i^mbachtelijke bedrijven worden in
geiden nauwelijks serieus genomen
m
Radarcontrole
op
Churchilllaan
lïjpCTORAAL-SCRIPTIE SOCIALE GEOGRAFIE:
Artotheek maakt kunst voor iedereen bereikbaar
Vijf mannen na
achtervolging
aangehouden
PRESENTATIE LEIDSE KUNSTUITLEEN
WAAGGEBOUW 15JAN -14 FEB 1981
oninklijke onderscheiding
Siem Vroom en Joop Keesmaat in 'De Anderen'.
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 14 JANUARI 1981 PAGINA 3
)EN Ambachtelijke bedrijven in de
je binnenstad krijgen in het kader van
{vernieuwing te weinig aandacht in het
•ntelijk beleid. De gemeente legt prio-
r »en op het gebied van wonen. Dit heeft
r 19 Ie volg, dat ambachtelijke ondernemers
Gesjig heil meer verwachten van de ge-
Buitfite Leiden. Sommigen van hen zijn dan
j uit de Sleutelstad vertrokken, omdat
!,her'- j „door ervaringen met de gemeente per-
liet meer in Leiden wil zitten". Dit
ijft Jos Kok in zijn doctoraal-scriptie
[ambachtelijk bedrijf in de binnenstad
Leiden'. Hij deed onderzoek naar het
5 Kinijtioneren van het ambachtelijk bedrijf
18 2je Leidse binnenstad in het kader van
studie sociale geografie aan de Nij-
Universiteit.
beschrijft ambachtelijke bedrijven als „de
puliere nijverheid met minder dan vijftig
jnemers, die behoren tot de bedrijfstakken
industrie, bouw- en installatiebedrijven en re
paratiebedrijven voor gebruiksgoederen". In
het kader van zijn onderzoek heeft Kok een
enquête gehouden onder bedrijven in Pancras-
Oost en Levendaal-Oost.
Volgens Kok wordt vestiging van deze bedrij
ven in de binnenstad als niet wenselijk be
schouwd door de gemeente en worden zij op di
recte en indirecte wijze tegengewerkt. Kok
vindt dit niet terecht: „Er zijn talloze kleinere
ambachtelijke bedrijven, die om uiteenlopende
redenen aan de binnenstad gebonden zijn, daar
bijna geen overlast veroorzaken en op positieve
wijze bijdragen aan één van de wezenlijke ken
merken van een binnenstad: het aanwezig zijn
van vele functies wonen, werken, winkelen,
recreatie op een klein grondgebied."
Belemmeringen
De Nijmeegse onderzoeker noemt een aantal
factoren, die net ambachtelijk ondernemen in
de binnenstad bemoeilijken. Voor deze kleine
bedrijven is vestiging in de binnenstad gunstig
door de relatieve lage kosten van een vestiging.
Door het beleid van de gemeente om meer aan
dacht te schenken aan het wonen, wordt het
echter steeds moeilijker voor bedrijven om pan
den te vinden in de binnenstad, of worden zij
in het kader van bestemmingsplannen wegbe-
stefnd. De gemeente geeft grond alleen maar in
erfpacht. De bedrijven kunnen de grond dus
niet kopen. Dit is nogal eens een reden om te
vertrekken. De normen, die gehanteerd wor
den bij het afgeven van een hinderwetvergun
ning worden steeds strenger. Jos Kok ziet ook
in het verkeer een belemmering voor een goe
de bedrijfsvoering: „De binnenstad is met zijn
historische stratenloop niet in staat om de mas
sale verkeersstroom op adequate wijze te ver
werken. De binnenstad biedt te weinig par
keergelegenheid." De ondernemers vinden, dat
de gemeente te weinig oog heeft voor hun be
langen. Zij zien de gemeente als een onsamen
hangend en langs elkaar werkend geheel, dat
voor hen vrij ontoegankelijk is.
Resultaten
Kok heeft de ontwikkelingen van het ambach
telijke bedrijfsleven in de Leidse binnenstad in
de periode 1969 1979 op een rijtje gezet.
Daaruit komt naar voren, dat er in die tien jaar
200 van deze kleinschalige bedrijven in Leiden
opgeheven zijn. Daarvan zijn er 55 naar elders
vertrokken. De overigen hebben de bedrijfs
voering gestaakt. Met name bouw- en repara
tiebedrijven zijn verdwenen. Kok: „Vooral in
de peroide na 1975 is er een groot aantal ophef
fingen geweest. Gecombineerd met het gering
aantal toegevoegde vestigingen (18) heeft de
binnenstad van Leiden een gevoelig verlies ge
leden."
LEIDEN Bij een radar-snelheidscontrole, gistermiddag
op de Churchilllaan, zijn 507 automobilisten aangehouden.
De toegestane snelheid op de Churchilllaan is 50 km. Deson
danks werden 34 automobilisten aangehouden die deze snelheid
ruim overschreden. De hoogst gemeten snelheid bedroeg 83 km.
Sloop
De Morspoortkazerne valt vrijdag 16 januari onder de
slopershamer. Hiermee wordt de weg vrijgemaakt
voor de uitvoering van een belangrijk onderdeel van
het verbeteringsplan „D'Oude Morsch". Op het kaals
lagterrein worden woningen gebouwd en wordt groen
aangelegd. De instellingen die in de kazerne waren on
dergebracht, krijgen een nieuw onderdak in de Barba-
raschool aan het Levendaal. Aan de Marokkaanse be
woners is meegedeeld dat voor hen desgewenst plaats
is in de woonoorden voor buitenlanders aan de Hooi
gracht en aan de Beukenschans in Leiderdorp.
Rioolvernieu wing
Het riool in de Waldeck Pyrmontstraat tussen de Louise de
Colignystraat en de Anna van Saksenstraat wordt ver-
nieuwd. Maandag 19 januari wordt met de werkzaamheden
begonnen. Het werk duurt naar verwachting drie weken.
Eerst wordt het oude hoofdriool verwijderd en vervolgens
vervangen door een nieuw buizenstelsel waarbij elk huis
afzonderlijk weer wordt aangesloten. De bestrating zal na
afloop weer in de oude toestand worden teruggebracht. Zo-
lang er in de nabije omgeving nog wordt gebouwd, moet
een eventuele herindeling nog even wachten. Tijdens de
uitvoering is er geen doorgaand verkeer mogelijk.
„De Anderen
Toneelgroep Theater speelt morgen het toneelstuk „De
Anderen" van Martin Sherman in de Leidse Schouw
burg aan de Oude Vest. Het stuk gaat over de liefde
tussen twee mannen in het concentratiekamp Dachau
tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is een hard stuk,
ontroerend en aangrijpend. Door de helderheid niet
moeilijk te begrijpen; door de thematiek niet makke
lijk te verwerken. De voorstelling begint om kwart
over acht Plaatskaarten kosten f 7,50 en f 17.50 voor
houders van een CJP en Pas 65 bedragen de prijzen f
7,50 en voor ingeschrevenen bij K&O f 6,50 en f 16,50).
Telefonisch bespreken van plaatskaarten is mogelijk
via de nummers 141141 en 141200.
KUNST VOOR DRIE RIJKSDAALDERS DRIE MAANDEN MEE NAAR HUIS
LEIDEN De realisering van de lang ver
wachte artotheek (kunstuitleen) binnen Lei-
dens stadswallen moet een veelgehoorde stel
ling voorgoed de (kunst)wereld uit helpen:
kunst is elitair; alleen de hogere klasse van de
(Leidse) maatschappij heeft de mogelijkheden
om kunst in huis te halen. Het in de praktijk
ontzenuwen van dat dogma, is een van de doel
stellingen van de kunstuitleen. Maar ook veel
kunstenaars hebben lang op de voorziening ge
wacht.
Dat Leiden de geboortestad van Rembrandt van
Rijn en veel andere schilders is, ris genoegzaaam
bekend, maar slechts weinigen weten, dat de Sleu
telstad ook tegenwoordig een aanzienlijke hoe
veelheid kuntenaars herbergt. Ondanks het grote
„aanbod", hebben de meeste Leidenaars daar
nooit veel van gemerkt. Weliswaar hangen en
staan in het Stedelijk Museum „De Lakenhal"
werken van enkele Leidse kunstenaars en wordt
in de galeries Leidse kunst geëxposeerd, maar de
praktijk heeft geleerd, dat de drempelvrees voor
galeries en musea hoog is. Behalve de drempels
worden ook de prijzen van de tentoongestelde
werken dikwijls als „hoog" gekenschetst. Hoewel
in vergelijking met vroeger op dat gebied meer
mogelijkheden zijn ontstaan, is het nog steeds zo,
dat lang niet iedereen kunst wil en kan „beleven".
De op stapel staande kunstuitleen echter, biedt
letterlijk iedereen de mogelijkheid om de kunst
van zijn keuze in huis te halen.
De realisering van een kunstuitleen werd in het
verleden voornamelijk belemmerd door gebrek
aan financiële middelen. Door de vrijgekomen
post „Interkruis" op de Leidse gemeentebegroting
is echter 33.000 gulden beschikbaar gekomen. In
terkruis wordt namelijk niet meer door de ge
meente Leiden gesubsidieerd. De subsidie is dit
jaar op een andere wijze geregeld, terwijl het be
drag al op de begroting was opgenomen. Door
deze meevaller kan de Leidse kunstuitleen van de
grond komen.
Opzet
De Leidse artotheek komt aan de Lammermarkt
35 en bevat werken van ongeveer dertig kunste
naars. Het pand is niet bepaald groot te noemen.
Het is niet mogelijk om al het voor verhuur be
stemde werk in de ruimte te plaatsen. Daarom is
er een constante dia-voorstelling. Van iedere kun
stenaar zijn twee werken te zien. Daarnaast zijn er
mappen met dia's van het totaal beschikbare
werk. Door een aantal lichtbakken en vieuwers
kan het werk van een bepaalde kunstenaar beke
ken worden. Weet men ongeveer wat de keuze
gaat worden, dan kan de adspirant-huurder mee
naar achteren lopen om de zorgvuldig opgeslagen
kunstwerken 'in het echt' te bekijken en vervol
gens een keuze te maken. „De ruimte is niet groot,
maar we zijn al blij, dat we in ieder geval iets heb
ben. Een groot voordeel van het pand aan de
Lammermarkt is, dat het aan de achterkant
grenst aan de tuin van museum De Lakenhal. We
hopen op doorstroming, dat mensen even het mu
seum binnen lopen, Ook bestaat de mogelijkheid
om in de bibliotheek van de Lakenhal rustig in de
boeken te neuzen om bijvoorbeeld informatie in te
winnen over bepaalde vormen van kunst, die de
huurder aanspreken. In de artotheek zelf kunnen
nadere gegevens over de kunstenaars ingezien
worden", aldus Doris Wintgens, conservatrice van
de moderne kunst van De Lakenhal.
Het hurën van een werk kost 7,50. Het schilderij
of beeldhouwwerk kan voor drie maaanden mee
naar huis genomen worden. De termijn kan daar
na nog met drie maanden verlengd worden.
Vooroordelen
Om de kunstuitleen bij de Leidenaars te introdu
ceren, wordt vanaf morgen tot 14 februari in het
Waaggebouw aan de Aalmarkt een expositie ge
houden van het werk, dat deel uit gaat maken
van de Leide kunstuitleen. „Het Waaggebouw is
zeer centraal gelegen en in het verleden is geble
ken, dat men met de boodschappentas onder de
arm even naar binnen loopt. We hopen, dat dat
tijdens de presentatie van de kunstuitleen in De
Waag ook gebeurt. We hopen door de presentatie
ook te bereiken, dat vooroordelen weggenomen
worden. Maar al te veel mensen denken, dat klie
deraars in de kunstenaarsregeling zitten. We wil
len in De Waag duidelijk maken, dat het aankoop
beleid van het werk en de toelatingsnormen van
de kunstenaars voor de BKR zeer streng rijn en
dat de commissie, alvorens tot koop over te gaan,
diepgaand overlegt", aldus Doris Wintgens.
Kunstenaars
In principe komt het werk van Leidse kunste
naars, die van de Beeldende Kunstenaarsregeling
(BKR) gebruik maken, in aanmerking voor deel
name aan de kunstuitleen. Het werk, dat door het
Rijk is aangekocht en dat momenteel grotendeels
in de kelders van de Lakenhal is opgeslagen,
wordt deels uit de donkerte gehaald en naar de
Lammermarkt overgebracht. Daardoor worden
frustraties bij een aantal kunstenaars weggeno
men. Velen onder hen klagen namelijk steen en
been, omdat het door het rijk aangekochte werk
wordt opgeslagen of in het gunstigste geval ergens
in een overheidsgebouw wordt geplaatst. Maar
waar precies, weet de kunstenaar zelf meestal niet
eens. Door de artotheek wordt dat prpbleem opge
lost. De maker van de kunst weet, dat zijn werk
niet van het toneel verdwijnt. Integendeel, zijn
werk komt in het volle licht der schijnwerpers:
onder de mensen. Verwacht wordt, dat veel kun
stenaars daardoor gestimuleerd worjen. Een an
der voordeel is, dat de kunstenaars de kans krij
gen 'naam te maken'.
Naast het momenteel opgeslagen werk uit de
BKR-regeling, is er een commissie samengesteld,
dié ook andere werken kan opkopen. Het ministe
rie van CRM heeft daarvoor meer dan vijfduizend
gulden beschikbaar gesteld en eenzelfde bedrag
komt jaarlijks vrij uit het zogenoemde fonds Rem-
brandtprijzen. De commissie is vrij in haar keuze
om te bepalen welk werk wordt aangekocht
Tegenstand
Niet iedere kunstenaar is even goed te spreken
over de opzet van een kunstuitleen. Hoewel het
niet voor veel kunstenaars weggelegd is om louter
van de niet gesubsidieerde verkoop te leven, koe
teren velen de hoop om eens niet langer afhanke
lijk te zijn van de BKR. Als zij eenmaal zelfstan
dig kunnen werken en verkopen, zo vrezen zij,
werkt de kunstuitleen ongunstig op de prijsbepa
ling hun eigen werk. Er zou niet meer tegen te
concurreren zijn. Enkele kunstenaars weigeren
dan ook om deel te nemen aan de artotheek.
Hoe het ook zij, nadat de culturele raad, 'De La
kenhal' en de Leidse kunstenaars zich jarenlang
sterk hebben gemaakt voor de totstandkoming
van de artotheek, is de 'culturele revolutie' toch
van de grond gekomen. Feitelijk betreft het een
experimentele kunstuitleen. Na vier jaar wordt
bekeken of de Leidse kunstuitleen nog steeds be
staansrecht heeft. In ieder geval kunnen kunst
werken tot die tijd voor een schijnbedrag in huis
gehaald worden.
WIM BUNSCHOTEN
LEIDEN Na een achtervolging door de Leidse binnen
stad heeft de politie vannacht één van de drie inzittenden
van een personenauto, een 28-jarige Egyptenaar, aangehou
den. Op het verblijfsadres van de man werden later nog
eens vier Egyptenaren aangetroffen die vermoedelijk ille
gaal in Nederland verblijven. Bij de achtervolging werd de
personenauto totaal vernield.
Rond 2 uur vannacht constateerde een surveillancewagen van
de Leidse politie een aantal overtredingen van een passerende
personenauto. De bestuurder van de auto negeerde de stopte
kens van de politiewagen waarna de achtervolging werd inge
zet. Toen de auto vanaf de Sint Agnietenstraat de Sionssteeg in
probeerde te rijden belandde hij in een slip die eindigde tegen
de gevel van het gerestaureerde Sionshofje. De gevel werd
zwaar beschadigd, de personenauto was totaal vernield. De drie
inzittenden, vermoedelijk buitenlanders, kozen het hazepad. Na
een kleine speuractie kon de politie één van de drie aanhouden.
Op het verblijfsadres van de aangehouden man in de Jan Vos-
sensteeg werden later in de nacht nog eens vier, vermoedelijk
illegaal in ons land verblijvende, Egyptenaren aangehouden.
AALMARKT 21 LEIDEN Di t/m Za 10.00-18.00 uur. Zo en Ma gesloten
heer W.J. Baars heeft gistermiddag
koninklijke onderscheiding gekre-
ter gelegenheid van zijn 40-jarig ju-
um bij de Leidse firma Karstens
^tikkers bv aan de Hooigracht 35. Hij
d««|ving van burgemeester C. Goekoop
i ere-medaille in zilver verbonden aan
de orde van Oranje-Nassau. De heer
Baars kwam in 1931 in dienst bij Kar
stens als leerling-handzetter. Hij werkte
zich op tot chef van de afdeling. Met de
invoering van de offset, verviel het
handzetten. De jubilaris paste zich ge
makkelijk aan. Door middel van om
scholing werd hij chef van de offset-
voorbereidina. Tijdens zijn 40-jarig
dienstverband bij het familiebedrijf
maakte hij drie, generaties Karstens
mee.
