wij fel overlot
bortus ontwerp
Smaak
voor
weer
ooraanstaande socialisten
illen wereldplan voor werk
i !JF CDA-LEDEN TEGEN
CeidaeSomcutt
Gemeenten krijgen
ook voorkeursrecht bij
koop huurwoningen
~oornr vu' schadeloos stellen
Crisis rond Polen
Afkeurenswaardige druk
Wiegel buiten zijn boekje
m
PvdA wil
onderzoek
gewetens
bezwaren van
militairen
^INENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 30 OKTOBER 1980 PAGINA 13
KOUDE NACHT MET MIST
DE BILT - Een krachtig hoge-
drukgebied trekt van Enge
land dicht langs ons land naar
Denemarken. Het centrum er
van zal vannacht boven ons
land liggen zodat het dan vrij
wel windstil zal zijn en onbe
wolkt. De temperatuur zal dan
ook flink dalen en er kan hier
en daar nachtvorst voorko-
n. Bovendien zal zich in de
loop van de nacht waarschijn
lijk op uitgebreide schaal mist
vormen die zich ook morgen
ochtend nog geruime tijd kan
handhaven. Op de Oceaan is
een grote depressie-aktiviteit:
een aktieve stormdepressie
trekt naar IJsland en doet
morgen boven Engeland de
luchtdruk weer dalen. Daar
door zal er in de loop van de
dag een zuidelijke wind opste
ken. De wolkenzone die bij de
depressie hoort zal ons echter
nog niet bereiken zodat het
droog blijft met in de middag
vrij veel zon. De middagtem-
peratuur zal morgen rond 12
graden zijn. Zaterdag wordt
meer bewolking verwacht en
in het weekeinde zal geleide
lijk zachtere lucht tot ons land
doordringen.
Eindhoven
Den Helder
Luchth. R dam
Berlijn
Frankfort
Luxemburg
„Einde" van een achtbaan
De bouw van Europa's grootste achtbaan in het recreatiepark De Efteling is op last van de
Raad van State stilgelegd, in afwachting de behandeling van het beroep dat twee milieu-orga
nisaties bij de Raad hebben aangetekend tegen de bouw van de dertig meter hoge attractie.
_tn onze* parlementaire redactie)
HAAG In politiek Den
r bestaat grote onzekerheid over
jot van het abortuswetsontwerp
le ministers Ginjaar (volksge-
leid) en De Ruiter (justitie),
het CDA-fractie gisteravond
de beraadslagingen over het wets
ontwerp heeft geschorst. In de frac
tie bestaan nog teveel aarzelingen
om het wetsontwerp van de regering
door de Kamer te loodsen. Het aan
tal bezwaarden bedraagt ongeveer
vijf, terwijl twee het maximum is
voor de aanvaarding van het wets
ontwerp. Bij de behandeling van het
wetsontwerp in de Kamer hoeft het
kabinet immers niet te rekenen op
steun vanuit SGP, GPV of DS'70.
Zowel binnen het CDA als de VVD is
er een grote meerderheid die het wets
ontwerp van de regering, ondanks be
zwaren, wil aanvaarden als minst
slechte oplossing van de zaak. De VVD
wil daarbij alle eigen bezwaren verge
ten mits het CDA het wetsontwerp
steunt. Vandaag zal het CDA de afge
broken fractievergadering voortzetten.
Volgens de bezwaarden in het CDA
biedt het wetsontwerp te weinig be
scherming van het ongeboren leven
terwijl de beslissing over abortus teveel
bij de vrouw alleen wordt gelegd.
Mochten er binnen het CDA teveel be
zwaarden overblijven dan kan het ka
binet twee dingen besluiten: het wets
ontwerp voor behandeling in de Kamer
intrekken of het wel laten behandelen
en dan een nederlaag leiden. In beide
gevallen komt de weg vrij voor een ini-
titiefwetsontwerp van PvdA en D'66
dat gesteund zal worden door de VVD.
Dit wetsontwerp legt de beslissing over
abortus helemaal bij de vrouw.
Het is echter de vraag of dit wetsont
werp nog tijdig bij de Eerste Kamer zal
komen. Lukt dit niet dan wordt abortus
weer onderwerp van onderhandelingen
over een nieuw regeerakkoord voor het
volgende kabinet.
CD JA kan ook
zonder ARJOS
DEN HAAG Een eventu
eel besluit van de ARJOS
om zichzelf niet op te heffen
staat de feitelijke en juridi
sche tot standkoming van
het CDJA niet in de weg.
Het federatie bestuur van de
CDA-jongeren is tot die slot
som gekomen na bestudering
van de mogelijke juridische
consequenties van zo'n besluit
van de ARJOS. In een giste
ren uitgegeven verklaring
wijst het CDJA-bestuur op
haar onverkorte streven naar
een fusie op korte termijn van
de drie christelijke jongerenor
ganisaties.
REGERING HEEFT STEUN PvdA NODIG
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG In een poging het wetsontwerp te redden,
waarin de gemeenten een voorkeursrecht krijgen bij de aan
koop van onroerend goed, heeft de regering de behandeling
daarvan gisteren in de Tweede Kamer geschorst. Aanstaan
de woensdag gaat men door en in de tussentijd wordt er be
keken op welke manier te regelen is dat gemeenten dit
recht ook kunnen hanteren als het gaat om het verwerven
van (goedkope) huurwoningen.
Volgens het wetsontwerp kan dit alleen als het huurwoningen
betreft in stadsvernieuwingsgebieden. De Partij van de Arbeid
vindt het van het grootste belang dat dit wordt uitgebreid tot
alle huurwoningen. Daarom stemde woordvoerster mevrouw
Salomons van harte in met het Voorstel van minister Beelaerts
van Blokland (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) voor
nader overleg komt tussen regering en Kamer. De CDA'er Van
Dam sloot zich daarbij aan.
De achtergrond van de plotselinge bereidheid van de minister 1s
dat de VVD zal weigeren voor het wetsontwerp te stemmen.
Daardoor heeft de regering de steun van de oppositie nodig en
stapt Beelaerts af van zijn aanvankelijke bezwaren. Weliswaar
vindt hij nog steeds dat de problematiek van de verkoop van
goedkope huurwoningen elders moet worden geregeld, bij voor
keur in de wét op de stadsvernieuwing, maar „als de Kamer dat
wil, is deze zaak voor< mij bespreekbaar".
De onoverkomelijke bezwaren van de VVD hebben betrekking
op artikel 6A in het wetsontwerp. Daarin wordt gemeenten de
mogelijkheid geboden ook zonder structuur- of bestemmingsplan
een voorkeursrecht te claimen bij de aankoop van een pand of
een stuk grond.
Van de officier Zwendelaar moet
van justitie van
rechtbank^moet skchtofferS
een 42-jarige au- lil 11
fendertigdui-
zend gulden
storten op de rekening van de rechtbank om zo tenminste
elf door hem benadeelde klanten schadeloos te kunnen stel
len.
De handelaar stelde zijn auto's jonger voor dan ze waren. Pas bij
ontvangst van het kentekenbewijs merkten de klanten dat ze te
veel hadden betaald. Omdat de man voor de rechtbank ruiterlijk
heeft bekend, hoorde hij slechts een voorwaardelijke straf, met
genoemde voorwaarde, tegen zich eisen.
Wiegel: CS-traangas is veilig
DEN HAAG Minister Wiegel (binnenlandse zaken) en
minister De Ruiter (justitie) zullen het gebruik van het zo
genaamde CS-traangas niet opschorten. Bovendien komt er
geen geen nader medisch onderzoek naar de effecten van
het middel.
In antwoord op schriftelijke vragen van het PSP-Kamerlid Van
der Spek zei de bewindsman dat het CS-gas is gebruikt na een
kwaliteitsonderzoek. Volgens Wiegel hebben een TNO-onder-
zoek en het rapport van een Engels instituut uitgewezen dat het
gas geen blijvende beschadiging van ogen, longen en huid'ver-
oorzaakt.
PvdA en D'66: meer vrouwen in diplomatie
DEN HAAG De vrouwelijke Kamerleden Jabaay en Bis-
schoff (respPvdA en D'66) vinden dat er meer vrouwen in
de buitenlandse dienst van het ministerie van buitenlandse
zaken moeten komen, dan de dertien die er nu zijn.
De beide Kamerleden vragen ministers Van der Klaauw en' De
Koning (ontwikkelingssamenwerking) te onderzoeken waarom
zo weinig vrouwen hoge functies bij BZ bekleden. Volgens hen
moet de wervingscampagne anders worden opgezet.
DaT de Sovjet-Unie, Tsjecho-Slowakije en de DDR veron
trust zÜn over de ontwikkelingen in Polen is, vanuit commu
nistisch standpunt bezien, zeer begrijpelijk. Regeringen van
communistische landen pretenderen de arbeidende klasse te
vertegenwoordigen. Dit houdt in, dat deze regeringen be
staan bij de volledige gratie van de arbeidersklasse en daar
aan het recht menen te kunnen ontlenen een alles omvatten
de dictatuur uit te oefenen.
In Polen echter verzet een zeer groot deel van de arbeiders
zich openlijk tegen deze dictatuur en daarmee dreigt de basis
weg te vallen, waarop een communistische regering zich be
roept om te kunnen regeren. Een ontwikkeling, die voor de
communistische regimes in de buurlanden van Polen uiterst
gevaarlijk kan worden, indieg deze opvattingen de grenzen
overschrijden. Vandaar ook dat zowel de DDR als Tsjecho-
Slowakije maatregelen hebben genomen om het grensver-
'keer met Polen zoveel mogelijk te beperken.
ONTWIKKELINGEN als in Polen kunnen voor de buur
landen een aanleiding zijn om de Brezjnjev-doctrine toe te
passen, wat betekent, dat zij gewapenderhand kunnen ptobe-
ren de door hen ongewenste toestanden te corrigeren. Iets
dergelijks is gebeurd in Hongarije in 1956 en in Tsjecho-Slo
wakije in 1968. Tijdens het bezoek dat de Poolse premier Ka-
nia en vice-premier Pinkowski vandaag aan Moskou bren
gen, zal deze vorm van „correctie"ongetwijfeld aan de orde
komen, wat nog niet betekent, dat dan ook onverwijld tot
een dergelijk optreden zal worden overgegaan.
HONGARIJE en Tsjecho-Slowakije zijn nog geen Polen. In
Hongarije dreigde destijds een anti-communistische machtso
vername en daaraan ontleende de Sovjet-Unie het recht in te
grijpen. In Tsjecho-Slowakije bleef het conflict weliswaar
een communistisch „onderonsje", maar de toestand was zo
dreigend, dat toch naar het middel van de gewapende inter
ventie werd gegrepen.
In POLEN is de situatie weer anders. De Polen hebben ge
leefd van voorgaande gebeurtenissen. Zij zijn beter voorbe
reid en zij beschikken over een welbewapend leger, dat, uit
hoofde van een eeuwenoude afkeer, voor Duitsefs noch Rus
sen als een betrouwbare bondgenoot aangemerkt kan wor
den. Of het Poolse leger zich daadwerkelijk zou verzetten te
gen een invasie van communistische landen onder leiding
van Rusland moet echter worden betwijfeld. De Sovjet-Unie
zal desondanks ongetwijfeld trachten eerst een andere uit
weg te zoeken uit de crisis rond Polen. Wordt die niet gevon
den, dan lijkt eén geweldadig ingrijpen zoals Oost-Euro
pakenner Victor Zorza al weken geleden in deze krant heeft
voorspeld de enige mogelijkheid voor Moskou.
De VVD-bewindslieden op binnenlandse zaken hebben bei
den overigens geen gelukkige week. Wiegels staatssecretaris
Koning liep op zijn beurt achteloos door de democratische
rechtsregels. Hij liet de gemeenteraad weten, dat niet gere
kend behoefde te worden op de komst van rijksdiensten naar
Emmen in het kader van de spreiding, indien de raad niet
zou besluiten toestemming te geven tot vestiging van een
N A VO-legerdepot.
ChANTAGEPOLITIEK, spraken sommige Emmenaren.
Zonder die zware termen over te willen nemen moeten we
de handelwijze van staatssecretaris Koning weinig fraai noe
men. Zeker niet, omdat hij zijn mededeling deed vlak voor-;
dat de gemeenteraad zich zou gaan uitspreken over de depots
vestiging. Daarmee werd een vrije keuze, een onafhankelijké
afweging door de gemeenteraad van eigen belangen onmoge
lijk gemaakt. En dat is afkeurenswaardig.
Opnieuw heeft zich deze week gewroken, dat de VVD-
voorman Wiegel zich behalve met zijn vice-premierschap
ook uitgebreid bezig houdt met zijn komend lijsttrekker
schap. Als toekomstig lijsttrekker voor de VVD heeft Wiegel
deze week de Amsterdamse burgemeester Polak stevige ver
wijten gemaakt inzake zijn beleid ten aanzien van het kraak
pand De Grote Keijser. Die ongekend felle kritiek is echter
volstrekt onverenigbaar met Wiegels hoofdfunctie, die van
minister van binnenlandse zaken.
In die funktie is Wiegel stevig buiten z'n boekje gegaan.
Want niemand anders dan de burgemeester is verantwoorde
lijk voor de openbare orde in zijn gemeente. De minister van
binnenlandse zaken is wel de laatste van wie verwacht had
mogen worden dat hij de burgemeester in deze zware verant
woordelijkheid voor de voeten zou lopen. Want de interven
tie kan averechts uitwerken. Niemand, ook Wiegel niet, weet
wat precies de achter de schermen ontwikkelde plannen van
Polak zijn of waren, en in hoeverre die plannen nu door de
lijsttrekkerstaai van Wiegel zijn doorkruist.
NAAST afkeuring van de uitspraken van Wiegel moet in
deze kolom wel herhaald worden, dat burgemeester Polak
met zijn beleid het geduld én het rechtsgevoel wel erg zwaar
op de proef stelt. Lof moet er zijn voor zijn streven om tot
een geweldloze oplossing te komen, maar dat rechtvaardig
niet het langdurig bestaan van een vrijstaat in Amsterdam.
Daarom: kritiek zoals Wiegel die heeft geuit is zo langzamer
hand niet onbegrijpelijk meer, maar Wiegel was wel de laat
ste die z'n mond had mogen open doen.
(Van onze sociaal-
economische redactie)
HAAG Vier 'vooraanstaande
irlandse socialisten hebben giste-
In Den Haag een voorstel gelan-
I om te komen tot een wereldom-
ind plan voor de Arbeid. PvdA-
leleider Joop den Uyl, de Rotter-
e econoom Jan Tinbergen, Wim
in zijn kwaliteit van voorzitter
et Europees Verbond van Vakve-
ingen en Jan Pronk, oud-minister
ontwikkelingssamenwerking en
adjunct-secretaris-generaal van
NCTAD, willen dat door een
tdomvattend werkgelegenheids-
een doorbraak wordt geforceerd
moeizame besprekingen tussen
en arme landen over de wereld-
keling.
Iels dit werkgelegenheidsplan moet
inhang gebracht worden in het beleid
Nu. iu al in zowel rijke als arme landen
gevoerd, waarbij meer gelet zou
en worden op werkgelegenheidsef-
n. In de tot nog toe gevoerde dialoog
W de ontwikkeling van de Derde We
lf iheeft volgens de vier socialisten een
r dering vanuit de werkgelegenheidssi-
bsibusfe tot nog toe ontbroken. Daarom zou-
xten(D6e geïndustrialiseerde landen, de ont-
ileingslanden, maar ook de Sovjet-
-^-nker vleugel
A stelt eisen
dissidenten
De samenstellers van het rapport; van links
Tinbergen en dan Pronk.
Unie en China gezamenlijk de hand aan
de ploeg moeten slaan en op mondiaal ni
veau, bij voorkeur in VN-verband, tot een
„World Employment Plan" moeten ko
men.
Het doel daarvan moet zijn een grote in
ternationale operatie ter stimulering van
de economie, zowel in de westerse wereld
als in de ontwikkelingslanden. Het plan
zou gebaseerd moeten zijn op een optimale
naar rechts Wim Kok, Joop den Uyl, Jan
arbeidsverdeling voor de wereld als ge
heel. Om dat doel te bereiken zou er in
het rijke westen een ingrijpende herstruc
turering moeten plaatsvinden en moet er
op grote schaal geld beschikbaar komen
voor de arme landen. Per land zou moe
ten worden vastgesteld welke producten
het 't beste kan vervaardigen. Voor de
hand ligt dan dat de westerse wereld Zich
vooral richt op goederen en diensten waar
veel onderzoek en kennis aan te pas komt.
onze parlementaire re
dactie)
HAAG Het bestuur
|de ruim 1000 leden tel-
progressieve CDA-
kgroep „Niet Bij Brood
len" (NBBA) wil vol-
Je week zaterdag op het
pA-congres in Utrecht
resolutie in stemming
igen, waarin staat dat de
•ep onder bepaalde
waarden niet zal oyer-
tot vorming van een
we evangelisch-radicale
belangrijkste voorwaarde
at de CDA-dissidenten in
weede Kamer het onlangs
edgekomen Politiek Mani-
van de werkgroep NBBA
ioofdpunten onderschrij-
Een tweede voorwaarde
:ijn, dat het CDA vóór de
Kamerverkiezingen
iei 1981 een voorkeur uit-
:kt voor een brede rege-
oalitie, waarin in ieder
de PvdA deelneemt.
;ende week zal het bestuur
de werkgroep NBBA be-
ingen voeren met de
-dissidenten in de Twee-
UUjICamer. Drie weken gele-
heeft oud-ARP-voorman
de Boer al laten weten,
e dissidenten het in grote
In met het Politiek Mani
|van NBBA eens zijn, maar
zij op dit moment niets
in voor de vorming van
nieuwe partij.
.ekker Dier"
actie tegen
genbatterij
onze parlementaire re
dactie)
X HAAG De Barnc-
lse firma Esvoor heeft
de actiegroep Lekker
een brief gekregen
zij eist de verkoop
biggenbatterijen onmid-
ijk te staken. Als dat
voor 6 novemer gebeurd
dreigt „Lekker Dier"
de rechter te stappen.
ctiegroep twijfelt niet al-
aan het economisch ren-
ent van de biggenbatte-
maar vindt ook dat de
n in de batterijen worden
andeld. De fokkers stop-
de biggen achttien tot ne-
tien dagen na hun geboorte
estapelde draadkooien. Dat
het tijdstip waarop de die-
drachtig worden, aanmer-
jk bevorderen. Maar de
vloer van de kooi is er de
aak van dat de kjiggen el-
door de openingen in de
len te lijf gaan en elkaar
ernstige verwondingen
rengen. Om dat nu zovepl
elijk te vermijden houden
fokkers de dieren in het
ker.
DEN HAAG De PvdA-fractie in de
Tweede Kamer wil dat minister De Geus
(Defensie) laat onderzoeken, hoeveel van
de 130.000 beroepsmilitairen in ons land
op enigerlei wijze gewetensbezwaren heb
ben tegen kernwapens.
De socialisten De Vries en Stemerdink heb
ben dit in een motie gevraagd tijdens het gis
teren begonnen debat over de Defensiebegro
ting voor 1981. Volgens de PvdA-Kamerle-
den is het voor het voeren van een „zorgvul
dig beleid" noodzakelijk, dat de npnister weet
hoe groot het aantal gewetensbezwaarden in
de krijgsmacht is en van welke aard de be
zwaren zijn. De PPR diende een motie in met
het verzoek een wettelijke regeling te treffen
waardoor beroepsmilitairen, die dagelijks met
kernwapens te maken hebben, in geval van
gewetensbezwaren tegen die wapens recht
krijgen op een andere functie. Vorige week
heeft minister De Geus de Defensiecommissie
uit de Tweede Kamer al laten weten, dat hij
niet veel voelt voor een onderzoek naar de
gewetensbezwaren bij beroepsmilitairen en
dat hij evenmin van plan is een vaste rege
ling te treffen voor een functieverandering
van militairen met gewetensproblemen.
Bom langs de spoorlijn
Langs de spoorlijn Zwolle-Coevorden is giste
ren bij het Overijsselse dorp Mariënburg een
Engelse vliegtuigbom uit de Tweede Wereld
oorlog onschadelijk gemaakt. Het projectiel
was daar eerder deze week aangetroffen tij
dens graafwerkzaamheden.
