Durf
eens
wat
risico
te
nemen
Ondernemend
Nederland
heeft
uw spaargeld
dringend
nodig
voor nieuwe
initiatieven
&zidM<3oummt
ALLES DRAAIT OM GELD
lid
:n haag Het Ne-
rlandse bedrijfsleven
en vooral degenen,
lets nieuws willen
an ondernemen
te gillen om geld.
tuurlijk, het kan naar
iken, pensioenfond-
i, verzekeringsmaat-
lappijen, kortom
ar de zogenaamde
titutionele beleggers
ppen om kapitaal te
en, als mer. althans
doende zekerheid er
enover kan stellen,
lar dat lenen is duur,
gelijk duur zelfs op
moment. Voor lang-
lende leningen wordt
gauw zo'n tien pro
nt rente gevraagd,
die rente moet uit
winst worden be-
lid, terwijl er (bijna)
en winst meer is of
bij nieuwe onderne-
rigen pas in de
komst kan worden
■wacht. Daarom is er
jcodragend kapitaal
dig, dat zijn rende-
it gaat afwerpen als
't bedrijfsleven
ed gaat, hetzij in de
rm van dividend,
Izij door het profijte
verkopen van het
ndeel of beide. Daar-
i wordt er een be-
;p gedaan ook op de
line spaarders, die
len deelnemen aan
wederopbouw van
I bedrijfsleven en al-
s van onze welvaart
die daarbij een
Ikje risico willen ne-
in. Een beroep, dat
irdt gesteund door
overheid, getuige
faciliteiten die zij in
t leven roept,
idernemend Neder-
id zit met de rug te-
n de muur. Er is een
1 geweest, waarin
in een belangrijk
el van vernieuwingen
n uitrusting en pro-
Iklen kon financieren
de winst op het ei-
n vermogen. En
orzover dat niet luk-
werd er kapitaal
eemd vermogen
p) bijgeleend. Dat
stte wel rente, maar
k die kon nog wel uit
winst worden be-
ild als men het met
omvang van de le-
niet te dol
kte. Misschien
Ift men het in het
„•leden wel wat te dol
maakt toen het nog
Imaal goed ging en
er allemaal nog af
|i. Het is nu zover,
nationaal gezien
'de verhouding eigen
Imogen vreemd
'mogen is uitgelopen
25 75, terwijl een
y-fifty-verhouding al-
meen verantwoord
rdt geacht. De wan-
houding van dit mo-
nt is zo ernstig, om-
I er nog nauwelijks
isten worden ge-
akt, zodat de rente
leningen niet meer
|i worden opge-
icht, waardoor men
het ware genood-
Een nachtmerrie, dit beeld. Geld
blijkt nog steeds op straat voor het
oprapen te liggen voor wie het
zien wil tenminste zelfs vóór de fi
nanciële burcht van waaruit thans in
alle toon(w)aarden tot ons doorklinkt
dat de broekriem rond de weldoor
voede buik moet worden aangehaald.
Een moeilijk te verkopen zaak in een
samenleving waarin geld zo'n belang
rijke, vaak overheersende rol speelt,
waarin mensen voor geld tot alles in
staat zijn. Zelfs tot een goede daad,.
Geld is macht, geld opent alle deuren
(behalve die van het paradijs), geit
maeckt recht dat krom is. Oscar Wil
de signaleerde in de vorige eeuw
reeds dat ook de jeugd denkt, dat al
les in het teven draait om geld. „Als
ze ouder wordt, weet ze het zeker".
zaakt is zijn vermogen
op te eten. Men moet
niet vergeten, dat één
procent rente het be
drijfsleven een miljard
gulden kost; dan ziet
men meteen eens hoe
enorm het erin hakt als
de rente omhoog gaat.
Innovatie
Intussen klinkt wel
alom de roep om inno
vatie. Ondernemend
Nederland heeft een
nieuwe structuur nodig,
met name de industrie,
dikwijls de kurk van
onze economie ge
noemd. Er moeten
:N
zoals:
- Inbo
Begraf
idietbri
ceringe
ring
zekerin
en wij
Daar he
nieuwe produktiewij-
zen, nieuwe produkten
worden ontwikkeld
waarmee nieuwe afzet
ten te bereiken zijn. De
bestaande bedrijven
hebben het daar al erg
moeilijk mee en dege
nen, die wat nieuws
willen beginnen, drei
gen helemaal niet aan
de bak te komen. En er
zijn er heel wat, die
voldoende lef en
ideeën hebben om iets
nieuws op te zetten als
ze maar een goede
start krijgen. De erva
ringen in bijvoorbeeld
Amerika wijzen dat uit.
Vrij algemeen wordt
gesteld, dat we ook,
misschien wel vooral,
die nieuwkomers nodig
hebben om de Neder
landse werkgelegen
heid te herstellen.
Eigen vermogen
Wat men derhalve no
dig heeft is geld, niet
(alleen) geleend geld,
dus vreemd vermogen,
maar geld van mensen,
die willen meedoen aan
de vernieuwing en
daarvoor een aandeel
in een onderneming
willen kopen, waardoor
dit geld eigen vermo
gen van een- bedrijf
wordt. Risicodragend
kapitaal dus. Voor de
meeste Nederlanders is
dat wat nieuws. We
hebben tot dusver ons
spaargeld voornamelijk
gebruikt voor pen
sioenvoorzieningen,
verzekeringen, bankre
keningen, het dus ge
bracht naar institutio
nele beleggers, die het
op hun beurt dan weer
doorsluisden naar on
der meer het bedrijfsle-
De Effectenbeurs
De Amsterdamse Effectenbeurs, een
monopoly voor heren... Deze beurs
schuwt kennelijk pottekijkers, want
slechts vijfhonderd uitverkorenen
worden tot het heilige der heiligen, de
„vloer", toegelaten. De tot de
balustrade veroordeelde leken en
dat zijn er per jaar amper 11.000
krabben zich achter de oren bij het
zien van al die stemmig geklede
mannen, die potsierlijk van hot naar
her rennen.
Zie pagina 2.
Tweede huis
De beleggers in een tweede huis zijn
behoorlijk kopschuw gemaakt. Allerlei
factoren hebben de kooplust
aanzienlijk bekoeld. En toch zal er
altijd een markt voor het tweede huis
zijn, omdat „men" in de toekomst ons
land met weinig zon en hoge
belastingen vaarwel zal willen zeggen.
Maar het motto zal altijd moeten zijn:
bezinnen alvorens te beginnen. Het
wordt een kwestie van plussen en
pluizen met die tweede huizen..
Zie pagina 2.
Spaarbiljetten
Eén op de vier Nederlanders tussen de
20 en 60 jaar bezat tot voor kort
spaarbiljetten aan toonder, waarmee
een leuke rente kon worden verdiend
zonder dat de fiscus er zijn
graaivingers tussen stak. De banken
zullen, nu de spaarbiljetten in een
kwade reuk zijn gebracht, op een
andere manier aan geld moeten zien te
komen. Steeds meer Nederlanders
houden hun geld weer thuis in de
linnenkast of in een oude sok...
Zie pagina 3.
Geld speelt (g)een rol
„Over een paar weken is het
Sinterklaas", sprak ma tot haar zoon
van zeven. „Als je het leuk vindt mag
jij zelf ook iets gaan kopen voor je
zusjes. Dan krijg je van mij vijf
gulden". De jongeman gloeide van de
verantwoordelijkheid die hem op de
schouders werd gelegd.
Zie pagina 3.
Papiergeld
Voor iets meer dan twintig miljard
gulden aan bankbiljetten is er in ons
land in omloop. Ondanks alle
voorzorgen komen er zo nu en dan
toch falsificaties. Maar steeds weer
blijkt dat het maken van een goede
kopie heel moeilijk is. Allerlei
voetangels, klemmen en valkuilen
wachten de vervalsers...
Zie pagina 4.
Alternatieve bank
De Friodosbank in Zeist is de eerste
bank op ideële grondslag in
Nederland. Er zijn in ons land
filantropen in alle lagen van de
bevolking, die niet azen op een zo
hoog mogelijke rente. Zij nemen
genoegen met minder of-zelfs niets,
mits ze de zekerheid hebben dat hun
spaarpenningen dienstbaar worden
gemaakt aan een door hen gekoesterd
principe of ideaal.
Zie pagina 5.
Gat in de hand
Het extra aardgasgeld wordt al enkele
malen uitgegeven voor het goed en wel
in kas is. Het gat in de hand van de
overheid (al vele maanden tussen de
vijftien en twintig miljard gulden) is
groter dan ooit. Krasse taal van dr.
Jelle Zijlstra, president van de
Nederlandsche Bank. Maar ook de
burgers doen een behoorlijke duit in
het zakje. Met elkaar staan we voor
zo'n veertien miljard gulden bij de
banken en de postgiro in het krijt....
Zie pagina 5.
ven, zij het mondjes
maat omdat zij niet te
grote risico's mogen
lopen. Nu moet het
spaargeld van de „ge
wone man" recht
streeks naar de onder
nemers.
Aandeel
Wie zijn geld op een
bank zet krijgt daar
voor rente, gegaran
deerd kan men wel
zeggen. Wie een aan
deel koopt krijgt ook
een vergoeding, maar
dit dividend wordt pas
toegekend als er winst
wordt gemaakt. Als het
een bedrijf goed gaat
stijgt de waarde van
het aandeel en het ver
kopen op een gunstig
moment kan ook weer
wat rendement opleve
ren. Het is niet noodza
kelijk om zijn geld
rechtstreeks in een on
derneming te steken
door een aandeel te
kopen in juist dat be
drijf. Alom worden
thans zogenaamde
participatie-maat
schappijen opgericht,
die zich met name ten
doel stellen nieuwe in
dustriële initiatieven,
innovatie dus, te steu
nen. Men kan in die
maatschappijen ook
een aandeel kopen.
Zulke initiatieven zul
len, als ze slagen, pas
na geruime tijd, enkele
jaren mag men gerust
stellen, rendement op
leveren. Die maat
schappijen lopen uiter
aard risico: mislukt het
experiment dan is het
geld weg. Dat risico
wordt echter beperkt.
In de eerste plaats
hebben de participatie
maatschappijen een
deskundige staf, die
heus wel uitkijkt waar
het geld wordt uitgezet.
Bovendien interesseren
die maatschappijen
zich doorgaans voor
meerdere objecten en
aldus wordt het risico
gespreid. En tenslotte
zal de staat, als een
deelname in een nieuw
object mislukt, de
,,sof" voor de helft aan
de participatie-maat
schappij vergoeden.
De staat gaat de kleine
beleggers ook recht
streeks het kopen van
aandelen aantrekkelij
ker maken. Om
belangstelling voor het
aandeel als zodanig te
wekken zal op aande
len gekweekt dividend
tot een bedrag van 500
gulden worden vrijge
steld van inkomstenbe
lasting. Daarnaast
wordt het dividend op
aandelen in erkende
participatie-maat
schappijen tot een be
drag van 1000 gulden
vrij van inkomstenbe
lasting. De winst die
men maakt bij de ver
koop van aandelen is
geheel belastingvrij.
Het is te verwachten,
dat participatie-aande
len binnen afzienbare
tijd ook via de effec
tenbeurs verhandeld
kunnen worden.
'Geen stormloop'
Er is dus een begin ge
maakt met het popu
lairder maken van aan
delenbezit. Maar meer
dan een begin is het
niet. Want wie via een
bankrekening een aan
trekkelijke rente kan
krijgen zal zijn geld niet
zo snel steken in een
onzeker experiment.
Rente op gewone
spaarrekeningen is vol
gend jaar immers tot
700 gulden belasting
vrij. „Wij verwachten
bepaald geen storm
loop," zegt men dan
ook bij het Nederlands
Christelijk Werkgevers
verbond NCW, wat te
leurgesteld omdat de
zozeer begeerde inno
vatie aldus wellicht
toch in onvoldoende
mate van de grond
komt. Met enige af
gunst kijkt men naar
Frankrijk, waar ieder
een, die een aandeel
koopt zowel be
staande als aandelen in
participatie-maat
schappijen het aan
koopbedrag tot een
maximum van 5000
francs per jaar voor de
fiscus van zijn belast
baar loon mag aftrek
ken. In Nederland is
dat systeem ook wel
bekeken, maar door de
overheid afgewezen
vanwege de admini
stratieve rompslomp
die men vreest. Maar
een feit is wel, dat het
systeem werkt: In
Frankrijk zijn er miljar
den door losgekomen
en de interesse bij het
publiek voor het aan
deel in het algemeen is
verrassend toegeno
men, wat dan weer
nieuwe geldstromen
doet verwachten.
Bij het NCW leven nog
wel meer verlangens
om nieuwe initiatieven
een duw in de goede
richting te geven. Zo
zouden bestaande be
drijven aangemoedigd
moeten worden om
deel te nemen in parti
cipatie-maatschap
pijen. Dat zou kunnen
door toe te staan dat
zij het bedrag van hun
deelneming meteen ge
heel afschrijven, als het
ware als een verlies
post dus. Werknemers,
die wel ondernemers
zouden willen worden,
zouden een ruggesteun
moeten krijgen door
een „achterwaartse
verliescompensatie".
Dit houdt in, dat de
verliezen van de aan
loopjaren door een
nieuwe ondernemer in
mindering mogen wor
den gebracht van het
loon, dat hij voorheen
als werknemer verdien
de. Op die manier zou
hij inkomstenbelasting
over die eerdere jaren
terugkrijgen.
Bij alles speelt op de
voorgrond, dat durf
aangemoedigd moet
worden. Te veel heeft
in de achterliggende
jaren het bedrijfsleven
op zeker gespeeld. Het
ging allemaal zo goed,
dat men zich meer be
kommerde om consoli
datie, om het houden
wat men had bereikt,
dan op echt onderne
men, op het durven ne
men van (aanvaardba
re) risico. Men onder
vond nauwelijks tegen
wind en nu die is opge
stoken blijken ze dik
wijls het „vak" niet
(meer) te kennen of
aan te durven. Daarom
zijn er nieuwe mensen
nodig met onderne
mingslust. Die moeten
een redelijke kans krij
gen, onze welvaart zal
ermee gebaat zijn ook
al zullen ze niet alle
maal slagen.
JO SMITS
