Seth met zijn teksten
terug naar de bron
„Kenmerk" over illegale
Turkse confectiebedrijfjes
Sport op radio
TELEVISIE DONDERDi
RADIO VANAVOND
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 12 NOVEMBER 1980 PAGIN
Dimitri
De gemiddelde kijker heeft
veel op het hart. Als één
omroep daar intussen van
overtuigd raakte, dan wel
de VARA. Binnen weinig
dagen na het instellen van
een klachtentelefoon door
Sonja Barend, stonden er al
drieduizend gesproken grie
ven op het bandapparaat.
Grieven in plaats van brie
ven. Zeg niet, dat de VARA
dit aan zichzelf te wijten
heeft, want andere omroe
pen zouden er zeker zo be
kaaid afkomen. Het gaat er
niet om, dat de klagers" al
tijd gelijk hebben, wel dat
een omroep, die in een pre
cair onderwerp de nek
durft uit te steken, onmid
dellijk de wind van voren
krijgt. Nu weer de NOS en
de KRO. In Brandpunt
werd het verschijnsel pros
titutie onder de loep geno
men met daarin het vaker
gehoorde argument dat het
eigenlijk om sociaal werk
gaat. De eerste brief bleef
bij de KRO niet lang uit.
Sociaal werk? Deze vergelij
king duidt op een aanzien
lijke geringschatting van al
diegenen die tegen een nor
maal salaris dan wel vrij
willig uit roeping in de
weer zijn voor het welzijn
van eenzamen. Zouden de
sociaalgevoelige vrouwen-
in-het-leven om voor de
term sociaal werkster in
aanmerking te komen er
niet beter aan doen zich te
mengen onder die eenza
men, onder wie veel bejaar
de en verlaten vrouwen, zo
luidde de vraag in het
schrijven aan de KRO. Een
klacht van geheel andere
aqrd zou verder wel eens
terecht kunnen komen bij
de NOS, die verleden week
het toneelstuk „Mensch
durf te leven" uitzond over
de tragische moord/zelf
moord van. de cabaretier Pi-
suisse, Jenny Gilliams en
Tjakko Kuiper. Gerben
Hellinga schreef de tekst.
Hem was bekend, dat Pi-
suisse bekend stond als een
vloekbeest, ongeveer op de
manier waarop het Simplis-
ties Verbond er ook niet
vrij van is. Dus vlogen de
knetters door de zaal tijdens
de voorstellingen in
schouwburgen. Men moet
een schrijver zijn zwakhe
den vergeven, want het
sterkste punt in zijn voor
stelling leverde dat niet op.
Hem staan als schrijver an
dere middelen ten dienste,
literaire zowel als psycholo
gische, om duidelijk te ma
ken, dat er vaak in Pisuisse
een innerlijke woede heer
ste die hem .tot tieren
bracht. Daar bestaan andere
woorden voor dan Hellinga
in navolging van Pisuisse
bezigde. Daar moet-ie bijv.
Shakespeare nog maar eens
op nalezen, die in de don
kerste diepten van mensen
dook, de soms onpeilbare
woede en doodsdrift in hen
aan de oppervlakte bracht
zonder gebruik te maken
van krachttermen. Maar
goed, moet dat toch, dan
komt dat in een zaal toch
draaglijker over dan op de
tv. En daar had Dimitri
Frenkel Frank aan moeten
denken, die de tv-regie van
die „Mensch" deed. Hij
haalde in zijn tv-bewerking
dit stuk al tendele uit de
zaal, bijv. in het begin waar
hij de moord op het Amster
damse Rembrandtplein
filmde. Een juiste ingreep,
omdat het scherm de moge
lijkheid biedt door het kie
zen van lokaties een grotere
werkelijkheidswaarde te
bereiken. Een soortgelijke
ingreep had hij ook op de
tekst kunnen toepassen,
daar waar het om het tieren
van Pisuisse ging. Dat leent
zich moeilijk voor vrij toe
gankelijke huiskamers,
waar alle leeftijden huizen.
Nog los van de constatering,
dat krachttermen in de
huiskamer ontiegelijk veel
scherper overkomen dan
waar ook prijsgegeven. Op
deze regiematige beoorde
lingsfout had de NOS Dimi
tri moeten wijzen. Maar
hiervoor een klachtentele
foon instellen kan natuur
lijk even nuttig en klanten
bindend werken. En dan
natuurlijk niet met de be
doeling om de geschokte
kijker eens uitvoerig uit te
laten razen, want ook die
moet zich in zijn uitingen
weten te matigen. Pisuisse,
Gerben en Dimitri hebben
ons al geleerd hoe gemak
kelijk het uit de hand kan
lopen. En je mag natuurlijk
niet met gelijke munt terug
betalen, hoewel, als het in
de kamers van de directeu
ren eens net zo hard davert
als in de huiskamer, mis
schien dat het helpt.
Lucy
Lücy Steymel en de groep
The Familee, Ben Cramer,
Oscar Harris en Marietje
Songfestival. Dit zal gehou
den worden in het Rotter
damse Zuidpleintheater en
de tv verzorgt een recht
streekse uitzending. Elke
vocalist of groep zingt twee
liedjes, zodat men een pro
gramma van tien stuks
krijgt voorgeschoteld. Amu
sementsdeskundigen van de
verschillende omroepen
zullen zich buigen over het
winnende liedje. Iedereen
mag liedjes inzenden, al of
niet op het lijf of de stem
geschreven van genoemde
artiesten. Ze moeten wel
binnen zijn voor 7 januari
en er moet een bandopname
worden bijgevoegd. Alleen
Nederlandse teksten wor
den aanvaard. Een en ander
dient te geschieden onder
motto en op het adres van
mevr. N. Seggers, Songfesti
val Productie NOS, Postbus
10, 1200 JB, Hilversum.
Daar kan men ook verdere
informatie verkrijgen. In
een aparte gesloten envelop
moeten titel, naam en motto
gezonden worden naar no
taris J. Lijdsman, Emma-
straat 19, 1211 NE, Hilver
sum. En wie zijn spulletjes
na afloop ook weer terug
wil hebben moet de nodige
porto bijsluiten.
Leon
Laat me niet op mijn eentje
tegen mijn twijfels vechten
- op zijn Engels: don't leave
me fighting the doubt -
zingt Leon Haines op de pas
gereed gekomen elpee van
zijn hand en van zijn band,
die hij manmoedig en
voortvarend uit de rijke
Limburgse lös heeft ge
stampt. Leon vormt met die
groep een van de weinige
Nederlandse bands, die snel
doorstieten naar de top. Met
zijn eerste titel op single be
landde Leon gelijk al in de
tipparade van de Top 40,
meldend uit de grond van
zijn hart: „I wanna see you
now". Waarbij hij zelf hart
verscheurend op de snaren
te keer ging. De cadans
daarvan voegde zich bij de
vocale klop van zijn bloed,
dat stroomt waar het niet
gaan kan. Want zo zijn die
zangers wel.
AMSTERDAM - Domineeszoon
Seth Gaaikema zal net als zijn va
der altijd een man van het woord
blijven, ook al bedienen beiden
zich van de theatrale mogelijkhe
den, die de kansel c.q. de planken
bieden. Bewijs daarvoor leveren
niet alleen zijn optredens, die over
het algemeen in de sfeer van het
woordspel zich afspelen, maar nu
ook zijn boekje „Terug naar de
bron", waarvan hij juist vanmid
dag in Amsterdam het eerste
exemplaar kreeg aangereikt.
Dit boek bevat alle teksten die hij
voor zichzelf schreef tussen 1958,
toen hij begon, en 1980 met zijn show
„Seth nu", waarmee hij op Kerstmis
ook iets gaat doen op Veronica-tv.
Via zijn boek kan men terug naar
„Avondje Nederlands", „Kom kom
tut tut ho ho" en „Tien miljoen gebo
den", met telkens een theatraal en
belerend raamwerk, het vervoerende
verband waarbinnen zijn teksten zijn
gevat, kortom terug naar de bron,
naar de borst van zijn moedertaal.
Ook komt men de schrijfsels tegen
waarmee hij anderen bediende, zoals
Lia Dorana en Wim Kan. Die laatste
werd'in het verleden trouwens zijn
grote inspirator, aan wie Seth teksten
ter beoordeling toezond, waarna hij
ook zijn opwachting maakte in huize
Kan. Waarna op zijn beurt Kan, het
talent van Seth onderkennend, om
meer vroeg, zoals „Tijdsbeeld", dat
Kan gebruikte in 1958 in zijn oude
jaarsconference. Seth schreef daarin
en Kan sprak: „Es even kijken of
we er allemaal nog zijn even de
neuzen tellen 1st Deutschland da?
Jawohl en Indonesië is tien jaar
moet nu maar es naar school het
neuzenbeeld is enigszins veranderd
met de Gaulle".
Niet vindt men in dit boek de verta
ling, die Seth destijds maakte van de
musical „My fair lady" en waarvan
half Nederland nog weet: „Het
Spaanse graan heeft de orkaan door
staan". Met dit stuk werk was het dat
Seth, toen nog als student Neder
lands, in ons land zijn naam plaatste
als woordkunstenaar, taaiartiest zo
men wil, die ook nog wat innerlijke
boodschap had over te brengen. Niet
zwaarwichtig, maar ludiek, zoals dat
toen nog heette en dat we bijv. tegen
komen in het kruimelvers: „Wat va
der zei was zinnig dat respecteerde
ik zeer wat moeder deed was innig
een letter minder maar veel meer".
Dit soort dingen is typerend voor
Seth. En dat heeft tot gevolg, dat het
lezen van dit boek van hem boeien
der overkomt dan hem bezig te zien
in de zaal. Niet voor niets ging hij
met zijn shows in het Duits volkomen
de mist in. Waar Herman van Veen
met vage teksten zijn Duitse gehoor
in trance bracht, in zijn optreden in
spon, omdat er een zeker fluïdum
van deze man uitgaat, daar bleef Seth
steken in Duitse taalproblemen, zon
der iets van invoeling te kunnen be
reiken.
Seth weet van zichzelf, dat hij niet
een uitgesproken theatertalent bezit.
Hij schrijft liever, stort zich op het
Seth Gaaikema, meer een kunstenaar van het woord dan een van het theater.
taalspel en aangezien hij ook tumultueus van
de tongriem is gesneden, introduceerde hij
zichzelf al eens op een oudejaarsavond in het
Amsterdamse Concertgebouw als een spre-
kerd: „Wat een sprekerd is die man....", zong
half Nederland met hem mee. Maar toen hij
jaren later in zijn „Elf verdwazingen" de
showeske kant niet wenste te schuwen,
huurde hij daarvoor de muzikale clown
Rexis in. Die moest gaande maken waar de
ster van Seth bleef stille staan. Later deed
hij iets dergelijks nog eens dunrietjes over in
zijn musical „Swingpop", die niet slecht in
elkaar stak, maar meer uit woorden dan uit
sfeer was opgebouwd en daardoor als thea-
tergebeuren niet lang bleef hangen. Gevolg
ook van het feit, dat zijn woordvondsten c.q.
woordgrappeni soms teveel denkwerk ver
gen.
Dit laatste probleem doet zich niet voor bij
het lezen van zijn teksten. Dit maakt dit
boek tot een luchtig leeswerk, waaruit tussen
de regels door puntigheden vallen op te pik
ken bovendien, al was het maar omtrent zijn
persoonlijke stijl en levensinstelling: „Nog
geen vrouw en kinderen eerst nog wat
vlinderen voor poen nog niet modderen
eerst nog wat flodderen m'n ziel met de
dagelijkse sleur nog niet bezwadderen
fladderen".
TON OLIEMULLER
Centraal in de aflevering
van de informatierubriek
„Kenmerk" van vanavond
staan de illegale confectiebe
drijven in Amsterdam. Tot
nu toe is over de aantallen
van deze bedrijven, die me
rendeels in handen zijn van
in Nederland verblijvende
Turken, nog nooit gepubli
ceerd. „Kenmerk", die er na
twee maanden onderzoek in
slaagde een aantal van die
ateliers te filmen én enkele
sleutelfiguren in deze bran
che te spreken, zal echter
met die cijfers komen. Met
deze film wil het redactie
team van Kenmerk aange
ven, dat er een stukje „lage
lonenland" binnen Neder
land is komen te liggen.
Volgens gegevens van de
vreemdelingenpolitie, konfec-
tiewergevers, vakbond- en be
drijfsvereniging valt het in
Amsterdam nogal mee met de
legale en illegale Turkse con
fectiebedrijfjes. Het redactie
team van Kenmerk toont ech
ter met deze film aan, dat een
aantal handig ingestelde Am
sterdammers in deze branche
uitstekend zaken doet. Dat
blijkt o.a. uit de verkoopcijfers
van industriële naaimachines,
die bovendien hele andere
aantallen aangeven dan de lut
tele bedrijfjes die officieel te
boek staan, namelijk vele tien
tallen. De werkomstandighe
den in deze ateliers zijn bijzon
der slecht. De 45-urige werk
week is een lachertje, hele fa
milies, inclusief kinderen,
moeten meewerken om aan de
met Nederlanders aangegane
verplichtingen te voldoen
gewerkt door de lage inkoop
prijzen die winkelbedrijven,
groothandel en marktkooplui
bedingen. Door hun illegale
status kunnen de kleine Turk
se ondernemers geen vuist
maken en concurreren zij el
kaar de afgrond in.
Ned. II 19.25 uur.
Van gewest
tot gewest
Deze keer o.m. aandacht voor
hou i
het lJ
scherm
in het
oog
Taxi
De Sunshine Cab Company
geeft aan een produktiemaat-
schappij, die een film over
taxichauffeurs wil maken, toe
stemming hen te interviewen.
Pas als alles achter de rug is,
beseffen zij bij de neus geno-
Ned. II I
zijn.
Stanley Kubrick tijdens de opnamen van zijn nieuwste Suriname
film „The Shining".
een leerlingenbouwplaats in
Zoetermeer, het parodistische
trio „De Globbetrotters" uit
Heerlen en scheepswerf „De
Hoop" in Workum.
Ned. I 18.59 uur.
Cinevisie
Deze filmrubriek is ditmaal
gewijd aan de Amerikaanse
regisseur Stanley Kubrick en
diens nieuwste film „The Shi-
Ned. I 20.00 uur.
Een alledaags
verhaal
Hongaars-Duitse tv-film naar
een novelle van György Sós,
waarin een oude man, Janos,
zijn moeizame tocht langs al
lerlei instanties en bevoegde
autoriteiten begint om de wens
van zijn ongeneeslijk zieke le
vensgezellin Bora te kunnen
vervullen. Bora wil met Janos
trouwen, maar deze is wettig
getrouwd met Rosika die nog
Sport
In deze aflevering aandacht
voor de open Nederlandse ten
niskampioenschappen voor da
mes in Amsterdam, alsmede
samenvattingen voetbal.
Ned. 1 22.40 uur. NeTi/zi
Dubbelleven
Wim Neijman praat ook deze "fotclcll
keer met jongeren uit minder
heidsgroeperingen binnen
onze samenleving over hun
eerste ervaringen in Neder
land.
Ned. II 18.59 uur.
Eerste aflevering van de twee
delige documentaire over Su
riname, vijf jaar na de onaf-
Gevariëerd programma wa;
in ditmaal de invloed van
informatie-industrie op or
samenleving centraal staat.
Ned. II 21.25 uur.
HILVERSUM Het Neder
lands voetbal-elftal speelt als
voorbereiding op de komende
belangrijke wedstrijd tegen
België in het kader van de
voorronde voor het wereld
kampioenschap een oefenwed
strijd tegen het Duitse Ale-
mannia Aachen in het Tivoli-
stadion te Aken. Het NOS-
sportprogramma „Langs de
Lijn" zal vanavond, Hilver
sum 2, van 20.02-23.00 uur flit
sen van de wedstrijd en nabe
schouwingen laten horen. Ver
slaggevers zijn Eddy Poel-
mann en Theo Koomen.
Verder is Evert ten Napel aan
wezig in Volendam waar de
interland voetbalwedstrijd tus
sen Nederland en Spanje voor
ploegen onder 21 jaar gespeeld
wordt. Deze wedstrijd telt mee
in de voorronde voor het Eu
ropees Kampioenschap voor
jeugdelftallen.
De tafeltennissers spelen een
interland in de derde ronde
voor de Europese competitie in
de eerste divisie tegen Grie
kenland in de Dordtse sport
hal Wielwijk. Ted van
Meer brengt er verslag
uit. Tot slot in „Langs de Lijn"
de paardekoersen van Noot
dorp en Wolvega en aandacht
voor de NOS-visparade over
de maand september.
NEDERLAND 1
NOS
18.25 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Sesamstraat
18.45 Trekking Staatsloterij
18.50 Toeristische Tips
18.55 Journaal
18.59 Van Gewest tot Gewest
19.50 Politieke Partijen: G.P.V.
20.00 Cinevisie
20.20 Een alledaags verhaal,
tv-film
21,37 Journaal
21.55 Den Haag Vandaag
22.10 Panoramiek
22.40Studio Sport
23.10 Journaal
23.15 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND2
TELEAC
18.25 Engels voor
beginners (6 en 7)
NOS
18.55 Journaal
IKON
18.59 Dubbel-Leven (2)
19.25 Kenmerk
NOS
20.00 Journaal
SOCUTERA
20.27 Nationaal Fonds Sport
Gehandicapten 5855
VOO
20.32 Taxi
21.00 Vijfjaar
onafhankelijkheid^),
documentaire
21.25 Veronica totaal
aflevering 2
TELEAC
23.02 Geschiedenis van de
fotografie
(6)
NOS
23.37 Journaal
23.42 Nieuws voor doven en
slechthorenden
DUITSLAND 1
(Reg. progr. NDR: 18.00
progr. 18.30 Act. 1:.45 Kink
19.15 Act. 19.45 Kor
gaz. 22.30-23.00 Journ.
23.00 Filmreport. 00.05 J
BELGIE NED. 1
18.15 Poppenfllmserie. 18.201
Smith and Jones, tv-serie. 19.|
form, progr. 19.37 Meded.
21.45-22.10 Ballet.
gaz. 19.29 Weerber. 19.30
19.55 Verkeerstips. 20.00 Lei
i soleil, tv-serie. 20.55k
magaz. 20.53 Loterij-trel
22.55-23.15 Weerber.
BELGIE FRANS 2
Tot 18.30 Zie NET 1.
la Belle Epoque. Tv^j
schillende super-8 films of docu
NEDERLAND 1
OPEN SCHOOL
10.30 Fries voor niet -
Friestaligen (5)
NOS
13.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
NEDERLAND2
NOS
13.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
WDR": 8.10 Schooltelevisie.).
Journ. 10.05 Actual. 10.25 Meirf
kau. film. 11.10 Mein lieber
tv-serie. 11.40 Sociaal-econo»
magaz. 12.25 Reg. magaz. 12.55.P/r/<
soverz. 13.00 Journ. 16.10 F*
16.15 Filmreport. 17.00 Natuurj*
16.30 Informatieve serie. 17.00
17.10 Tekenfilmserie. 17.40 G<
DUITSLAND WDR 3
8.00 Gymn. 8.10 Schooltelevisl
Kleuterprogr. 17.00 Schoolteli
BELGIE NED. 1 i
14.00 en 17.00 Schooltelevisie \ae
BELGIE NED. 2 fSende
Van 14.00 tot 18.00: Zie Net I tenten
BELGIE FRANS F'
14.00, 14.30 en 15.00 Schooltelflveric
17.00 Meded. 17.15 Schoolteli' slecl
17.45 Tekenfilms. geme
pectat
„Showroom" bleek gistera
vond uiteraard
tal merkwaardige Nederlan
ders in een programma bij el
kaar te hebben gedreven. De
meest intrigerende van hen
was ongetwijfeld de heer J.
Luit uit Saxumhuizen in
Noord Groningen, die in zijn
leven een teugelloze passie
heeft ontwikkeld voor alles
wat mechaniek en motoren
betreft en die dan ook een niet
meer te overziene hoeveelheid
machinerieën in en rond zijn
huis heeft opgestapeld. Soms
bleek hij ook met zijn appara-
rig gesprek met hem en ont
lokte hem ook buiten de me
chanica om allerlei kenmer
kende uitspraken. Hij is in dit
soort werk trouwens wel meer
een meester gebleken. Overi
gens komt de showroom-nieu-
we-stijl, dunkt mij, wel zo on
geveer op zijn schouders neer,
want van Henk van der Horst
merk je, op het scherm al
thans, niet zo heel veel.
Het optreden van de zingende
„buffetverantwoordelijke" op
de trein Amsterdam-Parijs
viel in het kader van het pro
gramma naar het mij wilde
voorkomen enigszins uit de
toon, in zoverre die man met
zijn kippeliedje eigenlijk te
normaal was om los te lopen.
Vannacht heeft de Ameri
kaanse Voyager, die drie jaar
geleden op reis ging een lan
ding op Satu.-nus gemaakt. Dat
begreep ik tenminste uit I
en Nu". Chriet Titulael
(natuurlijk) in de studio]
wezig was, sprak er
zing, om niet te zeggeil
lichte verontwaardiging!
uit, dat dit het heelal orrr
lende feit hier te lande)
publiciteit heeft
gen. Ik kan zowel het
het ander wel met hem 4
want het is toch niet i
gebeurt. Al
wij ook na een vrijwel
staanbaar telefoongespri
met het vluchtcentrum i
sadena werd gevoerd, nöj
bij benadering wat. Maari
Titulaer beloofde o
geval dat wij „Saturnus"]
zullen gaan begrijpen.
HERMAN HOFHU
kunst en
kunstenaai
De Koninklijke Zang
ging Excelsior geeft op i
dag 15 november
ninklijk Conservati
Juliana van Stolberglal
Den Haag, een uit1
'Die Jahreszeiten'
o.l.v. Hans van der Toor
dewerkenden zijn: Chij
Harvey sopraan,
Crook tenor, Wout
kamp bariton en het Ge<|
lijk Orkest.
loe p
op h
Hein i
