weekpuzzel door dr. Pluizer
>SCHAKENI
BRIDGEN
WETENSCHAPPEN
postzegels
ENKSPORTEN/HOBBY'
oplossing vorige puzzel-
NR. 3
FIGUURPUZZEL
H IS
m s*
a n e
l":
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 17 JANUARI 1981
13 '81
les en
lorcxle
>rijswinnaars van puzzel 2 zijn:
vr. Luijnenburg, Molenlaan 25a, 2251 CB Voorschoten.
I.Suyten-van de Schalk, Noordwijkerweg 5a, 2223 AD
wijk aan de Rijn.
prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Buitenrand (woorden van 6 letters)
1-3 grassteppe in Hongarije; 3-5 vrouwelijke politiefunctionaris;
5-7 ovale kegelsnede; 7-9 guitig; 9-11 bijbeltekst; 11-13 drijvend
eilandje in stilstaand zoet water; 13-15 inboorling van Groenland;
15-1 radiobedrijf.
Binnenrand (woorden van 5 letters)
17-18 platte vierkante steen; 18-19 vlinderbloemige plant; 19-20
plaats in Drenthe; 20-21 gemelijk persoon; 21-22 benzinesoort;
22-23 spelleiding; 23-24 gemeendheid; 24-17 onenigheid.
Van buiten naar binnen (woorden van 7 letters)
3-26 verlengstuk aan een wissel; 7-27 lid v.e. senaat; 11-28 mak
ker; 15-29 van streek.
Middengedeelte (woorden van 3 letters)
26-27 lof; 27-28 knaagdier; 28-29 100.000.-; 29-26 ontkennen
de uitdrukking.
Binnenrand (woorden van 11 letters)
2-4 begin v.e. schaakpartij; 6-8 bekende dans in vroegere jaren;
10-12 Engels kerstgerecht; 14-16 bepaalde kunstrichting.
Welk sleutelwoord vormen de letters uit de cirkeltjes 14 4 16
5 20 8 15 6 19 29 17 13 23 22?
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
door
L. Hofland
De schoonheidsprijs
■pfTTTTT™
door
B. J. Nuys
vele toernooien is het een
voonte de beste partij te
ronen met een zogenaam-
„schoonheidsprijs"; een
eciaal daarvoor aangestelde
mmissie met experts, moet
inzendingen dan beoorde-
Zelden komen voor deze
fijnzinnige positionele
:erstukjes in aanmerking,
ar zijn het de grovere offer-
itakels die met de eer
jn strijken. Of dit terecht is
oed. Bjen we in het midden, een
echter zeker, voor de
üiddelde toeschouwer is
offerpartij een stuk aan-
3ur8E kkelljker.
het zojuist beëindigde Gas-
Iejeugdtoernooi in Gronin-
n had de commissie (Euwe,
^^jterink en v. Wijgerden) dan.
weinig moeite om de on
derstaande partij deze prijs te
geven. Met een serie prachtige
offers wordt de zwarte koning
midden op het bord gelokt, om
daar tenslotte in een matnet te
geraken.
aspelen
(e heer G.A.N. de Liefde,
'straat 32, Den Haag,
el 045,1 onfthgen wij het onderstaan-
Aprobleem met oplossing.
2. Pb4
2. Lc4
2. Pe3
Diagram na 21. d6xe5.
B. Strzelecki (Polen)C. An-
tunes (Hongarije) Siciliaans 1.
e2-e4 c7-c5 2. Pg1-f3 Pb8-c6
3. d2-d4 c5xd4 4. Pf3xd4 g7-
g6 5. Pb1-c3 Lf8-g7 6. Lc1-e3
Pg8-f6 7. Lf1-c4. In deze va
riant moet wit de bevrijdings-
zet d5 tegengaan, want na 7.
Le2 d5 8. exd5 9. Pxd5 Dxd5
staat zwarf zelfs iets beter. 7.
d7-d6. Geraffineerder is 7.
00', 8. f3 gaat nu niet wegens
8. Db6l 9. Pf5 Dxb2 en zwart
wint een stuk omdat op g7 niet
met schaak geslagen kan wor
den. 8. f2-f3 Dd8-b6?l De wit-
speler toont in deze partij
overtuigend aan, dat dit va
riance zwart nauwelijks kansen
op gelijkspel geeft. 9. Pd4-f5!
Db6xb2 10. Pf5xg7t Ke8-f8 11.
Pc3-d5 Pf6xd5 12. Lc4xd5
Kf8xg7 13. O—0 Db2-c3. Er
dreigde Lxc6 en Ld4f 14. Dd1-
c1l Dreigt Lh6t met insluiting
van Th8. 14. h7-h6 15. Tal-
bi Dc3-a5 16. f3-!4 f7-f6 17.
Tb1-b3 Da5-c7 18. Dc1-b2 e7-
e5. Tot zover was deze variant
al eerder gespeeld en zette
zwart hier meestal voort met
18. Tb8, waarna de theoreti
ci zwart goede kansen op ge
lijk spel beloofden. De volgen
de variant toont echter aan,
dat dit oordeel herzien moet.
worden: 19. e5 Lf5, 20. exf6t
exf6 21. Tfbll (nieuw) b6 22.
Tc3! Ld7 23. Ld4 Thf8 24. Te1
met een schitterende stelling
voor wit. Ook na de tekstzet
staat zwart zeer matig; een
goed plan voor wit is nu: 19.
fxe5 dxe5 20. Lc5 met het plan
Tbf3. De Pool doet het anders
en door de zwakke volgende
zwarte zet krijgt hij volkomen
gelijk.. 19. c2-c4 Pc6-a5? Ont
trekt het paard aan de verde
diging, waarvan op fraaie wijze
wordt geprofiteerd. 20. Tb3-b5
Lc8-d7 21. f4xe4 d6xe5.
22. Tf1xf6ll Met dit fraaie offer
komt de zwarte koning in het
open veld, er moest hier zeer
diep gerekend worden. 22.
Kg7xf6 Iets anders helpt niet
bv.: 22..Lxb5 23.Tf7f Dxf7
24.Dxe5f Df6 25. Dc7f Kf8
26.e5l (niet eerst 26.Lc5t, want
na 26. Ke8 27.e5 Th7ll heeft
wit niets meer) gevolgd door
27.Lc5 is de winst niet moeilijk
meer.
23.Db2-f2f Ld7-f5 23. Ke7
24.Df7t Kd8 25.Df6t verliest
sneller. 24.Df2-h4t Iets sneller
won 24.exf5! omdat zwart nu
gedwongen is g5 te spelen en
zodoende sneller in de tekstva
riant komt. 24. gxf5 wordt
mooi afgestraft met 25.Le4 f4
26.Ld4! Ke6 (er dreigde Dxf4t)
27.Txe5fl Dxe5 28.Ld5f Kd6
29.Lxe5t Kxe5 30.De1f met
winst. 24. g6-g5 25.DH4-I2
25. Kf6-g7 Na 25. Thf8
wordt de zwarte stelling ver
nietigend met h4 opengebro
ken. 26.e4xf5 Kg7-f6 27.h2-h4
Pa5-c6 Het paard komt terug
in de verdediging, maar het is
te laat. Ook 27.g4 28.h5 ge
volgd door Dh4 laat de zwarte
koning reddeloos. 28.h4xg5t
H6xg5 29.Le3xg5f! De koning
wordt uit zijn „veilige" schuil
plaats gelokt. 29. Kf6xg5 29.
Kg7 30.Dg3 loopt eveneens
snel mat. 30.Df2-g3t Kg5xf5
31.Ld5-e4fll Aan de lezer om
uit te maken welke van de drie
offers het mooist was, dit laat
ste aannemen is in ieder geval
snel mat: 31. Kxe4 32.Df3t
Kd4 33.Td5t Kxc4 34.Db3
mat. 31. Kf5-e6 32.Dg3-g6t
ke6-d7 33.Le4-f5t zwart geeft
het op.
Zoals u vorige week in deze ru
briek heeft kunnen lezen, was
het de vraag of de jonge
Zweed Ralf Akesson in de laat
ste ronden zijn zenuwen in be
dwang kon houden. Hij deed
echter veel meer, hij won „ge
woon" zijn laatste vier partijen
om met de supersocre 11 1/2
uit 13 de rest van het veld een
straatlengte voor te blijven.
We hebben het plan iedere
maand in deze rubriek een
probleem te geven, waarvan u
de oplossing naar de redactie
van deze krant kunt sturen. De
vraag bij onderstaande stelling
luidt: „Kan wit zonder gevaar
de pion op c7 nemen? Moti
veer uw antwoord met zoveel
mogelijk varianten.
21 A& si -SA
sis iü el
en w et is een bekend feit dat de
sghuu ider in een SA contract met
0 in, nauwelijks gedekte kleur,
voor moet zorgen dat de
pier met de vrije kaarten in
9 kleur niet aan slag komt.
akkelijk praten, want dat is
atuurlijk lang niet altijd moge-
re ik, maar er zijn toch meer
ansen daartoe dan vaak wor-
jmenii en benut. De „regel van elf"
'5.43, daarnaast ook een bron van
ilormatie om de behandeling
an de gevaarlijke kleur duide-
ik te maken. Voor de minder
igewijden: de regel van elf
lelt de leider (en ook de part-
er van degene die uitkomt) in
laat uit te rekenen hoeveel
aarten, hoger dan die waar-
iee is uitgekomen, er in de
Irie overige handen aanwezig
ijn. Tegen een SA contract
»ordt namelijk als regel uitge-
ramen met de „vierde van bo-
en" van de langste kleur en
^Hoor nu de hoogte van deze
^^■iart af te trekken van 11 ver-
Techniek
krijgt men dat aantal. Het vol
gende voorbeeld zal een en
ander verduidelijken.
Zuid gever. Noord-Zuid kwets
baar. Zuid opende met 1 kla
veren, noord antwoordde met
1 ruiten en zuid sprong naar 3
SA, wat het eindcontract werd.
West kwam uit met schoppen
5 (vierde van boven) en zuid
moest zijn speelplan bepalen.
In de praktijk ging hij als volgt
te werk: in noord werd schop
penvrouw gelegd, oost nam de
heer en vervolgde met schop
pen. Daar zuid vier klaversla
gen nodig heeft om zijn con
tract te maken en west (indien
de schoppens 5-2 zitten) niet
aan slag mag komen, vervolg
de zuid met een kleine klave
ren naar zijn aas, hetgeen wint
als klaverheer sec bij west zit,
maar ook als oost de heer
heeft, waarna een kleine klave
ren volgde. West kwam echter
aan slag en incasseerde zijn
AV
642
o 97654
B72
*B 10 753 N *H8
°v95 °B 10873
«102 W 0»VB83
+H53 Z *84
9642
AH
O AH
AV1096
vrije schoppens: een down.
De leider heeft de klaverkleur
goed behandeld. Ook als kla
verheer goed zit (bij oost) en
oost heeft nog een schoppen,
gaat het contract niet down
omdat de schoppens dan 4—3
zitten en zuid niet meer verliest
dan een klaverslag en drie
schoppenslagen. Zuid sloeg de
plank mis in slag 1. De uit
komst met schoppen 5 sluit
een vijfkaart schoppen niet uit.
Hij moet zich realiseren dat er
zes (11-5) kaarten hoger dan
de 5 In de noord- oost- en
zuidhand zitten. Noord en zuid
hebben er samen vier, dus
oost heeft er twee. De beste
kans is daarom in sla
schoppenaas te leggen. Waar
om? Omdat dat alleen maar
fout is, als west is uitgekomen
van H B 10 53. Als oost de
heer of de boer of de 10 heeft
blokkeert de schoppenkleur
omdat zuid viermaal de 9
heeft. Probeert u het maar.
Maar als west die fatale schop
pencombinatie heeft, heeft
oost waarschijnlijk klaverheer.
omdat west anders wellicht
met 1 schoppen zou hebben
gevolgd. Voor de liefhebber
nog een extra detail: na schop
penaas moet klaverboer wor
den voorgespeeld en in zuid de
10 of de 9 worden bijgespeeld
(als oost niet dekt, natuurlijk).
Dat voorkomt een verliesslag
als west de 8 sec heeft en kan
niets kosten.
Mali (2)
Gantwarg mag dan verdiend
wereldkampioen zijn gewor
den, het heeft Harm Wiersma
beslist niet meegezeten. Zo liet
hij bijvoorbeeld winstkansen
liggen in het duel met de Mali-
nese favoriet Mamina N'Diaye
in een fase van het toernooi
dat Gantwarg nog in te halen
was. Nu moet Wiersma weer in
een tweekamp, wellicht vol
gend jaar in Italië, proberen
zijn titel te heroveren.
Het eerste diagram toont de
stand bij Wiersma-N'Diaye na
Wiersma's 34. 40-34, dreigt
32-27 31x22 34-30 35x33
39x8. De Malinees moet hier al
oppassen. 34. ...12-17 35. 43-
38 19-23 36. 38-33 31-36? Hier
moest 14-19, waarna zwart
zich ondanks 26-21 17x26 33-
28 kan redden. Maar N'Diaye
boft: 37. 29-24? Winst lijkt hier
33-28 35-40 28x10 10-5 49x16
37-32 16x24 39-33 24x38
42x33, ondanks 11-16 34-29
13-19 5x21 16x27. Robillard.
de Haïtiaan die niet mocht
meedoen omdat hij te laat in
Bamako arriveerde, vond hier
namelijk 26-21! en dat moet
genoeg zijn.
Terug naar de partij: 37. 14-
20 38. 24-19 23x14 (ook 13x24
mag: 33-29 24x33 39x19 20-24
19x30 35x24) 39. 15x24 2-7
40. 42-38 17-22 41. 47-42 4-9
42. 34-29 22-27 43. 32x21 11-
16 en de spelers kwamen remi
se overeen, zwart maakt mak
kelijk remise: bv. 21-17 18-23
29x18 13x11 33-29 16-21 (niet
9-13 wegens 29-23 en de drei
ging 24-19 44-40) 26x17 11x22
38-32 (immers op direct 29-23
22-27 24-19 14-20 19-14 9-13
14x25 27-31 37x26 36-41 re
mise) 9-13 en hoe zou wit nog
moeten winnen?
Jannes van der Wal zorgde in
dit WK voor spektakel. In bijna
elke partij geraakte de Gronin
ger in tijdnood. Maar ook in
die fase van de partij zorgde
BASSIROU BA
WIERSMA
hij nog voor stunts, zoals tegen
Mogiljanski.
Van Bassirou Ba won Van der
Wal door een slagzet, die hem
op slag de gunst van het pu
bliek bezorgde. In de stand
van het tweede diagram haal
de hij vernietigend uit. Ba's
laatste zet was 37. 8-13, ge
speeld om te vervolgen met 2-
VAN DER WAL
7 en 18-22x22. Zo ver kwam
het niet. 38. 24-19! 13x24 39.
28-22 17x19 40. 37-31 26x28
41. 33x4. Dit zal Bassirou Ba
nog wel hebben gezien, het
vervolg echter niet. 41.
24x44 42. 4-9! 21x32 43. 43-39
44x33 44. 34-30 25x34 45.
9x38! 10-14 en Ba gaf zich ge
wonnen.
Mensentaal bij apen geen succes
Amerikaanse onderzoekers zijn
al een aantal jaren bezig om
de taal der mensen te leren
aan mensapen. Het leek er op,
dat dit met behulp van geba
rentaal en computersymbolen
enig succes had. Maar een van
deze onderzoekers, de psycho
loog Herbert Terrace, kwam
toch tot de slotsom dat de ver
schillen tussen apen- en men
senkinderen te groot waren in
het vermogen om een taal te
leren. Dat verwekte veel beroe
ring en Terrace werd uitgekre
ten als een „overloper", hoe
wel er al jaren ernstige kritiek
op deze experimenten bestaat,
zo meldt Biobulletin.
Taalkundigen hebben zich wei
nig aan deze zaak gelegen ge
laten. „Niet zo verwonderlijk",
zo meent dr. J.Koster, taalkun
dige in Nijmegen. „Taalkundi
gen hebben direct al begrepen
dat de genomen proeven wei
nig te maken hadden met
menselijke taalDat
neemt overigens niet weg, dat
apen zeer intelligent zijn en dat
mens en aap elkaar uitnemend
kunnen begrijpen.
Al in de vorige eeuw heeft men
geprobeerd apen te laten pra
ten. Dat mislukte altijd. Stem
banden en strottenhoofd zijn
bij een aap nu eenmaal anders
gebouwd en niet geschikt voor
menselijke klanken. Zodoende
kwam de gedachte op, om het
eens met gebarentaal te pro
beren. In de jaren zestig nam
het echtpaar Gardner daartoe
het initiatief en wel met de
chimpansee Washoe. De Gard
ners leerden Washoe de Ame
rikaanse gebarentaal voor do
ven en daarvan maakte Was
hoe zich ongeveer 85 gebaren
eigen. Er werd gewerkt volgens
het „beloningssysteem".
De proeven zijn later door an
deren overgedaan. De chim
pansee Nim leerde op die ma
nier ongeveer 125 „woorden'.'
De zo hevig aangevallen psy
choloog Terrace voedde de
chimpansee Nim op als een
mensenkind, leerde hem geba
rentaal en vergeleek de ont
wikkeling van Nims taalgebruik
met die van kinderen. Aanvan
kelijk kwam Terrace tot de
slotsom, dat Nim in staat was
korte zinnen te vormen vol
gens nog onduidelijke gram
maticale regels. Bij nader in
zien vielem hem allerlei ver
schillen met de taalontwikke
ling van kinderen op. Zo ont
dekte hij dat Nim bijna nooit
een „gesprek" begon en dat
aangeknoopte gesprekken
voor negentig procent beston
den uit herhalingen van tekens
van de onderwijzeres, die aan
Nim was toegevoegd. Ook was
er geen groei te vinden in de
lengte van Nims zinnen, wat bij
kinderen van normale ontwik
kelingen wei het geval is. Als
een zin wat langer uitviel dan
gewoonlijk, bleek deze lengte
een herhaling van woorden te
zijn. zonder dat er iets van be
tekenis aan toegevoegd werd.
Zo luidde een van Nims lang
ste zinnen: „Geven sinaasap
pel mij geven eten sinaasappel
mij eten sinaasappel geven mij
eten sinaasappel geven mij
jou". Door deze uitbreiding
werd hét dus niet een echte
zin; daarvoor voldoet die niet
aan de vereiste grammaticale
regels. Bij kinderen treedt wel
een ontwikkeling op naar lan
gere en ingewikkeldere zinnen,
die betekenis hebben en aan
grammaticale regels voldoen;
ook bij dove kinderen, die ge
barentaal leren, is dat het ge
val.
Terrace kreeg zware kritiek te
verduren. Zijn methode zou
niet deugen en nog zo het een
en ander.
Sommige dingen zijn Inder
daad niet eenvoudig op te los
sen. Toen Washoe eens een
zwaan zag, werd haar ge
vraagd wat zij zag. Zij ant
woordde in gebarentaal: „Wa
ter vogel". Maakte Washoe nu
een nieuw woord, namelijk wa
tervogel, of vertelde zij precies
wat zij zag, namelijk water en
vogel? Deze vraag is niet te
beantwoorden, want je kunt
het Washoe zelf niet vragen.
Men weet wel, dat apen net als
mensen, woorden kunnen ge
bruiken als tekens, waarmee
men informatie overdraagt.
Maar het gaat er juist om of
men hier van een échte taal
kan spreken.
Men gaat bij de proeven met
apentaal uit van een vreemde
gedachtengang, namelijk dat
men apen zo nodig op moet
voeden in een menselijke om
geving. Voor een bioloog is het
veel zinvoller zich te verdiepen
in de natuurlijke situatie. Dus
niet met veel moeite apen
mensentaal aanleren, maar
apentaal bestuderen bij apen
in hun eigen omgeving, zonder
luiers, kinderstoel en wat dies
meer zij.
De taalkundigen hebben al
deze proeven nauwelijks se
rieus genomen. „Ik denk dat
dit komt, omdat achter deze
aanpak duidelijk de gedachte
zit van de mens als een onbe
schreven blad", meent de
reeds geciteerde dr. J. Koster.
Hij doelt hiermee op het belo-
ning-strafsysteem als leermet
hode. Een typisch Amerikaan
se aanpak die bekend staat als
„Behaviorisme". Het uitgangs
punt is, dat je een mens alles
kunt leren als je deze methode
maar voldoende toepast. Maar
mens noch dier zijn onbe
schreven bladen. Vooral door
de biologische erfenis blijkt het
blad al voor een belangrijk
deel geschreven te zijn. Zo
heeft een mensenkind een
aangeboren taalvermogen
meegekregen. Op een bepaal
de leeftijd gaat het kind dat
vermogen gebruiken om zich
de taal van zijn omgeving ei
gen te maken, of dit nu plat-
Amsterdams of Chinees is. Op
latere leeftijd gaat dit aanleren
al heel wat moeizamer. In de
verschillende natuurlijke talen
hebben de taalkundigen be
langrijke overeenkomsten ont
dekt. Zij noemen deze over
eenkomsten „universalia". Het
vóórkomen van werkwoorden
is zo'n universalium. Vermoed
wordt, dat deze universalia wel
eens biologisch vastgelegd
zijn. Volgens Koster is datge
ne, waarmee taalkundigen zich
bezig houden, met de beste wil
van de wereld niet terug te vin
den in de gegevens over de
apentaal.
De kern van het misverstand is
mogelijk dat men de begrippen
communicatie en taal door el
kaar haalt. Het begrip commu
nicatie is zo breed, dat het ge
drag van een pantoffeldiertje
en een professor in de biologie
vergelijkbaar worden. Maar
communicatie is maar één as
pect van de menselijke taal.
Taal is ook een hulpmiddel om
gedachten tot uiting te bren
gen.
Over gedachten en gevoelens
van dieren weet men bijzonder
weinig. De mensentaal is
uniek, maar de mens zelf is dat
niet helemaal. Er zijn overeen
komsten tussen mens en men
saap, ook op het gebied van
gevoelens en ervaringen. Taal
kan heel goed aan alleen men
sen eigen zijn. Daarentegen
kent de hond een wereld van
geuren, waarvan wij weer geen
flauw idee hebben. Dieren
communiceren ook en dat op
ontelbaar veel manieren. Ho
gere dieren, zoals chimpan
sees doen dat zelfs zeer intelli
gent. De experimenten met de
apentaal zouden ons wel eens
veel meer kunnen leren over
apenintelligentie dan over
mensentaal.
Britse PTT eert Valentijnsfolklore
•et uitwisselen van kleine at-
«ties op de feestdag van de
jAge Valentinus is een tradi-
die zijn oorsprong vond in
leland. In de loop der tijden
jroeide dit tot het zenden
jn gaven in de vorm van
~imen of versnaperingen
haar die men, hetzij open-
dan wel heimelijk, vereer-
frgezien het onderwerp „Fol-
fOre" voor dit jaar gekozen
»erd als thema voor de Euro-
a-CEPT-zegels, heeft de En-
PTT deze tradities in
Deeid gebracht op een uit vier
zegels bestaande serie. Deze
„Europa-CEPT-serie" zal op 6
februari a.s. in de verkoop ko
men en is dan tevens de eerste
Europa-serie die hier aan de
orde komt.
De eerste zegel In deze serie
heeft een waarde van 14 p. en
staat in het teken van „Valen
tijnsdag". Dit onderwerp wordt
in beeld gebracht door een
hart, omgeven door bloemen,
engelen en vogels. Vervolgens
een zegel van 18 p. met als
motief drie „Morrisdansers".
Deze dansers komen voor op
een gebrandschilderd raam in
Leigh Manor, een landhuis in
het graafschap Shorpshire.
Een korenschoof alsmede
hoorns van overvloed met de
vruchten des velds zijn te zien
op een zegel van 22 p. Dit ge
heel wordt omgeven door een
dansend paar als bewerkers
van de vruchtbare dreven.
Deze Engelse Europa-serie
wordt afgesloten met een zegel
van 25 p. Hierop ziet men
dansers getooid met dieren-
maskers, zoals die optraden in
de middeleeuwen. Thans zijn
deze dansers nog bekend on
der de naam „mummers". Het
ontwerp voor deze zegels
kwam van de hand van Fritz
Wegner, die ook de kerstze
gels 1979 ontwierp. Op elk der
zegels ziet men naast het ge
bruikelijke silhouet van de En
gelse koningin het CEPT-em-
bleem. Het drukken van de ze
gels was In handen van Harri
son and Sons (High Wycom
be).
Op 5 Januari j.l. vierde men In
Luxemburg de 60e verjaardag
van groothertog Jan van
Luxemburg. Ter gelegenheid
van dit feit heeft de Luxem
burgse PTT een souvenirvelle
tje uitgegeven. Dit velletje be
vat twee zegels die het portret
dragen van de jarige met daar
tussen in de afbeelding van het
groothertogelijk wapen. Groot
hertog Jan van Luxemburg
werd op 5 januari 1921 op Slot
Berg in Luxemburg geboren
als zoon van Groothertogin
Charlotte en Prins Felix van
Luxemburg. Reeds in 1939
verwierf hij de titels Erfgroot-
hertog van Luxemburg, erf
prins van Nassau, prins van
Bourbon van Parma.
Groothertog Jan heeft vooral
ook naam gemaakt gedurende
de Tweede Wereldoorlog. In
1942 brak hij zijn studie aan de
universiteit Laval In Québec,
Canada, af om zich als vrijwilli
ger te melden bij de geallieer
de legers.
De Luxemburgse hoofdstad
werd op 10 september 1944
bevrijd, hetgeen tevens de te
rugkeer van de hertogelijke fa
milie betekende. Evenals voor
zovele anderen was ook voor
prins Jan op dat moment de
oorlog nog niet voorbij. Na de
terugkeer bij zijn eenheid heeft
hij nog tot 14 april 1945 aan de
gevechtshandelingen deelge
nomen. Op 26 juni 1947 werd
hij In de rang van kapitein bij
de Irish Guards officieel uit het
Engelse leger ontslagen. Zijn
huwelijk met prinses Joséphi-
ne-Charlotte van België vond
plaats op 9 april 1953. Uit dit
huwelijk werden vijf kinderen
geboren: prinses Marle-Astrid,
prins Henri, prins Jean en prin
ses Margaretha en tot slot
prins Guillaume.
Het souvernirvelletje dat aan
de jarige vorst werd opgedra
gen heeft als randschrift
„Grand-Duc Jean de Luxem
bourg" en „60e Anniversaire
de Naissance". De zegels die
het portret dragen van de jari
ge vorst hebben een waarde
van Lfr. 8.- en Lfr. 30.-. De
zegel die het wapen draagt van
de jarige vorst heeft een waar
de van Lfr. 12.-. Voor het por
tret van de vorst werden de fo
to's gemaakt door Norbert
Ketter uit Mamer. Het drukken
in meerdere kleuren werd ver
zorgd door de Oostenrijkse
Staatsdrukkerij te Wenen. De
velletjes blijven In de verkoop
tot en met 5 februari 1981.
