rijvingen in Kamer
litgesteld tot dinsdag
s§de e: „Ik doe niets om blokkade te breken
litensteBinnenhofb
hofb
■litensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinne'n]
Politiek
Partij
Parlement
ttlitie- LID MOBIELE EENHEID OVER DODEWAARD:
ensen Berkel: „Dode- T~H "I 111*11 1 1
►or
IE-werk
-ÜNENLAND
INA --
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 11 OKTOBER 1980 PAGINA 9
IK 1
is ziek, hè?
3T*:toch! Ik hèd het
dit'en? weten- Wat
Igpijn en buikgriep.
Tbroekhoest zoge-
ofj'j
het?
77 lopend vuurtje
woensdagmorgen
richt over Van
ziekte door de
yjgangen der
je Kamer. De pre-
was niet in staat
Qfltamer te antwoor-
ip de algemene be-
wingen over de
groting voor
ir was 's morgens
ti-f
vroeg door zijn chauf
feur naar huis, in
Groesbeek, gebracht
waar de inmiddels al
door echtgenote Euge
nie ontboden huisarts
gereed stond om behan
delend op te treden. De
gissingen van velen in
de Tweede Kamer of
het hier om een echte
of een ingebeelde ziekte
ging werden door een
mededeling van de
Rijksvoorlich tingsdienst
de kop ingedrukt. Van
Agt was echt ziek. De
avond tevoren had hij
rillerig met z'n jas aan
het kabinetsberaad over
de algemene beschou
wingen geleid en was
daarna vroeg naar bed
gegaan in zijn Haagse
optrekje aan het Smids
water, een grachtje op
nog geen vijf minuten
lopen van de Tweede
Kamer. Hij verkeerde,
aldus de R VD, toen nog
in de veronderstelling
dat zijn ontregelde inge
wanden woensdagmor
gen wel weer naar be
horen zouden functio
neren. Dat bleek dus
niet het geval te zijn ge
weest.
ZIEK 2
In de Tweede Kamer
heerste ondanks de ver
velénde gevolgen van
Van Agts afwezigheid
een lacherige stemming.
Grappen als „Gansch
het raderwerk staat stil,
als uw machtige darm
dat wil" deden razends
nel de ronde. Zo ook
het verhaal dat 's rijks
opperscha tbe waarder
minister Van der Stee
eveneens aan inge
wandstoornissen leed,
althans had geleden,
want hij was er alweer
bovenop. Hij zou zich
de avond tevoren sa
men met Van Agt in
een gerenommeerd
Haags restaurant te
goed hebben gedaan
aan een visgerecht
waarin zich kennelijk
een kwalijke bacterie
had genesteld.
„Dan zouden Van Aar-
denne, Wiegel en Albe-
da ook ziek moeten zijn
geworden, want die
aten ook mee", wierp
later de RVD tegen.
„Ja, maar ze hoeven
toch niet allemaal het
zelfde besteld te heb
ben?", luidde dë logi
sche tegenvraag onzer
zijds. Daar moest men
het antwoord op schul
dig blijven. Wel werd in
alle toonaarden ont
kend dat er sprake zou
zijn geweest van voed
selvergiftiging of iets
van dien aard. Van Agt
was gewoon uit zichzelf
ziek geworden, punt uit.
ZIEK 3
Om twee uur was de
Kamer vrijwej voltallig
aanwezig en hoorde
minzaam lachend de
mededeling van voor
zitter Dolman aan, dat
Van Agt ziek was en
derhalve de Kamer niet
te woord kon staan. Er
zat niets anders op, dan
de vergadering 24 uur
uit te stellen en af te
spreken, ook vrijdag
bijeen te komen, zo
bleek uit Dolmans
woorden. „Dan zijn wij
ziek", riep het CDA-ka-
merlid Jan Buikema.
PvdA-fractieleider Den
Uyl vroeg het woord en
beende met vaste tred
naar de katheder. „Ze
ker om voor te stellen,
een controleur van het
GAK naar Van Agt te
sturengrapte de
CDA 'er. Zijn collega
Steef Weijers herinner
de zijn fractiegenoten
grijnzend aan het VVD-
voorstel om de eerste
ziektedag niet meer te
vergoeden. „Dat geldt
toch voor iedereen?",
aldus Weijers. Enkele
VVD'ers, die de woor
den hadden opgevan
gen, reageerden instem
mend.
CDA-minister De Ko
ning (Ontwikkelingssa
menwerking) stelde
achter de groene gordij
nen tegenover enkele
partijgenoten opge-
niimd vast. dat hij er
geen bezwaar tegen zou
hebben ais de Kamer de
hele vrijdagnacht zou
wijlen doorvergaderen.
„Dan kunnen we met
een door naar het CDA-
congres", aldus De Ko
ning. Lachend vertelde
de bewindsman dat zijn
collega Van der Klaauw
hem zojuist had voorge-
steld het er maar eens
lekker van te nemen en
samen naar de film te
gaan in het Passage-
theater, schuin tegeno
ver het Binnenhof.
Welke film draait
daar?", had De Koning
gevraagd. „Een heel
toepasselijke", luidde
het antwoord van Van
der Klaauw. Being
there", ofwel „Aanwe
zig".
BESTE
Het Van Agtiaanse taal
gebruik heeft tijdens de
debatten van deze week
weer uitbundig hoogtij
gevierd. Begon de 'pre
mier donderdagmiddag
al met het aanbieden
van zijn verontschuldi
gingen voor de „biologi
sche recessie van louter
conjuncturele aard" die
hij de dag ervoor had
doorgemaakt, ook in
het verdere verloop van
zijn redevoering waren
de typische Van Agt-
uitdrukkingen niet van
de lucht. Al na enige
minuten had hij een
kleine woordenwisse
ling met PvdA-fractie
leider Den Uyl over de
verschillen tussen het
kabinet-Van Agt en het
kabinet-Den Uyl. De
premier duidde daarbij
de beide kabinetten aan
met „het kabinet nu"
en „het kabinet u". Zo
richtte hij zich ook na
het opsommen van de
verschillende wensen
en voorstellen die de
Kamer had geuit in
welhaast yaderlijke be
woordingen tot zijn ge
hoor met de medede
ling: „Beste mensen, zo
komen we er niet uit".
Even later stipte de pre
mier de problemen op
de woningmarkt aan.
Volgens PvdA-wohing-
bouwspecialist (en ex-
staatssecretaris) Marcel
van Dam liep Van Agt
daar wat te gemakke
lijk overheen, zodat en
kele nadere verduidelij
kingen noodzakelijk
waren. De minister-pre
sident wist het ant
woord niet direct en
boog zich met de op
merking „even naar
mijn souffleur luiste
ren zijwaarts naar
staatssecretaris Brokx
van Volkshuisvesting.
Deze souffleerde echter
zo hard, dat Van Dam
de bemiddelaarsrol van
Van Agt kennelijk niet
meer nodig vond en in
rechtstreeks debat met
Brokx ging. „Zo, de spe
cialisten zijn weer be
zig", verzuchtte Van
Agt. Hoofschuddend
hoorde Van Dam het
verweer van Brokx aan
en riep toen, tot grote
hilariteit der aanwezi
gen, in navolging van
Van Agt: „Beste man,
zo komen we er niet
uit.'".
Hoofdagent Van
duif
[^„asteren openbaarde lui-
r wpt Hopmans van de
^litifpolitie dat hij als
nneP commandant van de
bu,{ele Eenheid niet mee
naar Dodewaard. Giste-
igetuigde de Vaassense
dagent Aad van Berkel
van zijn voornemen om
poot uit te steken als
lp 18 oktober het bevel
ft de aangekondigde
kade van de kerncentra-
lodewaard te breken.
Berkel gaat dus wel
als ME'er, maar alleen
at hij vindt dat zijn aan-
feheid daar deel uit
eet van zijn politietaak.
\Vaassende hoofdagent,
al eerder openbare
ftekens bij het optreden
de ME zette, ziet atoom-
fie alseen bedreiging
"onze samenleving. Hij
EO zegt hij, zichzelf niet
gen tot werktuig van
ir 2 (verheid die op het ver-
le spoor zit. Gisteren
de hij burgemeester
;e van de gemeente Epe
brief waarin hij zijn
rei* nemen kenbaar maakte.
ers kochten Van Berkel op
em naar zijn beweegre-
ifc vragen.
VAASSEN Hoofdagent Aad van
Berkel is net bezig met de brief aan de
burgemeester als ik binnenval. Welwil
lend leest hij het klac^oor. Kort en
Soed: ME'er Van Berkel wenst niet
eel te nemen aan de opheffing vin de
mogelijke blokkade rond Dodewaard.
Hij gaat er wel heen als politieman,
maar houdt zijn handen thuis.
In mijn onnozelheid vraag ik hem wat hij
dan in Dodewaard te zoeken heeft. „Ik
ben er als politieman. Zolang de ME nog
deel uitmaakt van de politie, hoor ik er
bij, hoewel ik tegen de ME als zodanig
ben. Kijk, de ME bestaat uit mensen die
door hun specialiteit het gezicht dreigen
te verliezen op wat ze nu eigenlijk aan het
doen zijn. Je wordt apart gezet van de sa
menleving waarvan je toch deel uitmaakt.
Er wordt nu al tien jaar gedemonstreerd
tegen kernenergie. Met geen enkel gevolg.
Integendeel. De overheid doet alsof haar
neus bloedt. De Nederlanders hebben zich
in meerderheid uitgesproken tegen kerne
nergie. Maar wat gebeurt er? Er komen
weer drie nieuwe centrales bij. Van de
BMD, de brede maatschappelijke discus
sie, komt niets terecht. Dat is een zoethou
der van de regering, een lolly waar we op
mogen sabbelen. Onderwijl gaat ze ge
woon door met kernenergie. Er is nog
maar één conclusie mogelijk: die centrale
in Dodewaard moet dicht. Dat is ook de
beste manier om de blokkade op te hef
fen".
Maar nu weet ik nog niet precies wat u in
Dodewaard zoekt?
„Niets bijzonders. Ik vind alleen: daar
waar grote concentraties van mensen zijn,
hoort ook politie te zijn. Daar heben de
mensen behoefte aan. Dat zie je in het
voetbalstadion ook. Nou, hier komen ook
duizenden mensen bij elkaar voor die
blokkade. Daar hoor ik als politieman ook
te zijn. Het kan heel goed in ket kader
van de bijstandsverlening aan het korps
in Dodewaard".
En als u het bevel krijgt die blokkade te
breken?
„Dan doe ik niet mee. Ik ga geen mensen
wegslepen, laat staan dat ik er met de wa
penstok op af ga. Nee, ik doe geen enkele
daad om die blokkade te doen ophouden".
Denken de collega's er ook zo over?
„Dat mag ik niet beweren. We praten er
wel samen over, ik ben echt geen uitge
stotene, maar ik mag niet zeggen dat ze er
net zo over denken. Gelukkig zijn er
overal in het land steeds meer verontruste
politiemensen. We zijn nu met een drietal
bezig: Jan de Goede uit Renkum, Paul
Speet uit Amsterdam en mijn persoontje.
We hebben zo'n beetje een werkgroep ge
vormd. Ja, we zijn alledrie lid van de
PSP".
U ziet het liefst dat uw collega's wapen
stok, helm, en schild aan de Dodewaardse
wilgen hangen?
„Precies. Ik sta er zelf ook het liefst zon
der al die attributen. Gewoon in uniform,
meer niet. En als al die politiemannen dat
doen, is het een flinke vent, die een steen
gooit. Ik doe eigenlijk aan alle collega's de
oproep dit in vredesnaam ook maar te
doen. Want Dodewaard is mij geen doden
waard".
Is dat niet een wat al te lieve opvatting
van de menselijke natuur? Je hebt er toch
ook mensen tussen zitten die hun onlust
graag botvieren op de politie?
„Ja, op de politie als uitlokker, als werk
tuig van de bezittende klasse. Dat zag je
ook op 30 april in Amsterdam. Daar voel
de ik me net een circusartiest, die mocht
optreden zodat de mensen hun onlustge
voelens op het politieapparaat konden
botvieren. Daardoor kon het sprookje on
gestoord doorgaan. Toen wij weg waren,
waren de rellen nagenoeg over. Nee, ik
geloof niet aan relschoppers iri Dode
waard. Het zijn gewoon burgers die ont
zettend ongerust zijn over hun toekomst
en die van hun kinderen. Een kinderen
heb ik ook".
Waar moet dat heen, zullen sommige
mensen zeggen, als de wetsdienaar nu ook
al ongehoorzaam wordt aan het wettig ge
zag?
„Het publiek moet weten waar de politie
nu eigenlijk staat. Ze is er niet ter be
scherming van de belangen van de bezit
tende klasse. Ik ben niet ongehoorzaam
aan het wettig gezag, maar ik ben ook
geen stoottroeper van een verkeerd, onde
mocratisch beleid. Neem Borssele bijvoor
beeld. Dat was een ontzettend geweldloze
actie, die in grof geweld is geëindigd. Uit
gelokt door de ME. Zo van: gooi maar,
want het deert ons niet. Nou, het deert mij
wel. Ik sta niet apart van dé samenleving.
Kernenergie raakt mij ook als politieman.
In de Tweede Kamer wordt de discussie
erover gemeden. Volkomen illegaal wordt
atoomafval opgeslagen. Daar word je toch
onzettend ongerust over. Dat de overheid
zich die macht toeëigent. Verder zie je dat
de politie steeds beter voor geweld wordt
uitgerust. Scherpschutters in containers,
nieuw getrainde eenheden. En nu rond de
centrale in Dodewaard al een complete
traangasleiding. Het is gewoon een ves
ting. Zo'n optreden lokt escalatie uit ben
ik bang".
Zo te horen maakt u een goeie kans niet
als ME'er naar Dodewaard te gaan?
„Maar als ik niet mee mag, zal ik wel pro
testeren. Tenzij onze eigen groep van tien
collega's zegt: met die vent kunnen we
niet werken. Ja, dan wordt de bodem on
der je voeten weggeslagen. Maar dat ver
wacht ik niet".
HOMME KROL
HAAG Grote gebeurtenissen werpen
schaduwen vooruit. Het fusiecongres van
DA, dat vandaag in Den Haag wordt ge-
;n, heeft dan ook grote invloed gehad op
erloop van de algemene en politieke be-
wingen. Niemand die dat beter besefte
VdA-leider Den Uyl, toen hij er donder-
ond in de Tweede Kamer voor zorgde dat
lebat deze week niet meer zou kunnen
n afgerond.
leed dit in de hoop dat de linkervleugel in
DA-fractie volgende week, onder de druk
iet congres vandaan, wat meer van zich af
te spreken. CDA-woordvoerder Lubbers
degene die het Den Uyl mogelijk maakte
amervergadering vrijdag pas om één uur
ten beginnen. Uit hoffelijkheid, maar ook
at het tevens in zijn voordeel kan uitwer-
als de CDA-fractie zich niet meer geremd
eft te voelen tegenover premier Van Agt.
üinister-president zelf was er alles aan ge-
i deze week in de Kamer op zo goed moge
voet te blijven met het CDA maar ook met
'VD, zodat hij vandaag in het Haagse Con-
[ebouw op het schild geheven zou kunnen
len als de glorierijke aanvoerder van de
irijke coalitie der christen-democraten en
alen. Die kans was natuurlijk des te groter,
lij deze week niet meer zou behoeven te
'oorden en dus ook niet het risico zou hoe
lopen van aanvaringen met één of beide
ringsfracties. Het kwam dus niet als een
assing dat de minister-president het „on-
ilijk" oordeelde om de Kamer vrijdagavond
naals aan zijn wijsheid te laven, zoals Den
het weieens uitdrukt, en uitstel vroeg tot
iningmeester
'esultaat van dit alles is het unieke feit, dat
ïrland na drie dagen algemene beschou
wen nóg niet precies weet waar het volgend
op sociaal-economisch gebied &n toe is.
Het antwoord van Van Agt en minister Van
der Stee,(financiën) in eerste termijn behelsde
immers in feite niet anders dan dat alle ideeën
van CDA en VVD werden aanvaard als „bouw
stenen" (het woord is een uitvinding van Lub
bers) voor het te hernieuwen overleg van het
kabinet met werknemers en werkgevers. Jam
mer voor Van Agt was dat collega Van der Stee
het spelletje minder bekwaam meespeelde en
niet kon verhelen dat de suggesties van VVD-
woordvoerder Rietkerk hem aanzienlijk sym
pathieker en reëler toeschenen dan die van
Lubbers.
Van der Stee voelde zich kennelijk teveel „de
penningmeester van deze club achter de tafel"
om net te kunnen doen alsof zijn neus bloedde.
De céntrale gedachte van Lubbers, dat de
werknemers volgend jaar maar moeten afzien
van elke loonsverhoging in ruil voor belasting
verlaging, kost de staat twee miljard gulden. En
de dekking van dat bedrag was volgens Van
der Stee lang niet voldoende aangegeven. Im
mers, een invoering van een luxe tarief in de
btw (28 procent) is een zeer moeilijke operatie
bijvoorbeeld: welke artikelen moeten daar
onder vallen? en zou in 1981 op geen stuk
ken na een miljard opleveren. Daar komt nog
bij dat het CDA ook nog eens een half miljard
vraagt om het inkomen van de laagstbetaalden
zoveel mogelijk op peil te houden en de pijn
van koopkrachtverlaging wat meer naar „bo
ven" te spreiden.
Niet verwonderlijk dus dat Van der Stee met
veel meer plezier keek naar het pakketje, dat
de VVD'ers op zijn tafel hadden gelegd. Hoofd
onderdeel daarvan is dat de vakantietoeslag
volgend jaar wordt gehalveerd en dat er op al
lerlei collectieve lasten nog eens voor een mil
jard wordt bezuinigd. Het zou helemaal mooi
zijn, aldus de minister, als de halvering van het
vakahtiegeld permanent zou worden gemaakt.
„Dat zou een geweldige steun zijn voor het be
drijfsleven". In zijn enthousiasme ging Van der
Stee zelfs zover, dat hij op het terrein van Al-
beda (sociale zakenterecht kwam. Tot zichtba
re woede van deze collega beloofde Van der
Stee dat de regering advies zou vragen aan de
SER over verdergaande bezuinigingen op de
sociale uitkeringen, bijvoorbeeld met betrek
king tot het VVD-idee iemand geen geld te ge
ven op de eerste dag van afwezigheid wegens
ziekte.
Broekriem
Kunnen er riu nog in het geheel geen conclu
sies worden getrokken uit al die uren praten in
de Tweede Kamer? Het antwoord op die vraag
is ja en nee. Want weliswaar mag het dan nog
niet vast staan op welke wijze de broekriem
volgend jaar wordt aangehaald, het is wel zeker
dat de gesp een paar gaatjes verder zal komen,
doordat de sociale premies worden verhoogd of
door middel van een loonmaatregel. Vrijwel
alle politieke partijen delen immers de mening
van de regering, dat de loonontwikkelingen in
het bedrijfsleven, met hun effecten op de sala
rissen van ambtenaren en trendvolgers en op
de sociale uitkeringen, niet ongemoeid mogen
worden gelaten. Opmerkelijk hierbij is dat D'66
een lijn volgt (halvering van de verwachte
loonstijging van acht procent), die zeer dicht
ligt bij die van de VVD.' De PvdA daarentegen
wil een daling van gemiddeld slechts twee pro
cent.
Dat brengt ons op de partijpolitiek in het debat.
Naast de inmiddels al vertrouwde onafhankelij
ke opstelling van D'66, was er de verrassend
pinnige houding van Lubbers tegenover de
VVD. Hij verweet de liberalen ervan „stille
bondgenoten" te zijn van de PvdA, doordat ook
zij naar een tweedeling in de politiek zouden
streven, waardoor er geen plaats meer zou zijn
voor een centrumpartij als het CDA. Ook
meende Lubbers dat het de VVD was geweest,
die ervoor had gezorgd dat de inflatieneutrale
belastingheffing niet door was gegaan, „ten
koste van het bedrijfsleven". Tenslotte deelde
Lubbers, in tweede termijn, een sneer uit naar
VV$)-leider Wiegel. Deze kreeg het advies wat
Uit dat streven mag in elk geval worden afge
leid dat een sterke stroming binnen het CDA
zeker wil proberen weer tot een coalitie met de
PvdA te komen. Zo'n beslissing voor de chris
ten-democraten, die in wezen neerkomt op het
kiezen tussen de lijn-Van Agt en de lijn-Lub-
bers, zou sneller aan de orde kunnen komen
dan men denkt. Niet alleen omdat het progres
sievere deel van de CDA-fractie na het congres
weer in de verleiding zou kunnen tot een actie
tegen het kabinet, maar ook omdat er nogal
wat anderen zijn, die het op nuchter zakelijke
gronden niet gewenst vinden dat Van Agt en
Wiegel de rit voltooien. Bij verkiezingen in mei
zou er pas op zijn vroegst eind augüstus een
nieuw kabinet kunnen aantreden, is er geen
tijd meer voor een echte begroting en kan er
dus in 1982 geen echt beleid meer worden ge
voerd. Eerst moet echter de begroting voor 1981
worden geregeld („slecht beleid is nog altijd be
ter dan geen beleid"), vinden deze leden, zodat
een crisis eventueel niet eerder zal plaats heb
ben dan kort na de jaarwisseling.
RIK INT HOUT
meer tijd te besteden aan zijn werk op het mi
nisterie dan aan zijn kennelijk nu al begonnen
verkiezingscampagne.
Bij de VVD werden deze opmerkingen uitge
legd als een „zich alvast van ons losmaken".
Hiervoor sprak ook het speechje van Lubbers
tot de PvdA. Daaruit viel respect af te lezen
voor de manier, waarop de socialisten oppositie
voeren. En zelfs speculeerde Lubbers al over
een terugkeer van Den Uyl en de zijnen in de
regering. Die mogelijkheid is er alleen, aldus de
CDA-fractieleider, als de PvdA bereid blijkt tot
impopulaire maatregelen, zoals koopkrachtver
laging voor ook de minimuminkomens en be
zuinigen op de sociale voorzieningen. Opmer
kelijk was ook de manier, waarop Lubbers en
Den Uyl naar elkaar toe probeerden te groeien
in de tweede termijn van het debat.
Beschouwingen
Beelden van de derde dag van de algemene beschou
wingen in de Tweede Kamer: de fractieleiders van de
beide regeringspartijen Rietkerk (I) en Lubbers (r) naast
maar zonder aandacht voor elkaar (boven); PvdA-frac-
tieleider Den Uyl wisselt wat informatie uit met de finan
cieel en de sociaal-economisch deskundigen van zijn
fractie: Kombrink en Van der Doef (onder).
Niet voltooien
