Diploma
Cafébedrijf.
Facsimile- uitgave
het Cruydt-Bo
ruim 10 kilo zwaar
KWJ en Kraakbond eisen eerherstel
Kukident
uw kunstgebit
zoals een borsteltje
alléen'tnietkan.
jBOn
&ns-
Nagedachtenis van
Rembert Dodoens geëerd
11.
^Kukident maakt uwkunstgebit
grondigen hygiënisch schoon.
WUPO: „GOEDE NAAM KWJ NIET IN GEDING"
Bijzondere uitvoering
The Messiah99 van Handel
©Üh
pagïAP/REGIO
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 10 DECEMBER 1980 PAGINA 5
>UM
CDA
gcme
ïied ti
n de
jndijk
mmini
l de ft
srdere
id res
il dit
raten
ngen.
ië. Op
zal er
leete
en portret
an Rem-
hfert Do-
recrea
tem mii oe gaan we te werk als we
vorden ïeroertheydt der leden
jelaten lenesen" willen, of
t terre levinge oft schuddinge
ïbied y »r koude oft kortse
grens omende verdrijven"?
loeterv/aan wij naar onze
he be lisdokter, teneinde
door i Hauw gheslaghen oft
of bet iestooten placken der
meet jen te doen vergaen"?
ee, toch zeker! Maar hoe
n verdch dienen we, alles
4 eeielbeschouwd, „Ballekens
een ai m goeden reuck maecken
id. Frjghen de pest ende quade
n Eldcht"? en hoe verdrijven
om eene „Bedroeftheydt", doen
>nderd ij „wassen de Baert" of
en." Oi «letten we juist die Baert
groeyen"? Ach, eigenlijk
het allemaal erg
eling t nvoudig: we kopen voor
le libeiog geen 500 gulden (de
s finai[acte prijs is slechts 495
;n vai Jlekens) het „Cruydt-
oeck" van goede
echelaar Rembert
odoens, wiens meer dan
vig werk voor het eerst in
54 verscheen. Niet geheel
uidelijk moge het zijn,
1 aarom er anno 1980
Cl0 eens behoefte ontstond
m ervan een facsimile-
tgave het licht te doen
Haten en, maar het is er nu
>rganifcnmaal, en zaterdag 13
tie vocecember zal in het
de aai cademiegebouw
ijksuniversiteit in Leidpn
plechtige presentatie van
iodoens Cruydt-Boeck
Zoeter laatsvinden. Maar haast u
is geniich toch al maar, als u in
Zasa M et bezit wil komen van de
werk| ijna niet te torsen pil, want
t dit r werden maar 500
>inds n xemplaren van gedrukt,
>n jaa enummerd en op naam
vee w esteld en er zijn nog
zaamh lechts een stuk of 90 te
ït wees koop. Ook boekuitgevers
nde gefcoelen steeds uit zijn op
g getra/cces.
1 wordfog enige bondige
ingcer iformatie over „het"
heeltandaardwerk over alle
LANGS
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen, tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
kruiden en hun werking.
De facsimile-uitgave (dus
krek hetzelfde gelijkend als
de laatste complete versie
uit 1644) telt meer dan 1600
pagina's op handgeschept
papier. Kunstlederen band
met goudopdruk; origineel
formaat (37,2 cm hoog, 25,7
cm breed, 12,6 cm dik). Het
is royaal geïllustreerd, heeft
een gewicht van ruim 10
kilogram. Dodoens
„Herbarius" is bovendien
vermeld in het „Guiness
Book of Records". Het
Cruydt-Boeck wordt in
Leiden ten pronk gehouden
en wel hierom: Dodoens,
ofwel naar een goed
renaissance-gebruik ook
wel Rembertus Dodonaeus
genaamd, bekleedde aan de
Leidse Hogeschool enkele
jaren een leerstoel. Dit
heeft uiteraard niets te
maken met het bekleden
van stoelen, maar duidt op
de docerende academische
activiteiten van Rembert op
botanisch en medisch
wetenschappelijk terrein.
Er zal zaterdag alle eer
worden bewezen aan
Dodoens' nagedachtenis en
op het „draagvermogen"
van de rector-magnificus
wordt een beroep gedaan,
immers hij zal een
exemplaar aangeboden
krijgen en dan is het de
vraag of de rector dit
gewicht zal kunnen
„houen". Na een dialezing
over Rembertus' woelige
jaren volgt een receptie. In
de Hortus Botanicus wordt
gelegenheid geboden, het
niet onfraaie borstbeeld van
de geleerde te bezichtigen
of te bewonderen.
Het Cruydt-Boeck is van
een ontwapenende forsheid;
dat mag duidelijk wezen.
En onleesbaar voor „den
ghemeenen Man". Ook daar
kunnen we vrede mee
hebben, want Jan met de
pet zat niet op deze
facsimile te wachten; die
koopt waarschijnlijk liever
voor een paar tientjes het
zoveelste oorlogsrelaas van
Konsalik, de gebundelde
werken van Martin
Toonder, de ziens- en
tekenwijze van Rien
Poortvliet, of Jan laat z'n
vrouw genieten van de
Jasmijn-reeks. Helemaal
niet erg. Het Cruydt-Boeck
heeft z'n weg toch al
gevonden: nog een slordige
negentig zware gevallen en
dan is het gepiept. Dan mag
uitgever SPD-Rijperman,
Antwoordnummer 208,
Delft, tevreden zijn. Trots
ook. Niet meer dan dat,
want de facsimile-zorgen
waren niet gering. Het zijn
de financieel flexibele
fijnproevers en
„voorsinnighe Heeren" die
zich meester hebben
gemaakt van het
verworvene waarop
Dodoens jarenlang heeft
zitten spinsen.
Zelf heb ik een op naam
gesteld werk in handen.
Althans een afdruk
daarvan. Exemplaar
nummer 175 werd „gedrukt
op verzoek van Dokter
Lieven Ameye, Delft, 1980".
In gotische vormen.
Aangaande de „Kracht;
Werckinghe, ende
Nuttigheydt oft
Schadeliickheydt der
Cruyden". Met een register
om van te smullen. Men
zoeke slechts op, ten
aanzien van „appetijt
maecken, assen van
vvaghens maecken, azuur
verwen, adem langh
maecken en dempigheydt
ghenesen". Verwezen wordt
ook naar de „Bie-cruyden
oft Honigh-cruyden, daer
de Bien groot behaghen in
nemen". Op pagina 1129
zitten we midden in het
„vijf-en-tvvintighste
Boeck", en daar komen we
de Tweede Witte Wegh-
Distel tegen.
Kruidenwijsheid die
nauwelijks of niet te
verbeteren valt.
Tenslotte moeten we nog
wat naders weten omtrent
de onherroepelijke figuur
die voor de Leidse
universiteit, derzelver
gheleerde sporen en SPD-
Rijperman,
Antwoordnummer 208,
Delft, zo belangrijk is
geweest. Rembert Dodoens
had Friese voorouders en
leefde van 1517 tot 1585. In
Mechelen geboren; men
zegt meteen al als Junius
Rembertus Dodonaeus.
Vader heette Dodo Denijs
Joeckema of Denijs van
Leeuwarden, of Denijs
Dodoen (Dodoens zoon
van). Had een grote
studielust en veel
De voorplaat van de facsimile-uitgave.
oordelingskracht. Rembert
dan. Was meer dan 30 jaar
in Mechelen beëdigd
„stadsmedicijn". Dodoens
schonk alras zijn hele
aandacht aan het nauwgezet
en fijn onderzoek van plant
of zieke. Hij was een der
eersten die overgingen tot
de lijkschouwing in
bijzonder moeilijke of
duistere gevallen. Dodoens
overleefde de listen en
lagen van Alva, de
Vlamingvreter, en bleef uit
de buurt van Philips II. In
1574 werd Rembert in
Wenen door keizer
Maximiliaan II zelf groot
plantenliefhebber in de
adelstand verheven. Arts en
raadsman ook van Rudolf
De exacte afmetingen van het Cruydt-Boeck zijn: 37,2
cm hoog, 25,7 cm breed en 12,6 cm dik.
Dan nog, voor wie het niet
mocht weten: Dodoens was
een wetenschappelijk
hervorser (slechts zijdelings
want Dodoens was wel
zo voorzichtig zich niet in
het openbaar voor de
hervorming uit te spreken
wordt zijn overgang naar
de reformatie aangeduid;
trouwens, anders had
Leiden hem nooit
gevraagd), maar vooral een
baanbreker in de
wetenschappelijke arbeid.
Ook voor hem was,
wetenschappelijk gezien, na
een onderzoek de kous af,
en brak hij af met het
„Magister dixit": de meester
heeft gesproken. Jammer,
dat een (Vlaams) soort
Vademecum ergens spreekt
van „Tijgenoten uit
Mechelen", in plaats van
tijdgenoten. Want eb en
vloed konden Dodoens
amper interesseren.
Niettemin kreeg Dodoens
de eer die hem toekwam,
nog buiten de besproken
facsimile-uitgave om.
„Leiden" zei dat niemand
geleerder was in zijn vak en
dat weinigen hem konden
evenaren, en Linnaeus, de
grote Zweed, eerde hem
door Dodoens een geslacht
van dennebomen toe te
wijden. Op tal van plaatsen
(onder meer Mechelen,
Antwerpen, Gent, Brussel,
Leiden en Breda) werden
onder zijn ingeving
kruidentuinen aangelegd.
In het Begijnhof van Diest
herdenkt men nog jaarlijks
Dodoens, bij de opening van
het toeristisch seizoen, met
een toneelstuk en
kruidenkoeken naar een
recept uit het boek van de
schrijver. Nou dan; nu
weten we het wel. Geen
kruidkoek, maar een
Cruydt-Boeck „volghens
sijne Laetste verbeteringhe,
met Biivoeghsels achter
elck Capitel".
II, maar hij kwam weer
terug in de Lage Landen,
waar in 1582 de jonge
Leidse Hogeschool hem een
leerstoel aanbood. Vriend:
Joost Lipsius, tevens zeer
groot plantenliefhebber.
Dodoens doceerde in
Leiden amper twee jaar
patologie en de therapeutie
der inwendige ziekten,
werd 68 jaar en na zijn dood
begraven in de
Vrouwenkerk „en na dezes
verval werd zijn
epitaphium (gebeitelde en
versierde plakette)"
overgebracht naar de
Pieterskerk, waar het nu
nog te zien is aan de
linkerzuil van het
hoogkoor.
een g
n dat
/orden
incieel
;und.
rdt in
gest
in aan)
meei
van Z<
t. De
n giro
lat is
107133
Italië,
>eterw
i de
De I
chap
hondc
het lc
/ijs vi
n op
i comi
n. De
n pe
ir wc
ADVERTENTIE
Alleen Kukident bereikt met zijn
unieke 2-fasen werking
ook de dieper liggende verontreinigingen.
Goede mondhygiëne is belangrijk voor
frisse adem en natuurlijk uitziende tan
den. Met een borsteltje alléén bereikt u dieper
liggende plaatsen niet En daar 'ontstaan nu
juist bacteriën door achterblijvende etens
resten. En die bacteriën kunnen de oorzaak zijn
van onaangename geur, irritatie en ontstekin
gen. Neem daarom Kukident. Want Kukident
bruistabletten reinigen grondig èn hygiënisch.
Met als gevolg: een sprankelend schoon kunst
gebit en een frisse adem.
inwi;
inuari
zond
met
i heel
l-leerl
voorn jjf
schoo
i vijf
ie daj
ezoek
in de
nuari
ïnheic
;edenli
nderd
in
- De
Z is
ien m
omen.
irraad
soorti
ere b
die i
en d
te hi
tablet reinigt het opper-
tnsresten.
tand pi a k lossen op. Maar Kuki-
'til doet méér in de tweedeJase.
tablet reinigt vooral in de
diepte. Kukident bestrijdt ook de
voor hel blote oog onzichtbare ver
ontreinigingen die een onaangename
mondgeur kunnen veroorzaken.
men
zinder
tot z<
cht w
Haasl
n de
aange
activi
itplooi
Uw kunstgebit 10 minuten in een glas water, dal is alles.
Verkrijgbaar bj uw drogist. Gedeponeerd handelsmerk.
LEIDEN De KWJ en de Leidse Kraak
bond eisen, dat de Westland/Utrecht Projec
tontwikkeling (WUPO) stappen onder
neemt, zodat de geschonden naam van eerst-
genoemden wordt gezuiverd. Dit maakte
raadsman mr. L. Sprenger van de KWJ/K-
raakbond gisteren duidelijk tijdens het kort
geding, dat tegen de WUPO is aangespan
nen. De WUPO ontkent echter, dat er sprake
is van in discrediet brengen van de goede
naam.
In een brief van 22 september verzocht de
WUPO het gemeentebestuur om versoepeling
van de toewijzingsnormen van moeilijk ver
koopbare nieuwbouwhuizen. Een van de rede
nen van het WUPO-verzoek was „het onder
scheppen van een opruiend vlugschrift". Het
pamflet zou afkomstig zijn van de Leidse
Kraakbond. Ook werd de KWJ genoemd. In
het pamflet werden vernielzuchtige kraakacties
aangekondigd. Door gemeentelijke goedkeuring
van verruiming van de normen om zo de
huizen bewoond te krijgen wilde de WUPO
kraakacties voorkomen.
„Het vlugschrift had de WUPO redenen tot
twijfel moeten geven. De projectontwikkelaar
had zich ervan moeten vergewissen of de in
houd juist was. Hij heeft bepaald in strijd met
maatschappelijke zorgvuldigheid gehandeld",
aldus Sprenger tot de president van de Amster
damse rechtbank, mr. Borgerhoff-Mulder.
Sprenger eiste, dat de WUPO een brief naar
het college van b en w van Leiden moet sturen,
waarin de gemaakte opmerkingen ten opzichte
van de KWJ en de Kraakbond worden terug
genomen. Dit om de eventueel aangetaste ban
den met het gemeentebestuur te herstellen. Een
tweede eis van raadsman Sprenger was, dat de
WUPO door middel van een advertentie in de
Leidse dagbladen (uiterlijk twee dagen na uit
spraak van de rechter) aan het grote publiek
duidelijk moet maken, dat de naam van beide
Leidse instanties ten onrechte in discrediet zijn
gebracht.
WUPO-raadsman mr. Van den Blink verdedig
de zijn cliënt door te veronderstellen, dat het
een ieder vrij is om gegevens aan de overheid
door te spelen zonder voorafgaande verificatie.
Volgens Van den Blink waren er voor de pro
jectontwikkelaar geen redenen om aan de au
thenticiteit van het vlugschrift te twijfelen. „De
KWJ was bij de WUPO volledig onbekend", al
dus de verdediger.
Tenslotte bestreed Sprenger het verwijt van
Van den Blink, dat de gegeven publiciteit voor
rekening van het Leidse college van b en w is.
„Het is op je vingers na te tellen, dat een derge
lijke zaak in de publiciteit komt". Daarop las
Van den Blink enkele kranteberichten voor
waaruit moest blijken, dat de naam van de
WUPO evenzo in een niet al te gunstige con
text was genoemd.
9?
LEIDEN Een wat bijzon
dere gebeurtenis vond giste
ren in de Stadsgehoorzaal
plaats met een uitvoering
van H&ndels oratorium The
Messiah, verzorgd door de
Christelijke oratoriumvere
niging „Con Amore" met
vier solisten, waaronder de
alt Sylvia Schlüter en de bas
Henk Smit Leden van het
Gewestelijk Orkest zorgden
voor de instrumentale bege
leiding.
Een allereerste indruk was dat
deze wereldberoemde muziek
soms te hoog geschat wordt. In
het genre van het oratorium
zijn er werken te noemen die
de tekst suggestiever weerge
ven, een gedifferentieerder
karakter hebben en een onein
dig grotere bewogenheid uit
drukken. De enkele passages
met een werkelijk dramatische
betrokkenheid daargelaten,
komt Hëndel over het geheel
genomen niet verder dan tot
een uiterst smaakvolle, soms
schitterende salonesthethiek,
die ten aanzien van het reli
gieuze gegeven afstandelijk
overkomt. Het werk is eigen
lijk te snel geschreven om er
een diepe doorvoeling in te
kunnen leggen.
De uitvoering door „Con Amo
re" benadrukte dit karakter.
De franjeloze en zeer directe
aanwijzingen van dirigent Piet
Kiel jr. leidden tot een vlot
tempo en een losse, bewegelij
ke klank, die enerzijds voor de
strijkers muzikaal wat moeilijk
bij te benen, anderzijds bij het
koor goed werkte, met name
in de meerstemmige passages.
Slechts in een enkel slotkoor
verdween het heldere en ook
bescheiden gehouden volume
en mat Con Amore zich een
pathetische toon aan die in de
baroksfeer wat vreemd aan
deed.
Ook de solisten streefden,
overeenkomstig de normen
van Handels tijd, naar een in
gehouden en licht stemgeluid.
De bas Henk Smit slaagde
daar zonder meer in en gaf de
muziek tegelijk een nuance
ring mee die ik, zij het met
minder glans, bij de alt Sylvia
Schlüter aantrof. De sopraan
articuleerde haar sopraans
soms zo scherp, dat deze effen
en zwak klonk. De tenor Da
vid Johnston stond enigszins
apart met zijn langgerekte en
mijns inziens overdreven ex
pressie.
De samenwerking binnen de
groepen uitvoerenden en daar
tussen verliep heel soepel. De
schoonheid die Handel onmis
kenbaar weet te scheppen,
werd daarom evenwichtig en
soms heel treffend weergege
ven. De vele waardering van
het publiek was dan ook ver
diend.
DIRK VOOREN.
ZOETERWOUDE - Het vrou
wencafé Zoeterwoude is mor
gen weer open om acht uur 's
avonds in de Sjalooomschool.
Men kan zich dan bezighou
den met het maken van wens
kaarten voor de komende
KORTWEG
om de zelfgemaakte kaarten te
sturen aan personen die in
keren. Daarbij wordt vooral
gedacht aan gevangenen en
politieke gevangenen in het
bijzonder. Er zullen dan ook
enkele leden van Amnesty In
ternational aanwezig zijn om
het een en ander te vertellen
moeilijke omstandigheden ver- over het werk van Amnesty.
Man bestal
relaties
en familie
DEN HAAG/LEIDEN De
officier van justitie bij de
Haagse rechtbank eiste te
gen een 28-jarige in Leiden
wonende Belg twaalf maan
den gevangenisstraf waar
van twee maanden voor
waardelijk en toezicht van
de reclassering. De man had
zich schuldig gemaakt aan
diefstallen in de woning van
enkele relaties en familie in
Leiden.
Zo had hij in een woning in
totaal zestien eurocheques en
in een andere drie euroche
ques gestolen, die hij verzil
verde. Deze feiten zijn door
verdachte toegegeven. Hii
heeft evenwel ontkend 15.000
gulden te hebben gestolen van
een familielid.
De verdediger, mr. Wladimi-
rof opperde juridische bezwa
ren tegen het feit dat de politie
tijdens het enkele dagen du
rende verhoor van verdachte,
niet telkens aan het begin
daarvan had meegedeeld dat
verdachte niet verplicht was
tot antwoorden.Pleiter vroeg
te volstaan met een voorwaar
delijke straf. Verdachte is geen
crimineel man, maar geestes
ziek.
ADVERTENTIE.
Ook in Uw omgeving begint half januari weer de avondcursus
cafébedrijf van de SVH. Hét opleidingsinstituut voor wie straks
wil voldoen aan de vakbekwaamheidseisen voor het café
bedrijf. Want de SVH organiseert haar horecacursussen al
bijna 35 jaar. Ze komt rechtstreeks uit de horeca voort en kent
geen winstoogmerk. U krijgt 'n prima opleiding: een cursus
van dé vakmensen.
Na 14 avondlessen, kunt U
in mei het officiële examen
I Stuur mij olie inlichtingen over de I
IS VH-opleiding voor het diploma
cafébedrijf
Naam
afleggen voor het diploma
cafébedrijf, cursusgeld
f355,- (incl. lesmateriaal).
Ook voor cursussen
Restaurantbedrijf en
Handelskennis.
Bel 070-469674.
SVH Horeca-opleidingen,
Johan de Wittlaan K
2517 JR Den Haag.
I Postcode/Pk
In envelop zonder postzegel aan:
SVH, Antu oordnurnmer Mi5,
25tH)^VL£)en Haat^ LCT
De SVH geeft een prima opleiding
ïoor een prima rail
