Indringend tv-portret
echtpaar Mandelstam
,1
„Onder een dak"
confronteert ouders
en kinderen met elkaar
TERUGBLIK
Itad
IKON-programma
over angst voor
godsdienst
TELEVISIE VANAVOND
RADIO
VANDAAG
RADIO
MORGEN
TELEVISIE ZONDAG
RADIO
MAANDAG
TELEVISIE MAANDAG
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 10 JANUARI 1981 PA<
HILVERSUM Niet eerder dan na haar dood, uit angst
voor de overheid, mocht de film worden uitgezonden die
Frank Diamand en Paul van den Bosch in 1973 voor de
VARA maakten van Nadezjda Mandelstam, de echtgeno
te van de Russische revolutionaire dichter Osip Mandel
stam. Nadezjda kwam 29 december van het vorig jaar op
81-jarige leeftijd in Moskou te overlijden. In vrede, want
het doel dat zij zich voor ogen had gesteld na de dood van
haar man in 1938 was bereikt: zijn verzameld werk was
door haar toedoen in het westen uitgegeven en een ge
deelte ervan in Rusland. Diamand en Van den Bosch
spraken met haar en legden de ontmoeting vast op een
gewone super-8-film. Een groot deel van de documentaire,
die de VARA zondagavond na het laatste journaal uit
zendt op Ned. I om 22.50 uur, wordt door deze film in ge
deelten ingenomen. Dit programma staat niet aangekon
digd in de omroepbladen.
Het is ontroerend om te zien, hoe Nadezjda Mandelstam zich
op hoge leeftijd weet te herinneren hoe zij met Osip bevriend
raakte, haar zelfstandigheid wilde bewaren, maar toch met de
dichter trouwde. „Ach, het kwam er zo van", is haar afdoen
de verklaring voor een herinnering van tientallen jaren gele
den, die zij later toelicht: „Wij waren de eersten van de sexu-
ele revolutie. De nachten met Osip waren heerlijk, overdag
was het ellendig, we hadden voortdurend ruzie".
Onderhand hebben de makers van deze documentaire vol
doende duidelijk gemaakt wie Osip Mandelstam was en wat
daardoor de betekenis werd van Nadezjda. Vrienden van
Mandelstam komen aan het woord, roerige beelden van Mos
kou in opstand en filmfragmenten van werkkampen tonen
aan onder welke omstandigheden Osip Mandelstam werkte.
Soms verschijnen dichtregels in beeld, die niet opvallend flat
teus zijn voor Stalin. Duidelijk wordt, waarom Mandelstam
en zijn vrouw als een symbool van het intellectuele confor
misme in Rusland werden gezien waarom Mandelstam
twee maal werd gearresteerd, in werkkampen verdween en
in 1938 onder vreemde omstandigheden overleed.
In heel goed Engels vertelt Nadezjda hierover, soms klagend,
soms ironisch, met weemoed, spijt, maar met opvallend wei
nig wrok. Officieel kreeg zij te horen dat Osip in een kamp
bij Vorkoeta om het leven was gekomen; kampgenoten gaven
een andere lezing. De kijker krijgt wel veel te horen en te
zien, maar het achterste van haar tong laat Nadezjda niet
zien, hoe ver zij ook in haar herinneringen terugduikt en
maar al te graag tot openlijke bekentenissen is te krijgen.
Misschien lukte dat, omdat de laatste jaren van de vrouw een
zaam zijn geweest. „Ik ben jaren omringd geweest door vijan
den. Pas later kreeg ik vrienden, maar die waren allen veel
jonger dan ik; mijn leeftijdgenoten zijrt vijanden".
Toch heeft Nadezjda Mandelstam bereikt wat zij wilde, al was
dat vooral te danken aan de steun die zij vanuit het westen
kreeg. Over de Russische hulp, voor zover al mogelijk, is zij
minder te spreken, Russen vergeten zo gauw, ook hun
vriendschappen, is haar ervaring.
In de uitzendihg is ook een interview opgenomen met de ver
bannen Russische schrijver Andrej Siniawsky, die thans in
Frankrijk woont, over de betekenis van Osip Mandelstam
voor de Russische cultuur.
FRITS BROMBERG
Andrei Siniawsky, de naar Frankrijk uitgeweken Rus
sische schrijver, schetst uitvoerig de betekenis van
Osip Mandelstam.
Langs de
Lijn met
finale mini-WK
Het NOS-radioprogramma
„Langs de Lijn" zal vanavond
(Hilversum 1, 20.30-22.30 uur)
aandacht besteden aan de vol
gende sportevenementen: de
zaalhandbalwedstrijd Bonds
spaarbank De Gazellen-E&O
(heren) in Doetinchem; de bas
ketbalwedstrijd Amstelveen-
Frisol Rowic in Amstelveen en
de finale in het kader van het
mini-WK voetbal in Montevi
deo. Presentatie: Willem Ruis.
Morgen besteedt „Langs de
Lijn" (Hilversum 1, 14.02-17.55
uur) aandacht aan: de vader
landse voetbalcompetitie (eer
ste divisie); biljarten om het
Nederlands kampioenschap
Ankerkader 47/1 in Berkhout;
paardenkoersen in Hilversum
en het Supertrio; mikrokorf-
balwedstrijd in de Hoofdklasse
A tussen Archipel en SCO in
Amsterdam; tennis om de
Teamcup in Elancourt tussen
Frankrijk en Nederland; een
reportage van de slotfase of
een nabeschouwing van de
hockeywedstrijd Nederland-
Pakistan om de Champions
Trophy in Karachi (Pakistan);
Het Belgisch voetbaloverzicht.
Presentatie: Willem Ruis en
Koos Postema.
Eucharistievie
ringen
De eucharistievieringen van
de KRO-televisie morgen
komt uit de kerk van O. L.
Vrouw van Altijddurende Bij
stand in Bilthoven (Ned. I
11.00-12.00 uur). Voorganger-
predikant is pastor G. Oostvo
gel o.p., geassisteerd door pas
toor G. Weersink. Het paro-
chiëel gemengd koor zingt Ne
derlandse liturgische gezangen
o.l.v. dirigent Oscar Swijnen-
berg. De organist is Cor Stem.
Morgen zendt KRO-radio een
eucharistieviering uit vanuit
de kathedraal van St. Jan in
Den Bosch (10.00-11.00 uur,
Hilversum 2). Deze viering
staat in het teken van de ker
kelijke viering van de doop
van Jezus. Voorganger is de
pastoor van de kathedraal,
plebaan G. van de Camp. Het
koor „De Sangeren Onzer Lie
ver Vrouw" zingt o.l.v. Mauri
ce Pirenne de „Missa Aeterna
Christie Munera" van Palestri-
na en, met de gemeenschap, de
Nederlandse gezangen. Orga
nist is Huub ten Hacken. Deze
dienst wordt ook uitgezonden
door de wereldomroep.
-rfU/tflTfe.v.
Scène uit „Meneer Dekker gaat in de politiek", een pro
gramma van Open School Tijd.
Maarten Biesheuvel en het Nederlands Blazers Ensem
ble in „een held van onze tijd".
HILVERSUM Kerk, godsdienst en de sfeer daaromheen
kunnen maken dat mensen voor de rest van hun leven met
enorme angstgevoelens kampen. Angst bijv. voor de alles
ziende, alles wetende, straffende God; angst voor vagevuur
en hel vanwege het begaan van doodzonden. Angst door
godsdienst kan zo'n grote stempel op het leven van mensen
drukken, dat ze zich hoewel bewust van het irreële van
zulke gevoelens daaraan niet of nauwelijks kunnen ont
worstelen.
IKON-'radio besteedt daarom morgen uitgebreide aandacht aan
deze problematiek
In de uitzending van De Andere Wereld, 11.00 uur, Hilversum I,
zijn een uur lang fragmenten te horen van gesprekken met
mensen die over godsdienst en angst praten vanuit hun eigen
ervaring. Heel emotionele gesprekken dikwijls, omdat het heel
moeilijk blijkt te zijn te praten over dit soort gevoelens: wie het
niet zelf kent, begrijpt het niet. Bovendien vrezen sommigen uit
hun geloofsgemeenschap gestoten te worden als ze over deze
angst praten.
Van de geïnterviewden rooms-katholieken, protestanten, een
ex-jehova's-getuige heeft een aantal gebroken met de kerk,
maar dat bood geen oplossing voor het probleem: met de religie
kop niemand werkelijk breken.
elkaar leren begrijpen. Jam
mer genoeg gebeurt dat te
weinig. Ook binnen gezin
nen waar spanningen zijn
omdat bijvoorbeeld de kin
deren in een totaal andere
wereld leven dan hun ou
ders en beiden ervan uit
gaan dat ze elkaar toch
nooit kunnen bereiken. Bij
voorbaat schakelen zij dus
de mogelijkheid van het ge
sprek uit, waardoor de span
ningen met de dag groeien".
Aan het woord is Ad Zonne
veld, regisseur van „Onder
één dak", het eerste van de
zes programma's die de
KRO uitzendt en waarin ou
ders en hun thuiswonende
kinderen ieder afzonderlijk
hun zegje mogen doen over
zaken die hun dwars zitten.
Daarna worden zij in de stu
dio met eikaars uitspraken
geconfronteerd.
„Die confrontatie", zegt regis
seur Ad Zonneveld, „kan voor
beide partijen verrassend zijn.
Ouders gaan er nogal eens van
uit, dat hun kroost nog kleine
kinderen zijn en kunnen dan
ook geschokt zijn, wanneer zij
horen wat hun kinderen zoal
niet bezighoudt. Voor kinde
ren staat het vaak vast dat
hun ouders hen toch niet wil
len begrijpen, terwijl na zo'n
gesprek duidelijk kan worden
dat hun ouders er zich wel de
gelijk voor willen inzetten hun
wereld te leren invoelen".
Overigens heeft Ad Zonneveld
voor deze serie programma's
gezinnen gekozen, waarin de
problemen nog niet zo hoog
zijn opgelopen dat er voor de
oplossing een deskundige bij
geroepen zou moeten worden.
Ned. II 19.25 uur.
De Hulk
Als David een baantje als klus
jesman bij een lief oud dametje
aanneemt, weet hij niet wat
hem te wachten staat.
Ned. I 19.06 uur.
Showbizzquiz
hou ei
het lJ
scherm
in het
oog
Aan ons
de keus
Eerste aflevering uit de docu
mentaire reeks „Free to Choo
se" over de theorieën van de
Nobelprijswinnaar en econoom
Milton Friedman.
Ned 1 22.55 uur.
Thomas/Sarah
Thomas wil in de prachtige
Itala van Truscott meedoen
aan autoraces, maar Sarah is
het daar niet mee eens.
Ned. II 20.27 uur.
Alle zegen komt
van boven
steed wordt aan o.
I 19.05 uur.
Kijk haar
Thérèse Adriaansens en Han-
neke Groenteman presenteren
hun maandelijkse vrouwen-
I 20.20 uur.
In „De huwelijksmakelaar",
voorlopig de laatste aflevering
van deze comedy-reeks, is ka
pelaan Neil Boyd te zien als HoriZOn
enthousiast gespreksleider van
een groep mensen. Ned. II
22.20 uur.
Nel3
Late late
Lien Show
Aflevering uit de driedelige
reeks van „Koempoelans" ten
huize van tante Lien (Wieteke
van Dort).
Ned. I 21.00 uur.
De achterkant
van het gelijk
„De ethiek van het onderne
merschap" is deze keer het
thema van dit discussiepro
gramma, waarin de gasten
o.m. zijn: dr. M. Albrecht
(Estel), prof. J. Kreiken (hoog
leraar bedrijfseconomie) en D.
Rijkse (Industriebond FNV).
Ned. I 21.50 uur.
Tafels
van tien
Bueno de Mesqui-
ta en Udo Jiirgens.
Ned. I 20.00 uur.
Derrick
Er wordt een overval gepleegd
op een gevangeniswagen, die
op weg is naar een gerechts
hof. Het is de taak van Der-
riek de ontsnapte gevangene
op te sporen.
Ned. I 21.55 uur.
Deze keer wordt er met Wim
Kok en een werknemer ge
praat over het gebod „Gij zult
Morgenmiddag
Op Ned I vanaf 15.40 uur beel
den van de tweede wedstrijd
dag van de titelstrijd op de
schaatsen voor dames en he
ren in Assen en programma-
reeks „Kies het leven" over
theologie en geloof in deze tijd.
Op Ned. II vanaf 14.30 uur
„Open School Tijd", film
„Sprookjes uit verre landen",
tekenfilm „Strijd der plane
ten", klassiek muziekprogram
ma „Jonge mensen op het con
certpodium" en documentaire-
reeks „150 jaar Belgen".
De natuur
en de mens
Onderwerpen van deze editie
zijn o.m.: stenen gebruiksvoor
werpen en de speciale manier
om bij kinderen met leerach-
terstand interesse voor wis
kunde te wekken.
Ned. II 20.10 uur.
Vals plat
t Tijn
Interviews van Joop vai
over politieke zaken,
rechtstreeks vanuit Amster
dam worden uitgezonden.
Ned. II 20.45 uur.
Ripping
Yarns
Eerste aflevering van een se
rie humorvolle programma's
van het duo Michael Palin en
Terry Jones (Monty Python).
Ned. II 21.30 uur.
Een held van
onze tijd
Een programma met verhalen
en muziek van Maarten Bies
heuvel en het Nederlands Bla
zers Ensemble.
Ned. II 22.00 uur.
NEDERLAND 1
NOS
18.25 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Pauze
18.36 Sesamstraat
18.50 Paspoort voor
Marokkanen
TROS
18.59 Woody Woodpecker
19.06 De Hulk
20.00 De Showbizzquiz
NOS
21.37 Journaal
TROS
21.55 Derrick
22.55 Aan ons de keus
NOS
23.45 Journaal
23.50 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND2
TELEAC
18.27 Moderne sterrenkunde,
herhaling les 1
18.57 Journaal
KRO
18.59 Sinbad de Zeeman
19.25 Onder een dak
NOS
20.00 Journaal
KRO
20.27 Thomas 6 Sarah
21.20 Brandpunt
21.55 Sport op zaterdag
22.20 Alle zegen komt
van boven
22.50 De tafels van tien
23.05 Algemene Loterij
NOS
23.15 Journaal
23.20 Nieuws voor doven en
slechthorenden
progr. NDR: 19.00 Actual. 19.15 Amu-
s.progr. 19.58 Progr.overz. WDR:
19.00 Actueel progr. 19.22 Die un-
sterblichen Methoden des Franz Jo
sef Wanninger, tv-serle.) 20.00 Journ.
20.15 Hamburger Bier, komedie.
21.55 Lotto-trekking. Aansl.: Journ.
en religieus progr. 22.15 Nur Compu
ter morden leise (l'Ordinateur des
pompes funebres). Frans-Italiaanse
speelfilm. 23.40-24.45 Journ.
DUITSLAND 2
tages. interviews en lotto-uitslagen.
23.45 Journ.
DUITSLAND 3 WDR
18.00 Cursus Engels. 18.30 Inform,
progr. 19.00 Fazit. 19.15 Sport. 19.55
Journal 3. 20.00 Journ. 20.15 Klass.
concert. 21.45 Wie gewonnen, so zer-
ronnen, tv-film. 23.10-23.20 Flipper
Competition, korte film.
BELGIE NED.
18.00 Poppenfilmserie. 18.05 Lion
Heart, Engelse jeugdfilm. 19.00 Vrije-
tijdsmagaz. 19.30 Lotto-trekking, me-
i Morgen. 19.45 Journ. 20.10
jrge
OOVElj
Bijbel open. 2
HILVERSUM 3
JOS: 18.03 (S) De Avondspils met dj
'ale Hitparade. NCRV: 19.02 (S) El«
!0 20 (S) Elpee-pop-speclal 2l{
iountry Style. 22.02 (S) Weaken*
13 02-24.00 (S) Jazztlme.
i. 23.05-23.20 Journ.
BELGIE FRANS
Geen opgave ontvangen.
NEDERLAND 1
KRO
11.00 Eucharistieviering
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.40 N.K. Schaatsen
TELEAC
16.15 Sociale Verzekering, 1e
cyclus, herhaling 13
16.45 Engels voor beginners
(herhaling 13)
IKON
17.00 Kies het leven
17.30 Een bericht van de
Wilde Ganzen
NOS
18.25 Nieuws voor doven en
slechthorenden
TELEAC
18.30 Moderne
sterrenkunde (2)
NOS
19.00 Journaal
VARA
19.05 De natuur en de mens
19.55 Ton van Duinhoven
en het
gat in de muur
20.20 Kijk haar
21.00 Late late Lien Show
21.50 De achterkant
van het gelijk
NOS
22.50 Journaal
22.55 Nieuws voor doven en
slechthorenden
VARA
23.00 Interview Landel Stam
NEDERLAND2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
O.S.-TELEAC
14.30 Open Schooltijd
NOS
15.30 Journaal
AVRO
15.35 Sprookjes uit
verre landen
15.45 Strijd der planeten
16.10 Jonge mensen op het
concertpodium
NOS
17.05 Studio Sport I
17.48 150 jaar Belgie (3)
18.30 Sesamstraat
18.45 Sprekershoek
19.00 Studio Sportll
20.00 Journaal
20.10 Horizon
HUM. VERBOND
20.40 Vijf minuten bedenktijd
VPRO
20.45 Vals plat
21.30 Ripping Yarns
\mfö
dag. NOS. 12 00 Su.
bu. 13.00 Nws. 13.1
SiTs;ctbGu;
DUITSLAND 1
8.55 Progr.overz. 9.25 Sport. 10.15
Tekenfilmserie. 11.25 Sport. 12.00
Discussieprogr. 12.45 Journ. met
weekoverz. 13.15 Reportage. 13.45
Reg. overz. 14.55 Matt und Jenny,
tv-serie. 15.20 Sachrang, tv-serie.
17.00 Die Rebellen vom Liang Shan
Po, tv-serie. 17.45 Filmreportage.
18.30 a
tages. 20.00 Journ. 20.15 Tatort, 'ha ènsét-
tv-serie. 21.50 Inform, progr. 21.55 -
Journ. 22.00 Inform, progr. 22.45 In
form. progr. 23.30-23.35 Journ.
DUITSLAND 2
9.15 Protestantse kerkdienst. 10.00
Progr.overz. 10.30 Docum. progr.
Aansl.: Franse stomme film. Daarna:
Docum. Aansl.: Docum. Daarna: Do
cum. 12.00 Muziekprogr. 12.45 Vrije-
tijdsmagazine. 13.15 Actual.magazi-
flDEN -
lijk onge
t is het
jnt volsti
Imeentebi
nieuw, Nt»n de rijk
Van ui
t zei bui
o-V]. vVïVVV' iteravom
I "MHij me
k werke
iki ren aan
"5 lanciële 1
L lling mc
ondank:
'in het ri
,'.5,'wi,^*.no"ti ntralisat
"i« en wat i
ring van
kt mij
renlange
e heeft
ik°uü burgem
i realisatie
„Van
1980
*L1|°tS?n™ laas maar
iens), Amer. speelfilm. 17.0
tons, tv-serie. 19.00 Journ. 19.10 Par-
5. 19.30 Docum. 20.15
il.-Russlsche speelfilm.
22.25 Journ. en sport. 22.40 Inform,
progr. 23.25 Journ.
!EE
19.00 Popmuz. 19.45 Sport
I 3. 20.00 Journ. 20.15
22.00 Een held v
NOS
23.00 Journaal
i onze tijd
22.30-23.30 Dre
Schooi. 15.00 Kinderprogr. 15.30 kin
derfilm. 16.40 Sport. 17.40-17.45
Sportuitslagen.
18.30 Kinderpoppenfilm. 18.35 Na
tuurfilm. 1940 Meded. 19.45 Nws.
20.00 Sportweekend. 20.30 Tv-serie.
21.20 Tv-portret. 22.05 Muzikaal
progr. 22.30-23.00 Nws.
BELGIE FRANS
9.30 Uitz. voor buitenlandse werkne
mers. 10.00 Berichten voor de land
bouw. 10.30 Progr.
17.00 Amer. tv-serie. 17.50 Teken
filmserie. 17.55 Muz. progr.
19.25 Sport en toto-uitslagen. 19.29
Weerber. 19.30 Journ. 19.55 Spel-
progr. 21.10 Speelfilm. 22.45-23.15
Sportuitslagen, weerber. en journ.
I kinderpanel (16).
%stig
lar
''fetrouw
1 it echtpaar
(S)' n Meijgaar
(S) Irde gisten
14 gebreid fe
restaurant
>uden Leei
Voorschot
/ci VroJSt'g iaar
9.02 (S) eden trad
en
n(! ievrouw Vai
is (eijgaarden
huwelijk,
ïer W. van
"lleijgaarden
tijd in de
iheepsbouv
erkzaam
'weest. Bei
ihtelieden
chtig jaar i
hebben
lafgebroke
n de Leid*
ndijk
iwoond
Te'fli litelijk heel
"jjfer Van
dleijengaardi
1 n tijd in
16 lorschoten
(S) iwoond, or
nee i Rijndijk
entertijd n*
deel var
)orschoten
is). Het
:htpaar wo
oew ig zelfstani
Niorlopig i
si redden
lot 12.oc btpaar hei
">R s dochters
s. Hien aarvan twe
vandaag. 13.3 leelingen,
pen School. I
NEDERLAND 1
NOS-NOT
10.00 Schooltelevisie
11.00 Schooltelevisie
NOS
13.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
NEDERLAND 2
NOS
13.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
DUITSLAND 1
10.00 Journ. 10.03 Sport. 11.40 Do
cum. serie. 12.25 Inform, progr. 12.55
Persoverz. 13.00 Journ. 16.10 Journ.
16.15 Joan und Harry, tv-serie. 17.00
WDR: 9.25 Kleuterprogr.).
DUITSLAND 2
10.00 Journ. 10.03 Sport. 11.40 Do
cum. serie. 12.25 Inform, progr. 12.55
Persoverz. 13.00 Journ. 16.30 Inform,
progr. 17.00 Journ. 17.10 Prarieindia-
ner, tv-serie. 17.40 Gevar. magaz.
DUITSLAND 3 WDR
9.25 KleuterprogF. 17.00 Schooltelevi-
BELGIE FRANS
14.00, 14.30 en 15.00 Schooltelevisie.
17.00 Meded. van ONEM. 17.15
Dat Telebingo blijft een aller
aardigst spel. Zie nu weer hoe
die Tukkers werden toege
sproken door Mies. Vrolijk
heid en vriendschap zijn trou
wens altijd wederzijds, in wel
ke provincie ze ook komt. Zo
blijf je kaarten kopen en dus
aan het geven. Dit keer werd
een echtpaar dat met een zit
bad aan het sjouwen was op
heterdaad betrapt door de hof-
fotograaf van Mies. Ze viel erg
op zijn wondermooie sokken
die hij, voor het voetlicht ge
haald, in Duitsland gekocht
bleek te hebben. En laat deze
weer sympathieke man, die
een enkele maal voor de grap
werd toegesproken als gekke
Jan, het langst op het podium
mogen blijven omdat hij het
gewonnen had. Echter over de
derde vraag struikelde hij on
danks voorzeggen. Een despe
raat speler zou dan misschien
toch nog alles op de auto heb
ben gezet. Maar Jan bleef bij
het eetkamerameublement.
Een verstandige -
andere kant spring in 't
Willem Ruis met ook kos
ke grappen. En zo hoort |,gretour!
ook in het zicht van het wi
end. De kolder van Benny ew York
paste al evenzeer in dit si ew York
ma. Tot dan had de kijker'ami
niets aan zijn hoofd wilde Ncago/Deti
ben niets d klagen. F'<"
Ernstige zaken begonnen prida/Golf1
ADVERTENTIE
"6s ""-bluiiaa/oou 1
Televizier. En instru n Miami Bei
was ook de met toelicht* 2 en 3 wel
tekst ondersteunde docunicl. vliegreis
taire van Ikon over de bedU
Bandoeng voor
lips werken. Ze begon tienf
nuten vroeger omdat het
sprek met de minister-p
dent wegens reces niet A
ging. Deze documentaire
een model-voorbeeld zien K,
export van werk naar de Internationa
de Wereld, omdat het daa
lemaal veel minder mo
gaat. Een teken aan de wt
lijke wand.
Han Jol
cw,
en
010-.
