Bijenkorf: afslanking
minder dramatisch
„Er was nooit
een zoon Henny van
prins Hendrik
FELLE AANVAL VAN
DEN DOOLAARD OP DE JONG:
KAMER WIJST WALLIS DE VRIES TERUG
Verplicht aannemen vrijwilligers
in gezinshulp afgewezen
etsontwerp
vdA: verplicht
yerleg over
erkgelegenheid
J
GEEN MEERDERHEID IN EERSTE KAMER
Wetsontwerp weggelopen kinderen dreigt te stranden
uueer
ouwaanpassingen voor gehandicapten worden expres vergeten
EN LAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 19 NOVEMBER 1980 PAGINA 13
(Van écn onzer redacteuren)
HAAG In zijn hoofdstuk over Francois
t Sant, waarin een buitenechtelijk kind
,rins Hendrik ten tonele wordt gevoerd, is
de Jong ernstig in de fout gegaan. Dit
udeert de schrijver A. den Doolaard na
,nderzoek van alle tot zijn beschikking
de bronnen. „Elisabeth le Hoi, denkbeeldi-
oeder van een denkbeeldig prinsenkind,
nooit bestaan".
Den Doolaard is deze vrouw ontsproten
ei brein van Van 't Sant. vermoedelijk uit
icht. In een vandaag verschenen boekje
den en de zaak-Van 't Sant", uitgegeven
Juerido) maakt de schrijver dr. De Jong het
t dat hij een uitermate fantastisch verhaal
■n man van zeer twijfelachtige reputatie voor
heeft aangenomen en daardoor een blaam
geworpen op prins Hendrik, koningin Wil-
ia en de familie Van Vredenburch. Den
ird spreekt dan ook van het „Santjong-ver-
treffende paragraaf staat in deel 9 van het
Icrijk der Nederlanden in de Tweede We-
rlog. De Jong wilde daarmee uitleggen hoe
•gelijk was dat een man, die zijn functie van
ommissaris van politie in Den Haag had
neerleggen, toch een groot aantal jaren de
uwelir.g bleef van koningin Wilhelmina. Na-
nam de vorstin Van 't Sant in persoon-
ienst tegen het toondertijd zeer royale salaris
vaalfduizend gulden per jaar. Dat was moge
dus De Jong, doordat de politiechef zijn baan
wijt geraakt in een (geslaagde) poging één
vele amoureuze escapades van de prins uit
iliciteit te houden.
laren overeind
lezen van dit relaas over „de dubieuze fi-
'rangois van 't Sant" gingen bij Den Dool-
aard, die in de oorlog een collega was van De Jong
bij Radio Oranje, de „nekharen overeind". Kenne
lijk met steun van jhr. Henri van Vredenburch, die
de 47.000 gulden moest fourneren, waarmee Elisa
beth le Roi" moest worden afgekocht, heeft Den
Doolaard de hele affaire nog eens grondig doorge
spit. Alle materiaal wijst volgens hem slechts één
richting uit: Van 't Sant heeft de familie-Van Vre
denburch uitgekozen als doelwit voor oplichting.
Volgens De Jong had de vader van Henri, jhr. <J.
van Vredenburch, om prins Hendrik te dekken het
vaderschap erkend van „Henny le Roi". Na de
dood van de jonkheer zou „Elisabeth" hebben ge
dreigd tijdens de begrafenis voor een schandaal te
zorgen, hetgeen volgens Van 't Sant alleen met
veel geld te voorkomen was.
Opmerkelijk is dat Den Doolaard allerlei feiten
heeft achterhaald, die De Jong of niet wist of niet
nodig vond te vermelden. Zo werd de dure Haagse
villa „Windekind" van Van 't Sant niet gebouwd
in het midden van de jaren twintig, zoals De Jong
zegt. De grond voor het huis aan de Nieuwe Par
klaan werd aangekocht op 13 september 1927, vier
dagen nadat de hoofdcommissaris van de familie-
Van Vredenburch veertigduizend gulden had ge
toucheerd, en de eerste steen werd gelegd op 1
april van het jaar daarop. Grond noch huis waren
belast met hypotheek, evenmin Van 't Sants eerste
huis. „Van zijn traktement (10.000 gulden per jaar)
had hij geen twee huizen kunnen bekostigen, die
samen minstens een ton waard waren aldus Den
Doolaard.
Ook heeft hij een getuige opgespoord, een vroegere
ondergeschikte van de hoofdcommissaris, die mee
ging naar Brussel om „Elisbeth le Roi" af te kopen.
Deze vertelt dat hij en Van 't Sant die bewuste dag
(10 september 1927) eigenlijk niets anders gedaan
hebben dan rondhangen in hotel Metropole. „Er
was geen conferentie. Er was geen Elisabeth le
Roi, er is volgens mij nooit een Elisabeth le Roi ge
weest. Toen ik 's avonds thuis kwam, heb ik mijn
vrouw het verhaal gedaan en gezegd dat ik mij
misbruikt voelde. Ik had als stroman gediend in
een duistere zaak", aldus de getuige.
Onverkwikkelijk
Onverkwikkelijk vindt Den Doolaard dat De Jong
koningin Wilhelmina, al is het dan wellicht niet
bewust, in een heel vreemd daglicht stelt. In het
boek suggereert de geschiedschrijver dat de konin
gin op de hoogte was van alle misdrijven, die Van
't Sant in deze affaire heeft gepleegd (bewezen:
meineed, misleiding en bedrog, schending van
ambtseed, en valsheid in geschrifte) en hem deson
danks aan haar zijde handhaafde. Volgens Den
Doolaard was dat laatste veeleer het gevolg van
het feit dat Van 't Sant zich onmisbaar had ge
maakt. Hij was immers speciaal aangetrokken om
de chantages, waaraan prins Hendrik bloot stond,
discreet af te wikkelen.
Den Doolaard meent te hebben aangetoond dat
Francois van 't Sant met zijn „werkelijk gecompli
ceerd karakter" voor De Jong een „gladde metalen
deur" is gebleven, waarvan hij onmogelijk „het
sleutelgat" kon vinden. „Ook daarom kan de para
graaf over Van 't Sant niet gelden als wetenschap
pelijk verantwoorde geschiedschrijving".
RIK IN 't HOTIT
onze parlementaire reda-
tie)
HAAG Nog
het kabinet de aan-
ndigde wettelijke
irbouwing van ar-
splaatsenovereen-
sten bij de Tweede
ter heeft ingediend
ie fractie van de
gisteren met een
i wetsontwerp geko-
dat het overleg tus-
werkgevers en
lemers over werk-
;enheid regelt, zo-
afzonderlijke on-
imingen als in be*
itakken.
lamste pijler waarop
tegeling steunt is de ver-
':~g voor ondernemers de
eging desgevraagd alle
latie te verschaffen over
dien en zeilen van de on-
eming en de perspectie-
voor de werkgelegenheid,
ndiener van het voorstel,
PvdA-Tweede Kamerlid
der Doef, wil het nog
het kerstreces behandeld
hebben, zodat het op 1 januari
wetskracht krijgt. Het wets
ontwerp moet gezien worden
tegen de achtergrond van de
nieuwe loonmaatregel, waar
door de loonsomstijging 2,5
procent lager zal uitvallen dan
was geraamd. Wil de vakbe
weging een vinger in de pap
hebben als het gaat om de be
steding van dat geld ten be
hoeve van uitbreiding van
werkgelegenheid, dan zal
daartoe een wettelijk kader
moeten worden geschapen.
Vanwege de verschillen die
zich daarbij voordoen tussen
ondernemingen en bedrijfstak
ken, moet de mogelijkheid ge
opend worden tot afzonderlij
ke gesprekken en afspraken
over dit vraagstuk. Omdat de
PvdA de indruk heeft dat het
kabinet wil volstaan met een
wettelijk kader voor werkge-
legenheidsafspraken op cen
traal niveau en in dat kader
geen informatieplicht voor on
dernemingen is te verwachten,
heeft zij een eigen wetsont
werp ingediend. Van der Doef
noemde de kans dat de voor
stellen waar het kabinet zelf
mee komt door de Kamer te
wijzigen zijn vrijwel nul.
trok een groep gezinsverzorgsters op naar het Binnen
hof om teaen die bezuiniainaen te protesteren.
DEN HAAG De
Tweede Kamer heeft
staatssecretaris Wallis
de Vries van CRM giste
ren met het aannemen
van twee moties duide
lijk gemaakt dat zij het
niet eens is met de ma
nier waarop hij wil be
snoeien op de gezins
hulp. De verplichting
voor de instellingen om
15 procent van het perso
neel uit goedkopere vrij
willigers te laten be
staan (de alphahulpver-
lening) moet ongedaan
worden gemaakt, vindt
de Kamer.
De instellingen moeten zelf
kunnen beslissen, hoeveel vrij
willigers zij willen aanstellen,
vinden alle fracties op die van
VVD en SGP na. In de bewus
te motie van het CDA-kamer-
lid Andela werd de staatsse
cretaris 'gevraagd om met de
Centrale Raad voor de Gezins
verzorging overleg te plegen
hoe de 63 miljoen ombuigin
gen in de gezinshulp dan wel
moeten worden ingevuld. Het
verplicht opleggen van de alp-
hahulpverlening is volgens
Andela onmogelijk: „De beoor
deling moet bij die instellingen
zelf liggen". Een motie van het
PvdA-kamerlid Langendijk-
De Jong, waarin de ombuigin
gen werden verworpen, haal
de geen meerderheid. Het
CDA vindt namelijk dat de
ombuigingsoperatie wél moet
doorgaan, maar dat het niet
ten koste mag gaan van de
kwaliteit in de gezinszorg.
Onenigheid was er ook over
het zogenaamde retributiesys
teem, de eigen bijdrage die
men voor gezinshulp moet be
talen. CDA en oppositie von
den dat het huidige bereke
ningssysteem van de eigen bij
drage naar maanddraagkracht
onbegrijpelijk is en vele klach
ten oplevert. Tegen de zin van
de VVD-fractie en haar staats
secretaris in besloot de Kamer
dat overgeschakeld moet wor
den naar het zogenaamde
weeksysteem, dat veel minder
problemen oplevert. Langen-
dijk-De Jong daarover: De
staatssecretaris heeft vier jaar
de tijd gehad om iets aan de
klachten te doen, maar er is
niets veranderd. De invoering
van dit systeem gaat volgens
Wallis vier miljoen extra, of
wel het inleveren van hulpu
ren en formatieplaatsen, kos
ten. Volgens de Kamer kost
het maar drie miljoen en die
moeten toch ergens vandaan
gehaald kunnen worden.
Tijdens het overleg in de Ka
mer protesteerden op het Bin
nenhof de landelijke actie
groep Gezinsverzorging en de
federatie ABVA/KABO tegen
de voorgenomen bezuinigin
gen. De alpha-hulp (onge
schoolde gezinsverzorgsters)
komen zonder verdere bege
leiding direct in dienst van de
betrokken hulpbehoevenden.
„In de sector gezinsverzorging
werken 90.000 mensen, van
wie er 60.000 als parttime ge
zinsverzorgster werken. Per
jaar zullen daar 15.000 alpha-
hulpen bijkomen", zo zei de
heer Gerards, woordvoerder
van de Federatie, gisteren.
„De overheid gebruikt een gat
in de sociale wetgeving om te
bezuinigen. Juist een zwakke
groep vrouwen die willen
werken wordt pensioenpremie
afgenomen, want zij krijgen
als parttimer van CRM geen
pensioentoeslag. Als alpha-
hulp vallen ze buiten de socia
le wetgeving en zijn zo goed
als rechteloos", aldus de
woordvoerder, die eraan toe
voegde dat invoering van de
voorgenomen bezuinigingen
„het op onverantwoorde wijze
terugdraaien van de sociale
voorzieningenklok" zou bete
kenen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het initiatief-wetsontwerp
van de PvdA-Tweede Kamerleden Haas-
Berger en Roethof over de hulpverlening
aan van huis wegelopen minderjarige kin
deren dreigt in de Eerste Kamer te sneuve
len. Alleen PvdA, D'66 en PSP steunen het
ontwerp. De VVD is het in hoofdlijnen wel
met het ontwerp eens, maar eist dat de in
dieners het stuk op een klein onderdeel ver
duidelijken. Gebeurt dat niet, dan zal de
geschiédt. Lang is in de Tweede Kamer gede- men als een verduidelijking wordt aangebracht
batteerd over de vraag: wat is zorgvuldige in de bepaling over het inlichten van de ouders
hulpverlening? Door het aannemen van twee of verzorgers van een weggelopen kind. Aange-
iet het r
VVD tegenstemmen. Haas-Berger en Roet
hof lijken echter niet tot een wijziging be
reid te zijn. Het is sinds eind 1976 (abortus) r-vo -
niet meer voorgekomen, dat de Eerste Ka- wijzigingsvoorstellen werd het ontwerp door de zien de Eerste Kamer niet
mer een wetsontwerp afwijst.
Volgens het wetsontwerp van Haas-Berger en
Roethof is opvang van en hulpverlening aan
van huis weggelopen minderjarigen niet straf
baar als de hulpverlening op zorgvuldige wijze
t recht van amen-
Tweede^Kamer aangevuld en vervolgens aan- dement (wijziging van een wetsontwerp) heeft,
vaard. Bij de behandeling in de Eerste Kamer zullen de indieners uit eigen beweging met een
bleek gisteren dat de meerderheid van de Se- wijziging moeten komen. Daarna moet het ont-
naat de eisen van zorgvuldigheid nog steeds werp opnieuw naar de Tweede Kamer. Me-
niet duidelijk genoeg vindt. CDA, SGP en GPV vrouw Haas-Berger en de heer Roethof hebben
uitten grote bezwaren tege,n het ontwerp. De tot 2 december bedenktijd gevraagd.
VVD toonde zich echter bereid, vóór te stem-
AMSTERDAM Alge
meen directeur I. Sam-
ren van De Bijenkorf
heeft gisteren ten stellig
ste ontkend dat dit be
drijf in grote financiële
moeilijkheden verkeert,
tiet bericht van de dien
stenbonden FNV dat er
binnenkort 300 arbeids
plaatsen moeten ver
dwijnen, is volgens hem
volstrekt uit de lucht ge
grepen.
De Bijenkorf is een werkmaat-
schappij van de Koninklijke
Bijenkorf Beheer, een concern
waartoe ook de Maxis- en
Hema-warenhuizen behoren.
Behalve in Den Haag, zijn "er
Bijenkorven in Rotterdam,
Amsterdam, Eindhoven en
Arnhem. Er werken 2400
mensen. Bestuurder Lex Dors
van de dienstenbonden FNV
zei gisteren dat de Beijenkorf
al geruime tijd in de zorgen
zit. Hij wees erop dat de afge
lopen tweeënhalf jaar al circa
600 arbeidsplaatsen zijn ver
dwenen en dat het organisatie
bureau McKinsey voorstellen
voorbereidt om binnenkort
met name de stafafdeling dras
tisch in te krimpen. Directeur
Samren hierover: „Er is spra
ke van de laatste fase van een
strategische heroriëntatie die
reeds drie jaren geleden is
aangevat. We zijn nu zover dat
McKinsey samen met onze ei
gen managers de staf- en hulp
diensten analyseert. Pas in
maart volgend jaar zal deze
analyse zijn afgerond en kan
de uitkomst worden bekend
gemaakt. Mijn persoonlijke
schatting is dat met de afslan
king ongeveer 150 manjaren
zullen zijn gemoeid".
Op de stelling van bondsbe-
stuurder Lex Dors dat de Bij
enkorf miljoenenverliezen
WISSELVALLIG
DE BILT-KNMI - Na het weg
trekken van een stormdepres-
sie van de Noord- naar de
Oostzée bevonden we ons van
morgen nog in een gebied met
opklaringen en minder wind.
In de noordelijke provincies
kwamen toen nog wat buien
lijdt, weigerde Samren in te voor. Toch blijft het wisselval-
gaan: „Ik wil, terwijl het boek- lig, want morgen zal het weer
jaar loopt, niets zeggen over in ons land opnieuw onder in-
winsten of rendement. Wel j vloed staan van een depressie,
kan ik zeggen dat de waren- i die tussen IJsland en Schot-
huisomzet op het ogenblik bo- land oostwaarts koerst. Er
ven die ven vorig jaar ligt", i wordt veel wind verwacht en
Bestuurder Dors vreest dat de enige tijd regen. Door depres-
Bijenkorf door verminderde sie-activiteit is de koude lucht
Max. temp.: omstreeks 12 gra
den
Kans op een geheel droog et
maal 40 procent
Weersgesteldheid van gisteren
Weer Mas Min Neer-
temp temp stag
Amsterdam zw.bew. 11 7 1
De Bilt l.bew. 11 4 1
Deelen l.bew. 13 3 1
Eelde regenb. 10 4 6
Eindhoven zw.bew. 11 4 2
Den Helder l.bew. 9 5 7
Lh. R'dam zw.bew. 11 6 0
Twente regenb. 10 5 8
Vlisslngen zw.bew. 9 6 0.4
Z.-Limburg zw.bew. 12 4 0.5
Athene zw.bew. 22 14 O-
Barcelona l.bew. 19 7 0
Berlijn h.bew. 14 5 2
Bordeaux mist 15 7 4
Brussel h.bew. 11 3 0.3
Kopenhagen regenb.
service en een minder exclu
sief assortiment afglijdt naar
het niveau van V. en D. Om
dat er „voor twee V. D.'s
geen plaats is in Nederland'
zou de totale ondergang van
in een groot deel van Europa
teruggedrongen. Alleen in
Noorwegen, Zweden en Fin
land komt nog vorst voor, in
Noord-Scandinavie vriest het
ook overdag plaatselijk streng.
de Bijenkorf dreigen. Com- Vooruitzichten voor vrijdag: Par^s
1 -2 0.5
mentaar van Samren: „Die
meneer Dors weet niet waaro
ver hij praat".
[ECHT Het „vergeten" van bouwa^n-
togen voor gehandicapten is niet een
stie van „niet weten", maar komt voort
vrees voor de financiële consequenties
rees voor het feit dat gehandicapten het
'lijf van niet-gehandicapten beïnvloe-
Daarom moeten de tegenwoordige
"tosten die in de bouw ontstaan door
•singen voor gehandicapten, voortaan
akelijke kosten" genoemd worden,
'oorschriften moeten een algehele
bruikbaarheid eisen, net zoals dit geldt voor
brandweervoorschriften.
Dit heeft de heer H. Steenaert, landelijk secre
taris van de Stichting Centraal Overleg Provin
ciale Revalidatie Stichtingen Vandaag gezegd
op de door de ANWB in Utrecht georganiseer
de Recreatiestudiedag 1980. De studiedag is geo
pend door staatssecretaris G. Wallis de Vries
die met zijn medelingen over bosaanleg in de
Randstad (zoals vermeld op de voorpagina van
deze krant), ondermeer aansloot bij het tweede
deel van de studiedag: „Verblijfsreereatie waar
gaan we naar toe?".
ïn het kader van het eerste studiedaggedeelte,
„Recreatie en lichamelijk gehandicapten", stel
de de heer Steenaert de oprichting voor van
een vervoersdienst die via een centraal tele
foonnummer dag en nacht bereikbaar is, vom
zwaar lichamelijk gehandicapten met aangepas
te busjes te vervoeren. De voorzitter benadruk
te dat van de 2700 camping- en bqngalowbe-
drijven in ons land, slechts een 40-tal beschikt
over aangepaste voorzieningen.
De voorzitter van de Nederlandse Gehandicap
ten Raad, de heer A. van Beek, verwierp het
idee dat aangepaste ruimten exclusief voor ge
handicapten moeten zijn. „Die ruimten moeten
ook voor niet-gehandicapten beschikbaar zijn,
opdat de gehandicapte zich geen bevoorrecht
buitenbeentje gaat voelen".
aanhoudend wisselvallig en
vrij zacht.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor vrijdag:
Aantal uren zon: 0 tot 4
Min. temp.: omstreeks 8 gra
den
Casablanca h.bew.
Istanboel mist
Las Palmas h.bew.
Forse daling op
hypotheekmarkt
DEN HAAG Het bedrag
aan nieuwe hypotheken in
het derde kwartaal van 1980
is met 23 gedaald ten op
zichte van vorig jaar. De ci>
fers van het CBS heeft het
ministerie van economische
zaken gisteren bekendge
maakt.
In juli, augustus en september
van dit jaar werd voor 12,3
miliard gulden aan nieuwe hy
potheken ingeschreven; vorig
jaar was dat voor zestien mil
jard. Niet alleen het aantal
qieuwe hypotheken is vermin
derd, ook het gemiddelde be
drag per hypotheek is van
173.000 gedaald tot 160.000.
De daling in de wo
theken is sterker
23 namelijk 27 9
woninghypo-
r gedaald dan
