Benoeming ministers
Reagan bevestigt
conservatieve lijn
het zijn de Russendie provoceren
t
Westen zoekt
eenheid in
sancties
tegen
Sovjet-Unie
Tumult in Oeganda
Jtenland
Twee en een jaar
voor verdachten
linkse coup"
Oliereserve
Siberië
ontsloten
met behulp
kernwapen
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 12 DECEMBER 1980
Meubelt
odellen e
ie op coi
^;ci
W(
k
!HAU „Niet de Poolse arbei-
jweging provoceert, maar het is
jet-Unie, die dat doet". Dit heeft
Ier van de vrije Poolse vakvere-
Solidariteit in een door de Ame-
ise televisie uitgezonden vraagge-
verklaard. „Dit is óns land; wij
Ier of men dat nu leuk vindt of
ben niet bang voor de Russen.
Ijo geen lafaards en wij kunnen
onze problemen zelf oplossen....", aldus
Walesa in het vraaggesprek.
Intussen staat de 16e december voor de
deur. Dat is de dag, waarop tien jaar gele
den tientallen arbeiders in Gdansk de
dood vonden bij de onlusten als gevolg
van stakingen. Hoe voorzichtig de Poolse
leiders en de vakbeweging „onder de
druk van Russische tanks en bajonetten"
ook willen opereren, aan een herdenking
kunnen zij geen van beiden ontkomen. De
Poolse autoriteiten doen al het mogelijke
om het werk van de buitenlandse pers te
verlichten en zij hopen, dat dit een dag
van verzoening en niet van wraak zal
worden. „Zowel vakbonden als autoritei
ten moeten hun beste beentje voorzetten",
aldus een van de leiders van Solidariteit.
Het zenden van vier Amerikaanse radar-
vliegtuigen (AWACS) naar West-Europa
heeft het karakter van een provocatie. Dit
heeft het Sovjetrussische persbureau
TASS verklaard. Volgens TASS zullen
deze „vliegende spionnen" vluchten ma
ken langs de grenzen van Oost-Duitsland
en Tsjecho-Slowakije om inlichtingen te
verzamelen over aan West-Duitsland
grenzende souvereine staten.
Na de EG heeft nu ook Oost-Duitsland
verklaard, dat het voedsel en goederen
naar Polen zal sturen ter waarde van
ruim 300 miljoen gulden. Behalve dat zou
nog eens een extra-bedrag van 250 mil
joen ter beschikking worden gesteld om
zo te proberen het communistische buur
land uit de crisis te halen.
De DDR heeft een nieuwe ambassadeur in
Warschau benoemd, namelijk Horst Neu-
bauer. Hij heeft gisteren zijn geloofsbrie
ven aangeboden aan president Jablonski.
IS mi
neer
)at is
izef.
;envi
i (Nati
in de'ote vraag naar
:atles
Lennonplaten
i aan
svette
1 die t1
3r op
4 liter
ïover
ar of
a van
advocaat van Chapman, Adler-
nadat hij had gevraagd van zijn
acht te kunnen worden ontheven.
HAAG NEW YORK
ils de moord op John Lennon
afgelopen maandag kan de pla-
naatschappij EMI in Uden, die
persen en distribueren van
Z0ndfrtles- en LennonPlaten in Euro-
rverzorgt, de vraag nauwelijk
De persen leveren per uur zo'n
platen af. Vooral de kerstsingle
ippy Christmas" wordt veel ge-
agd. Ook in de Verenigde Staten
GGSt Een enorme vraag naar Beatles
ten ontstaan.
/V Fiallussen blijft de dood van Lennon
^len in beroering brengen. In Am-
wordt vanavond een stille
kdoptocht gehouden ter nage-
W^Ê 'hlttus aan de popster.
he Verenigde Staten hebben twee
i de dood van Lennon aange-
om zelf een eind aan hun le-
te maken. Verder heeft advocaat
Jerberg van Mark Chapman, de
fcrdenaar van Lennon, gevraagd
I zijn opdracht te worden ontheven
[dat hij verscheidene malen met de
i is bedreigd. Ook voor het leven
Chapman zelf wordt gevreesd;
i hij gisteren aan de rechterNwerd
trgeleid droeg hij een kogelvrij
erika afwijzend
plan-Brezjnev
INGTON, NEW DELHI Ameri-
liet van plan onderhandelingen met
"et-Unie te beginnen op basis van
irstel van president Brezjnev over
•anderen van vrede in het gebied
Perzische Golf. Dit is gisteren door
ïerikaanse ministerie van buiten
zaken meegedeeld. „Wij kunnen
irgelijk voorstel niet ernstig nemen
ig er Russen in Afghanistan staan",
een woordvoerder die zei dat het
:el aan propaganda deed denken.
China en Frankrijk hebben afwij-
gereageerd.
'ermoeide president Brezjnev heeft
en India verlaten zonder dat over-
Tel.02( emming werd bereikt over het on-
erp Afghanistan. Wel werd in een
immuniqué gezegd dat beide landen
„buitenlandse inmenging in zuid-
iziatische landen zijn".
dreasbreuk stuwt
s Angeles
orbij
Ti Francisco
FRANCISCO Een groot stuk
de aardkorst dat zich verplaatst
s de Sint Andreabreuk, die de
bevingen in Californië veroor-
t, beweegt zich zesmaal sneller
men tot dusverre gedacht heeft, zo
f de Amerikaanse Geofysische Ver-
iog meegedeeld.
.gebied van Californië
'e Golf van Californië,
kn westen van de breuk
blijkt over een tijdsver-
van 15 miljoen jaar
km te zijn opgeschoven
een 645 km, zoals men
jd aangenomen heeft.
landmassa ten Westen
de breuk blijft zich on
er 10 centimeter per
verplaatsen. Als dat zo
gaat zal Los Angeles
wat daarvan dan nog
is) ten noorden van
Francisco komen te lig-
Dit wordt veroorzaakt
de noordwaartse bewe-
van het Pacificplateau
'Pzichte van het Noorda-
kaanse plateau. Deze
S veroorzaakt de
dingen in Californië.
Lgin|
m bevi
Donald T. Regan,
de nieuwe Ameri
kaanse minister van
financiën, geef ant
woord op vragen
van verslaggevers.
(Van onze correspondent
Dick Toet)
WASHINGTON De eerste benoemin
gen van de nieuwe Amerikaanse presi
dent Ronald Reagan, die 20 januari
Jimmy Carter op gaat volgen, passen
geheel binnen het kader van zijn nieu
we conservatieve strategie. Reagan
maakte gisteren zijn keuze bekend
voor acht kabinetsfuncties, waaronder
drie van de vier meest gewichtige: de
fensie, financiën en justitie.
Volgens al geruime tijd levende verwach
tingen krijgen Caspar Weinberger en Wil
liam French Smith respectievelijk defen
sie en justitie. Beiden behoren al vele ja
ren tot de kleine kring van persoonlijke
adviseurs van Reagan. Weinberger was
Reagans laatste medewerker, toen hij nog
gouverneur van Californië was en fun
deerde als begrotingsdirecteur van Nixon.
Smith is al vele jaren Reagans juridische
adviseur.
Op financiën benoemde Reagan een „out
sider", Donald Regan, wiens naam pas
sinds kort in de gissingen naar voren
kwam. Regan is president van Merril
Lynch, een van de grootste investerings
maatschappijen in de Verenigde Staten.
Hij staat bekend als in een brede kring ge
respecteerde, maar ook zeer conservatieve
financiële deskundige.
De vierde van de topposten, buitenlandse
zaken, kwam er nog niet uit. Volgens de
laatste berichten zou generaal Alexander
Haig, oud NAVO-commandant in Europa,
nog steeds de belangrijkste kandidaat voor
die post zijn. Vooral vanwege het feit dat
Haig chef van de staf van het Witte Huis
is geweest in de nadagen van Nixon en in
die functie bemoeienis heeft gehad met
zaken als Watergate, Vietnam en de in va-
se in Cambodja, zijn er de laatste dagen
grote bezwaren tegen Haig aangevoerd.
Een groep invloedrijke Congresleden uit
de zeer conservatieve hoek maakt zich
echter erg sterk voor de benoeming van
Haig. Bovendien heeft Leon Jaworski, de
openbare aanklager in de Watergate-af
faire, zich publiekelijk ten gunste van
Haig uitgesproken.
Reagan benoemde naar verwachting gis
teren nog een vertegenwoordiger uit de
groep van persoonlijke adviseurs in een
sleutelpositie. William Casey, oud-voorzit
ter van de Amerikaanse beurscommissie
en de man die Reagans succesvolle cam
pagne leidde, wordt de nieuwe directeur
van de CIA. Bij de overige vier gisteren
bekendgemaakte benoemingen zijn twee
zakenlieden en twee Congresleden. Begro
tingsdirecteur wordt de jonge afgevaar
digde in het huis van afgevaardigden, Da
vid Stockman (34), afkomstig uit Michi
gan. Stockman wordt beschouwd als een
van de leiders van de groep jonge conser
vatieve afgevaardigden, die de laatste ja
ren een groeiende invloed in het Congres
hebben verworven. Senator Richard
Schweiker, die sinds 1968 Pennsylvania in
de Senaat vertegenwoordigt, is door Rea
gan aan het hoofd van het ministerie van
gezondheid geplaatst. Schweiker was Rea
gans kandidaat voor het vice-president-
schap in de race voor de Republikeinse
presidentskandidatuur in 1976. Malcolm
Baldrige gaat het ministerie van handel
leiden en wordt gezien als vertegenwoor
diger van de gematigde Republikeinen.
Baldrige, een rijke zakenman uit Connec
ticut, leidde de campagne van George
Bush in die staat. Ook uit het bedrijfsle
ven komt Drew Lewis uit Pennsylvania,
die door Reagan als minister van verkeer
zal worden voorgedragen. Lewis, een con
servatief, is ook hoofdbestuurslid van de
Republikeinse partij.
Een gapende Ame
rikaanse minister
Edmund Muskie
(links) samen met
de Amerikaanse
NAVO-ambassa-
deur William Tapley
vlak voor het begin
van het besloten
beraad over Polen
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
BRUSSEL De NAVO-landen willen op drie manieren
proberen een Russische invasie van Polen te voorkomen. De
vijftien ministers van Buitenlandse Zaken van het bondge
nootschap hebben daartoe gisteren tijdens de NAVO-raad in
Brussel besloten om:
- krachtige oproepen aan de Sovjet-Unie te richten om niet
in te grijpen in de ontwikkeling in Polen, omdat zulks zeer
ernstige gevolgen zal hebben voor de Oost-west-betrekkin-
gen.
- Polen extra economise!) te steunen in de vorm van voedsel
hulp en kredietverlening.
- Een serie economische en diplomatie
ke sanctiemaatregelen tegen de Sovje
t-Unie te laten uitwerken door de per
manente vertegenwoordigers (ambas
sadeurs) van de NAVO-lidstaten bij
het hoofdkwartier in Brussel.
Over de precieze inhoud van die eventue
le strafmaatregelen tegen Rusland hebben
de ministers van Buitenlandse Zaken van
de NAVO in hun "superbesloten" verga
dering van gisteren geen besluiten geno
men. Volgens waarnemers was dat onmo
gelijk als gevolg van geschillen tussen de
Verenigde Staten en de meeste Westeuro-
pese landen. De laatsten zouden beducht
zijn voor de economische en politieke ge
volgen van de sancties die Washington op
een speciale lijst had voorgesteld. Het gaat
daarbij ondermeer om het afzien van de
reusachtige afname door Westeuropa van
Russisch aardgas. Nederland is daarbij -
door de leverantie van leidingen - voor
een bedrag van drie miljard gulden be
trokken.
Voorts zouden de Verenigde Staten wen
sen dat de EG - in geval van een War-
schaupakt-inval in Polen - haar handelso
vereenkomst met Oostduitsland opschor
ten. Dit voorstel stuit op Westduits verzet.
De Nederlandse minister van Buitenland
se Zaken Van der Klaauw verklaarde gis
teren na afloop van de NAVO-raad, dat er
geen enkel meningsverschil was geweest
tussen de Amerikaanse minister van Bui
tenlandse zaken Muskie en zijn Westeuro-
pese collega's. Van der Klaauw vond niet
dat de VS in de kwestie Polen 'te hard
van stapel lopen'.
Een dag eerder had de Amerikaanse de
fensieminister Harold Brown er echter
wél op aangedrongen dat de NAVO-lan
den deze week in Brussel reeds aan Mos
kou zeer concrete strafmaatregelen in het
vooruitzicht zouden stellen. Die aandrang
is uitgelegd als een onderdeel van het
Amerikaanse streven om de Westeuropese
bondgenoten tot hogere defensie-uitgaven
(die voor het grootste deel op de Ameri
kaanse wapenmarkt worden besteed) te
bewegen.
Naar verluidt zou Muskie echter hebben
ingezien dat Atlantische overeenstem
ming over sancties tegen de Sovjet-Unie
uiterst moeilijk zal zijn, zodat de NAVO-
-raad tenslotte "eensgezind" kon besluiten
om de permanente vertegenwoordigers in
Brussel aan de uitwerking van het "straf-
scenario" te zetten.
Wat de overige sancties betreft, zeker is
dat een overrompeling van Polen een af
breken van de ontspanningsconferenue in
Madrid zal betekenen, evenals de opschor
ting van de politieke contacten met Mos
kou op hoog niveau en de culturele uit
wisselingsprogramma's. Maar behalve
over de economische sancties, bestaat er
vooralsnog ook daar nog geen eenstem
migheid over.
Volgens de Nederlandse bewindsman is
de afgesproken extra economische hulp
aan Polen bedoeld om de stabiliteit in het
land te vergroten, hetgeen de kans op een
Russisch ingrijpen verkleint. Van der
Klaauw onthulde dat de Poolse regering
vorige week ook aan Nederland een T7èr-
zoek heeft gericht om een aanzienlijke le
ning. De precieze hoogte wilde de minis
ter niet noemen, maar het zou om enkele
honderden miljoenen guldens gaan. Het
ministerie van financiën bestudeert de
aanvraag.
PARAMARIBO Drie ex-
leden van de Nationale Mili
taire Raad in Suriname, Mij-
nals, Sital en Joeman, zijn
door een krijgsraad in Para-(
maribo veroordeeld tot res
pectievelijk twee, twee en
één jaar gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest
en hebben een verbod opge
legd gekregen om gedurende
vijf jaar bij de krijgsmacht
te dienen. De krijgsraad
achtte het bewezen, dat de
verdachten schuldig zijn aan
pogingen het wettig gezag in
Suriname omver te werpen.
Vier burgers, die op dezelfde
beschuldiging terechtstonden,
zijn door de krijgsraad veroor
deeld tot gevangenisstraffen
van een jaar (één maal) en zes
maanden (drie maal), met af
trek van voorarrest. Twee or
ganisaties van in Nederland
verblijvende Surinamers heb
ben het proces in Paramaribo
en de opgelegde straffen ver
oordeeld. Gesproken werd van
een „schijnproces, gekenmerkt
door intimidatie en chantage".
Komende maandag moet, naar
gisteren bekend werd, de
vroegere directeur van het Su
rinaamse planbureau, Thijm,
zich voor het Bijzonder Ge
rechtshof verantwoorden voor
zijn „onmaatschappelijk ge
drag". Thijm, die ook adviseur
was van het OGEM-concern,
zou zijn functie ten eigen
voordeel hebben misbruikt.
ZWITSERSE
OLIEDESKUNDIGEN:
GENEVE De Sovjet-Unie heeft mo
gelijk van een kernwapen gebruik ge
maakt om de enorme oliereserve in Si
berië, waarover de laatste tijd berich
ten in de pers zijn verschenen, te onts
luiten. Dit is vernomen in Westeurope
se diplomatieke kringen. Ook deskun
digen in Genève zijn die mening toege
daan.
Volgens de zegslieden heeft de Sovjet-U
nie ten minste één kernwapen tot ontplof
fing gebracht in het gebied, waar zich vol
gens het Zweedse bureau Petrostudies de
reserve zou bevinden. Deze reserve zou
enige malen groter zijn dan alle tot dusver
ontdekte olievelden in de wereld samen.
Het Russische ministerie van geologie
heeft de gevonden hoeveelheid olie geba
gatelliseerd.
Het bureau Petroconsultants in Genève is
er zeker van, dat zich op 4 oktober 1979
een nucleaire ontploffing heeft voorge
daan in het betrokken gebied. Petrocon
sultants maakt evenals Petrostudies studie
van de ontwikkelingen op het gebied van
de oliewinning in de Sovjet-Unie. Het
acht het overigens niet goed mogelijk gro
te hoeveelheden olie te winnen uit putten,
die met behulp van kernwapens zijn ge
slagen. Het ging volgens het Geneefse bu
reau mogelijk alleen maar om een experi
ment.
Volgens Petroconsultants is al lang be
kend dat er zich in vele delen van de we
reld lagen leisteen, teerzand en bitumen
bevinden, waarin zeer grote hoeveelheden
olie voorkomen. Het leisteengebied in Si
berië beslaat 1,2 miljoen vierkante kilo
meter en bevat in theorie meer dan 600
miljard ton olie. De leisteen van duizend
tot drieduizend meter diep omhoog halen
en er de olie aan onttrekken is echter een
technologisch probleem, dat nog lang niet
is opgelost. Het materiaal moet bijvoor
beeld tot 500 graden celsius worden verhit
om de olie er uit te krijgen. Petrostudies
in Malmo spreekt deze verklaring tegen.
Mitya Jermol, directeur van het bqreau,
heeft gezegd dat dê olie volgens de gebrui
kelijke methoden wordt gewonnen.
Londense Financial
Times dreigt
met sluiting
LONDEN Alsof het verdwijnen van
de Evening News en de sombere vraag
tekens rond de toekomst van de Times
en Sunday Times nog niet genoeg el
lende veroorzaakt hadden in de kran
tenwereld van Londens Fleet Street,
wordt nu ook het bestaan van financië
le dagblad The Financial Times be
dreigd. Zijn Londense lezers hebben al
een week geen rose krant meer gehad.
Het FT-bedrijf ligt stil omdat zijn directie
vorige week negentien arbeiders, die de
rotatiepersen bedienden, op straat gezet
heeft. De ontslagen werkkrachten waren
een stiptheidsactie begonnen om van de
FT een extra vergoeding af te dwingen,
die rechtstreeks evenredig zou zijn aan
het aantal pagina's van de krant. Prak
tisch komt dit neer op een loonsverhoging
van 20 procent. De drukkers van Fleet
Street verdienen momenteel gemiddeld
215 pond per week.
W-Duitsland werkt
aan rantsoenering
brandstof
BONN Als sinds de olieschaarste
van vorig jaar heeft het ministerie van
Economische Zaken in Bonn benzine
bonnen laten drukken en die over de
steden en districten verspreid voor het
geval het zou moeten overgaan tot een
rantsoenering van brandstof. De rege
ring heeft hiertoe de bevoegdheid op
grond van de Wet op de Veiligstelling
van Energie die haar vrijwel onbeperk
te mogelijkheden geeft om ingeval van
crisis het gebruik van energie in te per
ken. Dit scala loopt van (zondagse) rij
verboden en snelheidsbeperkingen tot
rantsoeneringen.
Concrete plannen voor een dergelijke in
greep in het energiegebruik bestaan ech
ter nog niet. Wel wordt al geruime tijd ge
werkt aan een raamwet waarin de criteria
staan vermeld waaraan bij een eventuele
rantsoering moet worden voldaan. Het
gaat daarbij om een rechtvaardige verde
ling van de beschikbare brandstof met in
achtneming van vroeger gebruik en van
economische noodzaak. Daarover wordt
ook overleg gepleegd met de verschillen
de deelstaten die eventueel de wet zullen
moeten uitvoeren.
KAMPALA De eerste
verkiezingen die in Oeganda
zijn gehouden sinds het land
18 jaar geleden onafhanke
lijk werd, hebben een drasti
sche keer genomen. De voor
zitter van de heersende Mili
taire Commissie. Paulo Mu-
wanga, liet gisteren over de
radio verklaren, dat alleen
hij de uitslag van de verkie
zingen zal bekendmaken.
Alleen hij zal beslissen of de
kandidaten op een eerlijke
manier gekozen zijn. Komt
hij tot de conclusie dat een
kandidaat onrechtmatig is
gekozen, dan zal hij diens
verkiezing ongeldig verkla-
Even tevoren had een woord
voerder van de katholiek-con
servatieve „Democratische
Partij" (DP) verklaard, dat zijn
partij 66 zetels had behaald en
daarmee een even onverwach
te als overtuigende overwin-'
ning had behaald. Zijn partij
zou in staat zijn een regering
te vormen.
Alle politieke waarnemers
hadden verwacht dat het „Oe-
gandese Volkscongres" (UPC),
de links-georiënteerde partij
van de in 1971 door Amin af
gezette ex-president dr. Milton
Obote, de verkiezingen zou
winnen.
Paulo Muwanga" is lid van die
UPC en had tijdens de verkie
zingscampagne Obote openlijk
sterk gesteund. Muwanga en
de Militaire Commissie had
den in mei van dit jaar het be
wind in handen genomen en
president Godfrey Binaisa af
gezet.
De mededeling van Muwanga
sloeg in Kampala als een bom
in. De 70 waarnemers van het
Gemenebest stonden perplex.
Radio Oeganda deelde mee dat
elke bekendmaking van een
verkiezingsuitslag die niet
door Muwanga persoonlijk was
vrijgegeven, met een hoge
boete en vijf jaar gevangenis
zou worden oestraft.
Volkswagen
roept 29.000
auto's terug
WOLFSBURG Volkswagen
laat 29.000 wagens van de ty
pes „Golf" en „Jetta" van het
modeljaar 1981 naar de dealer
terugroepen, zo is in Wolfs
burg bekendgemaakt. Het me
rendeel van deze auto's is'
geëxporteerd. Het materiaal
dat voor de bodemplaat aan de
voorkant is gebruikt, blijkt te
bros te zijn, zodat er scheurtjes
in kunnen ontstaan als er bou
ten in worden vastgedraaid.
Onderdelen van de voorwie
lophanging zouden hierdoor
los kunnen raken. Hoeveel
van de auto's in Nederland
zijn, is nog niet bekend.
