weekpuzzel door Pluizer
SCHAKEN
3M65
postzegels
WETENSCHAPPEN
DENKSPORTEN/HOBBY
N> oplossing vorige puzzel
Nr. 47
kruiswoordraadsel
mm mm i
t mm mm
mwöaöjfl
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 22 NOVEMBER jRV
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Vijftien gulden:
Mej. B. van Delft, Javastraat 6, 2341 XL Oegstgeest.
A. Olderijks, Coornhertstraat 44, Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Horizontaal:
1. Insekt; 7 het voor het eerst open
stellen v.e. gebouw; 13 waterachtig,
drassig land; 15 slangekruld; 16 sym
bool voor argentum (zilver); 18 ver
voermiddel; 19 motorschip (afk.); 20
Ned. Olympisch Comité (afk.); 22 ver
gevorderd in tijd; 23 ruim vertrek; 24
stijging van de waterstand; 25 soort
snoepgoed; 27 paardeslee; 29 muziek
noot; 30 zware balk; 31 sportman; 33
anekdote; 35 land In Europa; 37 vest
(Zuidnederlands); 38 plantengeslacht;
40 gestold dierlijk vet; 41 zot; 43 Oud
hollands zilverstuk; 45 voegwoord; 46
namelijk (afk.); 47 licht uitzenden; 51
rondwentelend deel v.e. constructie;
55 deel v.e. bloem; 56 verouderde
taal; 58 vuurpijl; 60 preparaat van ac
tieve kool; 62 elasticiteit; 63 beroemd
park In Wenen; 64 eer bewijzen; 65 in
loco (ter plaatse) (afk.); 67 boksterm
(afk.); 68 stad in Japan; 69 telwoord;
70 soort afsluiting; 72 geneesheer; 74
kledingstuk; 75 internationaal auto
kenteken voor Tunesië; 76 vervaardi
ger van tinnen vaatwerk; 78 koninklijk
besluit (afk.); 79 min; 80 lichaamsdeel
van zeker dier; 82 vormend bestand
deel; 83 vingergewricht.
1 dag van de week; 2 eminentie (afk.);
3 haarkrul; 4 langwerpige bak; 5
ambtsgewaad; 6 opsporingsappara-
tuur; 7 mondeling; 8 söhepriem; 9 ste-
kelhuldig dier; 10 kloosterlinge; 11
voorzetsel; 12 kookstel voor gas; 14
garnituur; 15 dat wil zeggen (afk.); 17
vuil, smerig; 19 wijze; 21 geld inzame
len; 24 Insekt; 26 oude visser; 28 soort
wedstrijdslee; 30 binnenrand v.e. bil
jart; 32 kunstprodukt; 33 omslag voor
papleren; 34 kikvorsachtig dier; 36
doortoóhtgeld; 38 meubelstuk; 39 stuk
geschut; 42 vistuig; 44 zangstem; 47
hinderen; 48 schoon; 49 biersoort; 50
grappenmaker; 51 vermogend; 52 ar
rondissement (afk.); 53 opgelegd werk;
54 mannelijk dier; 55 dun afgesneden
schijf; 57 ogenblik; 59 biljartterm; 61
plaats ten Z.O. van Leuven; 63 opspa
ren; 66 vestingwerk; 67 smal vaarwa
ter tussen eilanden; 70 Amerikaanse
munt; 71 snelle loop; 72 aanmatigende
houding; 73 staketsel van bamboe
voor de visvangst; 76 tot en met (afk.);
77 windvlaag; 79 persoonlijk vnw.; 81
geen kinderen (afk.).
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 47 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11, 2300 AA Leioen.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
'Ril
door
C. J. de Feijter
Clubschaak
Een paar weken geleden heb
ik een vergelijk gemaakt met
vroeger en nu, voor wat het
clubschaak aangaat. Welnu,
één van mijn schaakvrienden,
lid van een kleine club, die met
moeite voor de competitie één
tiental op de been brengt
moest onlangs ervaren dat de
clubjeugd óók niet allemaal uit
brave, rustige (jeugdj-burgers
bestaat. In een ontmoeting
met een veel grotere club werd
de laatste partij die in gang
was, bij de stand 4 Vi—4 V4,
afgebroken in de volgende
stand:
Zwart: Mijn Schaakvriend
(zie diagram nr. 1)
Wit: Zijn tegenstander
Zijn tegenstander wilde dat de
partij remise werd gegeven,
maar mijn vriend was van me
ning dat hij gewonnen stond.
Met als resultaat dat een week
later die partij zou worden uit
gespeeld. Daar zwart de winst
verlangde moet hij dus naar de
tegenstander toe. Tot zover is
alles correct. Maar wat gebeurt
er na dit besluit? Een tiental
van de omstanders, jeugdige
spelers, vielen over hem heen
met opmerkingen als: „Hoe
kunt u zo'n glad remise staan
de partij willen uitspelen, u
kunt er niets van want het is
glad remise, enzovoort". Kort
om, hij voelde zich onheus
bejegend. Hij gaf me die stand
door en vroeg me, of hij nu in
derdaad niet terecht ging uit
spelen, want dat hij een ge
wonnen stand had was voor
hem nog steeds duidelijk. Van
avond gaat hij uitspelen, en
dat op eigen krachten, want ik
heb hem wél gesterkt in zijn
mening dat zwart een gewon
nen stand heeft, maar hem niet
gevoed met varianten. Morgen
eerst weet ik hoe het is afgelo
pen, en daardoor hebt u een
week de tijd er zelf eens uw
gedachten over te laten gaan.
Onze jonge schaakmeester
Van der Wiel, van wie ik u al
eeps enige mooie partijen heb
voorgezet, heeft onlangs in een
grootmeestertoernooi in Sjotsi
een uitnemend succes ge
boekt. Hij heeft daar de ge
deelde vierde plaats behaald.
Pantsjenko, Torre en Balasjov
stonden op de eerste drie
plaatsen. Maar gerenommeer
de schakers als Svesnikov,
Ivkov, Tsjeskovski, Suetin en
Knaag kwamen na hem op de
ranglijst voor.
We hebben al eens eerder een
partijslot van hem onder de
ogen gehad waarin een dave
rend offer op de f-lijn een mooi
slot aan een partij maakte.
Welnu, in zijn (v.d. Wiei's) partij
tegen Arnasson kwam het tot
de volgende stand:
Zwart: Arnasson
(zie diagram nr. 2)
Wit: v.d. Wiel.
Wit moest hier zetten en ver-
Diagram 1.
volgde met het kwaliteitsoffer:
31. Tf1xf6l,. Nadat wit door
uitstekend spel een pion had
gewonnen maakt hij die uit
met een goed doorrekend slot.
U moet maar eens naspelen en
voor u zelf vaststellen of u die
combinatie óók had uitgevoerd
voor het bord.
31. Kg7xf6 32. Pe5-
d7t„ Natuurlijk was 32.
Pc6t.- met het terugwinnen
van de kwaliteit ook wel vol
doende voor de winst, maar
wit doet het veel sneller en
mooier! Er zitten verschillende
snelle matten in, en het eindigt
met damewinst voor wit:
32. Kf6-f7,. Om:
32. Ke7? 33. Dg7f, Ke8
34! Pf6t,. mat te ontgaan,
en nog veel mooier: 33.
Kd6 34. e5!,. mat!
Na 33. Db2-f6f,. is er dan
nog het mat: 33. Ke8? 34.
De6:, mat. Ergo is er dan nog
Diagram 2.
slechts: 33. Kg8 34. Dg6:f
Kh8 35. Dh6:t, Kg8 36. Pf6t.
Kf7 37. Dh7t,. met dame
winst. Na: 32. Kg5? 33.
Df7t, Kh5 is er dan nog een
snel mat in 34. g4,l. mat.
Dat eindspelletje van S. Sim-
chadrl uit de vorige rubriek:
Wit: Ka8, Lg8; pionnen: a7. e7,
g5. Zwart: Kg7, Te2.
Wit begint en wint, is wel aar
dig. maar kan in een veel kor
ter verloop gewonnen worden
door wit: 1. Lg8-c4, Te2xe7t 2.
Lc4-d3, Te7-d7 3. Ld3-c2,
Td7-d8f. 4. Ka8-b7f, Td8-d7t
5. Kb7-b8, Td7-d8t 6. Kb7-c7,
Td8-a8 7. Kc7-b7, en dan
is het uit.
Maar hoe wit moet winnen: 1.
Lc4, Te7, 2. Ld3, Te8f met
daarna volgend voortdurend
schaak geven op de e-lijn is
niet duidelijk. Voor een steek
houdende winstgang houd ik
me aanbevolenl
Zonetoernooien (2)
De Russische afvaardiging
naar het zonetoernooi in Riga,
verkeerde in dezelfde omstan
digheden als de Nederlandse
ploeg in Arta Terme (Italië):
één speler moest afvallen in de
race om de wereldtitel, die vol
gende maand in Mali op het
spel staat.
Van het trio Mogiljanski, Lets-
jinski, Tsjoelkov, verspeelde de
laatste zijn kansen door een
nederlaag in de eerste ronde
tegen Mogiljanski.
Mogiljanski en Letsjinski plaat
sten zich, evenals de Tsjechi
sche kampioen Watslaw Krisj-
ta, die de onderlinge strijd met
zijn landgenoot, de 13-jarige
Jiri Sysel, in zijn voordeel be
sliste.
Eindstand: Mogiljanski 11,
Letsjinski 10, Tsjoelkov 9, Kris-
jta 6, Sysel 4, Markowski en
Pvrochnitski (beiden Polen) 1
punt.
Voorzover mij bekend is het de
eerste keer dat de inmiddels
38-jarige Alexander Mogiljans
ki, Russisch kampioen 1979,
zich voor een belangrijk toer
nooi weet te plaatsen. Zijn par
tij met Tsjoekov (zwart) had
het volgende verloop: 1. 32-28
17-22 2. 28x17 12x21 3. 37-32
7-12 4. 34-29 11-17 5. 40-34 6-
11 6.45-40 1-6 7. 50-45 19-23 8.
31-26 14-19 9. 42-37 10-14 10.
48-42 2-7 11. 37-31 21-27 12.
32x21 16x27 13. 31x22 17x28
14. 33x22 18x27 15. 29x18
13x22 16.41-37 de strijd om de
voorpost 27 is begonnen 18.
12-18 17. 46-41 9-13 18.
37-31 19-23 19. 41-37 14-19 2a
37-32 11-16 21. 32x21 16x27 22.
42-37 7-11 23. 37-32 11-16 24.
32x21 16x27 25. 47-42 8-12 26.
34-29! 23x34 27. 40x29 4-9 28.
42-37 6-11 29. 37-32 11-16 3a
32x21 16x27 (zie diagram). Nu
blijkt dat Tsjoelkov zijn positie
niet goed heeft geschat: 31.
38-33! dreigt 29-23x21 met
dreigende doorbraak op
zwarts korte vleugel en die is
niet tegen te gaan, ook niet
door 20-24x24 wegens 33-29.
Tsjoelkov besluit dan maar tot
31. 9-14 en dan komt het
logische vervolg: 32. 29-23
18x38 33. 43x21 13-18 34. 31-27
22x31 35. 36x27 3-8 36. 39-33
19-23 37. 35-30 verhindert en
passant 20-25 door 27-22
18x16 44-40 25x34 40x7 37.
23-29 38. 33x24 20x29 39.
44-39 14-19 40. 30-25 19-23 41.
39-34 29x40 42. 45x34 5-10 op
23-29x29 natuurlijk 27-22 43.
21-16 12-17 44. 26-21 17x26 45.
16-11 8-12 4a 11-6 12-17 47. 6-
1 17-22 48. 27-21 26*17 49. 34-
29 23x34 5a 1x40 22-27 op 22-
.M.
H H H I
y i s s i
TSJOELKOV
28 40-35 10-14 35-8 enz. 51.
40-35 10-14 52. 35-8 17-22 53.
8-13 15-20 54. 13-41 20-24 55.
4-15 24-30 56. 25x34 27-32 57.
15-42 en Tsjoelkov geeft zich
gewonnen. De stand is uit: 14-
20 42x15 32-37 15-4 22-28 4-
10 28-32 49-43.
De tweede diagramstand ont
stond bij Sysel—Krisjta, na
wits 27. 48-43. Krisjta profi
teert behendig van de onge
lukkige schijvenverdeling van
Sysel: 27. 22-28! 28. 32x23
Wit Is terecht bevreesd voor
33x22 18x38 43x32 14-19 enz.
KRISJTA
en na herhaald achterlopen
uiteindelijk 13-19x19 gevolgd
door 19-24x24 met doorbraak.
2& 18-22 29. 33-28. Het al
ternatief is 43-39 13-19x28
met een sterke zwarte schijf op
28. 2a 22x33 30. 29x38 14-
20 31. 24-19 13x24 32. 43-39 9-
13 33. 49-43 13-18 34. 39-34
18x29 35. 34x23 4-9 3a 43-39
9-13 37. 31-27 13-18 38. 39-34
18x29 39. 34x23 24-30! 40. 27-
22. Grapje: 12-17 40-34 17x19
34x23 4a 11-16 41. 36-31
12-17 42. 22x11 16x7 4a 23-19
en een paar zetten later was
het uit.
Surinaamse kinderzegels
Met ingang van 7 januari 1981
zullen de posttarieven worden
verhoogd. Hierdoor zal het bin
nenlands briefport op 65 cent
worden gebracht.
Dit zal dan ook tevens als ge
volg hebben dat er een ge-
bruikszegel van 65 cent in om
loop zal komen. Daar er nog
geen ontwerp voor de perma
nente koninginnezegels met de
beeltenis van koningin Beatrix
beschikbaar is, wordt de fran-
keerwaarde van de inhuldi
gingszegel veranderd in 65
cent.
Deze nieuwe zegel zal de be
staande inhuldigingszegel van
60 cent gaan vervangen. Zowel
afbeelding als formaat zullen
verder ongewijzigd blijven.
Ook zal er een nieuw postze
gelboekje in omloop komen. In
dit boekje zal de inhuldigings
zegel niet worden opgenomen,
daar het formaat van deze ze
gel zich niet leent voor postze
gelboekjes. Gekozen zal wor
den voor een zodanige samen
stelling van waarden dat het
tarief van 65 cent uit de inhoud
kan worden samengesteld. Het
gaat hier om postzegelboekje
PB 26A, wat een inhoud zal
krijgen van drie zegels Juiana
Regina a 55 ct. en daarnaast
cijferpostzegels naar ontwerp
van W. Crouwel. Deze zegels
hebben een waarde van 45 ct.
(twee stuks), 10 ct. (twee stuks)
en 5 ct. (vijf stuks). Het boekje
krijgt een kaft in de kleur grijs.
De tekst en afbeelding in het
boekje zijn: „45 c. Briefkaarten
en drukwerken in kaartvorm 55
c. Overige drukwerken tot en
met 20 gram 65 c. Brieven tot
en met 20 gram. Postcode ge
woon even doen". Naast deze
tekst de afbeelding van een
gestyleerde hand met pen.
Gelijk met de ingebruikname
van het hier genoemde postze
gelboekje PB 26A zullen twee
boekjes buiten gebruik gesteld'
worden. Het gaat hier om da
boekjes PB 24 A (5 x 60 ct.) en
PB 25 A 4 x 50 Ct., 2 x 45
ct. 2 x 5 ct.).
De tariefsverhoging houdt te
vens in dat het tarief voor de
luchtpostbladen van 80 cent
naar 85 cent zal worden ge
bracht. Voorlopig zal er echter
nog geen luchtpostblad van 85
cent voorradig zijn. Daarom zal
men voorlopig het oude blad
van 80 cent met 5 cent moeten
bijfrankeren.
Ook de Surinaamse PTT heeft
de jaarlijkse „Kinderzegels" in
omloop gebracht. Dit gebeur
de op 5 november J.I., en ook
dit jaar bestaat de serie uit vijf
zegels met daarnaast een
blokje. De zegels hebben een
waarde van 20 c. 10 c., 25 c.
15 c., 30 c. 15 c., 35 c.
15 c. en 60 c. 30 c..
Op de zegels ziet men figuren
afgebeeld die afkomstig zijn uit
het volksverhaal over Anansi
en zijn schuldeisers. Anansi is
een figuur die houdt van de
goede dingen des levens maar
hij is tevens een aartsluilak.
Om in zijn dagelijkse behoefte
te kunnen voorzien moet hij
zich vaak in alterlei bochten
wringen om maar niet te hoe
ven werken. Zo had hij bij Mat
Kalaka (kakkerlak). Kakafo-
wroe (haan), Ba Tigri (tijger) en
Ontiman (jager) in totaal 500
gulden geleend.
Dat bedrag kon Anasi natuur
lijk niet terugbetalen. Daarom
verzon hij een list om zich van
zijn schuldeisers te ontdoen.
Hij nodigt achtereenvolgens
Mat Kalaka, Kakafowroe, Ba ti
gri en Ontiman uit met korte
tussenpozen, zodat zij niet te
gelijk zullen aankomen. Aange-
yOCHHfc? K1N0
zien de schuldeisers eikaars
gezworen vijanden zijn is het
begrijpelijk dat Mat Kalaka
dóór Kakafowroe werd opge
geten, en Kakafowroe door Ba
Tigri werd verorberd. Tenslotte
werd Ba Tigri door Ontiman
doodgeschoten. Anansi wist
Ontiman zelf te overtuigen dat
Ba Tigri geen gewone tijger
was,, maar een eigendom van
de koning.
Ontiman werd hierdoor natuur
lijk doodsbang. Anasi behoef
de de schuld niet meer te be
talen en kreeg zelfs 200 gulden
van Ontiman als zwijggeld. Bo
vendien verdiende Anansi nog
eens 50 gulden extra voor de
huid van Ba Tigri..
Het blokje bevat 2 zegels van
20 c. 10 c. en 1 zegel van 60
c. 30 c., alles naar ontwerp
van S. Kromoredjo uit Parama
ribo. De zegels en het blokje
blijven verkrijgbaar tot en met
30 december a.s.. Het drukken
werd verzorgd door Joh. En
schedé en Zonen te Haarlem.
Op 18 september bracht de
postdienst van Vatikaanstad
een speciale luchtpostzegel in
omloop. Deze zegel heeft een
waarde van 3000 lire en is ge
wijd aan de reis die paus Jo
hannes Paulus de Tweede
maakte naar Turkije.
Op de zegel ziet men hoe de
paus begroet wordt door Dimi-
trios de Eerste. Naast het
Turkse wapen ziet men op
deze zegel ook de datum van
het bezoek: „28 novl
1979". De zegels werd Morgc
vellen van twintig stutf Achtei
drukt door Polygrafisch!^"^
tuut van de Italiaanse Sfertgebo
Een serie bestaande u>{
bijzondere zegels kwam^
oktober j.l. in de verko-
deze serie werd door
kaanse Staat aandacht
ven aan het feit dat
geleden de bouwmeestei
Lorenzo Bernini overleed
Op elk der zegels ziet m^
beeltenis van Bernini, j
een medaillon, waarin
beelding van één der
van de grote architect,
men op een zegel van I
„Het baldakijn bovei
hoofdaltaar in de basilié
Sint Pieter". „Het nooKWSJJ]
voerde project van hel0|lvej(
Pietersplein met de Jat. Braj
vleugel" is te zien op eereen.
van 170 lire. u(£ms!
Een zegel van 250 lire fcJJJg
als afbeelding de bronzeij)00 Ho
en de groep doktoren
Kerk in de Basiliek vai
Pieter. Tot slot een
350 lire met als afbeeld!*1
statietrap die leidt naf^j^,
Apostolisch Paleis. De pn stv
beelde medaillons en hé Begijn
portret worden bewaard*» Ton«
apostolische bibliotheek
- het Vatikaan. Ook deze PcN
werden gedrukt door helr
grafisch Instituut vaiiï
Itaiaanse Staat, nu in J
van 40 stuks.
Pleidooi voor bloedonderzoek
naar open rug
Indien alle zwangere vrouwen
omstreeks de zestiende week
van hun zwangerschap hun
bloed kunnen laten onderzoe
ken op de hoeveelheid van het
eiwit AFP (alfa-foetoproteïne),
dan zouden nog veel meer on
geboren kinderen met een
open ruggetje of met open
schedeltje opgespoord kunnen
worden. Daarom pleiten dr.
F.J. Los en prof. dr. H.J. Huis
jes. beiden te Groningen, voor
een regionale proef om de mo
gelijkheden van een dergelijke
AFP-screening bij iedere zwan-
Valkenburg
De 6e World Team Olympiad,
die vorige maand in Valken
burg werd gehouden, is een
van de spannendste uit de his
torie van deze wedstrijden ge
worden.
Bovendien leverde het Neder
landse team, bestaande uit
Maas-Zwaan, Van Oppen-Mul
der en Kreijns-Vergoed, de
besta prestatie ooit door ons
land behaald, door de bronzen
medaille in de wacht te slepen.
De finale ging tussen de teams
van de Verenigde Staten en
Frankrijk en was ook al weer
een van de beste in deze serie.
De uiterst lage matchpuntens-
core (131-111) duidt daar
reeds op, maar ook uit de
wedstrijdverslagen blijkt keer
op keer dat er bridge van
wereldniveau werd gespeeld.
Dat Frankrijk tenslotte als
overwinnaar uit de bus kwam
mag voor menigeen een ver
rassing zijn (Amerika was de
grote favoriet) maar verdiend
hebben de Haantjes het zeker,
al was het een dubbeltje op
zijn kant en zal er over het on
derstaande, dramatische spel,
nog vaak worden gesproken:
West gever. Allen kwetsbaar.
Een niet alledaagse toestand,
waarbij van alles kan gebeu
ren. Welnu, in de open kamer
bereikten de Fransen Perron
(wsst>-Lebel vla: pas - (1 rui
ten) -1 schoppen - (2 klaveren)
10
OHV9
o A 109832
H98
♦V9532 N #AHB876
B854 wo9A107632
V64 ogeen
7 z *2
4
geen
o HB75
AVB 106543
- 4 schoppen - (pas) - 5 klave
ren - (6 klaveren) - pas - (pas) -
6 schoppen - (doublet) een uit
stekend eindcontract. Welis
waar kan 6 klaveren down met
een rultenuitkomst, maar die
wordt waarschijnlijk nooit ge
bonden. Het contract ging een
down (een klaver- en een har
tenslag werden Ingeleverd, de
laatste door het bekende sa-
fety-play: kleine harten uit west
en de door noord gespeelde
kaart zo laag mogelijk dekken).
Dat waren 200 punten voor
Amerika. Het vuurwerk kwam
evenwel uit de gesloten kamer
waar Wolff (west>-Hamman het
op moesten nemen tegen Marl
(noord>-Chemla. Na pas - 1 rui
tten volgde oost met 2 ruiten
(het zg. Michaels cue-bid, dat
belde hoge kleuren aangeeft).
Zuid bood 2 harten (controle
met ruiten als vastgestelde
troefkleur), waarna achtereen
volgens 4 schoppen - 4 SA - 5
schoppen - 6 klaveren - pas - 6
ruiten - 6 schoppen - 7 ruiten -
pas pas - doublet - pas - pas
- pas "de Fransen wederom In
een gedoubleerd slem zette.
Hamman stond nu voor de on
aangename taak de goede uit
komst te vinden. Gezien het
bieden (de sprong in schoppen
van west) koos hij, niet onre-
deljk, maar wel fataal, voor
hartenaas en dat was dat. Marl
troefde en had, ook al weer
gelet op het bieden (de twee
hoge kleuren van oost) geen
probleem met het behandelen
van de troefkleur. Ruitenheer
onthulde de verdeling en de
vrouw werd er uitgesneden.
Dat betekende 2330 punten en
19 IMP's. Kijkt u even naar de
elndsuitslag? En bedenk daar
bij dat daarin 3 strafpunten
voor Amerika zitten wegens te
langzaam spelen, nog afgezien
van het feit dat ze er hier 9
hadden kunnen winnen
(20Ö+200).
Een zeer duur spelletje dus en
een spektakelstuk van de eer
ste orde.
gere vrouw te onderzoeken.
Dr. Los is onlangs op dit on
derwerp gepromoveerd; pro
motor was prof. Huisjes.
Nu bestaat er al een methode
om een open rug (spina bifida)
of een open schedel (anence-
phalie) vast te stellen, namelijk
door onderzoek van het
vruchtwater. Dit doet men bij
voorkeur bij vrouwen, die al
een kind met een dergelijke af
wijking hebben; de kans is dan
niet uitgesloten, om weer een
kind met zo'n afwijking te krij
gen.
Het nadeel van vruchtwateron-
derzoek is, dat er een kleine
kans bestaat op een miskraam
als gevolg van de prik. Zonder
risico is evenwel is het onder
zoek van het bloed van de
zwangere vrouw op de hoe
veelheid AFP in de bloed-
vloeistof. AFP is een eiwit (pro
teïne). dat alleen door het kind
in de baarmoeder gemaakt
wordt en dus niet door de
moeder zelf. In normale geval
len komt er dan ook een kleine
hoeveelheid van AFP via de
placenta of moederkoek in het
bloed van de moeder terecht.
Als het kind een open rug of
schedeltje heeft, is er een open
contact met het vruchtwater;
zodoende komt er meer van
het proteïne in het bloed van
de moeder.
In grote delen van Groot-Brit-
tannië, waar veel meer open
ruggetjes en schedeltjes voor
komen dan in Nederland,
wordt dit bloedonderzoek bij
alle zwangere vrouwen uitge- zwangere vrouwen
voerd. Een nadeel is dat de in geslaagd deze oc
methode niet zorgvuldig is. Dat sporen. Het blijkt
wil zeggen, dat veel AFP in het
bloed van de moeder nog niet
foétomaternale w wiiw
Dat wil zeggen, dat er "ziehier
betekent, dat het ongeboren eerste maanden van de bord* i
kind een open rug of schedel gerschap een hoeve'" '®v©
bloed van het kind via d^
derkoek (placenta)
heeft. Er kan ook sprake zijn
van een (gezonde) tweeling,
van een miskraamdreiging en moeder is gestroomd,
het is ook mogelijk, dat de dat dit wijst op afwijkind®
zwangerschap ouder is dan het kind. Los geeft il**"1
zestien weken. Er moet, bij proefschrift ook een m&0'stei
verhoogde aanwezigheid van aan. waarmee betrekkel(
AFP, dan ook altijd een echo- makkelijk aangetoond
grafie (geluidsfoto) gemaakt worden of er een foetoidag
worden, om vast te stellen, of nale transfusie in het spé
er sprake is van een tweeling, niet. Deze ontdekking
van een verder gevorderde kent. dat het aantal vr<
HA/
zwangerschap of van een drei
gende miskraam.
dat bij wie, na het bloed|*iiik*
zoek nog vruchtwat erf0' _20
Maar zelfs als ook daar geen zoek nodig is, aanzienlRpranj6
sprake van is, behoeft een neemt, namelijk (over hebrgana
hoog AFP-gehalte nóg niet te derland berekend) 90|onitz-A
betekenen, dat de vrucht een jaar. Van elke honderd^1»" (J-
open rug of schedeltje heeft, wen, die aldus uitgesela°°kr
Daarover kan alleen een zijn voor vruchtwater^,,^,
vruchtwateronderzoek uitsluit- zoek. zullen er twintig t<LlhMt,
sel geven. Uitgaande van eon tig een kind met open Iscapir
bloedonderzoek van alle zwan- schedel dragen. Bij de !»tnt«m
gere vrouwen in Nederland, gang van zaken blijlr-4dw,i
slechts bij drie van de t
vrouwen, die een vrucl
zou dat betekenen, dat jaar
lijks 2500 vrouwen een vrucht
wateronderzoek zouden moe- ronderzoek laten doen,
ten ondergaan. In verband met kind met open rug of
het risico, hoe klein ook, dat te gaan. Dit zou dus
dit onderzoek met zich brengt, doelmatiger gebruik j
waren de vrouwenartsen voor vruchtwateronderzoek
de consequenties toch wat hui- nen. Bij een bloedoi
verig. van alle zwangere vroui-
In zijn proefschrift heeft dr. Los dien nodig, gevolgd doi°®
zich bezig gehouden met de vruchtwateronderzoek,
onbekende oorzaak van een pet van de open rugg
hoog serum-AFP-gehalte bij schedeltjes ontdekt
