A
Het nieuwe Boek van de Maan
neemt u mee naar660musea
Willebrands: „Weigering
LPO-delegatie te sturen
is tegen het reglement"
Hogere inkomens kunnen makkelijker frauderer
Politieke moorden
en executies
bedreigen
wereldvrede
Katholieke presidents
kandidaat in Frankrijk
Hoogste Duitse bisschop bleef
Hitier tot het einde trouw
BELASTINGDIENST DISCRIMINEERT ONGEWILD
0E
Töten met 10 jajiuari f32,50. Daarna f49,50.
kerk
wereld
Open brief: „Schillebeeck
is contractbreker"
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 10 DECEMBER 1980 PAGINA QP'
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Mensen met
hogere inkomens hebben
meer kans dat het doen van
een te lage belastingaangif
te niet bemerkt wordt. Ook
later lopen zij naar verhou
ding weinig risico. Dat
komt doordat hun aangif
ten meestal ingewikkelder
zijn en de belastingdienst te
weinig middelen heeft voor
een effectieve controle. Tot
deze conclusies komt het
Kriminologisch Instituut
van de Rijksuniversiteit
Groningen in een onderzoek
naar de opsporing en afhan
deling van fraude in de in
komstenbelasting. Het on
derzoek is gesubsidiëerd
door het ministerie van fi
nanciën.
Opmerkelijk is verder dat mensen
in de „witte-boordensector" (met
een goede opleiding) minder snel
een boete krijgen wegens fraude.
Dit onderscheid is niet afhankelijk
van iemands inkomen en evenmin
van het feit of men een „zelfstan
dige" is of niet. De onderzoekers
mensen met een goede opleiding
sterkere tegenspelers zijn. „Ze
hebben meer vanzelfsprekend ge
zag, zijn beter bekend met ambte
lijke wegen, taal en „omgangsma
nieren" en stellen zich weerbaar-
De onderzoekers (T.R. Drost, J. de
Jong en R.W. Jongman) hebben
vastgesteld dat één op de drie
mensen een onjuiste aangifte doet.
Het gaat dan alleen nog om fouten
die bemerkt worden. Gemiddeld
wordt er zo'n zestienhonderd gul
den te weinig opgegeven. Dat be
tekent dat men zo'n vijfhonderd
gulden van de verschuldige belas
ting in eigen zak probeert te hou
den. De opsporing van deze on
juistheden levert de schatkist al
leen al binnen een inspectie als die
van Groningen ongeveer acht mil
joen gulden per jaar op. Omgere
kend voor het hele land komt dat
neer op ongeveer 650 miljoen per
jaar.
De voorschriften bij de belasting
dienst zijn nu zo, dat onmiddellijk
ontdekte onjuistheden in een aan
gifte niet bestraft worden. Dit ge
beurt ongeacht de aard of inhoud
van de onjuistheden. Slechts bij
achteraf, dus in latere jaren, ont
dekte „verschrijvingen" komt de
vraag naar schuld of opzet aan de
orde en wordt de mogelijkheid van
een boete overwogen. Het gaat dan
om ongeveer vijf procent van de
mensen, die een te lage aangifte
hebben gedaan. Bijna twee op de
drie krijgen dan ook inderdaad
een boete. Hoewel de belasting
dienst formeel tot een boete van
honderd procent van het ontdoken
bedrag mag gaan, blijkt zij in de
prakrijk altijd het tarief van 25
procent te hanteren.
Deze regeling heeft de onderzoe
kers gebracht tot een aantal be
leidsadviezen. De vraag of een
boete nodig is, willen zij losgekop
peld zien van het tijdstip van ont
dekking. Er zou alleen nog gelet
moeten worden op de inhoud van
de onjuistheid. Verder stellen zij
voor te laag opgegeven of verzwe
gen inkomsten voortaan automa
tisch en standaard te beboeten, net
als bij te hard rijden of het niet be
talen van motorrijtuigenbelasting.
Het onderhandelen over een boete,
wat de „witte boorden" nu zozeer
bevoordeelt, kan aanzienlijk be
perkt worden door eerst de precie
ze omvang van de onjuistheid vast
te stellen en daarna pas met het
onderzoek naar de schuldvraag te
beginnen, vinden de onderzoekers.
Wat de strafmaat betreft stellen zij
voor de boetes weliswaar laag
laten beginnen (25 procent van
ontdoken bedrag) maar deze
herhaling snel op te laten lopen
De onderzoekers veronderstel!
dat van deze maatregelen een pi
ventieve werking zal uitgaj
„Enerzijds omdat belastingontdi
king een tamelijk verstandelijk d
liet is, waarbij de voor- en nadeli
tegen elkaar worden afgewoge
anderzijds omdat het hier om b
volkingsgroepen gaat, die zichz»
als respectabel zien en die e»
strafrechtelijke procedure waa
schijnlijk als zeer beschamend zo
den
Amnesty International in jaarboek:
Dienstenbonden: geen matiging tot modaal
UTRECHT De leden
i van de dienstenbonden
FNV (personeel van ban-
ken, verzekeringen, win-
I kels, etc.) hebben tijdens
de algemene jaarverga
dering in Utrecht giste-
DEN HAAG - In meer dan 30 landen wor
den mensen om politieke redenen vermoord
of terechtgesteld. Het aantal doden als ge
volg van moorden of executies in het afgelo
pen jaar vormt een zeer ernstig en drin
gend probleem". Amnesty International
drong een jaar geleden bij de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties tevergeefs
aan op het bespreken van politieke moorden
als „een bedreiging voor de vrede en de vei
ligheid in de wereld". Nu, een jaar later,
blijven onophoudelijk berichten binnenko
men over ontvoeringen, politieke moorden
en executies. Dit zegt Amnesty Internatio
nal in het jaarverslag 1979/1980, dat de orga
nisatie vandaag heeft gepubliceerd. De
slachtoffers van politieke moorden en exe
cuties zijn boerenfamilies in El Salvador en
Guatemala, leden van politieke, religieuze
of etnische groepen in Irak, Iran en Ethio
pië en mensen uit alle lagen van de bevol
king in landen als Afghanistan, Chili en de
Filippijnen.
Het jaarverslag geeft informatie over 110 lan
den, waar politieke detentie, martelingen en de
doodstraf voorkomen. Amnesty toont overigens
aan dat schendingen van de jnensenrechtén
zich voordoen in zowel geïnd^rialiseerde als
in ontwikkelingslanden en dat ze niet beperkt
zijn tot bepaalde politieke of ideologische syste
men.
Het „Jaarboek van de politieke gevangenen
1979/1980" is, zo zegt Amnesty zelf, een onpar
tijdig overzicht inzake politieke detentie, mar
telingen en doodstraf in de gehele wereld. Het
rapport weerspiegelt de enorme schaal waarop
schendingen van de mensenrechten als politie
ke moorden en gevangenschap zonder vorm
van proces plaatsvinden. Aan de andere klant
maakt het ook melding van de inspanningen
van mensen in de hele wereld om de interna
tionale normen inzake de rechten van de mens
nageleefd te krijgen. José Zalaquett, voorzitter
van het internationaal bestuur van Amnesty,
wijst in een voorwoord op de „vrijwel dagelijk
se berichten over nieuwe executies" en het
voortdurend gebruik van politieke ontvoerin
gen die herhaaldelijk leiden tot verminking en
dood van de slachtoffers. „Het woord „verdwij
ning", dat een nieuwe, sinistere betekenis heeft
gekregen, is nu opgenomen in het vocabulaire
van de journalistiek en de politieke weten
schap", zo voegt Zalaquett daaraan toe.
Amnesty beschrijft de toepassing van beper
kende wetten, werkkampen en psychiatrische
dwangmaatregelen tegen opposanten in de Sov
jet-Unie. Maar ze vraagt ook aandacht voor
bruut politie-optreden, soms met dodelijke af
loop, tegen etnische minderheden in de Vere
nigde Staten. Jarenlange detentie zonder vorm
van proces in Bangladesj, Singapore en andere
landen wordt aangeklaagd, het isoleren met ge
vaar voor geestelijke en lichamelijke schade
van gevangenen in West-Duitsland die wegens
politiek gemotiveerde misdrijven vastzitten, het
opsluiten van mensen die zonder toestemming
het land wilden verlaten in bijvoorbeeld Roe
menië en de DDR en de werkwijze van speciale
rechtbanken zonder jury in Noord-Ierland.
In een aantal Afrikaanse landen vonden, vol
gens Amnesty, ingrijpende veranderingen
plaats, die in sommige gevallen leidden tot
meer respect voor de mensenrechten (Zimbab
we en Nigeria). Maar in andere gevallen bleven
executies, moorden en mishandelingen van ge
vangenen op grote schaal voortbestaan. Uit veel
landen in Noord-, Midden- en Zuid-Amerika
kreeg Amnesty berichten binnen over marte
lingen, verdwijningen, willekeurige arrestaties
en politieke moorden. Deze schendingen van de
mensenrechten kwamen op grote schaal voor
in Argentinië, Chili, El Salvador, Guatemala,
Paraquay en Uruguay. Amnesty signaleerde
ook enkele positieve ontwikkelingen op het
Amerikaanse continent. Zo ratificeerde de Or
ganisatie van Amerikaanse Staten (OAS) de
statuten van de Interamerikaanse Commissie
voor de Rechten van de Mens, en verwerkte de
nieuwe regering van Nicaragua internationale
rechtsnormen in haar wetgeving.
Met een aantal Westeuropese landen heeft Am
nesty problemen inzake de gevangenisomstan
digheden en de procesvoering. Een missie van
Amnesty bezocht Spanje, concludeerde dat er
nog steeds gevangenen worden gemarteld of
mishandeld, en registreerde dat Spanje een van
de Westeuropese landen is met wetten die kun
nen worden gebruikt om de vrijheid van me
ningsuiting en politieke kritiek in het algemeen
te beknotten. Amnesty maakt zich ook bezorgd
om toepassing van wetten tegen „belastering
van de staat" (bondsrepubliek) of „morele me
deplichtigheid aan terroristische misdrijven-
"(Frankrijk en Portugal).
ren een motie aangeno- krachthandhaving tot
men waarin het be- modaal. De centrale
stuursstandpunt over ma- FN V-lijn gaat ten behoe-
tiging (volgens de FNV- ve van de werkgelegen-
lijn) wordt afgewezen, heid uit van handhaving
De achterban heeft zich van de koopkracht tot de
uitgesproken voor koop- laagstbetaalden.
Werkloosheid dit jaar naar 320.000
ontv
te do<
oorde
it vri.
APELDOORN Staats
secretaris De Graaf ver
wacht rond de jaarwisse
ling een werkloosheid van
320.000. Toch zijn er wei
nig collectieve ontslagen.
Dat komt waarschijnlijk
omdat werkgevers op
grote schaal hun minder
produktieve werknemers
inruilen tegen betere
krachten. Zij voeren hun
selectie-eisen op, aldus
de staatssecretaris giste
ren in Apeldoorn, wa
een nieuw gebouw
het gewestelijk arb
bureau opende,
werkzoekenden
steeds meer eisen
om toch werk te krij
v 4-jarif
i rijk»
Trey
ADVERTENTIE
Prentenkabinet der Rijksuniversiteit - Leiden.
Pijpenkamer Icon - Amsterdam.
Het Groot museumboek geeft een
korte schets van ieder museum in Nederland
aan de hand van zo'n 1000 kleurenfoto's en
collectiebeschrijvingen. Alle 660 musea staan
in dit 432 pagina's dikke boek op alfabetische
volgorde van vestigingsplaats.
Daarmee bedoelen we niet alleen de
overbekende musea, maar ook streekmusea,
oudheidskamers, botanische tuinen en
dierentuinen. U vindt in het Groot museum-
boek werkelijk honderden dingen, waarvan u
het bestaan niet eens vermoedde.
En als u iets speciaals wilt weten kunt u
betische volgorde 300 onderwerpen (tref
woorden) in; bovendien laat een indeling per
provincie u precies zien welke musea't dichtst
bij u in de buurt liggen.
Verder staan natuurlijk overal openings
tijden, toegangsprijzen en eventueel tele
foonnummers bij. Want soms moet uvoor
een bezoek eerst een afspraak maken.
Alle informatie is zo actueel mogelijk.
Joost Elffers en Mike-Schuyt stelden het
boek samen.Tekst en redactie Annemiek
Overbeek. Dank zij de uitgebreide
research is het Groot museumboel
zeer volledig. Een bezit voor jaren.
In elk boek: *n Museum-jaarkaart.
Na betaling van een klein bedrag voor zegel
1 jaar onbeperkt toegang tot ruim 170 musea.
Hoe komt u bij alle musea?
Vraag naar de Museumreisgids van de Nü. j
dat snel opzoeken. Want er staan op alfa-
De aanbieding is geldig van 11 december t/m 10 januari 1981. Echter zolang de voorraad strekL
Kardinaal Willebrands, aartsbisschop
van Utrecht en voorzitter van de Dio
cesane Pastorale Raad Utrecht
(DPRU), meent dat het tegen het re
glement van het landelijk pastoraal
overleg (LPO) is dat de DPRU wei
gert een delegatie te sturen naar de
landelijke zitting van het LPO op 17
januari. Hij vraagt de DPRU op zijn
vergadering van 12 december zijn be
sluit te herzien.
Willebrands schrijft'dit in een brief aan
de DPRU waarin verder staat dat hij
zich tot de leiding van het LPO, d.w.z.
de bisschoppenconferentie, zal wenden,
als de DPRU bij zijn besluit blijft om
geen delegatie te sturen. Een landelijk
kiescollege, waarvan een bisschop voor
zitter is. zou dan de zes mensen uit het
aartsbisdom Utrecht die het aan de dele
gatie heeft toegevoegd, kunnen laten op
treden als „romp-delegatie". Volgens de
kardinaal is dit een reglementaire oplos
sing voor het probleem.
De delegatie van de DPRU voor het
LPO heeft haar mandaat aan de raad te
ruggegeven, omdat volgens haar de in
breng van de delegaties bij het LPO door
bepaalde bisschoppen niet serieus wordt
genomen. Zij. meent dat er helemaal
geen sprake is van werkelijk overleg. De
landelijke zitting van het LPO in 1978
was een mislukking.
De DPRU besloot de kat op 17 januari,
wanneer het LPO gaat praten over kate-
chese, uit de boom te kijken. Als het
overleg dan naar wens verloopt, zal hij
bekijken of het geboden is weer een de
legatie te sturen.
In een brief van 19 september schrijft de
Utrechtse delegatie dat de teruggave van
haar mandaat minder voor de hand had
gelegen als de eerstvolgende periode en
op een landelijke zitting andere punten
aan de orde waren gekomen. Zo stelde
de delegatie voor te bekijken hoe zinvol
het LPO is en de consequenties uit te
diepen van de bijzondere bisschoppensy
node voor de Nederlandse rk kerkpro
vincie. „De vanzelfsprekendheid waar
mee men nu verder gaat met het thema
katechese kan veel van deze consequen
ties verdoezelen. Het geeft de indruk als
of er sinds januari 1980 niets gebeurd is",
aldus de Utrechtse delegatie.
„Wenende
Madonna"
op Sicilië
Het huis van de 44-jarige
bakker Filippo Orofino
(„poedergoud") in Adrano
op Sicilië is dinsdag pel
grimsoord van honderden
mensen geworden.
Orofino heeft een Madonna
beeld dat tranen schreidt.
Hangende een analyse in een
laboratorium, nemen de
mensen van Adrano aan dat
sprake is van een wonder.
De laatste schreiende Madon
na in Italië bleek niet echt.
Het zoontje van een onderne
mende moeder bleek het
beeld 's avonds „bij te vul
len" met water.
Frankrijk heeft sinds
maandag een katholieke
presidentskandidaat, de
39ste kandidaat tot nu toe.
De 48-jarige uitgever en
oud-vertegenwoordiger Gil
bert Grelin, vader van vijf
kinderen, heeft ter ere van
het katholieke feest van de
onbevlekte ontvangenis
maandag zijn kandidatuur
bekend gemaakt in het ge
meentehuis van Lyon. Het
was al een week bekend,
dat de katholieken die dag
met een kandidaat zouden
komen.
Grelin streeft ernaar het
woord „God" en de rechten
van de kerk weer in de Fran
se grondwet te krijgen, vol
gens hem ontkent de laatste
grondwet van Frankrijk
uit 1958 en in elkaar gezet
door een andere presidents
kandidaat, de Gaullistische
Michel Debré het bestaan
van God. Grelin beweert tot
geen enkele stroming te beho
ren binnen de katholieke
kerk. Politiek om de politiek
interesseert hem niet, zei hij
in Lyon. „Ik ben hier om God
te behagen, niet de mensen".
De katholieke kandidatuur
heeft in feite twee aanleidin
gen. In de eerste plaats het
onverwachte succes van de
scherts-kandidaat Coluche,
die bij de laatste opiniepeilin
gen twaalf procent van de uit
te brengen stemmen scoorde
en het bezoek van de paus vo
rig jaar aan Frankrijk.
heeft onder een aantal kat! V
lieken een „reveil" vero^T.
zaakt.
In politieke kringen ge
men de katholieke kandid;1"®,®
geen enkele serieuze ka
evenmin als de Bretonse
als Coluche. Om te beginn
zal hij de grootste moeite h» wla
ben de 500 benodigde hand
keningen (van burgemees
en hoger) bij elkaar te krijg
om zijn kandidatuur recht»
te bevestigen.
De voorzitter van de Duitse
bisschoppenconferentie in
de tijd van het Derde Rijk,
kardinaal Adolf Bertram
(Breslau), die Adolf Hitler
tot na diens dood als katho
liek staatshoofd eerde,
heeft een massaal verzet
van de katholieken tegen
het nationaal-socialisme
verhinderd. Tot deze consta
tering komt de evangelisch-
Lutherse kerkhistoricus
prof. dr. Klaus Scholder
(Tübingen) in een artikel
in de Frankfurter Allgemei-
ne Zeitung van dinsdag ge
titeld „Een requiem voor
Hitier". Scholder, bekend
geworden door zijn boek
„Die Kirchen und das Drit-
te Reich", heeft op basis
van nog niet gepubliceerde
bronnen uit het vroegere
aartsbisschoppelijk archief
een portret van de kardi
naal geschilderd, die overi
gens in de slotfase van de
nazitijd niet meer de meer
derheid van de bisschoppen
vertegenwoordigde.
Als „senior van het Duitse
episcopaat" stuurde kardinaal
Bertram tot en met 1944 aan
Adolf Hitler een brief, waarin
hij de führer met diens ver
jaardag (20 april) gelukwen
ste. In alle brieven verzeker
de de kardinaal „de nauwe
verbondenheid van de Duitse
katholieken met führer, volk,
leger en vaderland". Zulke
brieven konden slechts ge
schreven worden door ie
mand die volhield dat de ver
volging van de Duitse kerk
tegen de wil van Hitler in ge
schiedde, aldus Scholder.
Het jongste document uit het
archief, niet ondertekend
maar in het handschrift van
kardinaal Bertram, dateert
van begin mei 1945. De grijze
kerkvorst geeft daarin de dio
cesen opdracht „een feestelijk
requiem te houden ter nage
dachtenis van de führer en
van alle leden van de duitse
weermacht, die gevallen zijn
in de striid voor het Duitse
vaderland Bertram spreekt
in deze brief van de „helden
dood" van Hitier. Scholder
ziet hierin het bewijs dat de
kardinaal „ondanks alle mis
daden van het regime Hitier
beschouwde en respecteerde
als het katholieke hoofd van
het Derde Rijk".
De voorzitter van de Duitse
bisschoppenconferentie, die
op 6 juli 1945 op 86-jarige leef
tijd overleed, heeft onver
moeid gestreden voor de
rechten van de r.k. kerk te
gen staat en partij, aldus
Scholder. „Tegelijkertijd heeft
Bertram al zijn invloed ge
bruikt om elke directe en o-
penbare kritiek van de katho
lieke kerk op Hitier en het
Derde Rijk te verhinderen".
De kardinaal is in dit opzicht
even nationalistisch en ge
trouw aan de overheid ge
weest als een Lutheraan,
schrijft prof. Scholder in de
FAZ.
ldtil
ulta
ER(
„In plaats van u in de handen te wrijven dat u er bij ten
Vaticaanse congregatie voor de geloofsleer zo goed af|
komen bent, had u de onbeschaamdheid niet gerin
kritiek op die congregatie uit te oefenen. Dat ond p-p
mijnt haar en getuigt noch van gezond verstand nofm):
van trouw aan de kerk". „Dat staat in een open bri(d l.
aan de Belgische, in Nijmegen docerende katholie nf
theoloog prof. dr. Edward Schillebeeckx die is opgeste
door de heer A. F. C. Brosens, een sympathisant van rrsï
Rooms- Katholieke Partij Nederland (RKPN).
Volgens Brosens getuigt het van ongehoorzaamheid
Schillebeeckx vorige week donderdag een perconferen
belegde over de brief die hij van het Vaticaan had gekregej. D
Die brief ging over het onderzoek van het Vaticaan na i
Schillebeeckx' rechtzinnigheid in de rk leer. Brosens is faban
ook gepikeerd over dat de theoloog als leek gekleed op
persbijeenkomst verscheen. „Het welk tegen de uitdrukk"*1™
lijke wil van de Heilige Vader is". Brosens meent dat de ki
holieken die iedere zondag geld op de collecteschaal depon lam
ren moeten eisen dat hun geld niet voor de bezoldiging va
„contractbrekers" als Schillebeeckx wordt bestemd.
Brosens wil dat Schillebeeckx zijn excuses aanbiedt aan li
Vaticaan en de katholieken over de hele wereld en dat
voor toekomstige geschriften aan de congregatie voor de gfrisi:
loofsleer vraagt of hij ze mag laten drukken. „U bent d
tevens verdachte af. Dat wilt u toch graag?", zo staat in
brief.
