■L
Sfeervolle
„Overschoenen
van het geluk
IN DE LEIDSE BIOSCOPEN
■HHflT
fwisselende expositie
in galerie De Sluis
4
ȕl" <w
Uniek theater
festival in LAK
'Zicht op schrift' toont
ontstaan van het schrijven
Pol Jong met etsen
in Oude Raadhuis
Warmond
BER
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 21 NOVEMBER 1980 PAGINA 9
LEIDSCHENDAM Een groot aantal
kunstenaars exposeert vanaf morgen tot
Cn met 5 december in Galerie de Sluis aan
(le Sluiskant 24 in Leidschendam. De
tneeste exposanten zijn de vervaardigers
van een hoeveelheid kunstzinnige siera
den. Verder zijn er gemengde technieken,
keramische objecten, pastels, gewassen te-
k keningen en etsen te zien op de tentoon-
Afstelling.
dienst,
van dej
en hetL
ie kunstenaar Ad Meerman, die zich kort-
...„g „Arm" laat noemen werd in 1954 in Rot-
wordt[er^am geboren. Ad Meerman werkt met
Verschillende materialen. Zijn werk staat in
Dienst het teken van weerstanden en oerkracht,
n. Tel: hl aar hij is er toch in geslaagd de artistieke
haal in gemengde technieken als driedimen
sionaal in bronzen objecten.
t De wieg van Sylvain Buffile staat in Frank
rijk. Buffile verplaatst de toeschouwer met
zijn werk naar zijn geboortestreek. Verstilde
in net interieurs zijn afgezet in een typerend zon-
innen- schaduw coloriet en brengen een sfeer over
die alleen in Zuid-Frankrijk kan worden ge
proefd. Sylvain Buffile, de geboren en geto
gen meditteraan verwerkt het allemaal in
smaakvolle pastels en gewassen tekeningen.
Nicole Nieuwenhuis, in 1951 in Arnhem ge
boren exposeert voor de eerste maal. Zij laat
zich inspireren door het water en is erin ge
slaagd dit moeilijke gegeven kundig in haar
etsen vast te leggen.
De verzameling sieraden op de tentoonstel
ling zijn het werk van Irene Bakker, Paul
Derrez, Wiard Heyenga, Willem Hesseling,
Jan Karreman, Jan Matthesius, Jack van Os-
nabrugge, Antje Posma, Alfred Tempelman
en Ariette Zwiers. In de kleine ruimte van de
galerie zijn verder nog realistische kerami
sche objecten geëxposeerd van de hand van
Marianne Koster en Peter Stamkart.
De galérie is van woensdag tot en met vrijdag
van 12 tot 18 uur geopend, op donderdag van
19 tot 21 uur, op zaterdag van 11 tot 17 uur en
op zondag van 13 tot 17 uur.
Op zondag 30 november organiseert galerie
De Sluis een koffieconcert met barokmuziek
van Bach, Leclair en Vivaldi. Uitvoerenden
zijn Rob Goorhuis op clavecymbel en Jan
Willem Ter wen en Piet Verwijmeren op fluit.
Een landschapsschildering van de uit Frankrijk afkomstige Sylvain Buffile.
Peter van der Linden en Willem Wagter in de
nieuwste productie van „De Appel".
LEIDEN Toneelgroep de
Appel, en met name Peter
van der Linden, heeft een
respectabele staat van
dienst als het gaat om het
uitbeelden van sprookjes.
Want ik reken niet alleen
de sprookjes van Andersen
tot die categorie, maar ook
bijvoorbeeld de verhalen
van Belcampo („De heili
gen met de krakeling") en
van Julio Cortazar zoals
vormgegeven in „Net
vlies". De treffende combi
natie van verhaal en bewe
ging leverde altijd boeien
de spelmomenten op.
Peter van der Linden heeft
nu een nieuw Andersenpro-
gramma, getiteld „De over
schoenen van het geluk",
vanavond te zien in het Lak.
Hij speelt het samen met
Willem Wagter, bijgestaan
door de muzikanten Jorn
Plas en Hans Troost. Er is
een duidelijke scheiding in
het programma. Vóór de pau
ze gebruiken de spelers ver
schillende kleine fragmenten
uit diverse sprookjes, die ze
vrijelijk dooreen weven. De
overgangen van het ene naar
het andere verhaal verlopen
soms bijna ongemerkt. Na de
pauze worden de verhalen in
hun geheel verteld, met soms
maar een kleine wijziging.
Een enkele keer is een ver
haal duidelijk ingekort.
De verhalen van Andersen
bevatten een licht ironische
toon die de betrekkelijkheid
van het leven benadrukt.
Ook in de presentatie van de
LIDO I The sea wolves poon Animal House). Een su- Zweedse moordenaar. Spencer REX Massagehuis Man- EUROCINEMA III (Alphen)
(a.l.) David Niven, Gregory per-slapstickfilm. (tweede maakt zich te weinig druk op hatten (16). Pornofilm. In de greep van de Doog-
Beck en Roger Moore in een week) van een geslaagde actiefilm te schutter (18) Deense sexfilm.
'lekker gemaakte avonturen- kunnen spreken, (derde week) EUROCINEMA I (Alphen) De
film'. De drie topacteurs ma- LIDO III La femme en- twee missionarissen (12) EUROCINEMA IV (Alphen)
ken deel uit van een vetera- fant (16) Goede Franse film LUXOR The shining (16) (eerste week) When a stranger calls (16)
nenlegioen, dat tijdens de van Raphaele Billetdoux over Voortreffelijke horror-film (tweede week).
Tweede Wereldoorlog belast de liefdesrelatie tussen de van perfectionist Stanley Ku- EUROCINEMA II (Alphen
wordt met het vernietigen van stomme tuinman (Klaus brick met een griezelige Jack aan den Rijn) The shining GREENWAY (Voorschoten)
een Duits spionageschip in een Kinsky) en het vroegrijpe Nicholson en Shelley Duvall. (16) zie Luxor. Meteor (12).
neutrale haven. (tweede kind (Penelope Palmer), (der- (vierde week)
week). de week)
CAMERA De nachten van
LIDO II The blues bro- TRIANON Platvoet aan Cabiria (16) Fellini's klassiek
thers (a.l.) Doldwaze musical, de Nijl (a.l.) Bud Spencer als geworden film over een meisje
vol actie van regisseur John inspecteur Rizzo belandt in van lichte zeden dat in de
Landis (maker van Kentucky Egypte op zoek naar een ont- ware liefde blijft geloven, (re
tried movie en National Lam- voerde professor en een prise, eerste week).
EXPOSITIE IN MUSEUM VOOR OUDHEDEN
LEIDEN Dat wij
nu kunnen schrij
ven, of het nu een
boodschappenlijstje
of een manuscript
is, is mede mogelijk
gemaakt door de in
spanningen van
oude cultuurvolken
als de Sumeriërs en
de Egyptenaren.
Het communicatie
middel 'schrift' is
niet zo maar een
uitvinding geweest,
maar het produkt
van een moeizame
ontwikkeling die
bijna vijftig eeu
wen duurde en nog
steeds voortduurt.
Het rijksmuseum
voor Oudheden
houdt van 28 no
vember tot 31 janu
ari een tentoonstel
ling over de histori
sche ontwikkeling
Hieratisch handschrift op papyrus
Punische inscriptie
tegelijk is uitgevon
den: Mesopotamië,
het Verre Oosten,
Zuid Amerika. Deze
eerste fase wordt pic-
tografisch genoemd.
Paul Bomers bestu
deerde calligrafie en
typografie en raakte
daardoor geïnteres-
Paul Bomers uit Ei
bergen.
Onze moderne
van verschillende de grondslagen van aanzet tot het schrift seerd in de geschie-
schriftvormen en het alledaags bestaan is uitgegaan van het denis van lettervor-
schriftsoorten van behoren. Dat is niet noteren van gewich- men en het ontstaan
het oude Mesopota- altijd zo geweest en ten: een voorwerp of van ons schrift. Dit
mië tot heden onder nog steeds bestaan er een hoeveelheid goe- resulteerde in een
de naam 'Zicht op schriftloze maat- deren had een be- twaalftal zeefdruk-
schrift'. Aanleiding schappijen. Het paald gewicht; dit panelen, waarmee op
en kern van de ex- meest bekende histo- schreef men op door stijlvolle wijze de
positie, is het afstu- rische voorbeeld van de gewichtjes, die ontwikkeling van di-
deerproject van de een schriftloze sa- men gebruikte bij het verse schriftvormen
grafisch vormgever menie ving is de oude bepalen daarvan, na wordt geïllustreerd.
d»..i dui. jnka cultuur van te tekenen en daar-
Zuid Amerika. De mee het gewicht aan Opzet van de ten-
Inca's vormen echter te geven. Deze teke- toonstelling is de pre-
een uitzondering in ningen gaven dus sentatie van deze
menlevig kan niet het verloop van de' reeële vormen weer: zeefdrukken zoveel
bestaan zonder menselijke ontwik- het begin van het mogelijk in combina
schrift. Als vanzelf- keling. Een van de ontwikkelingsproces, tie met werkelijke
sprekend groeien we meest recente theo- zaken. Verschillende
ermee op en beseffen rieën over het ont- Het lijkt overigens musea en- instellin-
nauwelijks, dat staan van het schrift waarschijnlijk, dat gen zijn bereid geble-
schrift en het vermo- in het Oude Nabije het op verschillende ken voorwerpen af te
gen tot schrijven tot Oosten stelt, dat de plaatsen tér wereld staan voor deze expo
sitie, terwijl met
name voor de oudere
schrift-fasen ge
bruikt gemaakt
wordt van voorwer
pen uit eigen bezit.
In totaal zijn een
vijftigtal voorwerpen
geselecteerd, varië
rend van Mesopota
mische kleitabletten
en Egyptische papyri
tot Middeleeuwse
kloostermanuscrip
ten en Renaissance
handschriften. Om
de panelen en de
grote verscheiden
heid van voorwerpen
tot hun recht te laten
komen, is gekozen
voor een strakke
presentatie, die in-
m stijl en sfeer geheel
'overeenkomt met de
vormgeving van de
zeefdrukpanelen van
Bomers.
Het museum is geo
pend van maandag
tot en met zaterdag
van tien tot vijf uur;
zondag van een tot
vijf uur.
li-'
Westsyrisch op perkament
Appel is ironie terug te vin
den, zij het van een andere
soort. Van der Linden, de op
timist, en Wagter, de zwaar
moedige, vormen eikaars te
genpolen en leveren door
hun spel commentaar op el
kaar, maar ook op zichzelf.
De vertellingen die gebracht
worden gaan meestal ovei*
hoogmoed en ambitie, nede
righeid en onschuld. Enige ti
tels: De nieuwe kleren van
de keizer, Kleine Klaas en
grote Klaas, De prinses op de
erwt, Het halsboord, Het ver
liefde paar.
Het decor en de kostuums
van de spelers zijn stemmig
sober. Muziek en verlichting
helpen bij het maken van de
sfeer, en geven tevens de
overgangen tussen de vertel
lingen aan. Niet altijd waren
bij de première op 17 oktober
de overgangen soepel; vooral
daar waar de muziek te hulp
werd geroepen verliep de
wisseling moeilijk of gefor
ceerd. Mogelijk is dit sinds
dien verholpen. „De over
schoenen van het geluk" is
een sfeervol programma
waarin vóór de pauze meer
wordt uitgèbeeld, en né de
pauze meer wordt verteld.
De acteurs Van der Linden
en Wagter kwijten zich, elk
op hun eigen, karakteristieke
manier, uitstekend van hun
taak.
Jacqueline Mahieu
LEIDEN Het Theatre Tape Festival dat 29 novem
ber in het LAK plaatsvindt, kan, volgens initiatiefne
mer Christian Dercon, zonder veel overdrijving een
wereldprimeur genoemd worden. Belangrijke theater-
produkties van de laatste tien jaar worden dan op vi
deoband vertoond. Het betreft niet alleen Nederlandse,
maar ook (of vooral) buitenlandse produkties. Idee
achter het festival is, dat, er allerlei dingen gaande zijn
op theatergebied, waar de gemiddelde theaterbezoeker
geen weet van heeft, bijvoorbeeld omdat ze in New
York of Parijs plaatshebben, dus niet naast de deur.
Wel zouden die ontwikkelingen (op indirecte manier)
invloed kunnen hebben op wat in eigen land wordt
aangeboden. Het festival wil de bezoeker de gelegen
heid geven enigszins een overzicht te kijgen van die
theaterontwikkelingen.
Dit overzicht waar zo'n 500 videobanden („tapes") mee zijn
gemoeid, is echter zo omvangrijk, dat het uniek genoemd
kan worden. Ook over de grenzen is belangstelling voor
wat in Leiden te gebeuren staat, zodat het festival een be
langrijke aanzet kan zijn tot soortgelijke activiteiten in de
toekomst. Tot de belangwekkende theaterprodukties beho
ren o.a. die van Peter Brook (GB), ThéStre du Soleil (Fr),
Schaubühne am Hallischen Ufer (WD).
Door het gebruik van videö gaat er echter iets wezenlijks
van het theater, namelijk het samenspel tussen acteurs en
publiek, verloren. Daarom zijn er ook produkties te zien
die de problemen bij het vastleggen van eén theatervoor
stelling op film of video onderzoeken. Getoond worder.
filmregistraties van Ibsens „Hedda Gabler" van Jan Decor-
te en „Bekende gezichten, gemengde gevoelens" door to
neelgroep Baal onder regie van Ate de Jong. Beide films
worden op het festival door hun makers toegelicht.
Verder zijn er tapes te zien waarin de integratie van het
medium video in het theater centraal staat. Video is dan
niet meer een hulpmiddel om de voorstelling vast te leg
gen, maar een wezenlijk onderdeel van de voorstelling;
soms het wezen van de voorstelling zelf. Hiervan zijn tapes
van o.a. Barbara Duijfjes, Bianca van Dillen en de Leidse
groep Apostrophes beschikbaar. Jack Moore van de stich
ting Video-heads in Amsterdam is, met tapes, aanwezig om
uitvoerig toelichting te geven.
Dit is in het kort de opbouw van het Theatre Tape Festival
met de drie pijlers: voorstellingen op video, voorstellingen
die de relatie video (of in dit geval film) en theater onder
zoeken, en video als de voorstelling zelf. Ondanks de doel
stelling een overzicht van tien jaar theaterontwikkeling te
laten zien, ligt de nadruk wel op een speciaal soort theater,
namelijk de performance. Dercon heeft zelf voorkeur voor
dit nieuwe genre, en meent ook dat het steeds belangrijker
zal gaan worden; vandaar de relatief grote plaats die de
performance inneemt op het festival. Een performance is
een mengeling van theater en beeldende kunst die zover
gaat, dat velen hét niet meer als theater herkennen. Per
formances die in musea plaatsvinden, zijn dan ook geen
uitzondering. In de performance is een verhaal of een
boodschap niet meer belangrijk; de kunstenaar speelt geen
rol maar is zichzelf en presenteert zichzelf aan het publiek.
De handelingen die hij verricht zijn zijn eigen handelin
gen, niet die van een bedacht personage.
Het festival heeft plaats van drie uur tot half zeven en van
half negen tot twee uur 's nachts. De toeschouwer hoeft om
half zeven niet naar huis, maar kan warme snacks krijgen
(zoals soep) om de honger te stikken. Toegangsprijs is de
normale LAK-prijs (7.50 en 5.-). De tapes worden elk maar
één keer gedraaid; het publiek hoeft ze echter niet alle
maal uit te zitten, maar kan door alle ruimten van het
LAK dwalen om her en der een indruk op te doen. Vanaf
vandaag is op het LAK een uitgebreid programmaboekje
verkrijgbaar met toelichting bij alle groepen en performers
die te zien zijn. Enkele regisseurs en performers zijn op het
festival zelf aanwezig, mogelijk zal er ook live een perfor
mance plaatsvinden. Gezien de vele reacties is reserveren
aan te bevelen.
JACQUELINE MAHIEU
WARMOND De Leidse kunstenaar Pol Jong expo
seert tot en met 10 december in het Oude Raadhuis aan
de Dorpsstraat 36 in Warmond. De tentoonstelling is
georganiseerd door de werkgroep „Het Oude Raad
huis".
Pol Jong werd geboren in Den Haag in 1944. Hij volgde
een opleiding aan de Vrije Academie in zijn geboorteplaats
en werkte vervolgens enige tijd in het atelier van Ab
Steenvoorden in Noordwijk. Sinds 1968 woont en werkt hij
in Leiden en maakt pentekeningen en etsen.
In 1973 werd het samenwerkingsverband „De Bange Dui
vel" opgericht met een gemeenschappelijke werkplaats.
Tot dit samenwerkingsverband behoren behalve Pol Jong
de kunstenaars Lydia Luyten met haar kinderen Milo en
David, Frans Montens, Marius Vroegindeweij en Ineke
Jansen.
Het eerste tastbare resultaat dat „De Bange Duivel" lever
de was de boek-doos uitgave „Een hol kinderhoofd in de
leegte; 21 bladen tekst, 10 portretfoto's en 21 etsen door
verschillende personen. Het geheel werd in een oplage van
250 exemplaren gedrukt en verspreid.
Sedert '1973 worden er gemiddeld vijf tentoonstellingen per
jaar gehouden en verschijnen er regelmatig samenhangen
de series grafiek of boeken, vaak voorzien van met de
hand gedrukte prenten. De prenten van Pol Jong geven
mensen weer in hun dagelijkse omgeving. De kleine etsen
zijn in munitieuze stijl uitgevoerd met veel aandacht voor
de details. Daarnaast werkt Pol Jong ook op veel grotere
etsplaten, uitgevoerd in vernis-moü techniek, waarbij de
voorstellingen veel bewegelijker en schetsmatiger worden.
Aan het einde van 1979 voltooide hij de map „Opgerichte
Weerspannigheid", met prenten op een formaat van 50 bij
80 centimeter, die de verweving van de moderne geschie
denis met het dagelijkse nieuws van de televisie verbeel
den. Pol Jong is naast kunstenaar ook nog leraar. Omdat
hij het belangrijk vindt om bij exposities zijn gezicht te la
ten zien zal hij op zondag 23 november aanwezig zijn om
toelichting te geven bij zijn etsen.
De tentoonstelling in het Oude Raadhuis is op zaterdag van
11 tot 16 uur geopend, op zondag, woensdag en donderdag
van 14 tot 16 uur en op dinsdag van 19 tot 21 uur.
