Vraagtekens
blijven tot
op 4 november
j'JKhomeiny zorgt
voor doorbraak
dn gijzelaarsaffaire
UNESCO wil onderzoek
naar pers voortzetten
"Solidariteit gaat met Poolse premier praten
TV-DEBAT BRACHT GEEN
DEFINITIEVE SCHEIDING
Ontmoeting van
paus en Schmidt
in slot bij Brühl
Geen opschorting
keuze Labourleider
Visie op
wereldproblemen
vaak gelijkgericht
JITENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 29 OKTOBER 1980 PAGINA 15
CLEVELAND Onder de aanhangers van beide presidentskan
didaten was de vraag wie het grote televisie-debat van vannacht
heeft gewonnen snel opgelost. In de tijdelijke hoofdkwartieren
in Cleveland startte elke partij onmiddellijk na afloop van de
uitzending een onvervalst overwinningsfeest en de beide kandi
daten verklaarden zich „allerminst aangeslagen" te noemen.
Maar voor de rest waren er, ondanks de opiniepielingen die een
klein voordeel voor Reagan aantoonden, voornamelijk vraagte
kens, waarop het antwoord pas wordt gegeven als de Amerika
nen volgende week dinsdag naar de stembus zijn gegaan.
John Anderson, de onafhankelijke kandidaat voor het Amerikaanse presidentschap die niet werd uitgeno
digd voor het grote debat tussen Carter en Reagan, hield vannacht een tv-debat in zijn eentje. Terwijl Carter
en Reagan in Cleveland spraken, volgde Anderson dit debat op een groot televisiescherm (rechts) in Was
hington, waarna hij antwoordde op vragen en opmerkingen die in Cleveland werden gemaakt. Een kleine vier
miljoen mensen volgden de one-man show van Anderson.
In de oude concertzaal van Cleveland, waar
meer dan een jaar van intensief campagne
voeren werd samengeperst in een debat van
90 minuten, heerste na afloop de vrij algeme
ne mening dat Reagan zijn vertrouwdheid
met camera's goed in eigen voordeel had uit
gebuit. Zij presentatie was duidelijk beter dan
die van Carter, die al zijn hele ambtsperiode
gebukt gaat onder een weinig opwindende
presentatie van soms hele verstandige tek
sten.
Hoewel geen van beide sprekers een fatale
blunder maakte, zorgde Reagan voor een op
merkelijke uitspraak die zijn toch al geringe
populariteit bij de zwarte kiezers niet ten goe
de zal komen. Sprekende over de nog steeds
bestaande rassenproblematiek in de VS zei
hij: „Toen ik jong was, wisten de mensen niet
eens dat er een rassenprobleem was". Presi-
dent Carter haakte hierop in door te zeggen
dat „de mensen, die er het slachtoffer van
waren, het probleem wel degelijk kenden".
In dezelfde sfeer botsten Carter en Reagan
over het amendement op de grondwet inzake
de gelijkberechting van mannen en vrouwen.
De president verklaarde dat de verwerping
van het amendement „een zeer zware slag
zou zijn voor de mógelijkheden van de
vrouw". Reagan antwoordde daarop dat hij
„voor de, rechten van de vrouw is", maar dat
het amendement vrouwen zou kunnen bero
ven van „discriminaties die aan vrouwen toe
behoren".
Het debat was door een zeer strakke organi
satie allesbehalve levendig. Het panel van
vier landelijk bekende journalisten stelde
weliswaar vragen, maar noch Cafter noch
Reagan werd het vuur al te na san de sche
nen gelegd. Toch slaagde Carter erin het oor
log en vrede-onderwerp, waarmee hij gétuïge
de opiniepeilingen de laatste weken verdien
stelijk heeft gescoord; opnieuw uitvoerig aan
de orde te stellen, overigens zonder dat het
hem veel voordeel opleverde.
In feite heeft de strijd tussen Carter en Rea
gan zich al geruime tijd toegespitst op de po-
gingen van Reagan om een meer gematigde
indruk te maken en Carters strategie om
Reagan terug te duwen op de plek waar hij
vandaan komt: de zeer conservatieve hoek.
Het debat maakte daar geen uitzondering op.
De eerste indruk is, zoals gezegd, dat het
„historische" debat niet die invloed op de
verkiezingsuitslag zal hebben als door de
Amerikaanse media was verondersteld. En
als er dan toch een winnaar van het debat
moet worden aangewezen, dan lijkt dat de
Amerikaanse kiezer, omdat zij vannacht voor
het eerst de kans kregen de twee belangrijk
ste presidentskandidaten anderhalf uur lang
zij aan zij en niet onderbroken door reclame
boodschappen aan het werk te zien.
'rotest tegen
janleg van
Men weg
leer dan 3000 inwoners
an Frankfort en omgeving
^^ebben bezit genomen van
bos in de buurt van
et vliegveld om te protes-
iren tegen de aanleg van
en nieuwe weg ter plaat-
I e. De betogers werden la-
tr door de politie verdre-
en.
BONN De Westduitse bondskanselier Helmut Schmidt
zal op 15 november in het slot Augustusburg bij Brühl met
paus Johannes Paulus II van gedachten wisselen. Dit is vol
gens goedingelichte kringen in Bonn het resultaat van een
langdurig protocollair touwtrekken tussen de Westduitse-
regering en het Vaticaan.
.Aanvankelijk nam de Westduitse regering het standpunt in dat
de paus, net als vele andere staatshoofden, naar het bureau van
de bondskanselier diende te gaan voor een gesprek met
Schmidt. Het Vaticaan daarentegen wilde dit gesprek laten voe
ren in het kader van de officiële ontvangst op het slot bij Brühl,
waar bondspresident Karl Carstens ter ere van de paus een ont
vangst zal geven voor politici en vertegenwoordigers van be
drijfsleven, vakbonden, wetenschap en kunst.
STAKING INDIEN GEEN RESULTAAT
IDANSK De vrije Poolse vakbond Soli-
ariteit heeft de uitnodiging van premier
'inkowski aanvaard om vrijdag besprekin-
en te voeren in Warschau. Mochten deze
tfderhandeling geen resultaat hebben, dan
al op 12 november een algemene staking in
'olen worden uitgeroepen.
plidariteit heeft aan vice-premier Jagielski,
j lie naar Gdansk was gekomen, een aantal eisen
voorgelegd. Deze eisen houden onder meer in:
de registratie van Solidariteit wordt door de re
gering aanvaard zonder de door de rechter aan
gebrachte wijzigingen in de stétuten, waarin de
rol van de communistische partij wordt onder
streept; een bekendmaking in de media, dat de
regering Solidariteit zonder wijzigingen erkent;
de nieuwe (vrije) vakbonden moeten onmiddel
lijk toegang krijgen tot de massamedia en een.
eigen drukkerij krijgen; verbetering van de
voorraden en het invoeren van vleesbonnen zo
mogelijk nog voor kerstmis; verbetering van
het systeem voor loonsverhogingen; registratie
van de vrije boerenbond en het weer in dienst
nemen van mensen, die hun baan om politieke
redenen zijn kwijt geraakt.
vDe DDR g^t met ingang van morgen het ver
keer met Polen inkrimpen. Dit heeft het Oost-
duitse persbureau ADN bekend gemaakt. Het
verkeer tussen beide landen had tot dusverre
plaats zonder visum .of paspoort.
Volgens ADN móeten burgers uit de DDR in de
toekomst voor hun privébezoeken aan Polen
een uitnodiging van hun gastheer laten zien.
Daarna moet uit Polen een bevestiging komen
voor de reis. Poolse onderdanen hebben bij hun
bezoek aan de DDR eveneens een bevestigde
uitnodiging nodig. Waarnemers beschouwen de
maatregelen als een nieuwe poging van de
DDR om de uit Polen afkomstige liberalisatie-
golf in te dammmen.
ÉIERAN Irans geestelijke leider aya-
ih Khomeiny heeft gisteren op de natio-
Iraanse feestdag in een overwegend fi-
fische toespraak met geen woord gerept
iver de gijzelaarsaffaire, ofschoon hij sprak
lot afgevaardigden van het parlement dat
leze kewestie in behandeling heeft. Er was
jnet spanning gewacht op de toespraak van
Lhomeiny in de hoop dat de impasse in het
raanse parlement bij de discussie over de
roorwaarden voor vrijlating van de gijze-
aars doorbroken zou kunnen worden. Het
Amerikaanse ministerie van buitenlandse
aken zei na kennisname van de toespraak
een commentaar te hebben „want wij heb-
>en geen hoop en wij kunnen dus moeilijk
eleurgesteld worden".
Iet Iraanse parlement heeft vanmorgen het
lebat over de gijzelaars hervat. Verscheidene
arlementslëden en waarnemers bij het debat
'at achter gesloten deuren wordt gehouden, lie-
in weten dat het parlement voornemens is het
ijzelingsvraagstuk te bespreken tot er een be-
luiit is genomen.
Ie Westduitse televisie meldde gisteren dat de
it zeven man bestaande parlementscommissie
die zich over de voorwaarden buigt die aan de
Verenigde Staten moeten worden gesteld, een
eis heeft toegevoegd aan de vier bestaande voor
vrijlating. Naast teruggave van de rijkdommen
van de overleden sjah, het ongedaan maken
van de bevriezing van de Iraanse tegoeden bij
Amerikaanse banken, een garantie dat de VS
zich niet mengen in Iraanse aapgelegenheden
en de belofte dat de VS geen eisen stellen aan
Iran tengevolge van de gijzelneming wil de co-
missie drie uur zendtijd op de Amerikaanse te
levisie. Het Iraanse parlement zou voor de
Amerikaanse televisie zijn standpunt over de
kwestie van de gijzelaars willen verduidelijken
aan het Amerikaanse volk. De Westduitse tele-
vie meldde dit te hebben vernomen in Teheran.
Het doorgaans goed ingelichte Franse dagblad
Le Monde schreef gisteren dat dat er in de Maj
lis slechts een kleine meerderheid voor vrijla
ting is voor vrijlating. 87 van de 200 parle
mentsleden zouden alles in het werk stellen om
de vrijlating uit te stellen en er zwaardere eisen
aan te verbinden. Toen maandag de berichten
over de Iraakse beschieting van Dezfoel met
raketten binnenkwamen, slaagden deze parle
mentsleden erin op de golven van de emoties
het debat te verdagen naar vandaag.
Thatcher: geen concessies aan hongerstakers
LONDEN De Britse pre- king zijn gegaan, om zo de sta- groiet de vrees dat de voorlo-
mier Margaret Thatcher heeft tus van politieke gevangene af pig vleugel van de IRA van
gezegd, dat haar conservatieve te dwingen. plan is om rond kerstmis een
regering niet zal toegeven aan serie bomaanslagen te plegen
de eisen van zeven Ierse guer- „Er komen in geen geval con- in Londen en andere Britse
rillastrijders, die in een Noord- cessies", zo heeft zij in het La- steden,
ierse gevangenis in hongersta- gerhuis verklaard. In Londen
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De poging van Labour linkervleugel
om te voorkomen dat de socialistische Kamerfrac
tie deze week niet zou overgaan tot de verkiezing
van een nieuwe leider, is mislukt. Het linkse voor
stel in dit verband werd gistermiddag verworpen
met 119 tegen 66 stemmen.
De Kamerfractie van Labour bestaat uit 269 afgevaardigden.
Dat zoveel Labourleden niet naar de vergadering gekomen zijn
om over dit voorstel te stemmen, kan niet helemaal verklaard
worden door gebrek aan belangstelling. De stemming van giste
ren was niet geheim. Veel socialistische afgevaardigden zijn met
opzet weggebleven om zich niet openlijk te moeten uitspreken.
Zij maken zich zorgen over hun imago in een situatie, geken
merkt door grote onzekerheid.
Op de bijeenkomst van gisteren werden zowel de argumenten
vóór als de argumenten tegen de verkiezing van een nieuwe lei
der toegelicht. Volgens de linkervleugel moet de eventuele over
winnaar niet denken, dat hij zich in een bevoorrechte positie be
vindt. Na het speciale partijcongres van 24 januari zal immers
een nieuwe verkiezing plaats hebben ditmaal door heel de partij
en zonder rekening te houden met wat de Kamerfractie al be
slist heeft.
Maar de meerderheid van de Labourafgevaardigden hield vol,
dat zij als parlementaire fractie nog steeds het volste recht heb
ben om een nieuwe leider te kiezen uit de vier kandidaten: Hea-
ley, Silkin, Shore en Foot.
WEER DOODSTRAF IN
FRANKRIJK UITGESPROKEN
PARIJS De 24-jarige Fransman Philippe Maurice is door
een rechtbank in Parijs veroordeeld tot de guillotine, we
gens het doodschieten van twee agenten op een parkeerter
rein. Het is voor het eerst sedert 17 jaar, dat een Parijse
rechtbank de doodstraf oplegt.
Het hooggerechtshof van de Amerikaanse staat Massachusetts
meent, dat de doodstraf, die een jaar geleden in deze staat is in
gevoerd, wreed en uit de tijd is. Zes van de zeven rechters van
het hof menen, dat de doodstraf willekeurig wordt toegepast en
dat leden van minderhgeden, vooral zwarten, er de dupe van
zijn. Van de duizenden, die schuldig zijn bevonden aan moord,
worden er maar. enkele tientallen terechtgesteld, zonder dat dui
delijk is waarom de een wel en de ander niet.
Doden bij opstand gevangenis Sardinië
NUORO Bij een opstand in de Nuoro-gevangenis op Sardinië
zijn twee doden gevallen. De politie vond gisteren de lijken van
twee gedetineerden. Zij gaat er van uit dat de twee door mede
gevangenen zijn vermoord omdat ze beschouwd werden als poli
tiespionnen. De opstand brak maandag uit en werd, volgens de
politie, geleid door in Nuoro gevangen zittende leden van de
Rode Brigades. De ongeveer 60 opstandige gevangenen eisten
overbrenging naar een andere gevangenis met een minder
streng regime. Er was al een begin gemaakt met het overbren
gen van de gedetineerden, toen de twee lijken door de politie
werden gevonden. Daarna liet de politie de gevangenen die al
naar andere gevangenissen waren overgebracht weer terugbren
gen naar Nuoro.
Israël annexeert stukje Z.-Libanon
BEIROET Israël heeft in Zuid-Libanon een stuk grond
van vijf vierkante kilometer ingelijfd, waarmee het de be
schikking heeft gekregen over een. waterbron en een hoog
gelegen strategische positie in de vruchtbare streek van Ma-
rajoen.
De Israëlische annexatie is bevestigd door een woordvoerder
van de Verenigde Naties. Het gebied stond onder controle van
de uit het Libanese leger gedroste majoor Haddad, die vrij nauw
met Israël samenwerkt. Een woordvoerder in Tel Aviv heeft het
bericht ontkend.
VAN AGT TEGENOVER
CHINESE PREMIER:
PEKING Premier Van Agt en minister Van der Klaauw
zijn gisteren in Peking aangekomen voor het eerste bezoek
dat een Nederlandse regeringsleider aan China brengt.
Na de eerste gespreksronde met de Chinese premier Zhao
Ziyang heeft premier Van Agt verklaard dat de visie van
Nederland en China op de kwesties van internationale vei
ligheid en samenwerking vaak gelijkgericht, zo niet „iden
tiek" zijn. De besprekingen hadden voornamelijk betrek
king op de Russische inval in Afghanistan en de Vietname
se in Cambodja, de situatie in het Midden-Oosten en de oor
log tussen Iran-Irak.
In zijn tafelrede vermeed premier Van Agt het gebruik van het
woord „ontspanning" dat, in de zin waarin velen in het Westen
het gebruiken, in China herinneringen oproept aan het verdrag
van München uit 1938 en aan capitulatie.
De Chinese minister van buitenlandse zaken Huang Hua, heeft
vandaag -tegenover minister Van der Klaauw laten blijken dat
China graag zogenaamde voorkeursleningen wil ontvangen van
Nederland. China, aldus de minister, hoopt tegen het einde van
de eeuw rond te zijn met de vier zogenaamde moderniseringen
(van landbouw, industrie, wetenschap en technologie en defen
sie). Deze leningen worden doorgaans echter door Nederland
niet verstrekt.
De premier was voor het begin van de besprekingen voor de'
Grote Hal van het Volk ontvangen met het gebruikelijke eerbe
toon voor buitenlandse regeringsleiders: een erewacht van de
drie krijgsmachtonderdelen, een peloton soldaten met de Chine
se rode vlag en een honderdtal schoolkinderen met bloemen. De
militaire kapel, die bij de officiële ontvangst de volksliederen
speelde, bracht tijdens het diner „Bergen Op Zoom, houdt U
vroom" en „Hoe zachtjes vaart ons bootje".
BELGRADO Ondanks de westerse
bezwaren tegen bemoeienissen van de
UNESCO, met de aangelegenheden van
de media, heeft de directeur van de
UNESCO, Ahmadou Mahter M'Bow,
gisteren onomwonden verklaard dat de
VN-organisatie zich zal blijven bezig
houden met zaken betreffende de
nieuwsmedia. Dit gebeurde aan het
eind van de speciale UNESCO-confe-
rentie over de media.
Hij pleitte voor een voortzetting van het
onderzoek door de UNESCO, ook al is de
kwestie van de informatie-ordening inge
wikkeld en omstreden. De Verenigde Sta
ten, gesteund door Groot-Brittannië, heb
ben verklaard dat het UNESCO-werk
schema voor de jaren 1981-1983 projecten
bevat die reeds zijn afgewezen door een
internationale commissie voor wereldin
formatieproblemen en dat andere plannen
name tegen een plan tot hulp aan organi
saties die bezig zijn maatregelen te ont
werpen ter bescherming van journalisten
en onderzoek stimuleren naar definiëring
van journalistieke normen.
Zonder te spreken over speciale commu
nicatie-onderwerpen of de westerse be
denkingen daartegen, zei M'Bow: „Omdat
de al uitgevoerde studies vaak evenveel
vragen hebben doen riizen als dat ze ant
woorden hebben verschaft omdat moder
ne communicatietechnieken te nieuw zijn
om goed bekend te zijn, moet de UNESCO
zijn onderzoek öp dit gebied voortzetten."
De westerse bedenkingen betreffen vooral
een eventuele beperking van de persvrij
heid. Gevreesd wordt dat beschermende
maatregelen voor journalisten makkelijk
•zouden kunnen leiden tot een bepaald
vergunningenstelsel dat hen beperkt in de
vrije nieuwsgaring. Ook is men bang voor
een uiteindelijke beperking van de onaf
hankelijkheid van de nieuwsmedia door
regeringstoezicht op de redactionele in
houd en bemoeienis met de vrijheid van
meningsuiting.
Per „vaarketel"
naar Barbados
FALMOUTH Vier
mannen en een vrouw zijn
gisteren uit Falmouth in
Engeland naar Barbados
in de Antillen 'vertrokken
met een zeer ongewoon
vaartuig, namelijk een
vijftien meter lange ketel,
omgebouwd tot zeilschip.
Het vaartuigis ver
zwaard met staal en beton,
voorzien van een 102 pk
dieselmotor en van een
buis om onder water te
kunnen kijken. Men wil
daarmee naar Barbados
varen om daar onderwate-
ronderzoek te verrichten.
De leider van de expeditie
is de 42-jarige Belgische
ingenieur Fons Oerle-
mons. Als hij eenmaal op
Barbados is, wil hij in het
huwelijk treden met de
enige vrouwelijke opva
rende, de Nederlandse
Margaretha Arens.
