Tankje half-om economisch nog niet in teressan t Kerk in Guatemala is geworden tot kerk in de catacomben »e Utrechtse onderzoekers bestuderen zonnevlamme] Paus zou bereid ES zijn tot akkoord met Lefebvre er Theologie Europa te intellectueel BINNENLAND LEIDSE COURANT VRIJDAG 21 NOVEMBER 1980 PA( 3|TEN DEN HAAG „Een tankje half-om". Misschien zullen we dat in de nabije toekomst bij de benzinepompbediende be stellen. Waarmee we dan be doelen half benzine, half methyl alcohol dat onder de naam methanol door het leven gaat. Een gemeen goedje, drink het niet want het is zwaar giftig. Het inwendig ge bruik ervan leidt onherroepe lijk tot blindheid, verlammin gen en zelfs tot de dood. Me thanol wordt gewonnen, gefa briceerd, voornamelijk uit steenkool en aardgas. De eer ste hebben we al jaren niet meer een politieke beslis sing maakte dat de kolen nu diep onder de grond in Lim burg liggen te wachten op de volgende politieke beslissing ze weer rendabel te maken het tweede hebben we nog steeds in overvloed. Er zal al leen wederom een politieke beslissing voor nodig zijn om dat aardgas te kunnen gaan bestemmen om er methanol van te maken en er auto's op te laten rijden. De nieuwe vin ding van TNO Delft, van het Instituut voor Wegtransport middelen, waarover wij giste ren reeds berichtten, heeft het namelijk mogelijk gemaakt om een auto én op benzine, én op alcohol (methanol) én op een mengsel van deze brand stoffen, in welke verhouding dan ook, te laten rijden. Een auto wil in dit geval zeggen alleen een benzineauto. In principe is het voor andere auto's, zoals diesels, ook moge lijk maar dat duurt dan even langer, zoals dat meestal gaat bij wonderen. Ir. Jouke van der Weide van TNO toont de pers de apparatuur waarmee automo toren zowel op benzine als alcohol kunnen rijden. Die wonderlijke nieuwe vinding van TNO. wat is dat dan precies? In feite helemaal niets nieuws, in zoverre dat de principes al lang bekend wa ren, maar dat TNO er, heel knap, in geslaagd is om met toepassing van de modernste technieken de bezwaren die er kleefden aan de principes weg te werken door middel van een ge niaal ei-van-Columbus. Dat vereist enige uitleg: een normale Otto-mo- tor, een benzinemotor zoals die prak tisch in elke auto zit een uitzon dering vormen dieselmotoren en Wankelmotoren kan in principe op elke brandstof rijden die door de bougie tot explosie kan worden ge bracht. Dus niet alleen op benzine, maar ook op alcohol en op LPG (vloeibaar gas). De vloeistoffen wor den in de carburateur van de auto vergast en vermengd met lucht om daarna tot explosie te komen. De vloeistoffen worden door een spuit mondje, de sproeier, heel fijn verne veld voor die vergassing. Het verve lende is echter dat de grootte van dat spuitmondje wordt bepaald door de vloeistof die moet worden verne veld. Met andere woorden: voor ben zine is een andere sproeieropening nodig dan bijvoorbeeld voor alcohol. Dat betekent dat als de auto is „afge steld" voor benzine, men alleen maar op benzine kunt rijden en niet op alcohol. In de carburateur kun nen ook andere sproeiers worden ge monteerd gemonteerd zodat de mo tor alleen op alcohol kan rijden en niet op benzine. Slimmerikken, en daaronder moeten we in dit geval dan verstaan de grote oliemaat schappijen, hebben al lang ontdekt dat een bepaalde vermenging van benzine en methanol ook ongestraft kan worden gebruikt. In Duitsland, maar ook in de Scandinavische lan den, kan men op bepaalde plaatsen brandstof tanken die M15 heet. De naam geeft het geheim in feite al prijs: die brandstof bestaat uit benzi ne en 15 procent methanol. Meer methanol toevoegen aan benzine kan niet. Dan gaat de motor protes teren. Beter is het nu te spreken van „kon nie"t, want het is juist TNO ge weest dat dit wel mogelijk heeft ge maakt. Het systeem van TNO berust er op dat doorlopend die sproeiero peningen worden vergroot en ver kleind, naar gelang de brandstof uit meer of minder benzine of methanol bestaat. De vinding bestaat uit een in een doos, formaJt forse sigarenkist (35 x 20 x 10) ondergebrachte op- tisch-electronische „lezer", een mee tinstrument dat voortdurend bepaalt welke brandstof er aan de carbura teur wordt aangeboden. Die „lezer geeft dan aan een klein electromo- tortje door hoeveel methanol er in de benzine zit en dit motortje be weegt dan via zogenaamde bowden- kabels denk maar aan de kabels die de remmen van een bromfiets bedienen, of de koppeling, of het gas naalden, die de sproeierope ningen van de carburateur verklei nen of vergroten, naar gelang dat nodig is. Het bijzondere van de vin ding van TNO zit hem dus in het feit dat er om het even welke brandstof, methanol of benzine, wanneer dan ook en in welke vermenging dan ook, kan worden gebruikt. Eenvoudig Het klinkt allemaal wat ingewik keld, maar het is in feite geniaal eenvoudig. Nou ja, er waren nog wat andere problemen te overwinnen. Alcohol is niet bepaald een brandstof die een auto bij forse kou lekker laat starten. Vandaar dat in de „doos" ook een voorverwarmer zit. Het klinkt allermaal heel mooi. Maar heeft het verstoken van met hanol dan geen nadelen? Jazeker, al is het alleen maar dat de energieop brengst vrij laag ligt. Met een liter methanol kan iets meer dan de helft van de afstand worden afgelegd die met een liter benzine haalbaar is. Verder is de prijs af-fabriek voor Nederland is dat Methanol Chemie Nederland, dochter van AKZO en DSM vijftig cent. Daarbij komt dan nog accijns, transport en ga zo maar door, waardoor de totaalprijs momenteel komt te liggen gelijk of boven die van benzine. Tel uit je winst. Geen voordeel dus? Misschien toch wel. Namelijk dan wanneer er nog maals sprake zou zijn van een olie crisis. Wanneer de grote olieleveran ciers, om welke reden dan ook ons niet meer zouden willen of kunnen leveren. Dan zouden we een lange neus kunnen maken en zeggen: we hebben lekker toch nog methanol. Enkele autofabrieken. zoals Volks wagen, hebben al veel langer begre pen dat alcohol wel eens een belang rijke rol zou kunnen gaan spelen in de toekomst, zeker in landen die geen eigen oliewinning hebben of geen deviezen om olie te importeren. En waar wel de mogelijkheid bestaat om alcohol te produceren tegen ge ringe kosten. In Brazilië bijvoor beeld, waar alcohol al is het daar dan ethanol in plaats van methanol, maar dat maakt weinig verschil kan worden gewonnen uit suiker riet. Daar zijn verscheidene pomp stations voorzien van alcoholpom- pen. Volkswagen heeft sinds 1975 in Brazilië verscheidene auto's op pure alcohol lopen. In Amerika is de mengvorm benzine-alcohol, die daar gasohol heet. na de oliecrisis van 1974 tamelijk populair geworden. Oliecrisis Het was diezelfde oliecrisis die TNO eigenlijk op de eerste gedachte van de nieuwe uitvinding heeft gebracht, vertelde de projectleider ir.J.van der Weide gisteren, waarbij de bijge dachte speelde dat er vooral in de beginperiode, als er nog te weinig al- coholpompen zullen zijn, een appa raat nodig zou zijn, dat het mogelijk maakte om een auto zowel op alco hol als op benzine te laten rijden. Juist zoals dat nu nog gebeurt met auto's die op. LPG rijden. In geval van nood kunnen de automobiisten overschakelen op de benzinetank. Met de vinding van TNO is er geen sprake meer van overschakelen op een andere tank. Alcohol en benzine zitten in een tank en men kan naar believen bijtanken wat nodig is. De „doos" doet de rest. Een vinding, alles bij elkaar, die- het autorijden in de komende decennia grondig kan veranderen. Dan zal er echter wel aan enkele voorwaarden moeten worden voldaan. Allereerst zal er voldoende methanol moeten komen. Nu wordt er in Nederland slechts 700.000 ton geproduceerd. Dat is slechts een paar procent van de totale behoefte als ons autopark op methanol zou lopen. Ten tweede zullen er voldoende verspreidings punten moeten komen. Het moet zo worden dat bijna op elk benzinesta tion methanol kan worden getankt. Ten derde moet de „wonderdoos" voor iedereen gemakkelijk, tegen een lage prijs, verkrijgbaar zijn. Ir. Van der Weide wil nog geen prijs noemen, houdt zich op de vlakte, maar aangenomen mag worden dat, vergeleken met de prijs van een LPG-installatie, de prijs niet boven de 500 gulden mag komen (LPG-in stallatie minus tank en toebehoren zoals manometer). Het kan allemaal als fabrikanten van de apparatuur, van methanol, én van de auto's de koppen bij elkaar zouden steken. Er zijn wat gesprekken geweest links en rechta, wat contacten ook met het buitenland, de apparatuur is voorna melijk in Opeis beproefd, maar het heeft nog tot niets definitiefs geleid als we het TNO mogen geloven, dat natuurlijk ook niet het achterste van de tong laat zien. Men wacht begrij pelijkerwijs eerst op een echt groot uitgevoerde duurtest met zo'n vijftig tot zestig auto's om een goed idee te hebben over wat mogelijk is met deze vinding. Concurrentie valt niet te duchten, octrooi is aangevraagd. Testen Het is nog te vroeg eigenlijk om uit gebreid cömmentaar te geven. We zijn niet in staat geweest de installa tie te testen. Zo denken ook de olie maatschappijen en de verenigingen die zich met wegvervoer bezighou den erover. Al wilde Shell-voorlich- ter Hans Verkuil wel kwijt: „Het lijkt een bijzonder mooie vinding. We moeten blij zijn met elke manier die tot energiebesparing leidt, maar economisch gezien lijkt het op het ogenblik voor heel West Europa niet interessant". De heer Boon van de Bovag vond het echt nog te vroeg om te oordelen, al zei hij: „een knap- - pe vinding, het enige probleem is hoe kom je aan die alcohol". ANWB's technische man Griever zag grote mogelijkheden voor de toe komst, zeker als er uit huisvuil met hanol zou kunnen worden gewon nen, en daar is men al een tijdje mee bezig. Maar hij had ook nog geen ge legenheid gehad de vinding te zien, laat staan te beproeven. „In geval van calamiteiten kunnen we het voertuigenpark laten rijden en dat is veel waard", voegde hij er aan toe. Het commentaar vasn zo maar een auto in de straat: „Hik". GERARD CRONé UTRECHT Wetenschappers en technici, bonden aan het laboratorium voor Ruiml derzoek in Utrecht, treffen al geruime voorbereidingen voor plannen, die kunneij den tot deelneming aan nieuwe projecten zononderzoek. Daarbij gaat het voornami om participatie in Amerikaanse programiL_^_ In dit verband wordt vooral gedacht aan^^^^ SOT-project; een eind 1986 te lanceren opti zonnetelescoop. Maar ook aan projecten;p„ A, GRIST (1987), en Pin Hole (1987-1988). È„ioed naast hoopt men nog steeds de kans te kru Van een hoofdrol te spelen samen met onde£lrigm kers uit Leiden en een Amerikaans team "i-kathc het TIXTE-programma, dat min of meer,n zo een derde nationaal ruimteproject kan wof yva gezien. it zijn Dit werd gisteren op een persconferentie in Utrecht*!1 gedeeld door prof. dr. C. de Jager, die bij die geleger overigens niet onder stoelen of banken stak, dat d4 komst er allerminst rooskleurig uitziet. Minister Pais[oon om drastische bezuinigingen aangekondigd, die zouden 'n het nen leiden tot het ontslag van zo'n twintig van de in f!er Yan 140 mensen, die bij de ruimteonderzoeks-centrai Ozdow: Utrecht, Groningen, Leiden en Delft-Kootwijk werkje staa zijn. „De grootste klap zal waarschijnlijk bij ons in UtFehjk c vallen, zeker als er procentsgewijs te werk wordt geg61" dien aldus prof. De Jager. Bij het Utrechtse laboratorium ruimteonderzoek werken in totaal 90 mensen. fitting v rampza Dat die mensen wat presteren, bleek gisteren trouwerr .uw z nog eens zeer duidelijk bij de onthulling van de eerst misoog: sultaten van het onderzoek, dat wordt verricht met e| °P d Utrecht ontworpen spectrometer, die verschijnselen ifVan gebied van harde röntgenstraling op de zon in bej weergeeft. Het instrument tot dusver uniek in d^. ueg:n reld, en enkele jaren geleden door 'de meest ervaren r rikaanse specialisten zelfs nog als een „onmogelijkf omschreven bevindt zich aan boord van de grote rikaanse kunstmaan SMM (Solar Max), die op 14 fen van dit jaar in een baan om de aarde werd gebracht, e •over enkele jaren met behulp vian een Space Shuttl/". weer naar de aarde moet worden teruggehaald. öselsTtu- Met de Solar Max wordt vooral onderzoek verrichtr het ontstaan en de ontwikkeling van zogenaamde zf"® vlammen. Zo'n zonnevlam is een betrekkelijk kortst!®e ge, tien tot dertig minuten durende uitbarsting op dj*e_ vc waarbij een energie vrijkomt die zou kunnen wordeq geleken met die van vele duizenden waterstofboni Het is de taak van het Utrechtse instrument om die zj vlammen te registreren en in beeld te brengen, en h< paraat heeft de afgelopen maanden al meer dan keer de kans gekregen om dat ook daadwerkelijk teT^-,-lt-/ Eén van die vlammen deed zich voor op 30 april jon den en werd dan ook prompt The Queens Flame (K ginnevlam) genoemd. Deze vlam begon als een heldi U. bied bij de zonnerand. Dat gebied had een omvang va geveer 10.000 kilometer, terwijl de temperatuur cii) miljoen graden was. Een paar seconden later omatom -M» die kern een soort tong, die zich tot meer dan 30.000k meter voorbij de rand van de zon uitstrekte, en wi een temperatuur van ruim 12 miljoen graden werd a ten. Die tong was een magnetisch verschijnsel, en bej al voordat de snelle electronen van de kern er in j drongen. Maar pas toen dat laatste gebeurde, kon hij q röntgen worden gemeten. 1 J Magnetische bogen zouden volgens prof. De Jager alles een zeer belangrijke rol spelen, zoals onder bleek bij de grote zonnevlam van 21 mei jongstleden, "j*1' bij 6 uur na het ontstaan van die vlam nog steeds een "n me, boogvormige wolk met een temperatuur van 6,! joen graden kon worden gemeten op grote afstand vj zon. Over de zin en het nut van al deze onderzoekingen prof. De Jager: „Het gaat er vooral om dat we meer \Ponde krijgen in de wonderlijke wereld die ons omringt", r °P naast zei hij er persoonlijk van overtuigd te zijn, dat Ljg dering van de zon en de processen die zich daar afst van de mens zouden kunnen helpen bij het zoeken naaLjne e oplossing van de energieproblemen op aarde. b 8 8 waaru enkel leden werl chu, de o gebe Peyr die ti Onze kerk is een kerk in de catacomben geworden. Veel priesters hebben moe ten onderduiken. Dat zeg gen twee katholieke pries ters die jaren in Guatema la hebben gewerkt, maar onlangs het land moesten ontvluchten vanwege het geweld van het leger. Zij gebruiken de schuilna men Celso Garcia en José Gomez om te voorkomen, dat hun parochianen het slacht offer worden van repressail- les. De beide geestelijken ma ken samen met nog zestig priesters en vrouwelijke reli gieuzen deel uit van de „kerk in ballingschap" van Guate mala. Zij brengen een bezoek aan een aantal Europese lan den om de bloedige onder drukking van de arme bevol king door het bewind van ge neraal Lucas Garcia aan de kaak te stellen. Dagelijks worden lijken aan getroffen van vermoorde en gemartelde tegenstanders van het regime. Het geweld richt zich tegen de indianen de helft van de zeven mil joen zielen tellende, bevol king die van hun gronden verdreven moeten worden ten gunste van grootgrondbe zitters, generaals en multio- nationals, die mineralen uit de grond willen halen en te gen alle organisaties die op komen voor de rechten van de armsten in het land. Volgens pater Gomez leiden veel kerkelijke gemeen schappen nu een onder gronds bestaan. Met name in het nikkel- en olierijke El Quiche wordt de kerk, die daar consequent heeft geko zen voor de bevolking, zo on barmhartig vervolgd, dat bis schop Juan Gerardi in augus tus besloot zijn hele bisdom te „sluiten" en alle priesters en missionarissen te verzoe ken ergens anders te gaan werken. De officiële politieke opposi tie lijkt door moord en inti midatie volkomen onthalst. Pater Gomez: „Bij twee in vallen in vakbondsgebouwen zijn dit jaar vierenveertig vakbondsleiders ontvoerd. Sinds begin van dit jaar zijn voorts vijftig universiteitsdo centen en zeventien journa listen vermoord. Zelfs van de gematigde christen-democra tische partij werden in één maand drieëntwintig leiders vermoord. Legale oppositie bestaat niet meer. De bevol king heeft zich nu verenigd in massabewegingen als de FDCR (Frente Democratico contre la Repression) waarin bijna alle vooruitstrevende en democratische groeperin gen bijeen zijn gebracht. De boeren, van wie de meesten indianen zijn, hebben zich verenigd in de sterke bond CUC (Comité de Unidad Campesino). Zij zijn het die de uitspraak van de Latijnsa- merikaanse bisschoppencon ferentie van Puebla, dat de kerk een kerk van de armen is, in praktijk brengen." De twee priesters zijn teleur gesteld inde houding van Rome. Celso Garcia zegt: „Ik zou willen, dat paus Johan nes Paulus II ten aanzien van Guatemala net zo duidelijk was als in moraalkwesties". José Gomez toont zich niet optimistisch over een ge weldloze oplossing van de# problemen in zijn land. „Er zijn nu vier guerilla-organi- saties waarvan de belangrijk ste de EGP is. Het ziet er niet naar uit, dat er nog een ande re weg openstaat dan die van het geweld. Elke keer zien we dat de regering verder gaat in het geweld, dat aan het volk wordt opgedron gen." Hij is ook niet gerust op de rol die de Verenigde Staten zullen spelen: „We weten dat de oligarchie de campagne van Ronald Reagan met twee miljoen dollar heeft ge steund, omdat deze heeft ge zegd, dat het in Guatemala niet tot een herhaling van de gebeurtenissen in Nicaragua mag komen. Als het tot een al dan niet verkapt Amerikaans ingrijpen komt, voorspel ik een nog erger bloedbad." Beide priesters zijn blij met het Russell-tribunaal over de rechten van indianen volgen de week in Rotterdam. De regering van Guatemala zal daar worden aangeklaagd wegens de aanval op de Spaanse ambassade in janua ri, die aan negenendertig mensen het leven heeft ge kost. Het tribunaal zal vol gens hen een positief effect hebben op de strijd van de armsten in het land. lat zijn tdenis r idit gen m a ZWaa: lijn ver Volgens het Milanese blad „Epoca" heeft paus J°lfvfca^ Paulus II in een brief aan de geschorste Franse aa[ te™*" schop Lefèbvre geschreven, dat hij bereid is tot Y[trec~, ning op voorwaarde, dat Lefèbvre alle hervormingcr °P d€ het tweede Vaticaans concilie aanvaardt. r,de ai] i beroof De brief, ondertekend door kardinaal Seper, prefect 1 Le°Mo congregatie voor de geloofsleer, zegt ook, dat de paus d. 5 reid zou zijn om aan Lefèbvre en zijn volgelingen toe tj? a om de mis te vieren in de oude vorm van het concili Trente, de zogenaamde Tridentijnse mis. jbeschu Er is al sinds lang een eenzijdige briefwisseling gaan(Loor a{ fèbvre heeft al acht brieven geschreven, waarvan del Le 1 door het antwoord van de paus zou zijn gekruist. In dit, zou mgr. Lefèbvre zich bereid hebben verklaard te erkft dat de door hem verrichte priesterwijdingen niet volgefnjeuws kelijk recht zijn. Hij wil ook het tweede Vaticaans eoncl r kennen „in het licht van de traditie en zoals uitgelegPm het vaste kerkelijk leergezag". In een derde concessLst Lefèbvre, dat hij het concilie als zodanig nooit heeft orWsteiii Als tegenprestatie verlangt hij, volgens „Epoca" opl|n van zijn schorsing en de erkenning van de door hem geLe priesterbroederschap als „religieuze gemeenschap ^Lnareil pausleijk recht". [elopen Jen, gee ize ziel ide te n fdredac en juri( ttppe Bc I beschi kende (ad dagl omi 1 ges< ïstam sigi «rder ;eks a de me fel gedoct iert va In de Europese theologi sche opleidingen over heerst de intellectuele vor ming te veel. Dat gaat vaak ten koste van de gees telijke vorming, de ontwik keling in levensstijl en de reflectie op de maatschap pelijke situatie. Dat is rampzalig voor de kerkelij ke en maatschappelijke po sitie van de ambtsdrager, die een functionaris dreigt te worden van het kerke lijk systeem en een uitde- ler van informatie, in plaats van echt ingebed te zijn in het leven van de ge meente. Een vergadering van afge vaardigden van Europese kerken en theologische oplei dingen kwam tot deze bevin ding in het Oostdliitse Her- rnhut bij een bezinning op het theologisch onderwijs in Europa, belegd door de We reldraad van Kerken. Uit Nederland werd de consulta tie bijgewoond door vijf afge vaardigden. Als de theologie zich alleen maar intellectualistisch ont wikkelt, dreigen andere as pecten van de menselijke persoonlijkheid tekort te ko men. Vernieuwing van het theologisch onderwijs werd in Herrnhut niet alleen ge zocht in de richting van een grotere betrokkenheid op de werkelijkheid. Er werd ook om een veel vollediger vor ming gevraagd van allen die daarbij betrokken zijn. De collecte onder de Duitse katholieken voor de Sahel- gebieden in Afrika heeft ten minste drieëndertig miljoen gulden opgebracht. Dit heeft de voorzitter van de Westduitse bisschoppen conferentie, kardinaal J. Höffner, in München mee gedeeld. Volgens de kardi naal zou er niet zo veel zijn gegeven als de paus niet naar Duitsland was geko men. Hij zei dit tegen de achtergrond van de kritiek, die er in Duitsland is ge weest op de kosten van het pauselijk bezoek. De op- Korte metten brengst van de collecte gaat naar de paus, die het geld zal besteden voor de leniging van de noden in het Sahelgebied. Het sportstadion Illoshöhe in Osnabrück is voorlopig voor sportbeoefening gesloten. De 148.000 bezoekers, die op 16 november daar de eucharis tieviering van paus Johannes Paulus II hebben bijgewoond, hebben een schade veroor zaakt, die volgens de eerste schatting enkele honderddui zenden guldens bedraagt. De gereformeerde synode heeft drs. S. Schoon be noemd voor het werk van „Kerk en Israël". Drs. Schoon was sinds 1974 pre dikant van de christelijke nederzetting Nes Ammim in Israël. Hij heeft pas een rondreis door Amerika ge maakt om daar met succes te pleiten voor de zaak van Nes Ammim. Na een stu dieverlof van enkele maan den hoopt hij zich met zijn gezin in Nederland te vesti gen om zijn nieuwe taak op zich te nemen. Twee vertegenwoordigers van de Presbyteriaanse kerk in Rwanda, die door de gere formeerde kerken in Neder land wordt bijgestaan met geld en mankracht, bezoeken veertien dagen Nederland. Beiden werken onder meer een intensief programma af in het kader van „Zending in Nederland". Zij zullen ook enkele gereformeerde ge meenten bezoeken. 1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1980 | | pagina 12