Splinter
uit
platform
Reagan
voor 28
dollar
if
W v V/wM//» -#•# ''M m W'
SMdóaOowiant
OM GELDVERSLINDEND
INHULDIGINGSFEEST
TE BEKOSTIGEN
WASHINGTON Toen Jimmy Carter bijna vier
jaar geleden in zijn een week tevoren gekocht
„krijtstreepje" van 350 gulden vanuit een warme
auto de kou instapte en de laatste paar honderd
meter naar zijn nieuwe ambtswoning, het Witte
Huis, te voet aflegde, was de kleine pindateler uit
Georgia op dat moment het levend symbool van
de frisse, nieuwe wind, de eenvoud en de vriende
lijkheid waarnaar vele Amerikanen verlangend uit
keken. De kranten waren een en al lof. Het was zo
ongeveer het laatste vriendelijke wat er over de
39e president van de Verenigde Staten is gezegd.
En zelfs dat eenvoudige pak en die voettocht van
Carter worden nu nauwelijks meer als een bijzon
derheid beschouwd. Het heet nu, dat president
nummer 40, Ronald Reagan, de vereiste stijl bij de
inhuldiging weer zal terugbrengen. Gala met een
grote G zal het worden als Reagan komende dins
dag officieel het Witte Huis betrekt.
De medewerkers van Carter worden nu afgeschil
derd als bierhijsende mannen uit Georgia, meer
malen betrapt zonder das en met hun gelaarsde
voeten op het bureau.
Die van Reagan als
zwierige levensgenie
ters uit Californië. Fes
tiviteiten in en om het
Witte Huis zullen weer
stijl en klasse uitstra
len, zegt men. Was-
hingtonse cocktail-da
mes zouden zich al ver
kneukelen op de komst
van Nancy Reagan,
omdat zij de hoogtijda
gen van Jacqueline
Kennedy zou doen her
leven.
Amerikanen worden er
vaak een beetje boos
om als je ze confron
teert met hun nauwe
lijks verholen hang naar
pracht en praal, maar
bij velen bestaat diep
in het hart een grote
liefde voor het monar
chale sprookje. John
en Jacky Kennedy heb
ben daaraan tot nu toe
het beste beantwoord.
Toch menen de deelne
mers aan het Washing-
tonse sociale verkeer
die al vele jaren kind
aan huis zijn bij de pre
sident, dat het Witte
Huis nooit zo stijf en
vormelijk is geweest als
onder de Kennedy's.
Bovendien heeft Jacky
hoogstpersoonlijk een
punt gezet achter het
jacket, om de doodeenvoudige reden omdat ze
vond dat het John totaal niet stond.
Naar verluidt zijn de Reagans van plan de ere
wacht en de trompetters weer aan de poorten van
het Witte Huis te installeren. Zij werden geïntrodu
ceerd door Richard Nixon, de man die toch eerder
een spookhuis dan een sprookjespaleis van het
Witte Huis heeft gemaakt. Bovendien had Nixon
een zeer gegronde reden voor het instellen van de
trompetters. Hij had er namelijk gruwelijk het land
aan dat iedereen gewoon doorging met kouten als
hij bij officiële staatsbezoeken met zijn gasten de
ontvangsthal binnenschreed. Door merg en been
klonk het hoorngeschal, herinnert de Washington-
se jet-set zich nog levendig.
Sociaal verkeer
Ze kunnen van de Carters dan heel wat zeggen,
maar sommige Washingtonse deelnemers aan het
cocktail-circuit vragen zich toch af of er onder
Reagan werkelijk stijl in het Witte Huis komt. On
der geen enkele president is het sociale verkeer in
en rond nummer 1600 aan de Pennsylvania Ave
nue zo druk en gevarieerd geweest als onder de
Carters. Het paardestaartje van Willie Nelson, Car
ters persoonlijke Country en Western-favoriet,
heeft meermalen over de gazons van het Witte
Huis gewipt. Maar daarnaast herinneren uitverko
renen zich een Weens bal van ongekende schoon
heid, kamerconcerten, balletuitvoeringen en een
keur van andere stijlvolle evenementen, die de
toets der kritiek van verwende feestvierders glans
rijk konden doorstaan. Nog pas enkele weken ge
leden richtte Carter voor zijn naaste medewerkers
en zijn familie een kerstfeest aan, waarbij de tui
nen van het Witte Huis door „sneeuwkanonnen" in
een fraai sneeuwlandschap werden herschapen en
waar onder meer ijskoningin Peggy Flemming op
een mobiele kunstijsbaan ronddwarrelde.
Op Carters grote inhuldigingsconcert waren Shir
ley McLean, Linda Ronstadt, Chevy Chase en de
Alvin Ailey-dansers de voornaamste gasten. Bij
Reagan zullen dat Frank Sinatra, Dean Martin,
Johnnie Carson, The Osmondfamilie en Jimmy
Stewart zijn. Het verschil zit hem vooral in de en
treeprijs, tien tot veertig dollar voor Carters feest,
vijftig tot honderdvijftig dollar voor het partijtje van
Reagan en Sinatra.
Geheelonthouder
Carters critici wijzen er graag op, dat, typerend
voor hem, Carter zelf het sleuteltje van de tennis
baan van het Witte Huis beheerde en nauwgezet
bijhield wie er gebruik van maakte. Het sleuteltje
lag als het ware tussen de laatste boodschap van
Brezjnjev en een geheim stuk over de plaatsen
waar de Amerikaanse atoombommen het best
kunnen worden neergegooid. Carter drinkt geen
druppel alcohol, onge
zellig. maar toch be
hoorlijk verstandig. Hij
wordt door velen
van de tennisbaan tot
aan de SALT-bespre-
kingen als irritant
rechtschapen be
schouwd en wil ook wel
eens een goed ge
meend advies in de
wind slaan; wat hem
overigens zowel bij het
joggen als in de politiek
regelmatig aan het
wankelen bracht.
Wat men niet van Car
ter, maar zeker van
Reagan kan zeggen is,
dat hij over een hoge
graad van zwierigheid
beschikt. Hij heeft de
zelfde uitstraling die bij
grijzende oud-collega's
als Gary Grant, James
Stewart en Charlton
Heston een lange ca
mera-training verraadt.
Maar de zwierigheid
van Los Angeles, of
meer in het bijzonder
van Hollywood, is na
tuurlijk nog wel iets an
ders dan klasse. De
gele Rolls Royce van
Dean Martin, de spe
ciale paarse Chrysler
die Frank Sinatra heeft
gekregen voor zijn re
clame-boodschappen
voor deze ernstig zieke
Amerikaanse autofabriek, de nachtclubs waar
mooie vrouwen elkaar in kniehoge modder de ha
ren uit het hoofd trekken, de cocktailparty's dié
zich geheel afspelen in grote massagebaden, het
zijn allemaal zaken die wel extravagant, maar toch
niet erg sjiek, erg Washingtons zijn.
Inhuldigingsfeest
Reagans activiteiten sinds hij op 4 november de
verkiezingen won, beantwoordden tot hu toe meer
aan deze Californische extravagantie dan aan zijn
beloften de economie en het prestige van de Vere
nigde Staten via flink optreden weer op poten te
krijgen. Hij heeft een gigantisch overdrachtsteam
naar Washington gestuurd, dat het van overheids
wege daarvoor beschikbaar gestelde budget van
vier miljoen gulden met tussen de 50 tot 100 pro
cent heeft overschreden. De inhuldigingsfestivitei
ten gaan zeker zestien miljoen gulden kosten. Car
ter besteedde circa negen miljoen. Het inhuldi
gingscomité doet krachtige pogingen het benodig
de geld bijeen te brengen via talrijke inhuldigings-
souveniers, variërend van stropdassen, een splin
ter van het inhuldigingsplatform (28 dollar), specia
le kentekenplaten, tot en met medaille-sets van
een kleine drieduizend gulden.
Washington zit niet In blijde verwachting op de
komst van Reagan te wachten. Alleen al niet om
dat de Amerikaanse hoofdstad al sinds jaar en dag
een hecht Democratisch bolwerk is. Washington
koos op 4 november dan ook met een grote meer
derheid voor Carter. Bovendien is de opwinding
over de door Reagan geproclameerde conservatie
ve revolutie, waaraan ook menige Democraat zich
niet geheel kan onttrekken, danig gezakt. Het is op
zichzelf natuurlijk al dodelijk voor een „revolutie"
als met de uitvoering ervan drie maanden moet
De aanhang van Reagan wil het doen voorkomen
alsof de Carters geen stijl zouden hebben ge
had.
worden gewacht, maar ook blijkt steeds duidelijker
dat de door Reagan in het vooruitzicht gestelde
omwentelingen een zeer hobbelige weg wachten.
Verwachtingen
Woordvoerders van het nieuwe bewind doen alle
mogelijke moeite om de in de verkiezingsstrijd ge
wekte hoge verwachtingen te temperen. Dat gaat
in de overal ter wereld welbekende politieke stijl
van: „Het heeft jaren geduurd voordat de oude re
gering ons in deze ellende heeft gekregen en dan
mag je natuurlijk niet verwachten dat we er zo
maar weer uit zijn". Diezelfde woordvoerders moe
ten ook voortdurend uitleggen dat Reagan vanuit
zijn woning bij Los Angeles wel degelijk aan alle
Mwenste touwtjes trekt. „Ronald Reagan werd op
November gekozen. Sedertdien is niets meer van
hem vernomen", zei een progressief congreslid
onlangs schamper tegen de New York Times. Die
opmerking, overdreven natuurlijk, maar wel begrij
pelijk, sloeg vooral op het feit dat Reagan bij geen
enkele introductie van een nieuw kabinetslid aan
wezig is geweest. De betrokkenen werden in Was
hington voor het front van een grote schare jour
nalisten plompverloren het toneel opgeduwd.
Omstreden ministers
Het nieuwe kabinet telt nogal wat onbekenden,
maar lijkt vooralsnog geheel te beantwoorden aan
de zeer conservatieve doeleinden die Reagan zich
heeft gesteld. Zeker vier van de benoemingen zijn
nu al flink omstreden. Die van oud-generaal Haig
op Buitenlandse Zaken, die, ook al wordt geen en
kel compromitterend feit vastgesteld ten aanzien
van zijn rol in de Vietnam-oorlog, de invasie in
Cambodja, de omverwerping van de regering Al-
lende in Chili en Watergate, in elk geval de herin
nering aan deze zwarte bladzijden uit de recente
Amerikaanse geschiedenis levend zal houden. Die
van James Watt op Binnenlandse Zaken, een man
die de laatste jaren in Colorado sociaal zwakke
groepen en milieu-actiegroepen te vuur en te
zwaard heeft bestreden. Omstreden is ook de be
noeming van Regan op Financien vanwege diens
adviezen over dubieuze belastingontduikingsme
thoden aan klanten van zijn investeringsmaat
schappij. En die van Richard Allen tot Nationaal
Veiligheidsadviseur. Hij zou voor zakelijke doelein
den handig gebruik hebben gemaakt van onder
Nixon verkregen politieke informatie.
„Denkfabrieken"
Reagan, die enkele weken na zijn inhuldiging 70
jaar wordt, kan uitstekend delegeren, zo zeggen
zijn naaste medewerkers. Hij hoeft echt niet bij alle
details betrokken te zijn om toch de grote lijnen
terdege in de gaten te houden, vinden ze. Een van
zijn gefortuneerde vrienden, Dinners-club stichter
Bloomingdale, heeft eens gezegd dat het besturen
van een land in feite niets anders is dan het leiden
van General Motors. Overigens volgt Reagan niet
In de nabijheid van het Capitol, het parlementsgebouw, is de afgelopen weken druk gewerkt aan de
opbouw van het platform voor de inhuldiging van president Reagan. Om de miljoenen verslindende
festiviteiten te kunnen bekostigen, zullen na afloop splinters van het platform te koop worden aange
boden, tegen 28 dollar per stuk.
alle adviezen op die komen uit zijn „keukenkabi
net", zoals zijn vriendenclub van rijke industriëlen
wel wordt genoemd. Drogisterij-magnaat Dart bij
voorbeeld zou hem kort na de Russische invasie in
Afghanistan hebben gebeld met een advies om
publiekelijk te laten weten „dat de mariniers er
maar op afgestuurd moesten worden". Het keu
kenkabinet zal echter zeker invloed blijven uitoefe
nen op Reagan, evenals de plotseling in de maal
stroom van het nieuwe politieke denken terecht
gekomen „conservatieve denkfabrieken" als het
Hoover-instituut, de politieke afdeling van de Ge-
orgetown-universiteit en het gezaghebbende Ame
rican Enterprise-instituut. Verder is nog moeilijk te
zeggen hoe groot de invloed zal zijn van de sinds
enkele jaren sterk opgekomen extreme-actiegroe-
pen. Reagan lijkt tot nu toe niet overgevoelig voor
de eisen van deze fanatieke religieuzen in politieke
pressiegroepen. Maar aan de andere kant zullen
deze groepen zich niet makkelijk laten afschepen.
Richard Viguerie, een marketingexpert en een van
de grote mannen achter de spectaculaire opkomst
van „nieuw-rechts", claimt een groot deel van
Reagans succes door zijn gigantische „direct mail-
"-campagne. Viguerie, die meent dat de Ameri
kaanse media grotendeels in handen zijn van
„links" heeft de laatste zes jaar meer dan een mil
jard conservatieve boodschappen direkt naar de
kiezers verzonden. Hij werkt nauw samen met
sterk georganiseerde rechtse groepen als „De wa
penbezitters van Amerika", anti-abortus groepen
en met de conservatieve evangelisten, die zich we
kelijks verzekerd weten van een tv-publiek dat nu
al geschat wordt op bijna dertig miljoen. Zij predi
ken behalve een straffe religieuze leer ook een in
dringende politieke boodschap, waarin met name
alles wat te maken heeft met communisme en sex
scherp wordt veroordeeld. Ook binnen de Reagan-
-kringen bestaat bij sommigen de vrees dat deze
fanatieke groepen het de regering Reagan wel
eens lastiger zullen kunnen maken dan de pro
gressieve Democraten, die vooralsnog de grootste
moeite lijken te hebben zich na de zware verkie
zingsnederlaag te hergroeperen.
Pessimisme
Als het deze groeperingen niet zijn die in het Rea-
gan-kamp voor enig pessimisme zorgen, dan is het
wel de steeds sterker wordende waarschijnlijkheid
dat Reagan, net als zijn voorganger, zal worden
opgescheept met een serie grote buitenlandse
problemen, waardoor het onmogelijk zal zijn alle
aandacht te schenken aan de verbetering van de
zorgelijke economische situatie. Met name de mo
gelijke erfenis van de Iraanse gijzelingsaffaire be
zorgt de Reaganmensen nu al nachtmerries, ge
zien Reagans betiteling van de Iraanse leiders als
„terroristen, misdadigers en barbaren".
Maar eerst mogen de Republikeinen nog eens uit
bundig feest vieren. De inhuldiging van Ronald
Reagan. Dan zijn de „wittebroodsweken" definitief
over.
DICK TOET
