egatief beeld, ondanks
jelangrijke resultaten
Carter heeft baat
bij grote opkomst
Wilhelmus op oliedrums
bij aankomst van
Beatrix op Sint Maarten
Nieuwe president onder dreiging van de „nul
Amerikaanse aanspraken
op schadevergoeding
bedragen acht miljoen
Nieuwe Labourleider
vandaag gekozen
VIER JAAR PRESIDENT CARTER:
(Van
*hoJ' Washington De vere-
Perfofi^de staten voeren dit jaar
hpP procent minder olie in
de "if111 in 1977 en voor het eerst
aai doP de &eschiedenis van wat
nam e(e* »laatste kapitalisti-
Dr^e bolwerk in de wereld"
en tiliord' genoemd moeten de
dse del111*1®*1**!»6 oliemaatschap-
enjge 'Jen een dee^ van 'lun winst
Van Meveren voor door de rege
lt ing te bepalen doeleinden.
terreei!r z*jn de laats*e vier 3aar
nse StPeer nieuwe banen gccreërd
nation3" ooit tevoren. Er is een
dia 13oor onmogelijk gehouden
lERptfrede tot stand gekomen
lissen Israël en Egypte. Het
llllllllllllfanama Kanaal-akkoord en
"""'"'"let optreden van VN-ambas-
■adeur Andrew Young en
ijn opvolger Donald
IcHenry hebben de Ameri-
laanse goodwill bij tal van
anden in Latijns-Amerika
h Afrika aanzienlijk verbe-
erd. Speciale onderzoek-
eams hebben de laatste
wee jaar meer dan 600 ge-
allen van fraude en grove
'erspilling binnen het over-
leidsapparaat opgespoord
n geëlimineerd. Er zijn de
f^TV Matste vier jaar meer ne-
r* lYers, vrouwen en vertegen-
Livoordigers van minder-
___^eidsgroepen benoemd in be-
®^^^ngrijke federale functies
j£ !an in de 200 jaar ervoor.
)it is de positieve oogst van
iet presidentschap van
Iw 'immy Carter, waaraan
fandaag mogelijk een einde
vordt gemaakt.
tisenhower in 1956, Johnson
i 1964 en Nixon in 1972 wer-
i met gemak herkozen op
i staat van dienst, die aan
zienlijk minder in het oog
pringend was. President
limmy Carter is desondanks
It ïe underdog in de strijd met
flieagan, wiens enige politieke
ierdienste tot nu toe is dat hij
In Plains in de staat Georgia, de geboorteplaats van president
Carter, werden gisteren de straten geveegd in afwachting van de
komst van „dear Jimmy", die vandaag in zijn geboorteplaats zijn
stem zal uitbrengen.
acht jaar gouverneur van Cali-
fornië is geweest. Deze heeft
nadat hij in 1976 de Republi
keinse kandidatuur misliep de
weg omhoog gevonden op- de
tonen van een ultra-conserva
tief reveil, waarin nostalgie,
vergane glorie en simplisme
om de voorrang strijden.
In 1964 werd de met een soort
gelijk programma strijdende
Republikein Barry Goldwater
zonder problemen door presi
dent Johnson verslagen. Maar
dat was in een tijd dat de
Amerikanen nog de illusie
hadden de zaken in de wereld
naar hun hand te kunnen zet
ten. Onder Carter is, deels
door externe invloeden, een
eind gekomen aan de periode
waarin de wereld simpel werd
verdéeld in „vrienden van de
VS en communisten". Ronald
Reagan nu, wil de Verenigde'
Staten terugvoeren naar net
wereldbeeld waarin respect
niet wordt gewonnen, maar
wordt afgedwongen.
Opiniepeilingen
Natuurlijk heeft Carter veel
van zijn geschonden prestige
aan zichzelf te wijten. Hij
heeft in 1976 te veel beloofd
en is al in zo'n vroeg stadium
van zijn ambtstermijn begon-
rekening te houden met
een reus op lemen voeten.
Carter wordt verweten te
voorzichtig en/of te oneven
wichtig op de economische
problemen te hebben gerea
geerd. Zeker bij deze zaken is
echter ook, dat de oorzaak van
een deel van de problemen
buiten de greep van de Ameri
kanen lagen, zoals de explosie
ve stijgingen van de olieprij
zen. En Carter heeft dan nog
niet eens aangevoerd, dat de
massale werkloosheid in de
auto-industrie in ieder geval
voor een flink deel te wijten is
aan een in veel opzichten dis
cutabele bedrijfsvoering. Des
ondanks bieden een inflatie
van vijftien procent en een
werkloosheid van tegen de
acht procent voldoende rede
nen voor gerechtvaardigde
twijfel bij de Amerikaanse kie
zer of Carter nog vier jaar
lang de bedrijfsvoering moet
worden toevertrouwd.
Reagan
Reagan heeft hier echter nog
niets overtuigends tegenover
kunnen stellen. De belofte van
een enorme belastingverlaging
wordt door de meeste deskun
digen beschouwd als brandstof
voor een nog hogere inflatie.
Zijn voorgestelde verhoging
van de defensie-inspanningen
worden in combinatie mét de
belastingverlaging en de belof
te van een sluitende begroting
zo goed als onuitvoerbaar ge
noemd. Zijn talrijke bizarre
opmerkingen over de milieu-
-vervuilende bomen, de „no
bele" oorlog in Vietnam, en de
constatering dat toen hij jong
was de mensen nog niet wisten
dat er een rassenprobleem in
de VS was, hebben echter nau
welijks een nadelige invloed
opiniepeilingen waarbij hij, gehad op zijn populariteit.
ook diep in zijn werk opging
dat hij niet bij de mensen
aansloeg.
Afghanistan en Iran hebben
de VS het imago gegeven van
geen uitvoerig interview meer
toegestaan of op vragen wat
diepgravender geantwoord.
Het enige wat Reagan in feite
heeft gedaan, is de wankele
hoop wekken dat het onder
zijn regie allemaal beter zal
gaan: de inflatie zal verdwij
nen, de werklozen weer een
baan vinden, West-Europea
nen niet meer tegenstribbelen
als gevraagd wordt een steen
tje bij te dragen aan de weste
lijke defensie, onverlaten als
ayatollahs, Castro's en Kha-
daffi's zullen het uit hun hoofd
laten een loopje te nemen met
de Amerikaanse trots en Mos
kou zal er wel voor waken de
toorn op te wekken van de su
perieure Verenigde Staten.
Verder zullen homosexualiteit,
abortus, bloot en het leven van
een sociale uitkering weer ge
woon een „schande" worden
en de zorg voor het milieu
wordt weer wat het altijd was:
een luxe.
Carter zelf heeft al aange
toond, dat het doen van belof
ten geen enkele garantie biedt.
Veel Amerikanen geloven dat
als Reagan eenmaal in het
Witte Huis zit, de scherpe ul
tra-conservatieve kantjes er bij.
Reagan af zullen gaan. Dat hij,
mits geholpen door goede ad
viseurs, een joviale en bemin
nelijke maar vooral gerespec
teerde president zal zijn, die de
Amerikanen van hun gevoel
van onmacht, waarvan de mis
lukte bevrijdingsactie in Iran
.de verzinnebeelding is gewor
den, afhelpt. Als Carter van
nacht de slag om het Witte
Huis verliest, zal de basis daar
voor best eens in de woestijn
van Iran kunnen zijn gelegd.
Wanneer Reagan gekozen
wordt, zal de kans op interna
tionale conflicten onmisken
baar worden vergroot. En dat
Voorstanders van de onafhankelijkheid van Port Rico hebben gisteren gedemonstreerd voor het
campagnehoofdkwartier van de Democraten in Los Angeles. Ze riepen de mensen op vandaan niet
naar de stembus te gaan. Ook het hoofdkwartier van Reagan was het doelwit van demonstraties.
Maar het meest opmerkelijke maakt de hele wereld
is nog wel, dat Reagan in de van iedere invloed versto-
hele campagne nog nooit echt ken belanghebbende in de
5 ge- keuze die de Amerikanen
i jaar gaan maken.
WASHINGTON De uit
eindelijke beslissing over de
vraag Wie zich de komende
vier jaar president van de
Verenigde Staten mag noe
men, hangt af van twee fac
toren:
- Wat doen degenen die nog
steeds niet hebben uitge
maakt of ze wel gaan stem
men?
- Hoe hoog zal het uiteinde
lijke opkomstpercentage
zijn?
Beide punten zijn met name
voor president Carter van
essentieel belang. Uit alle
onderzoeken blijkt dat zich
onder de wijfelaars bedui
dend meer Democraten dan
Republikeinen bevinden.
Daarnaast is een Democrati
sche kandidaat per definitie
gebaat bij een zo groot mo
gelijke opkomst van de
stemgerechtigde Amerika
nen boven de 18 jaar. Een be
palende factor voor die op
komst is overigens het weer.
En wat dat betreft lijkt het
tij de president gunstig ge-
WASHINGTON Wie ditmaal ook de presidentsver
kiezingen in Amerika wint, hij zal moeten leven met
de dodelijke dreiging van een cijfer, de nul. Sinds 1840
is elke president die werd gekozen in een jaar dat op
een nul eindigde, gedurende zijn ambtsperiode overle
den, van hen werden er vier vermoord en drie bezwe
ken aan een ziekte.
Het noodlot begon met William Henry Harrison, gekozen
in 1840. Hij overleed aan longontsteking, toen hij nog
slechts een maand president was.
Abraham Lincoln werd gekozen in 1860 en in het begin
van zijn tweede ambtsperiode, in 1865, vermoord.
James Garfield won de verkiezingen in 1880. Hij werd kort
na zijn ambtsaanvaarding doodgeschoten door een man,
die bij een sollicitatie naar een overheidsfunctie was afge-
Het volgende slachtoffer was William McKinley. Hij werd
in 1900 gekozen en vermoord in 1901. Warren Harding, ge
kozen in 1920, overleed aan een hartverlamming voordat
zijn ambtsperiode was afgelopen.
Franklin Roosevelt werd in 1940 voor de derde maal tot
president gekozen. Hij stierf vlak voor het einde van de
Tweede Wereldoorlog aan een beroerte.
John Kennedy was het laatste slachtoffer in deze lugubere
reeks. Hij kwam in 1960 in het Witte Huis. Op 22 novem
ber 1963 werd hij in Dallas, Texas, doodgeschoten.
zind: in het grootste deel
van de Verenigde Staten
heeft men voor vandaag
goed tot uitstekend herfts-
weer voorspeld.
Waarnemers houden er overi
gens rekening mee, dat de op
komst tegenvalt. De laatste on
derzoeken wijzen op een per
centage van beneden de 50
procent. In 1976 was dat nog
54,4 procent. Tijdens een ver
kiezingstoespraak in de staat
Ohio benadrukte de president
dat „de Republikeinen de De
mocraten niet kunnen ver
slaan". „De Republikeinen zijn
te gering in aantal, we kunnen
alleen onszelf de das omdoen.
Een lage opkomst van arbei
ders, boeren en hen die het in
het leven niet hebben getrof
fen kan onze kansen schaden",
aldus Carter.
Zwak
De positie van de president is
volgens de laatse onderzoeken
uitgesproken zwak in zowel
het Zuiden als in de grote in
dustriestaten in het noorden
van het land, twee gebieden
waar hij in 1976 juist de mees
te stemmen vandaan haalde.
Zeker lijkt Jimmy Carter van
New York (41 kiesmannen),
Illinois (26), Massachusetts (14)
en een zestiental kleine staten,
in totaal ongeveer 119 kies
mannen. Reagan is bijna zeker
van Californië (45 kiesman
nen) en een groot aantal staten
in het Zuiden, bij elkaar zo'n
100 kiesmannen. In twee van
de noordoostelijke staten,
Pennsylvania en Wisconsin
met samen 38 kiesmannen,
heeft Carter vooral ook de te
genstand te duchten van de
onafhankelijke kandidaat
John Anderson. Wanneer deze
teveel Democratische stem
men weghaalt, maakt Ronald
Reagan goede kans het groot
ste aantal stemmen op zich te
vergaren. Als de kiesmannen
van die 38 staten inderdaad
naar de Republikeinse kandi
daat gaan, kan Carter zijn
tweede ambtstermijn gevoege
lijk vergeten.
De reden hiervoor is dat Wis
consin en Pennsylvania vol
gens de meeste commentato
ren twee van de zogenaamde
„sleutel-staten" zijn, in welke
dit jaar de beslissing over het
presidentschap valt. In 1976
was het merendeel van die
staten nog voor Carter, nu zijn
zij nog steeds onbeslist of nei
gen zelfs naar Reagan. Het
gaat daarbij naast de twee ge
noemde staten onder meer om
Ohio (25), Michigan (21), New
Jersey (17), Texas (26), Florida
(17) en Missouri met 12 kies-
Duurste
De verkiezingscampagne 1980
was de langste, duurste en vol
gens velen de ontmoedigend-
ste in de geschiedenis van de
Verenigde Staten. De strijd om
het Witte Huis begon langer
dan een jaar geleden en heeft
de kandidaten en partijen
meer dan 460 miljoen gulden
gekost. Vannacht om 06.00 uur
sluiten in Californië de stem
bureaus. Als het resultaat van
die staat bepalend wordt voor
de uitslag van de presidents
verkiezingen, kan het tot laat
morgenochtend duren voor we
weten wie op 20 januari 1981
wordt beëdigd als 40e presi
dent van de Verenigde Staten.
WASHINGTON Volgens
ichattingen van juridische ex
perts kunnen de aanspraken
Amerikaanse bedrijven en
^urgers op schadevergoeding
ran Iran ongeveer acht miljoen
lollar bedragen. De Iraanse te-
joeden in de Verenigde Staten
Worden ongeveer op acht mil-
ard dollar geschat. Het Iraanse
rermogen in de Verenigde Sta-
door de Amerikaanse re-
gering op 14 november 1979 ge-
ilokkeerd.
[)e directeur van de centrale
ïank van Iran, Ali Reza Nobari,
leeft in een vraaggesprek ge-
J^^*Wegd dat de geblokkeerde tegeo-
Kj^Slen meer dan 14 miljard dollar
^"■^edragen, maar eerdere schat
tingen schommelden rond de
L)cht miljard.
an de Iraanse voorwaar-
lor vrijlating van de gijze-
5 teruggave van de geblo-
Jceerde Iraanse tegoeden en het
|fzien van financiële aanspra-
tegenover Iran. Er zijn on
eer 270 schadevergoedings-
^Srocedures te verwachten. De
Amerikaanse regering heeft de
lechtbanken enige tijd geleden
verzocht de behandeling van
e zaken uit te stellen.
Amerikaanse president is
liiet bevoegd om deze gerechte
lijke procedures tegen Iran te
annuleren. Maar het probleem
i kunnen worden omzeild als
n snel handelt, zo menen
Amerikaanse juristen. Krachtens
nog steeds geldig verdrag
en Iran en de Verenigde Sta
len kan alleen na een gerechte
lijke uitspraak beslag worden
gelegd op Iraanse bezittingen,
voor het voldoen aan schade
claims die de rechtbank heeft
toegewezen. Als de regering de
Iraanse tegoeden vrijgeeft, kan
Iran snel zijn gelden uit de Ver
enigde Staten terugtrekken,
voordat de rechtbanken toeko
men aan de behandeling van de
vele schadevergoedingsprocedu
res. Alleen al bij een rechtbank
in New York zijn 96 schadever
goedingsprocedures aanhangig
gemaakt, overwegend van ban
ken en bedrijven wier bezittin
gen in Iran zijn geconfisceerd..
De belangrijkste eiser is Sedco,
een Texaans bedrijf dat uitrus
ting voor oliewinning levert.
Sedco wil 175 miljoen dollar van
Iran voor geleverd materiaal dat
nog niet is betaald. Een woord
voerder van Sedco zei dat de
maatschappij niet van zins is die
aanspraken op te geven.
Het Amerikaanse weekblad
Time verwacht dat het terugge
ven van de geblokeerde Iraanse
tegoeden een ingewikkelde pro
cedure wordt, die jaren kan du-
De minste problemen leveren de
gelden op waarover de Ameri
kaanse regering zeggenschap
heeft: de 1,3 miljard dollar die
Iran heeft belegd in Amerikaan
se staatspapieren en vermoede
lijk ook de de 1,6 miljoen ounces
goud die zijn ondergebracht bij
de centrale bank in New York.
De waarde van het gou wordt
geschat op een miljard dollar.
Veerdiensten
uit Engeland
gisteren
deels
stilgelegd
LONDEN Ruim hon-
derd overtochten uit
Engeland naar het Eu
ropese vasteland, de
Kanaaleilanden en Ier
land zijn gisteren niet
doorgegaan wegens de
24-uursstaking van
Britse zeelieden, waar
mee dezen protesteren
tegen het voornemen
van de rederij Cunard,
om twee passagiers
schepen onder „goedko
pe vlag" te laten varen.
De Hovercrafts en de
veerboten, die met een
Franse bemanning va
ren, onderhielden giste
ren wel gewoon de ver
bindingen met Engeland.
Na een compromisvoor
stel om slechts één passa
giersschip onder goedko
pe vlag te latren varen,
van de hand te hebben
gewezen, riep de Britse
vakbond verleden week
de staking uit. De kans is
niet uitgesloten, dat de
zeelieden voor onbepaal
de tijd zullen staken.
De regering heeft tot
dusverre geweigerd om
zich in het geschil te
mengen.
Vandaag zou alles weer
normaal verlopen.
leze maand beslissing over Europese zetel
LUXEMBURG Het Europees Parlement
vil nog deze maand een beslissing uitlok-
een over de plaats van vestiging van zijn ei-
ten zetel: Straatsburg, Luxemburg of Brus-
Het werken met drie verplichte vergaderplaat-
i leidt tot een aanzienlijke groei van de be
grotingen, zo luidt de conclusie van de begro
tingscommissie van het Europese Parlement.
Het parlement is gisteravond begonnen aan de
ispreking van de begroting van de Europese
emeenschappen, van de eigen begroting en
m de begrotingen van de Europese Raad, van
de Europese Rekenkamer en van het Europese
Hof van Justitie. De commissie heeft een groot
aantal wijzigingen voorgesteld op het terein
van het Sociaal Fonds, van het Regionaal
Fonds, van de voedselhulp en van de ontwik
keling van nieuwe energiebronnen. Ook wil
men meer geld uittrekken voor hulp aan en sa
menwerking met ontwikkelingslanden.
Op de posten voor
parlementariërs er
kantoorgebouwen
men besnoeien.
dienstreizen van Europese
voor de hoge huren van
n op personeelskosten wil
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Terwijl de wereld zich benieuwd afvraagt wie
vandaag in de Verenigde Staten tot president gekozen zal
worden, heeft in de parlementaire schoot van de Britse La-
bourpartij de eerste stemming plaats voor de verkiezing
van een nieuwe leider, als opvolger van Jim Callagham, die
een paar weken geleden afgetreden is. Alleen de 269 socia
listische Lagerhuisleden mogen hun stem uitbrengen.
Deze verkiezing is belangrijk, niet alleen voor de toekomst van
de sterk verdeelde Britse Labourpartij, maar ook voor Groot-
Brittannië zelf en zijn relaties met de EEG, de Navo en de Vere
nigde Staten.
De uitslag van de eerste Labourverkiezing wordt vanavond na 7
uur openbaar gemaakt. Men verwacht niet, dat Dennis Healey al
de eerste keer voldoende stemmen zal halen. Men schat, dat
Healey ongeveer 120 stemmen verkrijgt, maar hij heeft er min
stens 138 nodig om vanavond al Labourleider te kunnen wor
den.
Zijn gevaarlijkste tegenkandidaat, Michael Foot (66), zou onge
veer 90 stemmen op zich kunnen verenigen. De overige twee
kandidaten, met name Peter Shore (56) en John Silkin (57) zul
len de rest van de stemmen onder elkaar moeten verdelen.
In het verpleeghuis Sint Maarten Home kreeg koningin Beatrix uit handen van een van de bewo
ners een zelfvervaardigd handkleed aangeboden tijdens het bezoek aan het Antilliaanse eiland Sint
Maarten.
speciale verslagge- ,dcn Sint-Maarten, Saba en
r Rink Drost Sint-Eustatius aai de beurt.
PHILIPSBURG (SINT
MAARTEN) Een echte
Caraïbische steelband was
gisteren op het vliegveld
van Sint-Maarten aanwezig
om daar, bij de aankomst
van koningin Beatrix en
prins Claus het Wilhelmus
en het Antiliiaanse voilks-
lied te spelen. Dat was op de
zesde dag van het konink
lijk bezoek aan de Neder
landse Antillen. Na de Bene
denwindse Eilanden zijn nu
de drie Bovenwindse Eilan-
Gezaghebber Pandt van de
'•Bovenwindse Eilanden ging,
in de Engelse taal, bij zijn wel
komstwoord nadrukkelijk in
op de banden tussen de Boven
windse Eilanden en Neder
land: „De monarchie is stevig
verankerd in de harten van de
bevolking", zo zei hij.
Zoals langzamerhand gebrui
kelijk viel koningin Beatrix en
prins Claus ook op Sint Maar
ten een stormachtig welkom
ten deel. Het De Ruyterplein
de hoofdstad Philipsburg
s afgeladen met rijksgeno-
en met nieuwsgierige in-
n het noordelijke
deel van Sint Maarten, dat aan
Frankrijk behoort. Ook de tal
rijke Amerikaanse toeristen
lieten zich niet onbetuigd. Het
De Ruyterplein - voor een ei
land met zo'n 13.000 inwoners
toch warempel niet klein -
kon lang niet alle belangstel
lenden bergen. Balkons en af
dakjes van omliggende bebou
wing dreigden dan ook onder
de mensenlast te bezwijken.
Uiteindelijk bleken de con
structies juist degelijk genoeg.
STUTTGART-
/BERN Het
kalfsvleesschan
daal in de West-
duitse deelstaat
Baden-Württem-
berg breidt zich
steeds verder uit.
Er is bekend ge
maakt, dat er
groeihormonen
gevonden zijn in
de babyvoeding
van de Italiaanse
maatschappij
Plasmon. Deze
babyvoeding be
vat kalfs- en kip-
pevlees, waarin
sporen van syn
thetisch oestro-
geen is ontdekt
Ook in Zwitserland
worden kalveren
in strijd met de be
palingen met hor
monen behandeld,
Kalfsvleesschandaal
in West-Duitsland
breidt zich uit
om met minder
voer, meer vlees te
produceren. Voor
zover kan worden'
vastgesteld zijn de
met hormonen be
handelde kalveren
afkomstig uit be
drijven, waarin in
tensief kalveren
gemest worden.
Volgens de in
Zwitserland gel
dende voorschrif
ten moet het vlees,
dat met verboden
stoffen is behan
deld, voor con
sumptie ongeschikt
worden verklaard
In Baden-Würt-
temberg zijn ook
hormonen ontdekt
in vlees van kal
koenen.
Verbruikers zijn
opgeroepen om
hun kinderen de
bewuste babyvoe
ding niet meer te
geven.
VIER DODEN BIJ AANSLAG
IN BASKENLAND
ZARAUZ Bij een aanslag van „Lang leve de ETA"-roepende
schutters in een café bij de Spaans-Baskische hoofdstad San Se
bastian zijn gisteren vier leden van Guardia Civil gedood en zes
personen gewond geraakt.
LEIDSE COURANT
DINSDAG 4 NOVEMBER 1980 PAGINA 13
