Tsjechen heersen in Davis Cup Wat ik schilder moet herinnering blijven aan waar het vandaan komt ip niet uitverkocht i ïgelse aatregelen tegen ndalisme ROFESSOR JACOB KUIJPER: URT/KUNST LEIDSE COURANT ZATERDAG 6 DECEMBER 1980 PAGINA 11 RDAM Ondanks het debuut van Wim Jansen bij erwacht stadion-directeur Frits de Kimpe niet meer guit 45 a 50.000 toeschouwers bij de traditionele top- en Feyenoord en Ajax in de Rotterdamse kuip. achte toename van kaartverkoop, na de overstap van de middenvelder naar de Amsterdamse club, bleef de af- dagen uit. Ondanks alle dreigementen die Wim Jansen heeft trainer Leo Beenhakker van Ajax toch besloten uwe aanwinst op te stellen. entinië uitgefloten DEL PLATA Het elftal van de Sovjet- eeft in Mar del Plata de prestatie geleverd vriendschappelijke dwedstrijd tegen kampioen Argentinië spelen met 11. De as al bij de rust be- Maradona en Tarka- aren de doelpunten- Er waren 30.000 toe- ers. entijnse elftal werd bij aten van het veld door liek getracteerd op ge- boegeroep. Men was niet tevreden met de 11 tegen een land, dat inter nationaal gezien de laatste ja ren nauwelijks heeft gepres teerd. De Argentijnen baseer den het spelcóncept groten deels op hun „wonderkind" Diego Maradona. Eén keer le verde dat slechts succes op. In de negentiende minuut scoor de Maradona met een diago naal schot. Drie minuten later echter was de stand na een doelpunt van Tarkanov al weer gelijk: 11. De wereld-, kampioenen kwamen voorts niet verder dan een schot van linkervleugelverdediger Al berto Tarantini tegen de paal. EN De Engelse voetbalbond heeft een serie maat- i genomen om het vandalisme in deze tak van sport e gaan. De maatregelen werden getroffen in overleg Engelse league (voetbalclubs), die de actie van de ndersteunt. Zo komt er een verbod op de verkoop van J in de stations. Spelers, die zich veelvuldig schuldig aan overtredingen, worden uitgesloten uit het inter- kle voetbal. ?n nieuwe gedragslijnen worden opgesteld om een einde n aan bepaalde praktijken zoals bijvoorbeeld de uitzon reacties van spelers die een doelpunt hebben gemaakt; die het publiek wordt getoond. De managers en de trai- len deze gedragscodes moeten respecteren en zij moeten tiers erop wijzen en zorgen dat die zich eraan houden, jital reglerpenten, ondermeer betreffende het protesteren |cheidsrechterlijke beslissingen, de opzettelijke overtre- en het systeem van gele en rode kaarten, zal worden en spelers zullen bij overtreding van de reglementen re straffen krijgen opgelegd, zoals bijvoorbeeld het in g brengen van wedstrijdpunten of zelfs uitsluiting uit lse voetbalbond. De bond gaat in ieder geval ook het mi- van binnenlandse zaken vragen stenger op te treden bij eldheden met supporters. I „Broeder liefde" zwaar bestraft ZURICH De Europe se voetbal unie heeft de „broederliefde" van de tweeling Karl-Heinz en Bernd Förster van VFB Stuttgart zwaar bestraft. In het duel in de derde ronde van het UEFA-be- kertoernooi tegen FC Köln beging Karl-Heinz een forse overtreding. De scheidsrechter trok daar voor de gele kaart. In plaats van Karl-Heinz schreef hij in het strijd gewoel echter Bernd in zijn boekje. Deze „bood zich aan" nadat zijn broer van de plaats des onheils was weggelopen. Karl-Heinz had namelijk tegen Vorwarts Frank furt (Odl) ook al een gele kaart gehad. Zijn tweede zou een schorsing hebben betekend van minimaal één wedstrijd. De tuchtcommissie van de UEFA heeft vastge steld dat de broers „op zettelijk de scheidsrech ter hebben misleid" en sloot Karl-Heinz voor vijf en Bernd voor vier wedstrijden in enig Euro pees bekertoernooi uit. TWEE ITALIAANSE SUPPORTERS GEARRESTEERD TIJDENS FINALE PRAAG In de finale van het toernooi om de Davis Cup heeft Tsjecho-Slowakije geheerst en verrassend de leiding genomen met 20. Tomas Smid won gisteren in Praag eerst in vijf sets van de Italiaan Adriano Panat- ta: 36, 36, 63, 64 en 64. Arbiter Hardwick uit Engeland onderbrak de par tij in de laatste set omdat Italiaanse supporters zich naar zijn mening te lui- druchting manifesteerden. De onderbreking van veertig minuten meegerekend duurde de partij vier uur en 21 minu ten. In de eerste twee sets leek niets op een verrassing te dui den. De dertigjarige favoriet Panatta won beide sets met 63. Gesteund door de ruim 10.000 toeschouwers in de hal van Fucik-park kwam zijn zes jaar jongere tegenstander in de volgende sets echter sterk te rug. Bij de stand 33 in de vijfde set besliste Hardwick een twij felgeval bij een opslag van Pa natta in het voordeel van Smid. Dat was voor een deel van de 1500 temperamentvolle Italianen op de tribunes de aanleiding tot luid protest. Hardwick staakte daarop de partij: „Er wordt niet verder gespeeld, zolang de orde niet is hersteld", zei de arbiter in het Engels door de luidspreker. De aanvoerder van de Ita liaanse ploeg, Vittorio Crotta, trachtte de opgewonden sup porters tot kalmte te brengen. Ook Philippe Charrier, de voorzitter van de ILTF (Inter nationale Tennis Federatie) en David Gray, secretaris van de ILTF deden een poging de rust op de tribunes te herstel len. Nadat het publiek stil was Adriano Panatta discusieert met de scheidsrechter over de be slissing, die voor de Italiaanse supporters aanleiding was zich luidruchtig te manifesteren. geworden, werden twee sup porters door de politie afge voerd. Panatta was geheel de kluts kwijt. Twee keer achter elkaar verloor hij zijn anders zo ster ke opslag. Smid, steeds zelf verzekerder, had geen kind meer aan de gebroken Ita liaan. Na het evenwichtige eerste en kelspel was de tweede con frontatie eenzijdig. Ivan Lendl was simpelweg veel sterker dan Corrado Barazutti. De Ita liaan, die door Lendl aan de achterlijn werd vastgepend, haalde erg veel, maar was niet opgewasen tegen de Tsjecho- Slowaak. Lendl, die in de af gelopen periode vijf Grand- Prixtoernooien won, was niet te stuiten. Hij vond keer op ker de weg naar het net, waar hij afmaakte wat hij via een goede opslag of nauwkeurige slagen had opgebouwd. Na de eerste set kreeg Barazutti geen enkele kans. Vervalsingen in Westduits ijshockey DUISBURG De openbare aanklager in Duisburg heeft gisteren het resultaat van zijn eerste onderzoekingen in het schandaal om de Duits-Canadese ijshockeyers bekend gemaakt. Volgens zijn rapport heeft Duisbur- ger SC twee keer de West duitse wet overtreden bij po gingen de Westduitse natio naliteit bij een aantal van zijn spelers aan te tonen. Volgens aanklager Walter Otto heeft men persoonsbewij zen van inwoners van Duis burg gebruikt, de foto's, na men en data van spelers er op gelegd en zo fotomontages ge maakt, die de bond werden overlegd. Nadat de ijshockey- bond verzocht het Westduitse staatsburgerschap van de spe lers duidelijker aan te tonen, heeft de club via een café-ei genaar uit Essen acht verval ste paspoorten gekocht voor een bedrag van ruim 27.000 gulden. Die vervalste identi teitspapieren werden de bond als bewijsmateriaal toegezon- Volgens Walter Otto is hetzelf de gebeurd om de Westduitse nationaliteit van zes spelers van EHC Essen, dat in de tweede bundesliga speelt, aan te tonen. De vervalsingen zou den door dezelfde caféhouder zijn geleverd. Bliek terug in bestuur schaatsbond AMERSFOORT De voorzitter van het gewest Zuid-Hol land, P. J. Bliek, is met ingang van gisteren teruggekeerd in het bondsbestuur van de Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijders Bond, waaruit hij eind oktober na een con flict met het toenmalige dagelijkse bestuur was vertrokken. Dat bestuur stapte maandag op door het gebrek aan vertrouwen over de samenwerking met de technische afdeling van de KNSB. Bliek zal ook weer het voorzitterschap van de beleidscommissie, die aan een structuurwijziging van de KNSB werkt, op zich ne men. Hij had in oktober ook deze functie neergelegd. Met de te rugkeer van Bliek maken op bestuur-technisch niveau alle ge westen nu ook weer deel uit van de KNSB. STERDAM „Met zo nig mogelijk middelen veel mogelijk zeggen, streef ik na", zegt Ja- Kuijper (61), de laatste n jaar docent (profes- is zijn officiële titel aan de Rijksacade- I voor beeldende kun- I in Amsterdam. Jacob [jper is een van de wei- traditionele schilders de geruchtmakende pe- le van na de Tweede jeldoorlog. Een periode wel de Sandbergperiode bernd wordt, naar Wil- Sandberg die niet al- i het Stedelijk Museum Amsterdam tot een eldbekend centrum van lerne kunst maakte, >r die ook nieuw en talent opspoorde en moedigde. De tijd van ra. Ib Kuijper bleef in tegen- ing tot kunstenaars als el, Corneille, Defeche en jster „herkenbaar" schil- in, hoewel ook hij ab- kies in zijn werk invoer baar hij is nooit zover ge- 1 als zijn tijdgenoten, die overeenkomst tussen Jtwerk en zichtbare wer- kheid opzettelijk verme it ik doe", zegt Kuijper is raheren zonder werkelij- orm te verliezen. De din- I zijn belangrijker voor iWat ik schilder moet een pnering blijven aan waar vandaan komt", b Kuijper is dan ook een ir die nog steeds regel- 'g met zijn leerlingen [buiten trekt om daar de pr te schilderen. B erg gesteld op de IJsel igeert met zijn vrouw re- latig in de kaasboerderij Bronkhorst. zijn vrouw t een grote verzameling Igoed. Het speelgoed hen in contact met nter, waar het speel- useum o.m. de collectie de schilder Jan Steke- rg bevat. prachtige schilder. Het en een beetje naar afge- met hem. Aan het eind de Sandbergperiode vie rmensen die toen juist Sandberg naar voren Jen gebracht, een beetje fen gat. br meer Jan Sierhuis en tekelenburg. De laatste na verloop van tijd op gang in Frankrijk, erkte daar erg hard. stierf plotseling, 55 jaar. Door het speelgoed ben ik met Jan en Deventer in con tact gekomen. Vijfentwintig jaar geleden zag ik een empi re pop met gesneden houten kop, prachtig gepatineerd. Die pop heeft me aan het zoeken gezet. Het was moei lijk om meer te vinden. Er was toen nog nauwelijks han del in oud speelgoed. Voor deel was dat als je wat vond, het bijna niets kostte. In Hoorn ontdekte ik een handelaar die speelgoed ver zamelde. Hij gaf voddelieden opdracht uit te kijken naar dat spul. Hoorn had in de vo rige eeuw een grote speel- goedhandel die poppekoppen van huisindustrietjes in Oost- Friesland (Did.) importeerde. Alleen de koppen. Een vrouw in West-Friesland maakte er de lijven bij en zo ontstonden de zogenaamde Lange Lijzen. Prachtige dingen. Voor Jan Stekelenburg had speelgoed alles met zijn schilderkunst te maken. Voor mij niet. Kuijper werd op 28 juni 1919 in Gr.-Schermer geboren. Ja cob: „Mijn ouders waren boe ren. Ik heb er nu nog een stukkie grond in de Eiland spolder. De laatste tijd ben ik veel bezig geweest met de tijd van m'n jeugd. Dat den ken is onder meer uitgelopen op een groot doek, een herin neringsbeeld van omstreeks 1925. M'n moeder, m'n broer tje en wat tantes, het school tje. Het schilderij gaat eigen lijk om het kind tussen al die vrouwen. Beelden uit het verleden. M'n eigen leerlin gen poseren dan voor zo'n werk. Op die manier komt er een relatie tussen heden en verleden tot stand". Jacob Kuijper werkt veel buiten, onder meer langs de Amsterdamse havenkant, maar schildert daar niet. Op lokatie tekent of aquarelleert hij uitsluitend. Schilderen doet hij later in zijn atelier. De tekening of de aquarel zijn de directe registratie van het onderwerp. Kuijper: „In het uiteindelijke schilderij komen daar de dingen bij uit de tijd die je geleefd hebt: er varingen, herinneringen, ge voelens. Het schilderij met meeuwen bijvoorbeeld, dat het affiche siert, heeft te ma ken met de eerste keer dat ik het IJ zag. Het is in 1949 ge maakt". Jacob Kuijper is stapelgek op het leven. Hij heeft een dage- Jacob Kuijper: „Ik doe niets als het me niet boeit". lijkse directe drang om te ui ten wat hij ziet: het noteren van ogenblikkelijke dingen. „Ik doe niets", zegt hij, „als het me niet boeit. Ik weet niet of ik u boei". Deel hem mee dat hij me erg aan de schilder Theo Bennes doet denken, niet alleen door z'n snor, maar ook door z'n pas torale manier van praten. Of praten is het eigenlijk niet. Het is vertellen. Meer lui uit die Sandbergperiode zijn de vertelkunstmachtig. Sand berg zelf is een begenadigd verteller. Appel kan het, en, Heyboer. En het hoeft niet eens allemaal waar te zijn wat ze zeggen. Waarheid en verdichtsel zijn door tijd en herinnering erg dicht bij el kaar komen te liggen. Maar het zijn dan ook niet de fei ten die nu nog belangrijk zijn, althans niet voor de luis teraars. Het zijn de verhalen waar het opeens om gaat. De feiten zijn alleen voor de be trokkenen en de kunsthisto rici van belang. En dan zijn de kunsthistorici misschien nog exacter in hun feitenbe- heersing dan de betrokkenen zelf. Eigen rechter Als Jacob Kuijper schildert doet hij in feite hetzelfde als wanneer hij vertelt. Hij con fronteert de herinnering met de werkelijkheid van nu. Hij zegt: „Zo komen dingen bij elkaar, waardoor ik het ge voel heb een beter schilderij te maken. Zo zie ik dat". En de betrekkelijkheid van zijn uitspraak inziend voegt hij er aan toe: „Ik ben daarbii m'n eigen rechter uiteraard' Hij heeft als kind altijd veel getekend. Maar toen hij van school kwam wist hij „het" niet. Zijn schoolvrienden gingen geld verdienen, maar Jacob wist het nog niet. Een teken leraar in Purmerend had geadviseerd dat hij naar de academie moest. Dat werd het uiteindelijk ook. De Ko ninklijke in Den Haag, in de tijd dat de architect Plantin- ga er directeur was. De Ko ninklijke bood vele mogelijk heden, waaronder de vrije afdeling. Daar koos Jacob voor. Twee jaar heeft hij daar gewerkt in '37 en '38. In '39 moest hij in dienst, tot de overgave na de vijfdaagse oorlog. Hij schreef zich in voor de avondopleiding teke nen aan de Rijksacademie in Amsterdam en in '44 ver huisde hij naar de dagoplei ding die nog steeds door draaide. Mooi jaar „Dat was een mooi jaar", her innert hij zich. „Alles wat militair geweest was en in de kunst zat, kwam daar te recht. Het jaar van Lataster, Appel, Corneille, Defeche, Groenestein, Hendriks en Engelman. De tekenklas van prof. Röling. Constant, Kou- wenaar en Ten Holt, o.a., wa ren het jaar daarvoor al op de RA gekomen. De RA was een zogenaamde hogeschool, maar wel één die onder en boven de wet stond. Je kreeg er van de gaarkeuken te eten en je hoefde geen verklarin gen en andere nare dingen te tekenen". Cobra In '42 moest Jacob Kuijper al onderduiken. Op de O.Z. Voorburgwal 127 huurde hij een huis op naam van een vriend. Het huis Smyrna. Het zou de geboorteplaats voor de eerste grote na-oorlogse ver nieuwingsbeweging in de kunst worden: Cobra (Copen hagen, Brussel, Amsterdam). Het huis liep van lieverlee vol met jonge mensen die op de academies zaten. Dansers, dichters, kunstenaars. Jacob Kuijper is getrouwd met een dochter van Jan Sluyters. Kuijper: „Het is haar „kop pelneiging" geweest die men sen als Appel, Constant en Corneille bij elkaar bracht. Dat hij zelf in die omgeving nooit experimenteel is ge worden, wijt Jacob Kuijper onder meer aan het feit dat hij gemiddeld drie jaar ouder was dan de anderen. „Ik had al een visie op wat ik zou moeten gaan doen". Begin vijftig moesten de be woners van het huis Smyrna het pand verlaten. De bewe ging Cobra heeft daarna ook niet lang meer bestaan. Sa men met anderen richtte Kuijper de Keerkring op. Daarin zaten mensen als La- taster, Diederen, Dik Zwier, Jan Sierhuis, Rudy Bierman en Frankot. De groep bestaat nog, maar Kuijper is er geen lid meer van. Over zijn werk in vergelijking met dat van anderen: „Varkens zijn bij mij altijd varkens als ik schil der. Constant maakte een schilderij van een man en een hond. Zijn vrouw was in die tijd verliefd op een Deen se Cobraberoemdheid. Z'n naam schiet me zo niet te binnen. Nou, die hond op dat schilderij van Constant stond voor die Deen". Schoolmeesterij Jacob Kuijper is nog altijd erg enthousiast over de Co bra-tijd. Hij heeft ook de Sandberg-aktiviteiten met betrekking tot het Amster damse Stedelijk Museum hoog zitten. Over musea nu: „Schoolmeesterij en meeija- renplanning. Niet zoals Sand berg deed: jonge mensen kansen geven. Sandberg was trouwens niet „smal". Hij haalde zowel de Bergense school als Cobra in huis. Maar jongeren hadden bij hem de eerste plaats en zijn grote liefde oogappel ja was Appel. Die gedrevenheid zit er tegenwoordig niet meer bij. Ik ben altijd bezig geweest het voor anderen mogelijk te maken te werken. Amster dam was een „woestijn". Ga leries waren er niet". Is dat sjouwen voor anderen een behoefte? Kuijper: „Ik weet het niet. Ik ben een vol ledige individueel als ik me moet concentreren. Die kans wil ik mijn leerlingen ook geven. Als ze een zekere mate van zelfstandig werken hebben verworven, krijgen ze een eigen ruimte in of bui ten de academie. Loges noe men we die. Maar er rnoet geen klimaat ontstaan waarin je verdort in je eentje. Wer ken aan een ding moet je al leen doen, mar de rest is ge meenschap. Ik heb geen'plan; niet de bedoeling iemand op te leiden. Je probeert mensen zich te laten ontplooien. Er moet een sfeer ontstaan waardoor dingen open moe ten kunnen barsten. Misschien hebt a er iets aan". Werk van Jacob Kuijper is tot 21 december te zien in Kunstuitkijk, Brink 67, De venter. GE TOL Heins klopt Whitaker ZUIDLAREN John Whi taker heeft aan het begin van Sinterklaasavond net niet zijn vierde overwinning in het concours hippique van Zuidlaren behaald. De Engelsman was met Don Quichotte zeer snel over het parkoers van 420 meter met tien hindernissen en dertien sprongen tot een grootste hoogte van 1 meter 50 gegaan. Zijn toppositie bleef onaange tast tot Johan Heins en Socra tes als een van de laatste com binaties in dit springconcours Dp tijd zich meldden. Heins en Socrates bleven eveneens fout loos en waren zeventienhon- Jerdste seconde sneller. Bandenfabriek stopt met formule-1 NEW YORK De Ameri kaanse autobandenfabriek Goodyear international heeft bekendgemaakt niet meer te zullen deelnemen aan racewedstrijden voor formule-1 wagens en in 1981 dan ook geen banden meer zullen leveren aan raceploe- &en. Leo Mehl, directeur van de autosportafdeling van de fa briek, deelde mee dat het „ge zien de ontwikkelingen rond de formule-1 financieel niet meer interessant is om door te gaan". Ook de formule-2 en -3 zullen het in de toekomst met andere banden moeten doen, aldus Mehl. Voor andere tak ken van de racesport zullen nog wel banden worden ge produceerd. De Franse autocoureur Alain Prost heeft een contract gete kend bij de formule-1-renstal Renault voor het komende sei zoen. De talentvolle Franse coureur vervangt daar zijn landgenoot Jean-Pierre Ja- bouille, die overging naar Tal- bot-Ligier. Prost vormt met Rene Arnoux de Renault-equi- pe voor volgend jaar. Schaakteam negende LA VALETTA In La Va- letta zijn gisteren de afge broken partijen uit de der tiende en voorlaatste ronde van de Schaakolympiade uitgespeeld. De Nederlandse herenploeg, die niet in actie behoefde te komen, behield de gedeelde negende plaats op de ranglijst. De eerste plaats wordt gedeeld door Hongarije en de Sovjet- Unie. De Nederlandse dames- ploeg verloor met 21 van Bulgarije. Nederland is nu der tiende. Ook bij de dames wordt het klassement aange voerd door de teams van Hon garije en de Sovjet-Unie. Stand heren: 1. Hongarije en Sovjet-Unie 35,5 punt; 3. Joe goslavië 33; 4. Verenigde Sta ten 31,5; 5. Tsjecho-Slowakije en Engeland 31; 7. Denemar ken 30,5; 8. Zweden 30; 9. Ar gentinië, Bulgarije, Canada, IJsland, Israël, Nederland, Po len en Roemenië 29,5. Stand dames: 1. Hongarije en Sovjet-Unie 30,5 punt; 3. Roe menië 24; 4. Polen 23,5; 5. Chi na 23; 13. Argentinië, India, Nederland 20,5. Eerste winst Wiersma BAMAKO Wereldkam pioen Harm Wiersma is er in de vijfde ronde van het toernooi om het wereldkam pioenschap dammen te Ba mako in geslaagd zijn eerste winstpartij te boeken. Hij won van de Senegalees Bas- si rou Ba. Johan Bastiaannet verloor van de Malinees N'Diaye, die de Nederlander door een goed be rekende combinatie op de knieën kreeg. N'Diaye's mede koploper Anatoli Gantwarg walste over de Tsjechoslowaak Krista heen. Krista moest zich al na een uur gewonnen ge ven. Uitslagen: Marcos (Bra)Diaw (Sen) 20, Clerc (Ned)Van der Wal (Ned) 11, Verpoest (Bel)Jansen (Ned) 11, Bastiaannet (Ned) N'Diaye (Mal) 02, Ba (Sen)Wiers ma (Ned) 02, Soumaoro (Mal) Sjtsjogoliev (Sov) 02. Veltman (Can)Benoit (Ivo) 11, Mogiljanski (Sov)Korenewski (Sov) 11, Trao re (Ivo)Lesjtsjinski (Sov) 1 1. Gantwarg (Sov)Krista (Tsj) 20, Issalene (Fra)Misjtsjanski (Sov) 0 2. Stand na vijf ronden: 1. N'Diaye en Gantwarg 9 punten, 3. Misjtsjanski 7, 4. Clerc. Benoit, Korenewski, Lesits- jinksi, Mogiljanski. Sjtsjogoliev. Van der Wal, Wiersma 6, 12. Jansen. Mar cos 5, 14. Ba. Bastiaannet, Traore. Verpoest 4. 18. Issalene. Veltman 3, 20. Diaw, Soumaoro 2, 22. Krista 1. Tafeltennissters uitgeschakeld EVRY Het Nederlandse dames tafeltennisteain heeft in Evry de halve finales van het toernooi om de open Franse kampioenschappen niet bereikt. In de kwartfinales verloren Bettine Vriesekoop en Mirjam Kloppenburg van Frankrijk 5 met 31. Alleen Bettine Vrie sekoop kwam tot winst. De partij tegen Bergeret won zij met 2—0 (21—14, 21—19). Bettine Vriesekoop drong wel door tot de laatste zestien in het enkelspel. Zij versloeg de Engelse Angela Jarvis met 20—22. 21—17. 21—18, 21—6.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1980 | | pagina 11