act
en \SH1NGT0N „Geld, drank en sex" Is volgens
led bur- gerlijke begrippen een onheilspellende
na: nbinatie, die per traditie slechts tot eindbe-
viimmingen kan leiden als goot, hel of verdoeme-
Onder minder dramatische omstandigheden
ingu de combinatie wel eens zijn aangehaald door
ik voorzitter van een buurtvereniging na een uit
hand gelopen uitstapje naar Hamburg of door
voetbaltrainer, wiens verwende sterren on-
ïks zijn perfecte trainingsarbeid opnieuw heb-
verloren... Maar „corruptie en/of hebzucht, al-
lolisme en buitenechtelijk gerommel", want dat
rdt er in feite mee bedoeld, breng je nou niet in
eerste plaats in verband met een democratisch
ïjkozen volksvertegenwoordiging. Toch zijn er
eds meer Amerikanen, die nog slechts in de
i genoemde termen spreken als het gaat om
Congres, het uit 435 leden bestaande Huis van
v||jevaardigden en de honderdkoppige Senaat, die
Karnen de wetgevende Amerikaanse macht vor
en Senaat zijn de laatste tijd overstelpt met
indalen en de vraag rijst dan natuurlijk wat de
ïrikanen bij de verkiezingen van november
f8 (het Huis wordt elke twee jaar gekozen) in
hebben gehaald. De meeste insiders zijn het
ïr eens dat de 435 volksvertegenwoordigers,
i thans aan hun laatste dagen bezig zijn, globaal
welfde eigenschappen hebben als de club, die
4 november aanstaande wordt gekozen dan
herkozen, en als de voorafgaande of die van
itig, vijftig of honderdvijftig jaar geleden,
angrijkste reden voor een aanzwellende golf
ongeregeldheden zou domweg zijn, dat er veel
in de openbaarheid, komt. Taboes rond za-
i als alcoholisme en homosexualiteit zijn voor
jroot deel verdwenen. In het algemeen is van
vaak als vanzelfsprekend ervaren terughou-
Iheid rond het privéleven van hoogwaardig-
?bekleders niet zo gek veel meer overgeble?
Het aloude gezegde, dat hoge bomen veel
vangen begint eigenlijk pas de laatste jaren
irheid te worden. Anderzijds vindt er natuur-
[ook een aanpassing van de normen plaats. Tot
i tien, vijftien jaar geleden kon een politieke
ière in de Verenigde Staten nog worden ver-
tigd door een echtscheiding. Thans is het zo dat
verkeren met de eerste vrouw steeds meer
Jt gezien als een-gebrek aan flexibiliteit, aldus
hier nogal eens gehoorde opmerking.
itergate
is er een gebeurtenis, die meer dan welke
re van invloed is geweest op de blootlegging
i ongeregeldheden in de Amerikaanse politiek:
lergate. Het schandaal, dat uiteindelijk leidde
[de politieke ondergang van president Nixon en
i groot deel van zijn staf, heeft een hausse aan
tieke schandalen teweeg gebracht. Watergate
ikte de Washington Post, een tot dan interes-
ite, maar nauwelijks aan de weg timmerende lo-
krant tot de wellicht bekendste periodiek in
wereld. Het bracht de Postverslaggevers
H odward en Bernstein roem en rijkdom en zorg-
voor nerveuze opgewondenheid bij journalisten
ir de hele wereld. Journalistieke vasthoudend-
d bleek ook in staat de beerput te openen en
het wellicht machtigste politieke apparaat in
democratische deel van de wereld,
i nieuw soort journalist ontstond, de onder-
kverslaggever. Het hinderlijk volgen van politie-
ambstdragers werd zeker in de Verenigde Sta-
gemeengoed. Nieuwsjagers van de grote Ame-
ianse kranten en televisiemaatschappijen vol-
<l i de gebeurtenissen in instituten als het Witte
n5 s en het Congres en de voornaamste verkie-
'9 iscampagnes onafgebroken vierentwintig uur
s dag. Watergate werd een syndroom en is dat
eite nog steeds. Per saldo beoordelen de mees
betrokkenen de gevolgen positief. De slechtste
nier om een geheim te beschermen is het te be-
en, aldus een vrij algemeen gebruikte slogan
>r Amerikaanse politici. Feit is dat de Verenigde
ten aan Watergate de meest vergaande vorm
i openbaarheid van bestuur in de wereld heb-
I J overgehouden. Dat wordt gezien als een ver-
venheid, maar ook als een gevaar. „Als de
B in Moskou zou kunnen beschikken over alle
erikaanse kranten, tijdschriften, radio- en
irogramma's zouden ze geen agent meer naar
Verenigde Staten hoeven te sturen", wordt in
I-kringen wel eens verzucht.
Een van de gevolgen van Watergate was een wet
telijke regeling waarbij voor elke beschuldiging in
de richting van de president of zijn staf, hoe on
waarschijnlijk ook, de benoeming van een speciale
aanklager verplicht werd gesteld. Hamilton Jordan,
de naaste medewerker van president Carter, werd
daar al eens het slachtoffer van, doordat de in fis
cale problemen verkerende eigenaren van een
New Yorkse disco in de hoop hun eigen hachje
te redden beweerden dat zij Jordan ooit in hun
etablissement cocaïne hadden zien gebruiken. Het
duurde maanden voordat Jordan van alle blaam
was gezuiverd.
Inmiddels is Carters media-adviseur Rafshoon
slachtoffer geworden van eenzelfde beschuldiging,
ditmaal afkomstig van een oud-medewerker, met
!i week maakte de
ri BI de video-banden
p openbaar, die
t maakt werden toen
Arabier vermomde
enten congresleden
omgekochten. Op
deze foto staat het
congreelid Michael
Mfera, die door het
Abaam-schandaal
moest aftredsn,
tweede van links.
Nieuwsjagers van do
grote Amerikaanse
kranten en televisie*
maatschappijen
volgen de
gebeurtenissen in
instituten els het Witte
Huis en het Congros
onafgebroken
vierentwintig uur per
dag-
wie Rafshoon een zakelijke ruzie had gekregen.
Carters „media-tovenaar", die voor een belangrijk
deel verantwoordelijk wordt geacht voor Carters
verrassende verkiezing in 1976, heeft onder druk
van de naderende verkiezingen zijn functie tijdelijk
neergelegd.
Veel waarnemers zijn ervan overtuigd, dat andere
„schandalen" die president Carter parten hebben
gespeeld (Bert Lance, adviseur Peter Byrne en ook
de affaire met broer Billy), nooit die effecten zou
den hebben gehad zonder de Watergate-geschie-
denis. In geen van^deze gevallen is tot nu toe een
justitiële veroordeling gevolgd. Tekenend voor het
syndroomachtige karakter was het feit, dat de af
faire rond Billy Carter in vrijwel de gehele Ameri
kaanse pers werd betiteld als Billygate.
Norman J. Ornstein, een politicoloog van de Kath
olieke Universiteit van Washington DC, zegt ervan
overtuigd te zijn, dat er in de vorige eeuw en de
eerste helft van deze eeuw veel meer dubieuze fi
guren in het congres zaten dan thans. „Hun privé-
activiteiten kwamen alleen niet aan het licht", al
dus Ornstein.
Vergevensgezind
De congresleden zelf hebben zich in het verleden
bijna altijd opmerkelijk vergevensgezind getoond.
In 1971 werd afgevaardigde John Dowdy (een De
mocraat uit Texas) veroordeeld wegens het aanne
men van een halve ton aan „smeergeld". Het Con
gres overwoog diverse strafmaatregelen tegen
Dowdy, maar kwam nooit tot enige actie. Senator
Herman Talmadge uit Georgia, die ooit beweerde
de grens van zijn staat niet te kunnen overschrij
den zonder dat alle vriendelijke mensen bankbil
jetten in zijn Jasje propten, heeft een zware voor
verkiezing inmiddels succesvol afgesloten. Afge
vaardigde Wayne Hays (Ohio) trad in 1976 af nadat
bekend was geworden dat Elizabeth Ray, zijn oog
verblindende secretaresse, in werkelijkheid een
met belastinggeld betaalde maitresse was. Hays
werd daarna gekozen In het Huis van Afgevaardig
den van zijn staat en is thans bezig met een come
back in Washington.
Toch lijkt het erop dat de m^at voor het publiek en
het Congres zo ongeveer vol is. „We moeten pro
beren een halt toe te roepen aan alle schandalen.
Het vertrouwen in de politiek gaat er volledig ka
pot aan", zei vorige week afgevaardigde Charles
Bennett, voorzitter van de congrescommissie voor
ethische aangelegenheden. Voor het eerst sedert
de Amerikaanse Burgeroorlog was namelijk een lid
van het Huis van Afgevaardigden geroyeerd. Het
betrof afgevaardigde Michael Myers, die daarmee
tevens het eerste slachtoffer werd van het gerucht
makende Abscam-schandaal. Abscam is de code
naam voor een actie van de FBI, waarbij als Arabi
sche sjeiks verklede FBI-agenten een aantal con
gresleden het vuur na aan de schenen hebben ge
legd. Tè na voor zeven afgevaardigden en een se
nator, wier happigheid voor het aanvaarden van
„smeergeld" op video onbarmhartig is vastgelegd.
De FBI kwam tot deze opmerkelijke operatie, na
dat bij een onderzoek in een gokschandaal enkele
betrokkenen hadden gezegd zo enige congresle
den te weten, die voor omkoperij spoorslag door
de knieën zouden gaan. Dergelijke „undercover"-
operaties zijn in de Verenigde Staten genoegzaam
zaam bekend in de niet aflatende strijd van de FBI
tegen de georganiseerde misdaad. Het was tot in
het begin van de zeventiger jaren ook een gelief
koosde methode om subversieve activiteiten van
als links aangemerkte groeperingen aan het licht
te brengen.
In de strijd tegen politieke corruptie was de me
thode echter nog niet eerder gebruikt. De discus
sie over het al of niet geoorloofd zijn van de FBI-
methode is nog steeds in volle gang, maar daar
zijn de betrapte congresleden in het geheel niet
mee geholpen. Zij staan immers in woord en beeld
in hun criminele hemd. Zowel Myers als afgevaar
digde John Jenrette uit South Carolina, wiens zaak
na die van Myers het verst gevorderd is, beweren
dat de FBI hen eerst dronken heeft gevoerd. Bei
den maken gewag van een drankprobleem dat hen
extra kwetsbaar maakte voor de verleidelijke
„Arabische" FBI-voorstellen. Kortom: Ze beweren
met een zatte kop in een duivels opgezette val te
zijn gelopen.
Wat de publieke opinie echter vooral In het geweer
bracht, was het feit dat op dezelfde dag dat Mi
chael Myers via een historische beslissing uit het
Huis werd gezet, nog een in het oog springend
schandaal aan het licht trad. Afgevaardigde Ro
bert Bauman, zo werd die dag bekend, had homo-
sexuele diensten gekocht van minderjarigen. Dèt
nieuws sloeg vooral in als een bom omdat Bau
man, getrouwd en vader van vier kinderen, te boek
stond als de gezaghebbende woordvoerder van
een nieuwe, zeer conservatieve groepering binnen
de Republikeinse partij. In die hoedanigheid heeft
hij zich onder meer altijd krachtig verzet tegen het
wettelijk verlenen van gelijkberechtiging aan ho-
mosexuelen. Ook Bauman wierp de ontsporingen
op de gevolgen van wat hij zelf noemde „acuut al
coholisme". Hoewel Bauman kan bog^n op talrijke
sympathiebetuigingen, waarin medeleven met zijn
probleem wordt betoond, hebben intussen vier
conservatieve groeperingen, de lokale krant in zijn
district in Maryland en een aantal grote kranten op
zijn onverwijld aftreden aangedrongen.
Lobbygroepen
Het congres toont vooralsnog weinig animo de
hand steeds in eigen boezem te steken. Toch is
daar volgens veel waarnemers alle aanleiding toe.
Een afgevaardigde verdient relatief weinig, gemid
deld beneden de ton, veel minder in elk geval dan
in vergelijkbare functies in het bedrijfs- leven. An
ders dan de senatoren, die voor zes jaar worden
gekozen, duurt hun termijn slechts twee jaar. Het
leven in Washington, voor de meesten ver van
huls, is mede door de sociale circuits zeer kost
baar. Bovendien staan zij bij voortduring bloot aan
de vaak zeer geraffineerde beïnvloedingstechnie
ken van lobbygroepen waarvan Washington er
naar schatting meer dan duizend telt. Elke twee
jaar dienen ze zich te storten in energie- en geld
vretende verkiezingscampagnes, waarbij talrijke
lokale lobbygroepen zich voegen bij het Washing-
tonse lobbyleger. „Een nieuwe afgevaardigde
heeft minstens een half jaar nodig om zich een
beetje in te werken. Dan volgt een jaar waarin hij
wat kan doen, maar waarin hij ook voortdurend
contact moet houden met zijn district en dan is het
al weer tijd voor een nieuwe slopende verkiezings
campagne". aldus een Congres-veteraan.
De nog immer groeiende invloed van de tv in de
campagnes lijkt ook steeds meer een nieuw soort
afgevaardigde te creëren. Bladerend door„The Al
manac of American Politics" heb je soms de in
druk in de catalogus te kijken van een uitzendbu
reau voor „dressboys". Een aanminnige aanblik
strekt onmiskenbaar tot aanbeveling en verder lij
ken een vlotte babbel, het vermijden van ideologi
sche standpunten en het vermogen zonder scrupu
les beloftes rond te strooien absolute voorwaarden
om het in een tv-campagne te maken. Politicoloog
Ornstein: „In een instituut, dat onder zo grote druk
werkt en dat wordt bevolkt door zulke ambitieuze
figuren, is het misschien het meest verwonderlijk
dat er niet nog meer bezwijken voor de vele verlei
dingen".
