkostenmatiging alleen is
aarschijnlijk onvoldoende
het kernprobleem, de te
nge investeringsbedrijvig-
iid, op te lossen. Volgens mr.
larenbeek gaat het dus om
scheppen van een klimaat,
bedrijven stimuleert nieu-
activiteitn op stapel te zet-

b 8t

Canp,n8e

haar
hij O]
i hij

Klarenbeek achtte hier-
1 ,or tenminste noodzakelijk,
t ste it uitzicht wordt geboden op.
opheffing van twee knel-
inten: de slecht functione-
arbeidmarkt en de
vakke vermogensstructuur

de bedrijven.

'at de arbeidsmarkt betreft
epleitte mr. Klarenbeek, in
et raam van een min of meer
ïleide loonpolitiek, de toepas-
I ng selectieve loonsver
hogingen in plaats van alge-
ine loonronden voor func-
s, waarvoor moeilijk men-
te krijgen zijn. Hierdoor

iven
keni
arui!

)eU-

van

ikerafcf
ader
verhp'g

de structuur van de bruto
:omens een betere afspiege-
jg gaan vormen van de
"ste op de arbeidsmarkt,
aast lijkt het om meer
een reden onontkoombaar
de afstand in inkomen
r°rdt vergroot tussen werken-

MME ik<
kera [8 0-
n Ha haarsl
Baa ,aarni

den en niet-werkenden. Niet
zozeer verlaging van sociale
uitkeringen leek mr. Klaren
beek daartoe de weg, maar wel
het niet doorberekenen van de
selectieve loonstijgingen in de
sociale uitkeringen.
Een herstructurering van de
bruto-inkomens moet echter,
zo meent de Rabobank-direc-
'teur, worden aangevuld met
een beleid voor de netto-inko
mens. Het effect van o.m.
loonbelasting, sociale premies
en inkomensgebonden uitke
ringen op het beschikbare in
komen is er mede oorzaak
van, dat verhoging zelfs selec
tief, van het bruto-inkomen
netto nauwelijks enig voordeel
oplevert.

Wat betreft het tweede knel
punt voor een herstel van de
investeringen de zwakke
vermogensstructuur van het
bedrijfsleven achtte mr.
Klarenbeek een pakket van
maatregelen nodig, dat op ta
melijk grote schaal en op korte
termijn extra risicodragend
vermogen mobiliseert.
Basisvoorwaarde voor een
structurele verbetering van de
vermogensstructuur is een al
gemeen herstel van de rende
mentspositie en de daarmee
verband houdende mogelijk
heden tot zelffinanciering. Een
herstel van de rendementen is
echter alleen mogelijk bij een
opleving van de investerings
activiteit, maar deze dreigt
niet tot stand te komen door
een te lage rendementspositie.
De oplossing is volgens mr.
Klarenbeek te zoeken in het
verschil tussen bruto en netto
winstgevendheid. Het niveau
van investeringen bepaalt wel
iswaar het bruto resultaat van
het bedrijfsleven, maar de in
vesteringsactiviteit is veeleer
afhankelijk van de netto
winstgevendheid, die beïn
vloed wordt door het fiscale
beleid en de te betalen rente
op het vreemde vermogen.
Stimulering van de investerin
gen houdt dus in de eerste
plaats in: fiscale tegemoetko
mingen aan het bedrijfsleven
en aan de verschaffing van
ondernemend vermogen.
Voorts moeten de monetaire
autoriteiten zich richten op
rentedaling of tenminste op
het voorkomen van rentestij
ging, aldus mr. Klarenbeek.

advertentie.

I Staal Bankiers blijft* een hogere rente geven van

op Spaarbrieven aan toonder en Spaardeposito-
rekeningen met een looptijd van 3 t/m 5 jaar.

Spaarbrieven zijn ook te verkrijgen door over
making op Bankrelcnr. 26.64.57.282 of Giro-
rekeningnr. 47 35 01 onder vermelding van de
gewenste coupures en looptijd. De Spaarbrieven
worden vervolgens aangetekend thuisgestuurd.

Voor meer informatie: de heren van Osch,
van der Hoeven en mej. Voogt

onder voorbehoud van tussentijdse wijzigingen.

Bankiers

Vandaag bankieren als vanouds.

Lange Houtstraat 8, postbus 327.2501 CH Den Haag. tel. [phone]

ROTTERDAM Ondanks de grote werkloosheid zal de
Nederlandse arbeidsmarkt de komende jaren niet in staat
zijn om het vakbekwame personeel te leveren dat nodig is
om de op handen zijnde gigantische investeringen in het
Rijnmondgebied op te vangen.

De chefs van de technische diensten van Shell in Pemis en
Moerdijk verwachten dat de koemde vijf tot tien jaar, als in het
Rotterdamse havengebied investeringen van in totaal 14 miljard
gulden door tal van bedrijven moeten worden uitgevoerd, op
grote schaal een beroep moet worden gedaan op mankracht uit
de Europese Gemeenschap. Voor die arbeidskrachten zal het
Nederlandse bedrijfsleven in verband met het doorberekenen
van onder meer reis- en verblijfskosten, voor buitenlanders ge
middeld zo'n twintig procent meer moeten betalen dan voor een
Nederlandse werknemer.

De harde aanpak van de koppelbazenproblematiek in Rijnmond
kan volgens de twee Shell-functionarissen ook leiden tot ver
mindering van het arbeidsaanbod. De kans bestaat namelijk dat
een koppelbaas als gevolg van de jacht op de malafide onderaan
nemers met zijn werknemers wegtrekt of dat de ex-werknemer
van de voormalige koppelbaas een uitkering krijgt van 80 pro
cent van zijn laatstgenoten brutoloon. In veel gevallen zal die 80
procent meer zijn dan het wettelijk bruto cao-loon dat hij bij een
bedrijf zou verdienen.

EXPLOITATIE
MINERAALBRQNNEN

Boorbedrijf
wil 1500
meter diep

ZWOLLE Het grondboor-
bedrijf Haitjema uit het
Overijsselse Dedemsvaart
heeft zich met de aanschaf
van een gloednieuwe boorin
stallatie geworpen op de ex
ploitatie van de diepere
grondlagen. Het bedrijf, dat
begin deze eeuw begon met
het boren van waterputten
wil nu geneeskrachtige wa
terbronnen aanboren op
dieptes tot 1500 meter onder
het maaiveld. Verder gaat
het bedrijf onderzoek in de
lagere regionen van de aard
korst verrichten voor TNO,
de Rijks Geologische Dienst,
Rijkwaterstaat en provin
ciale waterstaat.

De aanschaf van de installatie,
geleverd door het Duitse be
drijf Celier Brunnenbau, verg
de een investering van één
miljoen gulden. Met de boorto
ren, die op een vrachtwagen is
gemonteerd kan het bedrijf
grondlagen aanboren, die tot
dusverre buiten het bereik
van de Nederlandse water-
boorbedrijven lagen. De diep
ste boring die in dit kader tot
dusverre in Nederland werd
verricht stak nog geen 650 me
ter diep.

De firma Haitjema, die in kor
te tijd uitgroeide tot een
bloeiend bedrijf met 125 werk
nemers, hoopt met de nieuwe
boorinstallatie onderzoek te
kunnen doen naar de verande
ringen in het zeer diep gelegen
zoute water als gevolg van
zoetwaterwinnigen op hoger
niveau. In Zuid-Limburg en
Nieuweschans wil het bedrijf
voorts nieuwe mineraalbron
nen gaan aanboren. Een actue
le ontwikkeling waarin Haitje
ma een rol zou kunnen spelen
is het onderzoek naar steen
kool op diepere lagen, die met
de conventionele methode
niet, maar met de huidige sys
temen wel economisch zijn te
winnen.

Koninklijke Olie
en Unilever hoger
op kalme beurs

AMSTERDAM Op een
kalm Damrak is vrijdag o.m.
onder invloed van een hoger
Wall Street de koers van Ko
ninklijke Olie aangetrokken.
Rond het middaguur was de
winst 1,30 op ƒ209,70. Ook
voor Unilever was toen een
zelfde winst weggelegd op
130,60.

Hoogovens kon dertig cent aan
de koers toevoegen op 14,50,
maar KLM verloor een gulden
op 62,80. Ook Akzo en Phi
lips noteerden wat lager. Bij
de banken ging AMRO Bank
bijna een gulden terug naar
54,90, maar ABN en NMB
bewogen zich op een wat ho
ger niveau. De hypotheekban
ken en de verzekeringswaar
den waren over het algemeen
wat beter gestemd, terwijl de
uitgeverijen licht verdeeld wa
ren. HBG voegde ruim een
gulden aan de koers toe op
f 67,80 en ook de collega-bou
wers konden zich ruimschoots
handhaven. De staatsfondsen-
markt was weer prijshoudend
gestemd.

Ook de lokale markt was nau
welijks op gang te krijgen.
Van Dorp, die donderdag uit
eindelijk op een flink hoger
niveau nauwelijks te koop
bleek, moest nu ƒ5,50 terug
naar ƒ122. Hoek pakte drie
gulden naar 58 en ook fond
sen als Leidsche Wol, RSV,
Palthe en HAL konden zich in
enige belangstelling verheu
gen. Aan de andere kant zakte
Sanders Behang van ƒ121,50
naar ƒ116 en zat ook Oren-
stein en Koppel in de verkeer
de hoek.

Ook op de actieve markt kon
den weliswaar fondsen als
Gist-Brocades en Nationale
Nederlanden later nog wat
aantrekken, maar het bleef ei
genlijk maar een matte verto
ning met kleinere koersver
schillen, die tot stand kwamen
bij een zeer kalme handel.
Op de Europese optiebeurs be
droeg de omzet op het middag
uur 912 contracten, gespreid
over vele opties. De puts na
men overwegend wat in waar
de toe, terwijl de calls voor
een groot deel wat aan premie
verloren.

Britse Ford:
13.000 man
tijdelijk
naar huis

LONDEN Ford Motor
Company heeft 13.000 werk-
nmers voor onbepaalde tijd
naar huis gestuurd. Door
een staking van vrachtwa
genchauffeurs bij een vesti
ging in Dagenham ligt de
aanvoer van onderdelen en
daardoor de productie van
de Ford Cortina en de Ford
Fiësta stil.

De vrachtwagenchauffeurs
hebben het werk neergelegd
uit protest tegen het wegvallen
van ritten op het Europees
vasteland. Er zijn onderhande
lingen gaande, maar als er niet
snel een oplossing wordt ge
vonden, lopen nog meer arbei
ders de kans naar huis te wor
den gestuurd.

Bij de Fordfabrieken in het
Belgisch-Limburgse Genk
20 kilometer ten westen van
Geleen zullen maandag als
gevolg van de stakingen in
Engeland 6000 werknemers
thuis moeten blijven. Er wa
ren al 3000 arbeiders met tijde
lijk verlof.

Franse kritiek
op plan voor
Britse vestiging
Nissan

PARIJS De Franse auto
mobielindustrie heeft kri
tiek geuit op het plan van
het Japanse automobielcon
cern Nissan, de fabrikant
van het merk Datsun, om in
Groot-Brittannië een fa
briek te bouwen.

In een verklaring zegt de ver
eniging van Franse automo
bielfabrikanten er op zichzelf
geen bezwaar tegen te hebben
dat Japanse ondernemingen in
Europa werkzaam zijn. Bij de
produktie moet dan echter wel
vrijwel uitsluitend gebruik
worden gemaakt van onderde
len en arbeidskrachten uit Eu
ropa. Die voorwaarde zal in
het Britse project waarschijn
lijk niet worden vervuld, zo
luidt de verklaring. Nissan is
van plan de auto's voor zestig
rocent uit in Engeland en op
et Europese vasteland ver
vaardigde onderdelen te ma
ken. De Franse producenten
noemen dat percentage „totaal
onvoldoende". De fabriek in
Groot-Brittannië zal in 1984
beginnen met de produktie.

MARKTEN

ZUIVELBEURS LEEUWARDEN

LEEUWARDEN - 30/01 Commls»lenot«rtn-
0«n In gulden» per kg: Goudse kaas 5.58.
Edammer kaaa 5.48 en broodkaas 5.48. De
handel was goed.

AARDAPPELPRIJZEN LEEUWARDEN

LEEUWARDEN - 30/01 Prijzen In guldens
per 100 kg: Bintje 19.00-21.00. Irene
27.00-28.50. Eigenheimer 17.00-18.00, voe-
raardappelen 7,00-8,50. De handel waa
flauw.