WETENSCHAPPEN
DENKSPORTEN/HOBBY
oplossing vorige puzzel
NR. 49 RUITENPUZZEL
,C
medische rubriek
LEIDSE COURANT
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Vijftien gulden:
R. Groenendijk-Haman, Bartokstraat 106, 2324 BL Leiden.
Erik van Kleef, Commandeurshof 26, 2381 CC Zoeterwoude.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Rond de genummerde vakjes dienen woorden van 4 letters van
navolgende betekenis te worden ingevuld. De beginletter van het
eerste antwoord komt in het vakje boven het cijfer 1; het vakje
waarin de beginletter van de overige antwoorden komt, dient
door combinatie met de letters van de omringende antwoorden
te worden vastgesteld.
Bij juiste oplossing vormen de letters op de buitenrand te be
ginnen met de letter in het vakje boven het cijfer 1 en verder
gaande in de richting van de wijzers van de klok een spreek
woord.
1 onverschrokkenheid; 2 zonder energie; 3 spijskaart; 4 ontste-
kingskoord; 5 vermakelijk; 6 verbond; 7 maaltand; 8 morsdoekje
voor kleine kinderen; 9 motorvoertuig; 10 vertaler; 11 hals v.e.
vuurpijl; 12 winters voertuig; 13 vuurwapen; 14 soort paard; 15
burcht; 16 lid van zekere Indogermaanse volksgroep; 17 zonder
Inhoud; 18 soort kabeljauw; 19 plomp dier; 20 moesplant; 21
vloeibare spijs; 22 alleenzang; 23 tak van sport; 24 familielid; 25
merk van gehalte op goud of zilver; 26 lichaamsdeel; 27 drank;
28 beproeving; 29 vrouwelijk dier; 30 lichaamsdeel.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 49 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
Vandaag staat, zoals toege
zegd, de tweede ronde van de
vierde oploswedstrijd op het
programma, ledereen kan aan
deze ladderwedstrijd meedoen
ën ook nog wel tijdens het sei
zoen. Immers, telkens valt «r
een winnaar af die weer met
nul punten verder moet. Elke
deelnemer kan op deze ma
nier, als hij volhoudt, de bo
venste sport van de ladder be
reiken.
Vandaag vraag ik uw aandacht
voor de Rotterdamse proble
mist Th. van Prooijen, bij dam
mers in den lande vooral be
kend door zijn jarenlange ru
brieken in Het Damspel, het
maandblad van de KNDB. De
68-jarige Rotterdammer heeft
nog een hoge produktie, waar
van ik u in de komende ronden
hoop mee te laten meegenie
ten.
Ook de problemen 5 tot en
met 8 zijn weer eerste publika-
ties, waarvan de oplossingen
uiterlijk 27 december in het
bezit moeten zijn van B. J.
Nuys, Oleander 12, 2671 NN
Naaldwijk.
Het is niet mijn gewoonte een
toelichting te geven op de
vraagstukken. Deze keer wil ik
een uitzondering maken voor
nr. 8. Dit vraagstuk zou bijzon
der geschikt zijn voor de wed-
Oploswedstrijd (2)
strijd die de Kring voor Dam-
problematiek heeft uitgeschre
ven. Gevraagd wordt namelijk
naar bewerkingen op de eind
stand: wit dam op 15, zwart
schijf op 37, met wit aan zet.
De cijferstanden van de vraag
stukken uit deze rónde zijn:
Van Prooijen (5): zwart 9, 10,
16, 18. 28 en 36; wit: 24/26.
37, 41, 42; Van Prooijen (6): 4,
10, 13. 17. 22. 24. 26 en 35;
wit: 15. 32. 33. 36. 37. 40, 43
en 49; Van Prooijen (7): 5, 7, 9,
18, 27, 31, 36, 37 en 45; wit:
15. 19. 20. 24. 34. 39, 40. 42,
46 en 47; Van Prooijen (8):
zwart: 7, 8, 14. 15, 18/20. 22,
28 en 36; wit: 21, 27. 31, 33,
34. 37, 41, 42, 45 en 47.
Oplossingen eerste ronde: Van
Velzen (1): 29-23 18x49 38-33
27x29 39-34 49x46 34x3
25x34 3x5; Van Velzen (2): 27-
21 16x49 50-44 23x43 25-20
14x34 37-32 49x19 32x3 26x37
3x28; Vuurboom (3): 30-24
42x44 43-38 19x30 35x24
44x35 22-17 11x22 47-41
36x47 21-17 47x20 17x10 15x4
25x1 2-7 1x9 4x13 en het be
kende Slot 49-43 13-19 43-39
19-24 39-34 35-40 34-30
24x35 45x34; Van de Brink (4):
19-13 8x19 30-24 19x39 33x44
45x34 28x19 14x23 32-28
23x32 44-39 34x43 49x18 met
winst op tempo.
i it n n
'M I
J €1
V Hl
Hl Ié Ut lü
M
c. i
iT
m
m m s
M
H 'i
m W S? «r
I av I
li m m s
i n m q o
9- C
-
m m m m
tt W
X 8 I 1 1
~i -5 m
v m n
-
VAN PROOIJEN (5)
VAN PROOIJEN (6)
VAN PROOIJEN (7)
VAN PROOIJEN (8)
Schimmel tegen schimmel;
roofmijt tegen spintmijt
In Engeland is, niet lang gele
den, een vorm van commercië
le biologische gewasbescher
ming in de handel gebracht.
Het is een schimmel, trichoder-
ma geheten, die beter dan
welk ander bestrijdingsmiddel
ook. de zilverbladziekte kan
aanpakken, zo meldt Bio-bulle-
tin. De zilverbladziekte, die met
name fruitbomen aantast,
wordt veroorzaakt door een
andere schimmel, die de fraaie
naam van chondrostereum
draagt. Deze laatste schimmel
kruipt door wondjes in de
boombast de fruitboom binnen
en produceert bepaalde stof
fen in het sap van de boom.
Als deze stoffen in de bladeren
terecht komen, laat de buiten
ste laag van het blad los van
de onderliggende bladcellen.
Zo ontstaat de zilverkleur
waaraan de ziekte zijn naam
ontleent.
Trichoderma, die in de bodem
en in het weefsel van planten
een volstrekt onschuldig leven
leidt, is een dodelijke vijand
van de veroorzaker van de zil
verbladziekte, het chondroste
reum. Spuit men trichoderma
in het boomsap, zo'n twee da
gen voor de ziekte moet uit
breken, dan bestaat er een
grote kans dat de zilverblad
ziekte helemaal niet optreedt.
Zelfs reeds aangetaste bomen
kan men inspuiten met het re
sultaat dat 56 pet van de aan
getaste bomen herstelden; dat
is al meer dan met andere be
strijdingsmiddelen mogelijk is
gebleken.
Een Britse firma heeft nu hou
ten pennen in de handel ge
bracht, waarin zich trichoder
ma bevindt. Deze pennen wor
den in de bomen geslagen.
Kosten: zo'n 23 gulden per
boom.
Er zijn, uiteraard ook andere
biologische bestrijdingsmidde
len bekend. In Nederland is al
lang een product in de handel,
dat in kassen wordt toegepast
tegen de kasspintmijt en de
witte vlieg.
Spint en witte vlieg, twee pla
gen, die iedere liefhebber van
kamerplanten kent. zijn de
schrik van de tuinders, die
komkommers, tomaten, papri
ka's en soortgelijke producten
in warme kassen telen. Kas
spintmijt en witte vlieg kunnen
nu zo'n jaar of tien met succes
bestreden worden met een
roofmijt (tegen kasspint) en
een sluipwespje (tegen witte
vlieg). De betrokken roofmijt is
in de jaren zestig bij toeval te
zamen met orchideeënknollen
uit Peru ingevoerd. Hij wordt
vermenigvuldigd in kassen met
boneplanten, waarop spintmij-
ten worden gekweekt. Als de
spintmijten in het gareel. M
waar roofmijten door besi
ting met chemische midde
zijn verdwenen, vermenigvu
planten voldoende onder de gen de spintmijten zich
De roofmijt breidt zich snel uit boomgaard ingevoerd en
eilijks'
door bespuitingen gedoL
dan herstelt zich geleidelijk
oude evenwicht tussen
aantal roofdieren en hun prtf, en
Met dit herstel kunnen enk
jaren gemoeid zijn, maar
biele spintmijtbevolking,
ver beneden het schadeli
niveau blijft. De spintmijt wo
niet uitgeroeid, zodat het
steem in stand blijft.
en als er voldoende van op de
blaadjes zitten, worden deze
geplukt en, met de roofmijten,
aan tuinders verkocht. De tuin
der legt de blaadjes uit op de
planten in zijn kas, zodra zich
daarop de eerste spintmijten
gevestigd hebben. De roofmijt
zuigt de spintmijt leeg.
De bestrijding van de witte
vlieg (eigenlijk een soort luis)
gaat op ongeveer gelijke ma
nier, hetzij dan dat de leefwijze
van de sluipwesp, die gebruikt
wordt, geheel anders is dan
die van de roofmijt. Het sluip
wespje legt een ei in de larve
van de witte vlieg. Uit dat eitje
komt een sluipwesplarve, die van deze methode altijd
de pop van de witte vlieg op- zich laat wachten
vreet, voordat deze volwassen
kan worden. Het bestrijdings
middel „sluipwesp" is niet al
leen dodelijk voor de witte
vlieg, maar vermeerdert zich
bovendien en het effect is der
halve langdurig.
resultaat is dan ook: een 4d®cen
eigen
Duins
erp v;
leden
heef
rm al
Biologische bestrijding weF0™
tegen sommige plagen vo|9fe P
treffelijk, tegen andere onv'dw®r
doende of niet. De vaak <Pek
hoorde opvatting dat het effi
kwaad is geschied, berust fedrt,
onkunde. fcns vr
Biologische bestrijding mf/gerhc
men niet verwarren met bi<fte °P
gische of alternatieve laP de
bouw. Het laatste kent een fstieg
wat „bovennatuurlijk" aspë° onc
waar het eerste volledig op \(9an9
tenschappelijke leest f' we£
schoeid is.
heelgi
van
I Ned<
de v
Oudje
Suikerziekte geen dodelijk gevaar meerjnstra
Naarmate het bridgespel zich
steeds verder ontwikkelt, sys
temen worden verfijnd en
vooral het tegenspel, door
nauwkeurige signalen, beter
wordt, bestaat minder de nei
ging op het verleden terug te
zien. Toch is dat wel eens jam
mer, want ook in de beginpe
riode werd vaak zeer goed
bridge te zien gegeven.
Een zeer bekende Amerikaan
se speler uit vroeger jaren,
Sam Fry, die in 1959 in New
York nog om het wereldkam
pioenschap tegen de Italianen
speelde, geeft daar in onder
staand spel een goed voor
beeld van. Daarbij moet u wel
bedenken dat dit spel ge
speeld werd in 1934!
Het bieden kan, gezien de hui
dige mogelijkheden, de toets
van de kritek niet helemaal
doorstaan, maar de manier
waarop Fry de benodigde sla
gen bij elkaar tovert doet niet
B9
AH8532
o V 10
4 H65
West gever. Allen kwetsbaar.
West opende met 1 schoppen,
noord paste, oost bood 2 rui
ten en zuid 2 harten. West ver
volgde met 2 schoppen en
noord sprong naar 4 harten,
waarna werd rondgepast.
Het 2 ruitenbod van oost is
niet meer van deze tijd. Een
preëmptief 4 ruitenbod is met
dit spel op zijn plaats en dat
had het voor zuid niet makke
lijker gemaakt.
West kwam uit met ruitenaas
(oost de 8) en vervolgde met
schoppen 5. Noord nam (oost
de 8) en speelde troef na. Oost
gooide een ruiten af, zuid nam
en west speelde de 7 bij.
Er dreigen zowel in ruiten als
klaveren twee slagen verloren
te gaan en de vraag dringt zich
op hoe de leider moet ma
noeuvreren om dit onheil te
voorkomen. Eenvoudig is het
niet. Er zijn acht vaste slagen
en in klaveren is een negende
te ontwikkelen, maar dan? De
vierde klaveren van noord is
een kandidaat voor de ontbre
kende slag, maar is zuid voor
die tijd niet down?
Sammy niet.
Hij ging eens na wat hij zoal te
zien had gekregen en kwam
tot de conclusie dat west, die
ondanks de aanmoediging van
partner geen ruiten had door
gespeeld, met ruitenaas sec
was begonnen. Verder moest
hij voor zijn opening klaveraas
wel hebben, waarschijnlijk met
twee kleintjes, omdat west,
met een achtkaart schoppen
nog niet stil zou zijn geweest
en als hij een zeskaart had, is
het bijspelen van de 8 door
oost niet te verklaren. Hij con
cludeerde uit een en ander dat
er nog een mogelijkheid was
het contract te maken: een
slag afgeven om er twee terug
te krijgen! Hij speelde schop
pen om de dubbele renonce te
fokken en vervolgde met een
kleine harten in noord en zuid!
West kwam met de vrouw aan
slag maar moest nu óf schop
pen spelen (noord troef, zuid
klaveren weg) waarna de vier
de klaveren kan worden vrijge-
troefd, óf klaveren waarna zuid
de heer en mevrouw afzonder
lijk maakt, alsmede de vierde
klaveren, waarop ruitenvrouw
weggaat.
Fraai van Fry.
Hoe een grootmeester een
zwakkere schaker van het bord
veegt kunt u zien in de onder-
staande partij. Natuurlijk moet
er rekening mee houden dat
zwart afwijkt van de beste wij
ze van opstelling maar de
G.M. maakt er dan ook in 18
zetten een einde aan:
Wit: J. Timman (Volmac)
Zwart: de Graaf (Philidor Lei
den)
Spaanse partij
1. e2-e4, e7-e5 2. Pga-f3, Pb8-
c6 3. Lf1-b5, a7-a6 4. Lb5-a4,
Pg8-f6 5. 0-0, Lf8-e7 6. d2-d4,
c5xd4 7.TM-61. b7-b5 8. La4-
b3, d7-d6 9. Lb3-d5, Het
fsbeurt niet zo vaak in de
paanse verdediging zó vroeg
een Loper op d5 verschijnt,
maar zwart heeft dat zelf mo
gelijk gemaakt door zijn spel.
9Pf6xd5 10. e4xd5, Pc6-
.e5 11. Pf3xd4, Lc8-d7 12. b2-
b3, 0-0 13. Lc1-b2, Le7-f6 14.
Pb1-c3, Dd8-c8 15. Pc3-e4,
Lf6-d8 16. f2-f4, Pe5-g6. 17.
Dd1-f3, Die vervelende
zwarte pion staat nog altijd op
d? en dat belemmert het zwar
te spel sterk. Wit staat al veel
beter, maar wat zwart nu
bréngt doet hem op slag ver
liezen: 17. c7-c5? 18.
d5xc6 en passant. Aan wat
voor hallucinatie zwart hier.
heeft geleden zal wel altijd ver-
door
C. J. de Feijter
Zwakkere schaker
borgen blijven. Bij een nadere
beschouwing van de stand gaf
zwart de partij op! Want ne
men op c6 kan niet wegens:
18. Lc6:? 19. Pc6: en te
rugnemen gaat niet wegens
stukverlies vanwege Pf6t. Wit
behoudt zijn meerpion en
daarbij gevaarlijke dreigingen
op de lijn a1-h8 (Df3-c3). Dat
komt al direct na: 18Ld7-
g4 19. Df3-c3 met allerlei drei
ging. Een vinger geven aan een
grootmeester kost niet slechts
een hand zij pakken je met
een achter de elleboog!
Bij de aan de heer J. H. Mar-
witz in het Novembernummer
van Schakend Nederland op
gedragen vijf studies is weer
zo'n kanjer van G. Rol. U weet
wel, zo eentje als waarmede hij
de 2e prijs won in het J. Sel-
man Herdenkingstoernooi. U
hoort daar later nog wel meer
van. Wèl wil ik u nu een mooie
studie van die vijf laten zien
van:
H. Grondijs uit Gouda
Opgedragen aan J. H. Marwitz
(Zie diagram)
Wit: Kd7, Le2, Pf6; pionnen:
b6, d3
Zwart: Kg3, La2, Lb2, Pa6;
pion: a7.
Wit begint en wint!
De heer Grondijs is één van de
•ongere generatie studiekom-
ponisten uit ons land en wat hij
hier brengt is beslist de moeite
van het naspelen waard.
Zwart heeft weliswaar méér
materiaal dan wit, maar die
witte b-pion is toch wel heel
gevaarlijk! Na: 1. b6xa7,
dreigt promotie tot dame op
b8 en zwart moet daar wat te
gen doen. Als hij de witte ko
ning kan weglokken naar een
wit veld, waar het zwarte paard
van a6 een schaakje kan geven
op c7 dan is er nog wel enige
hoop. Dus: 1. La2-e6t 2.
Kd7xe6, Lb2-d4! Valt pion a7
aan. Even schaak door: 3. Pf6-
e4f. Kg3-f4 en nu geen ander
stuk halen op a8 dan 4. a7-
a8P! waarmede ineens de
overhand in materiaal op wit is
overgegaan. Zelfs in die mate
dat dit winnend is. Drie lichte
officieren plus een pion tegen
twee lichte officieren is win
nend voor de sterkste, ten zij
Als zwart die pion op d3 kan
veroveren dan is het weer re
mise materiaal. Zwart peelt
dus Kf4-e3 5. Le2-H. Pa6-
b4! en gaat nu die verdraaide
pion er af halen. 6. Pa8-c7,
Pd4xd3. Als dat niet genoeg is!
Het witte paard op e4 is toch
ook zijn steun kwijt en staat
aangevallen? Maar: 7. Pc7-
d5f!. Ke3xe4 8. Lf1-g2!t. mat.
Een onverwacht mat op het
midden van het bord! Enkele
tientallen jaren terug is er eens
een Russchish toernooi uitge
schreven, met hetzelfde thema.
Men vond dit thema zó moei
lijk dat men van de resultaten
geen of weinig verwachting
had. Maar dat viel mee! Eén
van de topkomponisten speel
de hetzelfde klaar zo'n studie
op het bord te zetten met twee
verschillende matten op het
midden van het bord! Als zo
danig is de studie van Grondijs
dus geen nieuws. Maar, wat
wèl nieuw is, is dat in het voor
spel een paardpromotie is ge
vlochten en daarmede schaart
de komponist zich tussen de
betere studiemakers met eeiv
uitnemende studie!
Heel wat mensen om ons heen
hebben suikerziekte zonder
dat wij het weten. Sommige
spuiten zichzelf elke ochtend
insuline in, gaan naar hun werk
en moeten op vaste tijden af
gepaste hoeveelheden voedsel
gebruiken. Binnen zo'n dieet is
weinig speelruimte, met name
niet voor suikerhoudend voed
sel.
Suikertekort daarentegen kan
verschijnselen oproepen van
tijdelijke verwardheid, dron
kenschap of bewusteloosheid.
De omgeving vermaakt zich
nogal eens hierover, totdat ie
mand de situatie herkent en
wat suiker geeft. Na een enkel
suikerklontje of wat Dixap ver
dwijnt de „kennelijke staat" in
een oogwenk.
Zo slingert het bestaan van de
ernstige suikerpatiënt, en dit
zijn vaak jonge mensen, zich
tussen teveel en te weinig sui
ker.
In oude Chinese geschriften
staan al mensen vermeld die
veel eten, veel drinken en veel
plassen. Priesters uit het oude
Egypte was het al opgevallen,
dat insecten afkwamen op uri
ne van juist deze mensen. De
officiële naam „diabetes melli-
tus" voor suikerziekte bete
kent dan ook sterke vocht-
doorstroming met honingzoete
urine. Hoe zoet de urine ook
was, de levensverwachting
daarentegen was bitter. Niet
veel werden volwassen en
maar weinigen werden oud.
Pas in onze eeuw is door de
toepassing van insuline een
duidelijke kentering ten goede
gekomen voor de jonge en
ernstige patiënten met suiker
ziekte.
De alvleesklier ligt in de buik
vlak onder de lever. Het groot
ste deel wordt in beslag geno
men door klierweefsel waarin
enzymen gemaakt worden die
eiwitten, vetten en koolhydra
ten splitsen in stukken die het
lichaam op kan nemen.
In 1869 ontdekte Langerhans,
een medisch student, in deze
alvleesklier een soort eilandjes,
die nu zijn naam dragen (Ei
landjes van Langerhans). Deze
eilandjes bestaan eveneens uit
klierweefsel, alleen zonder af-
voerwegen. Hier worden hor
monen voor het bloed ge
maakt, waaronder het insuline
(insula=eiland). Dit insuline
wordt afhankelijk van het
bloedsuikergehalte aan het
bloed afgegeven. Bij een hoog
Diabetici die zichzelf dagelijkse insulinedoses moeten
inspuiten hebben de laatste jaren de beschikking over
een spuitpistool.
gehalte veel, en bij een laag
gehalte vrijwel niets. Insuline
oefent een werking uit zowel
op de vet- als op de suikerstof
wisseling. Het gaat de afbraak
van vetweefsel tegen. Voordat
suiker als energiebron aange
sproken kan worden moet het
eerst in de levende cellen bin
nendringen en hiervoor is insu
line nodig. Behalve deze ver
hoogde afname van suiker
remt insuline de aanmaak van
suiker. Hierdoor daalt het
bloedsuikergehalte. Dit geeft
op zijn beurt weer een daling
in de afgifte van insuline, zodat
een evenwicht blijft bestaan.
Afwijkingen
Bij suikerziekte zijn er twee af
wijkingen waartussen vermoe
delijk samenhang bestaat. In
de eerste plaats is er een ge
brek aan insuline; bij jongeren
is dit vaak totaal en bij oude
ren vaak gedeeltelijk. Als twee
de zijn er afwijkingen aan de
wanden van met name, de klei
ne bloedvaten.
Totale afwezigheid van insuline
leidt tot een hoog suikergehal
te van het bloed zonder dat de
levende cellen dit suiker goed
kunnen gebruiken. De nier kan
dit aanbod van suiker niet
meer tegenhouden en zodoen
de komt suiker in de urine te
recht. Hierdoor ontstaat, af
hankelijk van de hoogte van
het bloedsuikergehalte, erg
veel zoete urine. De patiënten
krijgen veel dorst. Zij drinken
het hele etmaal door om het
verlies aan urine bij te houden
en niet uit te drogen. Omdat
maar weinig suiker gebruikt
kan worden voor de energie
voorziening wordt het vet
weefsel aangesproken. Hieruit
komen zuren vrij waardoor het
lichaam naast de uitdroging te
vens kans loopt langzaam te
verzuren. In het ernstigste ge
val treedt het „keto-acidotisch
coma" op. Deze bewusteloos
heid was vroeger dodelijk. Te
genwoordig loopt het bij een
snel ingrijpen van de arts in
veel gevallen goed af.
Als er nog een geringe hoe
veelheid insuline aanwezig is,
zijn de verschijnselen minder
uitgesproken. De verzuring
blijft gewoonlijk achterwege,
uitdroging en bewusteloosheid
blijven echter mogelijk.
Het zijn meestal jonge mensen,
bij wie het insuline volledig
ontbreekt. De behandeling be-
taat hier uit het geven van in
suline in combinatie met een
dieet. Het insuline wordt èèn-
of tweemaal per dag onder de
huid gespoten. De rest van de
dag wordt een streng dieet ge
volgd met afgepaste hoeveel-
lelstij
lertoii
heden voedsel en vaste etkjndei
stijden. Bij de meeste patitjsme
ten wordt hiermee een gota vis
regeling van het bloedsuiWyvete
gehalte bereikt. jater
Ouderen heben vaak nog dat
geringe hoeveelheid insuli£ang,
Vaak zijn ze te dik en verrf
gering tot het ideale lichaarin
gewicht doet het suikergeh|ncjè(
in veel gevallen weer norrr|arov)
worden. Een dieet is eer[ra S(
keus voor behandeling.
bliek
Gevaren knder
De suikerziekte patiënt wd*®?
bedreigd door een aantal f
varen. Een groot gevaar is
al genoemde bewusteloosh"eze
door insulinegebrek. Maar hsJ .m'
tegenover staat het gevaar Ll01"
een teveel aan insuline.
Door het te lage bloedsuikFlstuk
gehalte krijgen de hersenenreeï
weinig energie aangevoerd ,s®
het bloed. Het gevolg is wie
heid, verward gedrag dat so
bedrieglijk op dronkensctfch'^
lijkt, en bewusteloosheid. Ps 11
of twee suikerklontjes zijn >j®nd®
doende voor herstel. B
Er is een verhoogde gevoefP®™
heid voor infecties. Met nalïn'ie
huidinfecties met schimmels'n P'
urineweginfecties zoals bla |,s 9^
ontsteking, treden vaak op. z"
De wanden van de bloedva1"
raken verdikt en worden ?e™
makkelijk beschadigd. H16 v£
door raken sommige verst!r du:
en bij andere treden bloedi ek®n
jes op. Door al deze kleÖeö"-
oorzaken kan het netvlies te k'
schadigd worden, met bliit
heid als gevolg. Op vrijwel (rok
lijke wijze treden beschadig
gen in de nier op. De werk jru -
gaat langzaam achteruit tot a
de nieren niet meer werk
Gelukkig is nierdialyse
meeste gevallen dan mogel
Zenuwen worden eveneens I
schadigd. Met name het gev^en®
raakt men kwijt, vooral in B
voeten. De bloedvoorzienin<
door de dikke vaatwanden v en 0
slechterd zodat infecties
makkelijk een kans krijgen
het beschadigde deel van dit g
voet. Naast de verhoogde stma
voeligheid voor infecties 11 gas
door de slechte doorbloed luit
de ontsteking minder g< afb
door het lichaam bestree lijn,
worden. Grote en langdur er i
zweren aan de hak en de tel 't va
worden daarom vaak gezifjong
Als de infectie zich blijft ""dig
breiden, wordt soms als la «hts
ste redmiddel tot amputa>dien
overgegaan. Gelukkig I duid
door goede voetverzorgfe oo
veel voorkomen worden.
de
reef
caba
