Iran: opstand tegen Koerden afgeslagen NIEUWE REGERING IN ITALIË 3ritse vakbonden voorspellen oproer Algerije nog niet over de schok heen ASSA-ONTSLAGENBIJICI Nobelprijzen voor natuur- en scheikunde naar drie Amerikanen en een Engelsman Verbazing in Madrid over rapport Amnesty JITENLAND LEIDSE COURANT WOENSDAG 15 OKTOBER 1980 PAGINA 9 (Van onze correspondent Roger Simons) DEN Britse vakbondsleiders hebben de rvatieve premier Margareth Thatcher er gis- voor gewaarschuwd, dat haar volk in oproer ;omen, als ze de werkloosheid ver boven de miljoen laat stijgen. Het was de eerste maal, 'hatcher vertegenwoordigers van de vakbewe- ontving in haar residentie, Downing Street 10. akbondsbazen voorspelden „massale stakin- n straatgeweld", tenzij de regering haar infla- litiek wijzigt. Maar premier Thatcher is geen katje om zonder hand schoenen aan te vatten. De vakbondsbazen werden ne tjes op hun plaats gezet met de mededeling, dat de werkloosheid nog moet toenemen, wil de Britse econo mie over een paar jaar opnieuw tot bloei en wasdom komen. Het gesprek van Thatcher en de vakbondsbazen ver liep tegen de achtergrond van het ontstellende nieuws, dat zelfs de Imperial Chemical Industries, beter ge kend als ICI, Groot Brittannië's belangrijkste particu liere onderneming, niet immuun is voor de gevolgen van de recessie. ICI heeft vanmiddag ongeveer 4000 ontslagen openbaar gemaakt. De slachtoffers zijn arbeiders van zeven ICI-kunstve- zelfabrieken. Het zwaarst getroffen zijn de ICI fabrie ken in Noord-Ierland en Schotland. Zij worden prac- tisch volledig stilgelegd. De gevolgen hiervan worden nog verergerd door het feit, dat ze zich bevinden in streken waar de werkloosheid respectievelijk al vijf tien en twintig procent bedraagt. Vakbondskringen noemen de beslissing van ICI „schandelijk". Ze drei gen met acties. Bedoelde fabrieken werken al geruime tijd met verlies. In de eerste helft van 1980 bedroeg het tekort 38 miljoen pond. Verwacht wordt, dat het in de cember 70 miljoen pond zal bedragen. Oorzaak hiervan is de sterk verminderde vraag naar kunstvezels in Eu ropa. ICI wordt algemeen beschouwd als de barometer van de Britse economie. De doorsnee Brit kan het haast niet geloven, dat deze firma net zoals vele anderen de weerslag van de slechte tijden voelt. Maar de 4000 ontslagen betekenen geenzins, dat IÓI op de fles dreigt te gaan. Afgelopen jaar heeft dit reusachtige bedrijf een winst van 560 miljoen pond (vóór de belastingaan gifte) geboekt. Het kan dus tegen een stootje. ihangers lin beheersen Drdwest- ;anda IP ALA Ondanks een offensief van Tanza- ise en Oegandese troe- lebben strtijdkrachten rouw zijn gebleven aan fgezette dictator Idi de controle over ver ende steden aan Oe- noordwest-grens !aïre en Soedan. ingste berichten zeiden, le strijdkrachten van weinig tegenstand ont- n en minstens vier ste- ebben ingenomen met de van vriendelijk gezinde oofden. egering van Oeganda Saoedi-Arabië ervan be- iigd de invasie te hebben mcierd. Amin verblijft ogenblik in Saoedi-Ara- die in april 1979 werd t is een moslim evenals •este stamleden in het ;n van Oeganda. De hui- )egandese regering be- lit leden van de christe- tammen van het Zuiden. sident oordeeld OU De 44-jarige Rus dissident Vassili Stouss, de Oekraïne-groep oezicht op de naleving akkoorden van Helsin- p 2 oktober in Kiev ver- ld tot tien jaar straf- en vijf jaar huisarrest, gisteren in Moskou uit «te kringen vernomen, sis veroordeeld wegens ■Sovjetpropaganda". Hij is sier en dichter en geldt als alist op het gebied van de vers Rilke, Baudelaire en t£un voor gin verder slonken IZALEM De reeds ge ,steun voor Israëlische ingscoalitie van premier chem Begin is verder ge en doordat het parle- ilid Yitzhak Yitsjaki het dblok heeft verlaten. Uit it tegen de volgens hem inge bevoordeling van de mensen in Israël hij nu een onafhankelij- „n-mans-fractie. De rege- ®|jkan nu nog slechts reke- >p steun van 61 van de den van de Knesseth. ireenstemming len vakbonden - Na een nacht van rhandelen hebben de directie en de Italiaanse onden overeenstemming kt over een ontwerp-ak- J\d, dat een eind moet ma- aan de al 33 dagen duren „ti' taking bij de autofabri Over de inhoud van het ord is niets meegedeeld, vond moeten de Fiat- tnemers zich over het on- andelingsresultaat ten. Zoals bekend wilde ongveer 22.000 werkne- tijdelijk op straat zetten irband met de stagneren- itoverkoop. Ivor Richard uwe Britse ^-commissaris lijk d 'SSEL Groot-Brittannië eze week definitief laten n, dat het de Conservatie- i® -hristopher Samuel Tu- eal^hat en Labourman Sir Richard, momenteel res- evelijk lid van de Europe- yanfommissie en Brits ambas- Jr bij de Verenigde Na- zal voordragen als kandi- voor een Europees com- ariaat. Tugendhat, mo- teel in Brussel belast met irzii lortefeuille van begroting Igemeen beheer, zal wor- e v voorgedragen als „senior- hiissaris", wat inhoudt dat luen hem, gezien zijn Euro- I ervaring, als vice-voorzit- penoemd wil zien. Een Parijse politieman, die Is ingezet bij de reddingswerkzaamheden in Algerije, klimt uit een gat in de puinhopen van een huis in Al Asman. AL ASMAN Op dertig kilometer van Al Asman zijn voor het eerst de sporen van de aardbeving te zien. Een omgeval len muur. dakpannen op straat. Daarna worden de bewijzen van de schokken die vrijdag van de bloeiende stad een puin hoop maakten steeds veelvuldiger. Tien kilometer verder is een kraanwagen bezig een ontspoorde trein weer op de rails te zetten. Goederenwagons liggen kriskras langs het talud. Als door een wonder zijn de twee personenwagens op het spoor blijven staan. Weer wat dichter bij de stad is de aarde langs de weg op sommige plekken omge woeld, alsof een reusachtige mol zich er een weg doorheen gegraven heeft. Grote scheuren in het wegdek bemoeilijken het rijden, al zijn de grootste oneffenheden in tussen weggewerkt. De stadsgrens van Al Asnam blijkt ook voor de aardbeving een echte afbakening te zijn geweest. Direct nadat het plaatsnamenbord wordt gepasseerd wacht de aanblik van een verwoeste stad. Een grote fabriekshal ligt in puin. Een flat staat meters uit het lood. Ande re gebouwen liggen gedeeltelijk tegen de vlakte. Maar dat alles is nog niets vergeleken met de ravage in het centrum. De belangrijk ste gebouwen daar zijn ingestort: het zieken huis, een moskee, een warenhuis, de recht bank, bioscopen, hotels. En een groot aantal woonhuizen. Ook een school is van de aard bodem verdwenen. De gebouwen verander den in onherkenbare, metershoge puinhopen, die worden afgewisseld met bouwwerken waaraan, op het eerste gezicht, nauwelijks schade valt te ontdekken. Overal zijn hulptroepen aan het werk, vier en twintig uur van de dag en hopend op een wonder. Het was, ook gisteren nog, niet te vergeefs. Nog werden mensen levend onder het puin vandaan gehaald. Een tiental, luidt een ruwe schatting. Maar vandaag, vijf dagen na de ramp, wordt dat voor onmogelijk ge houden. Daarom keert een Zwitserse red dingsbrigade, die op het eerste bericht over de ramp naar Algerije was gevlogen, vandaag naar huis terug. „Win werden in het leven geroepen na de aardbeving van Skopje in Joegoslavië", zegt de leider Adolf Grimm. „We hebben ons erin gespecialiseerd naar overlevenden te zoeken in ingestorte gebou wen. We doen dat met twaalf herdershonden. Eerder kwamen wij in actie bij aardbevingen in Italië, Roemenië en Joegoslavië". De Zwit sers wisten in het warenhuis tien mensen le vend uit te graven. Maar ook werden door hen 96 lijken geborgen. Het reddingswerk is een moedig maar af schuwelijk karwei. De eerste dagen werden de brokstukken voorzichtig, steen voor steen, verwijderd. Er was nog een grote kans op overlevenden onder het puin. Inmiddels is de beurt aan het grotere materieel bulldozers, kraanwagens. Onze verslaggever André Horlings be vindt zich momenteel in Algerije. Hierbij het relaas van het be zoek, dat hij gisteren bracht aan de ver woeste stad Al As- Als bij een hotel, dat drie verdiepingen telde, de dikke betonnen paal wordt weggetrokken die eens het dak stutte, zijn plotseling li chaamsdelen van slachtoffers zichtbaar. De lijken zijn drie dagen na de ramp tot ontbin ding over gegaan. Uit de puinhopen stijgt een weeë lucht op. De werkers dragen kapjes over hun reukorganen, of bij gebrek daaraan, watjes in de neusgaten. „Plotseling zakte de grond onder mijn voeten weg", vertelt een overlevende met de arm in het gips. „Het was alsof ik op een kartonnen doos stond. De straat golfde. Ik struikelde en viel. En opeens begonnen om me heen de huizen in te storten. Daarna was overal het gekrijs te horen van mensen die bekneld wa ren geraakt. Ik werd door een brok steen ge troffen en brak mijn arm. Ik heb geluk ge had". De eerste schok, vrijdag om half twee, heeft volgens hem het overgrote deel van de slachtoffers geëist. „Iedereen rende als een gek de straat op, uit de wankelende gebou wen. Sommige zagen hun huis achter zich in storten. Voor de meesten was het te laat. Toen drie uur later de tweede heftige schok voelbaar werd, had iedereen die daar ook maar enigszins kans toe zag, zich in veilig heid gesteld". Maar een ander vertelt, dat toen juist veel mensen, die met reddingswerk bezig waren, alsnog werden bedolven. Praktische hulp is er uit verschillende landen gekomen. Zo worden de Algerijnse militairen en vrijwilligers bijgestaan door brandweerlie den uit Parijs en verplegers uit de Bondsre publiek; helicopters uit de V.S. Verbandmid delen, medicijnen, dekens en tenten kwamen uit alle windstreken. Het aantal vrijwilligers werd zelfs zo groot, dat ze elkaar alleen nog maar voor de voeten konden lopen. „De soli dariteit van het buitenland is formidabel", constateert de voorlichtingsambtenaar van het ministerie voor informatie in de bus die met journalisten naar Algiers terugrijdt. Dat is dan ook wel nodig. Iedereen in Algerije is gevraagd wat af te staan. Medicijnen en ver bandmiddelen worden op talloze plaatsen in gezameld. De ziekenhuizen in de wijde omge ving van Al Asnam, de steden Algiers en Oran die beide ruim 200 kilometer van het rampgebied verwijderd zijn, liggen overvol. En onderweg wordt de bus voortdurend inge haald door ziekenauto's die er met gillende sirenes gewonden heenbrengen. ANDRE HORLINGS BEIROET Iran heeft gis teren bekend gemaakt dat het een door Irak gesteunde opstand van Koerden die zich willen afscheiden in het noordwestelijk deel van Iran de kop heeft ingedrukt. In de twee dagen dat daar gevechten zouden zijn ge houden, zouden er minstens •tachtig rebellen zijn gedood. Volgens het officiële Iraanse persbureau Pars zouden van Iraanse kant twintig Iraanse soldaten zijn gedood en vijftig gewond geraakt. De gevechten hadden plaats in twee steden en een legerkamp langs de Turkse grens. Volgens een communiqué van de islamiti sche revolutionaire garde had den ongeveer 300 rebellen zondag geprobeerd de steden Makoe en Oermia en het le gerkamp Pirasjahr te bezetten. Volgens de islamitische revo lutionaire garde werd er „ook hevig weerstand geboden door de plaatselijke bevolking". De opstand biedt een verkla ring voor de concentratie van de Iraanse luchtaanvallen op de Koerdische stad Irbil in Noord-Irak. De stad is door een ruim 300 kilometer lange verkeersweg verbonden met de in Iraans gebied gelegen stad Oermia. Iran heeft het ge bied waarschijnlijk aangeval len om mogelijke steun vanuit Irbil aan de rebellen in Oer mia te voorkomen. Ondertussen nemen zowel in Iran als in de Verenigde Sta ten de speculaties over een op handen zijnde vrijlating van Amerikaanse gijzelaars toe. Tegenover het parlement heeft Bani-Sadr te kennen ge geven dat dat het Iraanse par lement de komende dagen over het lot van de gijzelaars een besluit zal nemen. Het feit dat de Iraanse presi dent gesproken heeft over de gijzelingsaffaire, terwijl de strijd tussen Iran en Irak in alle hevigheid woedt, zou vol gens waarnemers gezien moe ten worden in verband met de recente oproep van Bani-Sadr tegen het isolement waarin spectaculaire doorbraak in de zijn land verkeert. gijzelingsaffaire. Ook in Amerika wordt in het Iraakse troepen doen hier po- licht van de komende presi- gingen de Karoenrivier over dentsverkiezingen ópenlijk ge- te steken in hun opmars naar sproken over een mogelijk de oliehavenstad Abadan. Argentijnse junta haalt uit naar nobel- prijswinnaar BUENOS AIRES De mili- taire junta van Argentinië heeft gisteren verklaard dat de Argentijnse winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede 1980, Adolfo Perez Esquivel „zonder het te weten" werd ge bruikt door „terroristen" tij dens de strijd van het leger te gen de stadsguerrillastrijders. Dit is de reden dat Perez Es quivel in 1977 en 1978 14 maanden gevangen zat. Aldus de junta in een eerste reactie op de toekenning van de prijs aan de Argentijn. Perez Esquivels geweldloze ac ties zijn gebruikt om on schendbaarheid te verlenen aan leden van verschillende terroristische organisaties, on danks de goede bedoelingen, zegt de junta, die met deze verklaring voor het eerst een reden geeft voor de gevangen neming van de Nobelprijswin naar. Perez Esquivel verklaar de eerder te zijn gemarteld tij dens zijn gevangenschap. STOCKHOLM De Nobel prijs voor natuurkunde is toegekend aan de Amerika nen James W. Cronin en Val Fitch. De Nobelprijs voor scheikunde is in drieën ge deeld: de helft gaat naar de Amerikaan Paul Berg, de andere helft gedeeld naar de Amerikaan Walter Gilbert en de Brit Frederick Sanger. Cronin (49), hoogleraar aan de universiteit van Chicago en Fitch (57), hoogleraar in Prin ceton, hebben de onderschei ding gekregen voor „de ont dekking van afwijkingen van de fundamentele symmetrie- beginselen bij het uiteenvallen van neutrale k-mesonen". Deze ontdekking heeft geleid tot nieuwe kosmologische spe culaties. Geprobeerd wordt te begrijpen hoe het mogelijk was, dat bij het ontstaan van het heelal de materie en de anti-materie elkaar niet direct hebben vernietigd. De drie geleerden, die zijn on derscheiden met de prijs voor scheikunde, hebben zich ver dienstelijk gemaakt op het ter rein van het biochemisch on derzoek naar nucleinezuren. Zij hebben methoden ontwik keld, die het mogelijk maken de structuur en de functie van het DNA tot in bijzonderheden te begrijpen. Paul Berg (54) van de Stanford-universiteit in Californië is de pionier op het gebied van een nieuwe technologie waarbij met genen wordt geëxperimenteerd. Een praktische toepassing van zijn werk is de vervaardiging van menselijke hormonen met be hulp van bacterieën. Gilbert (48) van de Harvard-universi- teit en Sanger (62) van Cam bridge hebben onafhankelijk van elkaar methoden ontwik keld om vast te stellen hoe ge netische boodschappen binnen de DN A-structuur worden overgebracht. Prof. Sanger heeft in 1958 ook al de Nobel prijs voor chemie ontvangen voor zijn werk op het gebied van de structuur van protei- nen. (Van onze correspondent Piet Tummers) ROME - De Italiaanse kabinetsforma teur Arnaldo Forlani zal waarschijn lijk tegen het einde van deze week zijn nieuwe kabinet, het veertigste sinds de Tweede Wereldoorlog, kun nen presenteren aan president Pertini. De Christen-Democraat Forlani kan behalve op zijn eigen partij rekenen op de steun van de links-socialisten, de sociaal- democraten, de republikei nen en misschien ook op die van de li beralen. Deze hebben echter nog geen beslissing genomen. De oppositie bestaat dan uit de communisten, de neo-fascisten en enkele splinterpartijen, die samen veruit in de minderheid zijn. Toch is de regeringsmeerderheid minder stevig dan het lijkt, omdat de thans tot een nieuwe samenwer king gekomen socialistische partijen een onze ker element blijven vormen. Datzelfde kan worden gezegd van de linkervleugel, der Chris ten-democraten onder aanvoering van oud-par tijsecretaris Zaccagnini en oud-premier Andre- otti. Deze linkervleugel, die geneigd is tot sa menwerking met de communisten, droeg bij tot de val van het kabinet Cossiga. De grootste problemen waarvoor het kabinet Forlani komt te staan worden gevormd door de economische crisis met een inflatie van 21 pro cent en door de reeds een maand durende sta king bij de Fiat-fabrieken, de grootste particu liere onderneming van Italië. De staking brak uit toen Fiat 23.000 werknemers voorlopig op non-actief wilde zetten, hetgeen inhield dat ze tot het einde van dit jaar 90 procent van hun salaris zouden ontvangen en wel uit de staats kas. Deze regeling kwam in de plaats van het eerder voorgenomen definitieve ontslag van 14.000 Fiat-werknemers. De staking heeft Fiat tot nu toe een produktieverlies ter waarde van bijna anderhalf miljard gulden opgeleverd. Daarbij dient aangetekend, dat indien de pro- duktie was voortgezet deze waarschijnlijk slechts voor een deel verkocht had kunnen worden als gevolg van de daling van de export. Berlinguer zei dat de felheid waarmee de com munisten oppositie denken te voeren, zal af hangen van de wijze waarop een oplossing voor de problemen bij Fiat wordt gevonden. MADRID De gisteren uit gegeven verklaring van Am nesty International, de orga nisatie die zich sterk maakt voor de naleving van de rech ten van de mens, over de mis handeling van politieke ge vangenen in Spanje, heeft in Madrid verbazing en veront waardiging gewekt. De beschuldigingen zijn geba seerd op bevindingen van een onderzoek dat de mensenrech tenorganisatie in Spanje heeft gehouden. Uit dat onderzoek is gebleken dat gevangenen in Spaanse gevangenissen bloot staan aan psychische en licha melijke mishandelingen. In aanbevelingen onderstreept Amnesty de noodzaak dat de Spaanse regering wettelijke en bestuurlijke procedures in overeenstemming brengt met de grondwet van 1978, die de mensenrechten garandeert. De organisatie wil onder meer dat de bepaling dat personen zon der een bevel van de rechter langer dan 72 uur kunnen worden vastgehouden, wordt afgeschaft. Zuidhoreaans mo nument voor Hol landse zeeman SEOUL De Nederland- se ambassadeur in Zuid- Korea, Roland van den Berg en de Zuidkoreaan- se onderminister van cultuur. Kim Un-Ho, hebben een monument onthuld ter ere van de Nederlandse zeeman Hendrik Hamel, die in 1653 het „Land van de ochtendkalmte" ontdek te. Het vier meter hoge gra nieten gedenkteken staat aan de zuidkust van Cheju, het zuidelijkst gele gen eiland van Korea, waar Hamel en zijn be manning aanspoelden met wat er over was van hun schip „De Sperwer". De kosten van het monument, ongeveer veertigduizend gulden, zijn door Neder land eri Zuid-Korea op ta fel gelegd. Hamel werd door het toenmalige Koreaanse ko ninkrijk gedurende der tien jaar vastgehouden. Hij slaagde er uiteindelijk in te ontsnappen en keerde terug naar Amsterdam, waar hij in 1668 het eerste westerse boek over Korea publiceerde. Brezjnev roept VS op tot onderhandelen MOSKOU President Brezj nev heeft de Verenigde Staten gisteren nadrukkelijk opgeroe pen constructieve besprekin gen met de Sovjet-Unie over de beperking van strategische kernwapens weer op te vatten, „voor het te laat is". In een verklaring tijdens een ontmoe ting met Armand Hammer, de Amerikaanse voorzitter van de Occidental Petroleum Com pany en een vriend van ver scheidene Sovjet-leiders, waar schuwde Brezjnev dat het Kremlin nooit zou toestaan dat de VS een militair overwicht krijgen. Brezjnev deed zijn op roep voor het overleg over de eurostrategische wapens dat waarschijnlijk morgen in Ge- nève begint. „Israëlische concessie aan Palestijnen" WASHINGTON Israël heeft aangeboden de Pales^ tijnen een stem te geven bij de bepaling van het politie ke beleid op de westelijke Jordaanoever en in de Gaza- strook, aldus functionaris sen in de Verenigde Staten, die deze stap constructief noemden. Nadat president Sadat van Egypte op 2 augustus de be sprekingen met Israël verbrak uit protest tegen het Israëli sche Jeruzalem-beleid, zijn deze onderhandelingen giste ren weer hervat. Volgens di plomatieke kringen heeft Is raël ook aangeboden niet méér nederzettingen in bezet gebied te bouwen dan de vier die tot- nutoe zijn aangekondigd. Of de bestaande zullen mogen worden uitgebreid is nog niet opgelost. Josef Burg, de Israëlische mi nister van buitenlandse zaken en leider van de delegatie heeft de berichten van de Amerikaanse functionarissen ontkent. Volgens leden van zijn delegatie zijn de geruchten verspreid om de Amerikaanse kiezers het idee te geven dat er schot zit in de onderhande lingen over de Palestijnse kwestie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1980 | | pagina 9