Moskou opvallend
gematigd over
nieuwe president
Jimmy Carter is nog niet uitgeregeerd...
AlReagan,
man van
records
Ontslag in Bonn wegens kalfsvleeszaak
r:
Russische
agressie-
politiek
indammen"
Iran moet
wachten op
antwoord V.S.
St.-
Eustatius:
Wij willen
Holland
houden
Europees Parlement
verhoogt begroting
met 2 miljard gulden
Conflict tussen Cunard en
zeelui uit de wereld
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1980 PAGINA 15
an de
ing beti
d door J
!rde dal lonald Reagan op zijn eerste pers-
onferentie
derhan
in Saoc
teid ru
:!rel
ds staal
Esso w
de vo
Vervolg van voorpagina)
DEN HAAG Wie gedacht zou hebben
dat president Carter na de grote nederlaag
die hij deze week geleden heeft, snel zou
willen afhaken, vergist zich. Carter is nog
lang niet uitgeregeerd. In zijn omgeving
legt men er de nadruk op dat hij nog
tweeënhalve maand president is en dat hij.
dat voor de volle honderd procent wil blij
ven, totdat hij op 20 januari de macht aan
Reagan zal moeten overdragen. Wie tus
sen de duur van deze resterende ambtster
mijn en de datum waarop zij onherroepe
lijk eindigt, enige afwijking constateert,
dient dit maar op rekening te schrijven
van de beslistheid waarmee de équipe van
Carter van zich wil doen spreken. Na
tuurlijk ontbreekt daarbij de mededeling
niet dat Carter voor belangrijke kwesties
contact zal willen onderhouden met de
komende president, maar dat is slechts ge
bruikelijk ceremonieel: de verschillen in
politiek inzicht en aanpak tussen beide
heren zijn zo hemelsbreed groot dat Car
ter, met de stille vasthoudendheid die
hem siert, hoe dan ook nog zal proberen
te bewijzen dat zijn presidentiële aanpak
de voorkeur verdient boven de „oorlogs
hitser ij" van zijn opvolger.
Wat hij allemaal nog van plan is, heeft hij
woensdag te kennen gegeven op zijn laat
ste persconferentie voor zijn vertrek uit
het Witte 'Huis naar het buitenverblijf
Camp David, waar hij voor een adempau
ze tot midden van de komende week zal
blijven.
Naast een aantal punten van intern Ame
rikaans belang, zoals een gesprek met de
Japanse premier Suzuki over de massale
Japanse auto-import, wil Carter hoe dan
ook de reeds lang aangekondigde topont
moeting met president Sadat en met pre
mier Begin doorzetten over een doorbre
king van de impasse in het overleg over
de Palestijnen.
President Sadat, die als een der weinige
politici Carter grote lof heeft toegezwaaid
voor zijn inspanningen om een vredesre
geling in het Midden-Oosten te bewerk
stelligen, zal daar ongetwijfeld oren naar
hebben.
Maar of er van een werkelijke doorbraak
sprake zal kunnen worden, zal natuurlijk
Een grimmige Jimmy Carter
in sterke mate afhangen van de bereid
heid van premier Begin. De wrijvingen
tussen diens ook in eigen land sterk geïso
leerde regering en het bewind van Carter
zijn de laatste maanden alsmaar sterker
geworden, in de eerste plaats natuurlijk
vanwege de nederzettingenpolitiek en de
Jeruzalemstatus, maar natuurlijk ook van
wege het feit dat Israël nu eenmaal bijna
per definitie tijdens het Palestijns autono-
mie-overleg de „inleverende partij is.
Premier Begin zou daarom geneigd kun
nen zijn liever te willen praten met Rea
gan. Van de laatste is uit zijn verkiezings
toespraken bekend dat hij soms nog ver
der gaat dan de joodse fundamentalisten
in hun aanspraken op het voormalige Cis-
jordanië. Toch is het uitermate ongewis
hoe de Midden-Oosten politiek van Rea
gan er uit zal zien. Ook hier zal er tussen
de woorden tijdens zijn campagne en de
daden van zijn regering een groot verschil
te zien zijn. Toch valt er van die politieke
lijn wel iets te zeggen. Ongewijfeld zal zij
minder moralistisch en meer „machts-
realistisch zijn. Reagan zal er in het alge
meen naar streven de positie van Ameri
ka te versterken, ook in het Midden-Oos
ten, en joodse gevoeligheden die voor dat
streven een obstakel zijn, zullen dan ook
waarschijnlijk op minder consideratie
kunnen rekenen bij de nieuw gekozen
president dan bij zijn voorganger die een
sterk moreel aspect in zijn beleid beklem
toont. Het is trouwens ook opvallend hoe
weinig de joodse lobby in de Verenigde
Staten zich tot nu heeft laten horen in
Reagans entourage. Zij heeft dan ook tra
ditioneel gesproken meer banden met de
Democratische partij dan met de Republi
keinen.
In ieder geval zal Begin, die volgende
week overeenkomstig een lang gemaakte
afspraak door Carter ontvangen wordt en
dan het nieuwe onderhandelingsresultaat
zal kunnen peilen, eieren moeten kiezen
voor zijn geld. Het is nog te vroeg om nu
al te zeggen dat hij daar niet toe bereid is.
GIJZELAARS
Een zelfde actiebereidheid legt president
Carter aan de dag bij de oplossing van het
gijzelaarsdrama. Het zal Carter veel
waard zijn de oplossing van deze slepende
kwestie alsnog op zijn conto te kunnen
schrijven en de relaties met Iran te nor
maliseren, het land dat immers onder zijn
bewind uit de invloedssfeer van Amerika
verdween.
Het mes snijdt hierbij weer van twee kan
ten. Dat is iets wat nu ook eindelijk
maar wellicht te laat begint door te
dringen tot de Iraanse geestelijken. Zij
hebben des te meer belang bij een oplos
sing van het gijzelaarsprobleem omdat de
Iraanse oorlogsinspanningen tegen Irak
steeds meer gehinderd worden door het
gebrek aan Amerikaanseoorlogsuitrus
ting. Dat Amerikaanse hulp gerechtvaar
digd zou kunnen worden in een situatie
waarin een land in ernstige mate bedreigd
wordt door de agressie van zijn buur, staat
buiten kijf, zoals minister Muskie al her
haalde malen te kennen heeft gegeven
met een beroep op de bestaande wapenle
ver in gscon traden
Bovendien zal de prijs die president Car
ter voor de oplossing van het gijzelaar
sprobleem wenst te betalen in de vorm
van tijdens geheime onderhandelingen te
bedingen financiële garanties in ieder
geval hoger zijn dan die van Reagan, die
mét zijn aanhang meent dat Amerika nu
wel lang genoeg vernederd is door de
Iraanse eisen.
De tijd zal moeten leren in hoeverre de
pretenties waarop Reagan zich beroept, te
weten: te willen regeren van uit een posi
tie van kracht, zonder dat deze overigens
werkelijk in de bestaande wereldpolitieke
situatie zijn beslag kan krijgen, meer zul
len uithalen dan Carters omzichtige ge
manoeuvreer achter de schermen, waar
van de meeste Amerikaanse kiezers de
buik vol hadden. Afgezien van de resulta
ten die Carter in zijn resterende ambtster
mijn nog kan oogsten, lijkt het in ieder
geval zeker dat de historici, zoals een
commentator dezer dagen opmerkte, na
verloop van tijd met meer waardering op
het Carter-tijdperk kunnen terugzien, dan
waartoe de meesten op dit moment bereid
of i
t zijn.
PAUL VAN VELTHOVEN
OS ANGELES Reagan zal als presi-
n hele serie nieuwe feiten bijschrij-
de presidentiële recordboekjes. Hij
ft de grootste overwinning in de „elec-
jral votes" behaald op een zittende presi-
;nt, hij is de oudste gekozen president, 70
s hij in januari wordt geïnstalleerd, de
erste niet herkozen president uit Califor-
(Nixon woonde in 1968 nog in New
fork). Reagan is de eerste filmacteur die
et tot president brengt, de eerste geschei-
op
tonald Reagan en zijn tweede vrouw,
lancy Davis, zullen het Witte Huis alleen
«trekken. Alle vier de kinderen, waar-
r» twee uit Reagans eerste huwelijk, zijn
geruime tijd het huis uit. De oudste
laureen (39) is twee keer gescheiden,
eeft geen kinderen en woont alleen in
>s Angeles. Michael (35), een botenver-
iper, heeft bij zijn tweede vrouw een
aon. het enige kleinkind van de Reagans.
Dochter Patti (28) heeft enige tijd samen
gewoond met een lid van de bekende pop
groep The Eagles, woont nu alleen en be
gint enige naam te maken als actrice.
Zoon Ron (22) is een talentvolle balletdan-
New York, waar hij samen Woont
en danseres van dezelfde ballet
groep. Ronald Reagan houdt van macaro-
k met kaas, country en western-muziek
i big bands. Zijn favoriete tv-programma
„A little house on the prairie". Hij heeft
middels de eerste tegen hem gerichte
demonstratie al achter de rug. In zijn „ei
gen" Californië gingen woensdag ca 3.000
studenten van de universiteit van Berke-
ly de straat op om hun ongenoegen met
e vèrkezing van Reagan kenbaar te ma
ken. Berkeley werd vooral bekend door
anti-Vietnam-rellen in de 60'er jaren.
Reagan gaat
ambtenarenkorps
drastisch beperken
WASHINGTON Het aantal Ameri
kanen in federale overheidsdienst zal
met tenminste 200.000 worden terugge
bracht onder de Republikeinse rege
ring van Ronald Reagan, zo is vanmor
gen gemeld. „We hebben gesproken
over mogelijk 2,7 of 2,6 miljoen federa
le ambtenaren in plaats van de huidige
2,8 miljoen", zo meldde de Washington
Star die daarbij een van de belangrijk
ste adviseurs van Reagan op het gebied
van werkgelegenheid bij de overheid
aanhaalde. Randy Hamilton verklaar
de tegenover de krant dat nog geen be
sluit was genomen om de dienstverle
ning door de overheid te beperken of
het gebruik van diensten door derden
op te voeren, wanneer in het ambtena-
renbestand gesnoeid wordt.
Reagan heeft herhaaldelijk gezegd dat
hij de overheidskosten wil terugdrin
gen, deels door een forse ambtenaren-
stop in te voeren. Een woordvoerder
van de regerinng Carter voorspelde
vanmorgen dat dergelijke maatregelen
zouden leiden tot „grote achterstanden
bij veel overheidsdiensten" en „vertra
gingen bij de betaling van sociale uit
keringen".
MOSKOU Sovjet-premier Niko
lai Tichonov heeft gisteren de
hoop uitgesproken dat de nieuwe
Amerikaanse regering de kwes
ties van de betrekkingen met de
Sovjet-Unie constructief zal bena
deren. Hij zei dit in een toespraak
aan de vooravond van de 63-ste
verjaardag van de Oktoberrevo
lutie in het Kremlin in Moskou.
Hij zei dat de betrekkingen tus
sen beide landen van groot belang
zijn voor de gehele internationale
toestand. Dit verplicht de beide
grootmachten er toe een hoge op
vatting van beider verantwoorde
lijkheid te tonen, aldus Tichonov.
De betrekkingen met de Verenig
de Staten kunnen, zoals die met
elk ander land met een ander
maatschappelijk systeem, slechts
gebaseerd zijn op gelijkwaardig
heid, niet-inmenging in de binnen
landse aangelegenheden en niet-
benadeling van de wederzijdse
veiligheid.
Tichonov verzekerde dat de Sovjet-Unie
voor uitbreiding is van de samenwerking
tot wederzijds voordeel met het grootste
land van het Westen. Hij noemde dat in
het belang van de volken van de Sovjet
unie en de Verenigde Staten.
De Sovjet-premier zei voorts dat het sta
tioneren van kernraketten voor de mid
dellange afstand in Europa „een zeer ge
vaarlijke daad" is. Verder protesteerde hij
tegen de jongste wijziging in de Ameri
kaanse kernstrategie.De Sovjet-Unie wil
echter de betrekkingen met het Ameri
kaanse volk verbeteren „omwile van de
ontspanning en het handhaven van de
vrede", aldus de Sovjet-premier.
Het Chinese persbureau Nieuw China
heeft vanmorgen zijn verbazing uitgespro
ken over de „spectaculaire verandering in
de toon" van Moskou tegenover de thans
gekozen president Ronald Reagan. Eerst
immers had de Sovjet-propaganda afgege
ven op het voornemen van de Republi-'
keinse kandidaat om de militaire kraht
van de Verenigde Staten te vergroten ten
einde het Russische gevaar te kunnen
weerstaan, aldus het Chinese persbureau.
China had zich spoedig na de verkiezing
van Reagan enthousiast getoond over zijn
verkiezing, al had het wel enige reserves
ten aanzien van de standpunten van Rea
gan met betrekking tot Taiwan.
REAGAN:
NEW YORK De Russische „politiek
van wereldwijde agressie" moet onderdeel
uitmaken van komende onderhandelin
gen tussen Washington en Moskou. Dat
heeft Ronald Reagan gisteren gezegd in
een vraaggesprek met het Amerikaanse
weekblad Time. „Ik denk dat, indien wij
besluiten met de Russen te gaan praten
over wapenbeheersing, alles op tafel moet
komen. Je kunt niet doen alsof de Sovjet-
Unie Afghanistan niet is binnengevallen",
aldus Reagan in zijn eerste vraaggesprek
sinds zijn verkiezing. Reagan preciseerde
dat hij de Russen duidelijk wil maken dat
zij „problemen" krijgen, als zij dit stand
punt niet aanvaarden. „Wij zouden dan
kunnen weigeren te onderhandelen", al
dus de aanstaande president. Reagan wil
de niet zeggen of hij terugtrekking van de
Russische troepen uit Afghanistan zal ei-
alvorens met Moskou te gaan praten
wapenbeheersing.
n ei
ëtei
Er dii
AGENDAPROBLEMEN
CONFERENTIE IN
MADRID
Weinig kans op
aanvaarding van
Zweeds
lemd
stelt
diëten
Volg
sing
i mal
waa
inh(
huis,
ederli
atiënl
etali
^compromis
MADRID Het neutrale
ri scho Zweden heeft gisteren in het
begrij voorbereidend overleg voor
de Europese veiligheidscon
ferentie, die dinsdag begint,
een agendavoorstel gedaan,
dat moet voorkomen dat de
conferentie ontaardt in een
procedurechaos.
De moeilijkheden zijn voortge
vloeid uit het feit dat de VS en
zijn Europese bondgenoten ge
noeg tijd willen krijgen om de
Sovjet-interventie in Afghani
stan en de schendingen van de
mensenrechten aan de orde te
stellen. Moskou daarentegen
wil deze tijd tot een minimum
beperken en alle aandacht be
steden aan nieuwe voorstellen.
Het Westen is best bereid om
over nieuwe voorstellen te
praten, maar vindt ook, dat de
toetsing van de akkoorden van
Helsinki voorop moeten staan'
dus Afghanistan, in zijn
ogen een van de schendingen
van die akkoorden, ter sprake
moet komen.
De kansen dat het Zweedse
compromisvoorstel aanvaard
wordt, is niet groot, aangezien
drie Russische bondgenoten,
Hongarije, Tsjecho-Slowakije
en de DDR ook voorstellen
voor een agenda hebben inge
diend, die overigens niet veel
verschillen van eerdere voor
stellen van het Oostblok, die
geen genade in de ogen van
het Westen hebben kunnen
vinden.
Het internationale Sjtsjarans-
ki-comité voor de mensen
rechten heeft de regeringen,
die deelnemen aan de confe
rentie in Madrid, gevraagd
hun bezorgdheid uit te spre
ken over de schendingen van
de mensenrechten in de Sov
jet-Unie.
Deze Irakese soldaat doet zijn uiterste best om de huilende peu
ter te troosten, die gedragen wordt door een lachend zusje. Een
opname uit de fel omstreden Iraanse stad Khorramsjar, waar,
volkenkundig gezien, nogal wat Arabische groeperingen wonen,
die niet zijn gevlucht toen de Irakezen zich opmaakten om de
stad te veroveren.
WASHINGTON Washington zal niet onmiddellijk kun
nen antwoorden op de vier voorwaarden tot vrijlating van
de Amerikaanse gegijzelden, die Iran zondag bekend heeft
gemaakt.
„Voor de formulering van een antwoord is enige tijd nodig", zo
heeft de woordvoerder van het ministerie van buitenlanmdse
zaken John Trattner verklaard. De woordvoerder bevestigde,
dat er tussen Washington en Teheran nog steeds indirect contact
bestaat.
De Iraanse minister van oliezaken, Mohammed Javad Tondguy-
an, die op 31 oktober in de buurt van Abadan door Iraakse com
mandotroepen gevangen is genomen, zou ernstig gewond zijn,
aldus het Gulf-presbureau. De minister zou in Bagdad zijn, waar»
men, met alle middelen probeert zijn leven te redden.
Maandag heeft de Iraakse televisie beelden laten zien van een
man, die werd aangeduid als de Iraakse olieminister en die in
goede gezondheid leek te verkeren.
(Van onze correspondent Ami van heid in Bonn, Hans-Georg Wolters Noordrijn-Westfalen de eerste was die publikaties. Woïters bestempelde die
Vree) worden ontslagen. een nauwgezet onderzoek naar oestro- als paniekmakerij en zei in een inter-
BONN Als gevolg van de De afgelopen dagen was een heftig con- geen in babyvoeding had ingesteld view „dat als hij een baby had en een
naamde „Oestrogeen-affaire (de f^ct uitgebroken tussen de regering (waarbij ook in Nutricia-produkten voorraad babyvoeding, hij die potjes
aanwezigheid van schadelijke hor- van deelstaat Noordrijn-Westfalen hormonen waren ontdekt) en daarvoor met kalfsvlees zeker niet uit het ra.im
Düsseldorf en de federale regering nadrukkelijk had gewaarschuwd, rea- zou gooien".
Bonn. Terwijl minister Bümer van geerde Bonn nogal afwijzend op deze
5?
St.-Eustatius Evenals op Saba
hebben koningin Beatrix en prins
Claus bij hun bezoek aan St.-Eustati-
us te horen gekregen, dat het bij Ne
derland wil blijven. Gedeputeerde
Eric Henriquez stelde onomwonden
vast, dat men niets voelt voor onaf
hankelijkheid.
De ongeveer 1350 bewoners van het eilandje
Koningin Beatrix met een bord van de afbeel
ding van de restaureren Nederlandse hervorm
de kerk op St-Eustachius.
toonden zich gisteren uitgelaten over de
komst van de koningin, die onder meer met
het ondertekenen van een akte het sein gaf
voor het herstel van het sterk in verval ver
kerende kerkje van de „Dutch Reformed
Church" uit de zeventiende eeuw. Het ko
ninklijk paar bezocht op St.-Eustatius ook een
complex volkswoningen, dat enige jaren gele
den is gebouwd met Nederlandse steun. St.-
Eustatius is het zesde en laatste eiland van de
Nederlandse Antillen, dat koningin en prins
tijdens deze reis hebben bezocht. Zondagoch
tend zullen zij weer op Schiphol arriveren.
LUXEMBURG Het Europese Parlement heeft gisteren
de ontwerpbegroting van de EG voor 1981 met een bedrag
van ongeveer twee miljard gulden verhoogd, om meer geld
te kunnen besteden aan energiemaatregelen, buitenlandse
hulp en welzijnsprogramma's.
De begroting van de gemeenschap beloopt nu ongeveer 54 mil
jard gulden. De beslissing van het Europese Parlement, dat meet
geld wil besteden aan de sociale programma's, kan aanleiding
geven tot een nieuwe confrontatie met die regeringen, die dt
uitgaven niet willen opvoeren. Van het begrotingsbedrag gaat ir
ieder geval ongeveer tweederde deel naar de landbouw en orr
de begroting in evenwicht te houden, hadden de ministers var
financiën bezuinigd op de maatschappelijke programma's.
De ministers zullen zich later deze maand opnieuw over de be
groting buigen, ter voorbereiding van de uiteindelijke stemming
van het parlement in december.
Tot de grootste verhogingen behoren 100 miljoen Europese reke
neenheden aan arme landen in Azië en Latijns-Amerika. 19(
miljoen rekeneenheden voor regionale ontwikkelingshulp ii
arme gebieden in de EG en 112 miljoen rekeneenheden voor di
herstructuering van de Europese staalindustrie.
LONDEN Het conflict tussen de Engelse bond voor zet
lieden (NUS) en de rederij Cunard over het onderbrengei
onder de goedkope vlag van twee passagiersschepen van d
rederij, is gisteren bijgelegd.
de schepen, de "Princess", gaat nu onder de goedkop
de Bahama's varen, het andere, de „Countess" blijft or
Een
vlag
der Engelse vlag. Bij het varen onder goedkope vlag kunne
buitenlanders in dienst worden genomen, hetgeen de personeels
kosten drukt. De vakbond riep daartegen een staking uit
