Jorrel niet duurder,
oken extra belast
Kok waarschuwt tegen
struisvogelpolitiek
Ramp in Italië
vergroot kloof
tussen partijen
Scheiding prinses
Irene
staat vrijwel vast
ERWACHTE PLANNEN VAN DER STEE:
[onhoff met verf besmeurd
De Geus wil niet
tornen aan groei
defensiebudget
>weer
EE MEN LAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 16 DECEMBER 1980 PAGINA 9_
b«
J HAAG In regeringskrln-
gaat men ervan uit dat de
ioging van de accijns op ge-
Meerde dranken niet door
fjg In plaats daarvan zal minis-
Van der Stee (financiën!, in
vandaag te beginnen en deze
nik af te ronden kamerdebat,
o' r verwachting een sterkere
h( icging van de accijns op siga-
en en shag voorstellen.
ilp Juurder worden van het gedestilleerd
de schatkist een 55 miljoen gulden
en opleveren. Wat het achterwege
en daarvan betekent voor de prijzen
sigaretten en shag is nog niet precies
nd. Volgens de oorspronkelijke voor
in zouden de (populaire) sigaretten
f 3,25 per pakje gaan kosten en de shag
f 2.70 per verpakking.
De koerswijziging van de regering heeft
volgens ingewijden te maken met het ver
zet van de VVD. Ook zou het zo zijn dat'
de regering de toegeeflijkheid van de libe
ralen vorige week tijdens het debat over
de loonmaatregel moet belonen. VVD-
woordvoerder De Korte slikte toen onver
wacht gemakkelijk zijn bezwaren in tegen
het voorstel, waarin aan minister Albeda
(sociale zaken) het recht werd verleend
per cao in te grijpen in de lonen.
Wat betreft de accijnsverhogingen meen
den de liberalen dat deze desastreus zou
den zijn voor de detailhandel. Zij wezen
daarbij ook op de grote onrust in die kring
en de daar levende plannen tot acties. De
wijziging, waar minister Van der Stee nu
mee zou willen komen, heeft de instem
ming van de VVD. De extra prijsverho
ging voor sigaretten en shag ziet zij niet
als bezwaarlijk, mits tegelijk de winstmar
ges voor de winkeliers verhoogd worden.
De regering zou ook hier toe bereid zijn.
Het duurder woren van de benzine (1 cent
per liter) wil de VVD eveneens accepte
ren, omdat de prijs van dit produkt toch al
voortdurend aan schommelingen onder
hevig is.
De bereidheid van de regering het gedes
tilleerd niet duurder te maken zou ook te
maken hebben met de vermindering van
de afzet van deze dranken, als gevolg van
de accijnsverhoging per 1 januari 1980. De
opbrengst van deze verhoging komt daar
door zo'n 150 miljoen gulden lager uit dan
was verwacht. Ook zou men bevreesd zijn
dat het klandestien stoken van alcohol
gaat toenemen. Evenals in vorige jaren
werd dit jaar een aantal (vier) illegale sto
kerijen ontdekt.
'F: CDA laat
rpleegsters
de steek
V^SBURG De Refor-
risch Politieke Fede-
(RPF) heeft gistera-
prjd bij monde van lijst
teer Mijndert Leerling
££erpe kritiek geuit op
CDA vanwege het uit-
Ilgven «n acties op het
sla' «au» ree verpleeg-
Mtdfl lburg.
verpleegsters werden vori-
week ontslagen omdat zij
gerden mee te werken aan
ah litvoering van een abortus,
rling noemde het verdrie-
tinbegrijpelijk en verhelde
rt dat juist het CDA, dat
dewerking in de toekomsti-
wetgeving niet verplicht
stellen, niet in beweging
Meer controle
kinderbijslag
studerende
kinderen
DEN HAAG De Socla-
le Verzekeringsraad
(SVR) vindt dat inten
siever moet worden ge
controleerd of kinderen,
voor wie kinderbijslag
wordt gevraagd omdat
zij studeren en eventueel
ook nog buitenshuis wo
nen, dat ook werkelijk
doen.
Dat staat in een ontweip-ad-
vies aan staatssecretaris De
Graaf van sociale zaken. Het
advies wordt opgesteld naar
aanleiding van opmerkingen
van het PvdA-Tweede ka
merlid Van Kemenade. Deze
heeft erop gewezen dat er
ouders zijn die een dubbele
of een driedubbele kinderbij
slag krijgen voor kinderen
vanaf achttien jaar omdat zij
als studerend en eventueel
ook nog als buitenshuis wo
nend worden opgegeven, ter
wijl dat in werkelijkheid niet
het geval is.
FUSIECONGRES INDUSTRIEBONDEN NVV EN NKV
UTRECHT „Wij kunnen het
ons niet permitteren de economi
sche problemen van ons land te
negeren, eenvoudig omdat we we
ten dat uiteindelijk onze eigen
mensen, de leden van de vakbe
weging, en vooral de minst weer
baren onder hen de dupe worden
van een struisvogelpolitiek". Dit
zei FNV-voorzitter Wim Kok van
middag in Utrecht op het fusie
congres van de industriebonden
van NW en NKV die van hun fe- leningen of nog meer bezuinigingen op
deratie één bond maken. overheidsuitgaven die niet gemist kunnen
Kok noemde in dit verband de koers die
in het FNV-plan voor 1981 is vastgelegd
maar niet door alle bonden wordt on
derschreven „kritisch, lastig voor het
kabinet Van Agt en de werkgevers, maar
verantwoord en realistisch". Hij zei dat
handhaven van de koopkracht tot modaal
er eenvoudig niet in zit, omdat daarna de
rekening wordt gepresenteerd in de vorm
van werkloosheid, slechtere sociale voor-
Kok noemde het overigens een illusie dat
Nederland groei en werkgelegenheid
bij welk „scenario" dan ook cadeau
krijgt. Er zal de komende jaren groot
scheeps moeten worden geïnvesteerd. Het
gaat om zulke grote bedrtagen, aldus Kok,
dat niet is in te zien hoe die op tafel kun
nen komen zonder dat iedereen, ook de
werkgevers, eraan meebetaalt
gevangenis
wezen tegen
[lezoekers
i cellen
EN HAAG De di-
fctie gevangeniswe-
ïn van het ministe-
le van justitie stelt
kh principieel op
'et standpunt geen
lezoekers toe te laten
n cellen van gedeti-
'eerden.
)it heeft de directie giste-
laten weten naar aan-
siding van een uitspraak
Abspoel. Deze is
en fervent voorstander
'an bezoek in cellen. Vol-
®ns de directie gevange
niswezen is een dergelijke
*geling alleen denkbaar
[k veel strengere vei-
'gheidseisen worden ge
teld. Zo zou fouillering
|an de bezoekers noodza-
telijk worden. Dit wijst
n®n principieel van de
land.
De verfgooier wilde een eigen daad stellen om
dat acties legen ondermeer de'militaire oefen
terreinen in het Lauwersmeergebied te weinig
hadden uitgehaald, zo verklaarde hij tegenover
de politie. Gistermorgen hebben onbekenden
het Groningse provinciehuis beklad en ver
schillende deursloten met silikonenkit dichtge-
stopt. De politie vermoedt dat deze actie ver
band houdt met de vergooierij.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister De Geus (defensie) voelt niets
voor een blijvende verlaging van de jaarlijkse groei van de
defensie-uitgaven. Hij is het niet eens met de opvatting van
PvdA, D'66 en CDA, dat bekeken zou moeten worden of de
defensiebegroting nog wel elk jaar met drie procent zou
kunnen cn mogen groeien. Volgens de drie kamerfracties
moet het groeipercentage omlaag, maar minister De Geus
zou zo'n verlaging ongeloofwaardig vinden tegenover de an
dere NAVO-landen.
Door de NAVO-partners is enkele jaren geleden afgesproken,
dat elk land de defensie-uitgaven jaarlijks met drie procent zou
verhogen. Wegens de slechte sociaal-economische situatie kan
Nederland echter in 1981 die afspraak niet nakomen; het Neder
landse defensiebudget gaat volgend jaar maar anderhalf procent
omhoog. Volgens minister De Geus moet dat een uitzondering
blijven. In 1982 zal de verhoging beslist weer drie procent moe
ten zijn.
De minister zei dit gisteren in een debat met de defensiecommis
sie uit de Tweede Kamer over de defensieplannen voor de ko
mende tien jaar. Volgens De Geus is het noodzakelijk dat de
NAVO-landen zoveel mogelijk één lijn trekken ten aanzien van
de jaarlijkse defensie-uitgaven. Hij wees de kamercommissie
daarbij op het gegeven dat de Sovjet-Unie de defensie-uitgaven
elk jaar met ongeveer 12 procent verhoogt. Volgens De Geus
mag de achterstand van de NAVO op het Warschaupact niet al
te groot worden.
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Er valt
binnenkort een medede
ling van prinses Irene en
haar man prins Carel-
Hugo te verwachten dat
zij voor de wet gaan schei
den. Alhoewel dit door de
partculier secretaresse van
de Koningin, freule Roëll,
niet met zoveel woorden
wordt toegegeven stelt zij
desgevraagd wel vast dat
er het een en ander binnen
het huwelijk aan de hand
is. Zodra prinses Irene en
haar man een besluit heb
ben genomen de zaak in de
vorm van een publikatie
naar buiten te brengen,
zullen vanuit paleis Soest-
dijk nadere mededelingen
volgen. Op dit moment
onthoudt men zich verder
van ieder commentaar.
„Dit soort zaken worden
nooit van de ene dag op de
andere geregeld", aldus
freule Roëll.
Freule Roëll ontkende wel
dat er dit weekeinde ge
sprekken hebben plaatsge
vonden tussen prinses Irene,
haar man, prinses Juliana en
prins Bernhard alsmede en
kele hofadviseurs, over de
zaak. Wanneer de medede
ling van prinses Irene en
haar man te verwachten is
kon de freule niet zeggen.
Er doen reeds enige tijd ge
ruchten de ronde over een
op handen zijnde scheiding
van de prinses en haar man.
In september van dit jaar
keerde de prinses vanuit
Spanje met haar vier kinde
ren in Nederland terug. Als
officiële reden werd opgege
ven dat de gezondheidstoe
stand van haar oudste zoon
Carlos (10) tot de verhuizing
Koningin Juliana op bezoek bij het gezin van Irene
en Carel-Hugo in Madrid.
naar een ander klimaat
dwong. De kinderen volgen
momenteel de lessen op de
Internationale School in
Amsterdam.
Prinses Irene is 41, haar
man 50 jaar oud. Zij zijn 16
jaar geleden getrouwd, op 29
april 1964. Irenes overgang
naar het katholicisme, mede
in verband met haar voorge
nomen huwelijk, verwekte
veel opschudding. Bij een
eventuele echtscheiding
krijgt prinses Irene (41) haar
rechten op de troon niet te
rug. Volgens staatsrechtken
ners in de Tweede Kamer,
heeft de prinses in 1964, toen
zij zonder toestemming van
het parlement in het huwe
lijk trad met prins Carel
Hugo van Bourbon Parma,
haar rechten voorgoed ver
speeld. Sinds die tijd is zij
ook geen lid meer van het
Koninklijk Huis.
Alleen in het strikt hypothe
tische geval dat alle andere
ROME Alle symptomen
over de wankele positie van
de door Christen-Democra
ten gedomineerde regering,
over de onoverbrugbare
kloof tussen de werkelijke
en officiële natie, over de
holheid van overheidsin
stanties en zelfs over de in
eenstorting van de Eerste
Republiek.
De geologische aardbeving
van 23 november die Campa
nia en Basilicata in een fractie
van seconden veranderde in
een grote ruïne, wordt hier in
een adem genoemd met de
daaropvolgende politieke
aardbeving die de Christen-
Democraten dwong tot het in
elkaar knutselen van een
overlevingsstrategie die, al
thans volgens de communis
ten, neerkomt op een vertwij
felde poging hun machtsposi
tie te behouden en een verre
gaande bescherming van hun
meest corrupte collega's.
Zowel op straat als in de poli
tieke wandelgangen is de
„morele kwestie" het gesprek
van de dag. Deze wat vage
term wordt door de Christen-
Democraten gebruikt als ze
het hebben over een grote
schoonmaak in eigen huis,
wat ze daar dan ook mee be
doelen. De Communisten wil
len een revolutie in politiek
gedrag en uiteindelijk een
door Communisten gedomi
neerde „regering van eerlijke
mannen". In zo'n regering
passen volgens hen geen
Christen-Democraten.
Ironisch genoeg is de politieke
crisis niet ontstaan door de
moderne problemen waar ie
dere zichzelf respecterende
student zich vandaag de dag
mee bezig houdt, zoals de
energiecrisis, de technologisch
revolutie of de verschuivende
machtsbalans in de wereld,
maar door een natuurramp in
het arme zuiden met een pro
blematiek, zo oud als verenigd
Italië, vanaf de 19e eeuw be
studeerd door vooraanstaande
geleerden en politici, maar
nog steeds onopgelost.
Al in 1878 kwam een parle
mentaire commissie die een
onderzoek deed naar de posi
tie van de landbouw, tot de
conclusie dat „politiek Italië
landbouwkundig Italië had
ontslagen". In het begin van
de 20e eeuw betoogde een
professor van de Universiteit
van Napels dat de vooruit
gang van het noorden gedeel
telijk was gebaseerd op de
opofferingen en koloniale ex
ploitatie van het zuiden. Het
zuiden had een groter gedeel
te van zijn rijkdom afgestaan
aan de staat dan het noorden,
maar er in ruil minder voor
ontvangen.
Een halve eeuw later, na de
overstromingen van Salerno
in 1954, schreef de communist
Giorgio Amendola: Opnieuw
heeft het zuiden het Italiaanse
volk gedwongen na te denken
over zijn problematiek. Op
nieuw heeft het zuiden dit al
leen kunnen bereiken met het
bloed van zijn nakomelingen
en de verwoesting van zijn
toch al armzalige bezittingen.
En opnieuw hebben de harde
feiten aangetoond dat het pro
bleem politiek en niet tech
nisch is".
Nu, in 1980, beschrijven de
commentatoren en politici het
zuiden als een toonbeeld van
ellende en ontberingen, aan
het licht gebracht door de
aardbeving, maar ontstaan
door historische vergissingen
en onrechtvaardigheden. Het
grote verschil met 1954 is dat
bijna de helft van de mensen
uit de kale, onherbergzame
heuvels van Campania en Ba
silicata inmiddels hebben ge
kozen voor een „revolutie per
trein". Ze zijn uit hun geboor
tedorpen weggetrokken om
werk te zoeken in het welva
rende, industriële nporden of
in andere Westeuropese lan
den.
Het beeld van het door de
aardbeving getroffen zuiden
jong en oud dicht die op el
kaar gekropen rouwden bij
overleden familieleden, ter
wijl regen en sneeuw onafge
broken uit de hemel neer
stortte heeft diepe indruk
gemaakt. Iedereen heeft de
ellende en het leed gezien en
een Romeinse krant heeft on
langs gezegd dat „de televisie
de aardbeving in het zuiden
heeft omgevormd tot de Ca-
poretto (de traumatische Ita
liaanse nederlaag in 1917) van
een machteloze regering die
niets anders doet en ook niets
anders kan dan zichzelf in
stand houden, een macht zon
der autoriteit en zonder taak".
Iedereen is onder de indruk
van het uithoudingsvermogen
van de boeren en hun sombe
re, berustende eerlijkheid: de
oude vrouw die zei: „De staat
heeft zich nooit om ons be
kommerd" of de bejaarde
man die vol bitterheid ant
woordde: „Wat bedoelt u met
'overlevenden'? Vanaf de dag
dat we geboren werden, heb
ben we moeten vechten om te
overleven".
Desondanks is dit in en in
trieste beeld van het zuiden
verfraaid met walgelijke en
smerige details. Zo zouden de
mensen van het zuiden zo
verknocht zijn geweest aan
hun oude kerkjes met gam
mele gevels dat ze elk aanbod
tot restauratie hebben afge
wezen.
Maar zelfs als dat zo is, kan
men zich afvragen waarom er
tegen alle regels van het ge
zond verstand in, zo veel
zwakke, moderne gebouwen
van vier of vijf verdiepingen
werden gebouwd, terwijl men
wist dat een aardbeving hier
tot de reële mogelijkheden be
hoorde? Hoe is het ooit moge
lijk geweest, zoals een geoloog
zich afvroeg, dat in het cen
trum van Napels een flatge
bouw van negen verdiepingen
werd opgetrokken, dat als
„een kaartenhuis" in elkaar
stortte en 50 mensen bedolf
onder het puin, toen de aard
beving kwam?
Vragen die zich moeilijk laten
beantwoorden. Een van de re
denen is wellicht dat de plaat
selijke politieke kopstukken
het behoud van hun eigen
machtspositie vaak belangrij
ker hebben gevonden dan het
welzijn van de armen en da
klozen. Verder hebben na de
ramp dieven, plunderaars en
profiteurs het gebied afge
stroopt, vrachtwagens met
goederen voor de getroffenen
overvallen, de prijzen van de
eerste levensbehoeften ver
hoogd en het vee voor bela
chelijk lage prijzen wegge
haald bij de getroffen boeren.
Dit is de de uit nood geboren,
maar daarom niet minder af
keurenswaardige mentaliteit
van een arme samenleving
waar een klein deel van de
bevolking geen enkele kans
op voordeel voorbij laat gaan.
Oppositie
De aardbeving en, door de
aardbeving, het zuiden heb
ben het nieuws gehaald op
een gevoelig tijdstip in de Ita
liaanse politiek. De Commu
nistische Partij van Enrico
Berlinguer, die bij de verkie
zingen van 1976 34.4 procent
van de stemmen behaalde en
daardoor de Christen-Demo-
cratea tot op de hielen nader
de, neigde naar een „histori
sche compromis". Tot een
echt historisch compromis is
het niet gekomen, maar de
communisten werden door de
regering geraadpleegd over
allerlei zaken en er ontstond
een vorm van samenwerking.
Maar begin 1979 verslechterde
de verhouding. De Commu
nisten gingen in de oppositie
en bij de verkiezingen van dat
jaar leden ze verlies, zij het
niet veel.
Het nieuwe beleid van de
communisten, dat sinds de
aardbeving en de daarop vol
gende stroom van kritiek op
de regering met kracht is ver
kondigd, beoogt een coalitie
zonder Christen-Democraten,
een regering van „eerlijke
mannen" of, om het anders te
zeggen, een linkse regering
van communisten, socialisten
en wie zich verder aan wil
sluiten.
De Communisten benadruk
ken dat ze niet uit zijn op een
val van het kabinet en ver
vroegde verkiezingen. Ze
gaan prat op hun snelle reac
tie op de aardbeving en hun
juiste diagnose van de kwalen
waar het zuiden aan lijdt. Dat
is ook gedeeltelijk de reden
dat de communistische burge
meester van Napels alles in
het werk stelt om een voor
beeldige oplossing te vinden
voor de 40.000 daklozen.
Bij de Christen-Democraten
probeert premier Arnaldo
Forlani manhaftig de uit ok
tober daterende coalitierege
ring van Christen-Democra
ten, Socialisten. Sociaal-De
mocraten en Republikeinen
bijeen te houden. Maar de
Christen-Democratische Par
tij wordt momenteel over
spoeld door schandalen. Nog
geen week geleden bijvoor
beeld ondertekenden 130
Christen-Democratische par
lementariërs een brief waarin
werd opgeroepen tot interne
hervormingen. Een van de
belangrijkste critici uit de ei
gen gelederen pleit voor een
nieuwe koers waarbij het volk
meer inspraak krijgt.
De Socialisten onder leiding
van de ambitieuze Bettino
Craxi, voelen zich in de coali
tieregering nauwelijks thuis
en als zij zich zouden terug
trekken, wat overigens op dit
moment nog niet erg waar
schijnlijk is, zijn nieuwe ver
kiezingen onvermijdelijk ge
worden. Tijdens het vorige
week gehouden nationale
congres van de Christen-De
mocraten kregen partijleden
op gemeente-, districts- en
provincieniveau toestemming
om in buitengewone omstan
digheden 'met de communis
ten samen te werken, maar
deze kleine concessie werd
door Berlinguer onmiddellijk
als „te laat en tegenstrijdig"
van de hand gewezen.
troonopvolgers zouden ko
men te overlijden, kunnen
de omstandigheden zich wij
zigen. Het parlement zou
dan aan prinses Irene de
voorkeur kunnen geven bo
ven een prins uit een ver
wante Duitse adellijke fami
lie. In dat geval zou echter
ook een verandering van
staatsvorm overwogen kun
nen worden, bijvoorbeeld
het omzetten van de monar
chie in een republiek.
Gesteund door zijn in de
Carlistische partij verenigde
aanhangers heeft prins Ca-
rel-Hugo lange tijd aanspra
ken gemaakt op de Spaanse
troon. Door dictator Franco
verbannen naar het buiten
land woonden hij en zijn
vrouw jarenlang in Frank
rijk. Bij Franco's dood in
1975 konden zij naar Spanje
terugkeren. Anders dan hij
had gehoopt wees Spanje
toen niet hem aan als nieu
we koning, maar zijn neef
Juan Carlos. Carel Hugo en
zijn Carlistische partij beslo
ten daarop als oppositie-par
tij hun bijfrage te leveren
aan het Spanje na Franco.
Bij de jongste parlements
verkiezingen behaalden zij
echter geen enkele zetel.
Volgens de thans circuleren
de geruchtenstroom heeft de
prinses een Haags advoca
tenkantoor opdracht gege
ven een echtscheidingspro
cedure bij een Nederlandse
rechtbank op gang te bren
gen. Ook is gesuggereerd dat
de prinses zeer bevriend zou
zijn met kapitein-ter-zee Ro
nald (Ronnie) Albert Wolff
(44). Deze was tot voor kort
adjudant in buitengewone
dienst van de koningin. Hij
zou ontslag uit deze erefunc
tie hebben gevraagd, omdat
hij weer in actieve dienst
wilde bij de Koninklijke Ma
rine. Wolff, zelf gescheiden
en vader van vier kinderen,
is nu commandant van het
320ste squadron van de Ma
rine Luchtvaart Dienst. Bin
nenkort is zijn benoeming te
verwachten tot gezagvoerder
van het fregat Van Galen.
TOENEMENDE BEWOL
KING
DE BILT-KNMI - Na het
voorbijtrekken van een buien -
gebied, gistermiddag en
-avond, trad een snelle weers-
verbetering in. Het was een
gebied met hoge barometer
standen dat vanuit Engeland
zijn invloed naar ons land uit
breidde. De komende nacht
kan tijdens opklaringen en
vrijwel windstil weer op veel
plaatsen licht vorst optreden.
Morgen krijgen we in ons land
te maken met het slechte weer
van een Oceaandepressie. De
depressie zelf zal morgen in de
buurt van IJsland aankomen,
maar het regengebied dat er
bij hoort kan via de Britse Ei
landen tot onze omgeving
doordringen. De wind, die
naar het zuidwesten draait en
in kracht toeneemt, zal de
temperatuur morgen iets ver
der laten oplopen dan van
daag.
Vooruitzichten voor donder
dag:
Onbestendig. Middagtempera1
tuur ongeveer 7 graden.
Weersvooruitzichten in cijfers
gemiddeld:
Aantal uren zon: 0 tot 4
Min. temp.: omstreeks 4 gra
den
Max. temp.: omstreeks 7 gra
den
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 50 pro
cent
Kans op een geheel droog et
maal 20 procent
Voor de temperaturen geldt
een marge van 2 graden.
Weersgesteldheid van gisteren
Weer Mei Min Neer-
temp temp steg
Amsterdam onbew. 9 4 6
De Bilt l.bew. 8 2 8
Deelen onbew. 9 2 S
Eelde l.bew. 7 3 6
