Met
illeen
ien
noeder
.jen je
?aak
ieter
if"
>n
IOM: EEN-OUDERGEZINNEN MAATSCHAPPELIJKE REALITEIT
en op de tien
ezinnen
compleet
Grote
Feestenboek:
fuiven
loodzware
bezigheid
Ie Nieuwe Kerk te Amsterdam
dt zaterdag 18 oktober een
t lelijk manifestatie gehouden van
enoemde één-ouder-gezinnen,
zijn incomplete gezinnen, van
icheiden mensen, van weduwen
0 ^weduwnaars en van
^enstaande ongehuwde moeders
baders. De FIOM, de landelijke
anisatie die de belangen van de
eouder-gezinnen in Nederland
artigt, vraagt met de
jnifestatie, die een reeks van
BS inluidt, aandacht voor deze
cifieke bevolkingsgroep,
rom? „Omdat de afgelopen
jg jaar nog niets veranderd is
r het gezin met één ouder", laat
2en zi^ankondiging weten.
:>iedin< bestaan van één-ouder-
cals. nnen wordt in lectuur, wettelijke
contjiingen en in het
lie. Wt (schappelijk verkeer nog vaak
zelsch. wegen en dat terwijl de cijfers
n eigt lelijke taal spreken. In ongeveer
op de tien gezinnen ontbreekt
van de ouders. In onderstaahd
taal komt een
egenwoordig8ter van een van
jlergenoemde categorieën, de
verde beiden moeder, aan het woord.
-theat
bij de
Tarti
ni|
dat di|
dan
die di
I in zijl
ri niet
r, wart
éselijkj
ding
I na
n met
soezei
nbon,
p het
eet zit
is de
men d
komj
tijdi
ïi
k i
at!
g
cl
HAAG Het is nog niet eer.s zo
geleden, dat Heddy Schouten
llicht liet branden als ze uit ging.
/oonde dan wel io een nieuw-
fijk, maar toch had ze het idee
Ier op haar gelet werd. Dat was
de reden waarom ze haar auto
len voor de deur parkeerde. Een
je" moest ongemerkt blijven. Stel
roor dat de buurt dat te weten
lm. Er werd al zo veel gekletst. En
visite, dat was helemaal fraai. Die
d omslachtig enkele minuten na-
Heddy was gearriveerd via de
ierdeur binnengeloodst. Mocht
i vertrekken als het sein werkelijk
groen stond. Niemand op straat?
dan snel als een dief de deur uit.
iwaar al deze verdachte manoeu-
I zal een gezond mens zich afvra-
ir© Welnu, öm meteen maar licht in
duistere zaak te brengen: Heddy
•len gescheiden moeder. Vier jaar
is ze gescheiden en hoewel
IS langzamerhand beslist geen zeld-
fnheid meer is: Heddy heeft het
éten.
r ogen glinsteren als ze er weer
denkt. Die vreemde escapades in
caeerste maanden na de scheiding
zig rorgen haar nog steeds veel ple-
T „Ik heb er nu lak aan wat de
lotg^sen van me denken, maar zo vlak
scheiding was ik erg. gevoelig
ïaar r praatjes", herinnert ze zich gea-
egintSeerd. „Als ik dan 's avonds weg-
peeri, kwam mij later via via ter ore,
mensen uit de buurt hadden ge-
terd: „Daar gaat ze weer. Die laat
48st>i haar kinderen alleen". Dus wat
it befd ik? Ik liet het licht branden. Om
je n<w van dat geklets af te zijn",
een „sociale controle", zoals dat in
rou^tijnstermen heet, is op gezinnen
één ouder bijzonder groot. Mis
align wel omdat de één-ouder-ge-
en zo sterk van de norm afwijken,
azierf gezin, tenslotte de hoeksteen van
olgeimaatschappij, bestaat haast van-
Nieü
>mai
T1US<
niet.
s al
)oek
wed'
zelfsprekend uit een moeder en een
vader. Voor zover een scheiding al
door de beugel kan, wordt tegen het
zelfstandige leven van een moeder
met haar kinderen erg vreemd aange
keken. Heddy kan er over meepraten.
„In het begin keek ik daar veel nega
tiever tegenaan dan nu. Toen had ik
het gevoel 'dat ik de enige alleen
staande moeder op de wereld was, en
dat iedereen dat aan de buitenkant
kon zien. Het gevoel bekeken en ge
observeerd te worden. En dat had ik
niet helemaal mis, want soms merkte
ik dat men eigenlijk van je verwacht
dat je als alleenstaande moeder timi
de en zielig thuis zit. Doe je dat niet,
ga je uit om wat stoom af te blazen
en daar heb je na een scheiding veel
behoefte aan dan ben je opeens
een goedkope vrouw. Ben je ge
trouwd en je gaat uit, dan zeggen de
mensen, „Gut, wat een gezellig stel".
Rancuneus is Heddy na vier jaar niet
meer, verzekert ze. „Ach nee, ik heb
daar nu een beetje afstand van geno
men. Al tijdens mijn huwelijk had ik
een beetje een eigen kennissenkring
opgebouwd. Dat kwam omdat mijn
man bijna nooit thuis was. Erg actief
in het verenigingsleven en zo. Zo'n
scheiding komt voor je vrienden na
tuurlijk niet als een donderslag bij
heldere hemel. Die groeien daar zo'n
beetje in mee, zien het ook aanko
men. Deze mensen roddelen ook niet.
Nee, dat doen mensen die nog nooit
bij je over de vloer zijn geweest".
Jaloezie
Even later komt de buurvrouw bin
nen, Annemarie, en begint spontaan
te vertellen hoe volgens haar „de
buurt" erover denkt. Annemarie: „In
eerste instantie zoekt men een schul
dige voor zo'n scheiding, maar die is
natuurlijk nooit aan te wijzen. Ik moet
toegeven dat onze vriendschap door
de hele scheiding, en alle praatjes het
eerste jaar, wat onderkoeld was.
Toen men in de gaten kreeg dat
Heddy weer wat lol in het leven kreeg,
kwam er een soort jaloezie over de
mensen. Dat is ook heel begrijpelijk.
Je denkt: ze is lekker vrij, en ik zit
aan mijn man vast. Je ziet dan niet
dat ze toch maar alleen staat".
Een alleenstaande ouder wordt naast
problemen in relaties ook met heel
wat praktische ongemakken gecon
fronteerd. De voorzieningen voor de
ruim 219.000 één-ouder-gezinnen
(gescheidenen, weduwen en weduw
naars met kinderen red.) zijn nog mi
nimaal. De financiën vormen vaak een
groot probleem.~Wat dit betreft kan
Heddy maar nauwelijks het hoofd bo
ven water houden. Met twee kinde
ren, een van vijf en een van zeven,
heeft zé een netto inkomen van circa
1.350 gulden per maand,
geen vetpot. Hoe kan dat zo?
Heddy: „De alimentatie werd gere
geld in een tijd dat mijn ex-man nog
niet zoveel verdiende, en de kinderen
waren toen nog klein. Omdat ik voor
de kinderen moest zorgen kon ik de
eerste jaren niet werken. Nu werk ik
's avonds in de verpleging, maar om
dat het part-time werk is, is het niet
veel meer dan een bijstandsuitkering.
De alimentatie is intussen maar met
85 gulden per maand verhoogd, en
dat terwijl mijn ex-man bijna twee
maal zoveel is gaan verdienen".
De situatie is vrij uitzichtloos omdat
carrière maken en dus meer verdie
nen er voor Heddy met twee op
groeiende kinderen niet inzit.
Overdag wil ze thuis zijn om de kinde
ren op te vangen. Heddy: „Maar als
ik ziek ben, kan ook dat niet. Kijk, het
voordeel van met zijn tweeën zijn is,
dat je iemand hebt om op terug te
vallen. Ik ben wat dit betreft helemaal
van de buitenwereld afhankelijk.
Vaderfiguur
Het opvoeden van twee kinderen, is
dat in die situatie wel goed mogelijk?
Missen ze niet een vaderfiguur, of zijn
vader en moeder in één persoon te
verenigen? Heddy, opgewekt: „Nou
heb ik het grote geluk om twee mei
den te hebben. Ze missen hun vader
wel maar een jongen heeft denk ik
toch meer behoefte aan een vaderfi
guur. En een kind alleen opvoeden
kan natuurlijk best. Sommige echtpa
ren vinden van niet, maar dan kan ik
wel eens kwaad worden. Want dan
vraag ik je, waar komt een kind beter
tot zijn recht? In een harmonieus ge
zin waar de vader ontbreekt, of in een
gezin dat compleet is, maar waar pa
en ma constant met elkaar overhoop
liggen? Met alleen een moeder ben je
dan beter af. En voor de ordehandha-
Foto MILAN KONVALINKA
ving heb ik geen man nodig hoor. Ik
moet geen vent hebben die voor mij
de klappen uit gaat delen".
Eigenlijk, alles overziend, vindt Heddy
niet eens dat ze er zo slecht aan toe
is. Haar verhaal, zegt ze, vertelt ze
dan ook niet om klagerig of zielig te
willen doen, maar om een bijdrage te
leveren voor meer begrip voor de si
tuatie waarin enorm veel Nederlandse
gezinnen zich bevinden. Een landelij
ke manifestatie, zoals de FIOM die or
ganiseert, vindt ze wat te ver gaan.
Heddy, wat beperkt redenerend: „Ik
vind het allemaal best hoor, maar ik
hoef geen erkenning te hebben in de
hele maatschappij. Als de mensen in
je directe omgeving maar weten hoe
de vork in de steel zit. En dat ligt aan
jezelf. Dat kan een FIOM niet voor je
regelën".
Maar de FIOM organiseert de mani
festatie niet alleen voor gescheiden
moeders. Ook voor weduwen, we
duwnaars en alleenstaande ongehuw
de moeders. Voor een beter begrip
en voor betere voorzieningen voor
219.000 incomplete gezinnen.
PAUL KOOPMAN
HAAG „Eén-ouder-gezinnen
een maatschappelijke realiteit,
mensen moeten leren accepte
dat er naast het complete gezin
nog zoiets bestaat als een gezin
maar één ouder". Dat zegt Rob
lultz, voorlichter van de FIOM, de
In v eniging van organisaties voor
bei Pve'lening bij zwangerschap en
^enstaand. ouderschap. Wat doet
FIOM voor alleenstaande ouders
wat zou er moeten veranderen
een gezin met maar één ouder
ijke kansen te geven?
FIOM, recapituleert Schulz, werd
jaar geleden in het leven geroe-
De federatie hield zich indertijd
fluitend bezig met de begeleiding
van ongehuwde moeders en hulp
verlening bij zwangerschap. Bij een
fusie in 1S75 werd dit takenpakket
uigebreid tot het totale scala van
imcomplete gezinnen. De voorlich
ter: „De FIOM heeft nu 25 bureau's
en in 15 opvangcentra kunnen men
sen tijdelijk hun toevlucht nemen
als er problemen zijn in het huwe
lijk. De bureau's organiseren onder
meer gespreksbijeenkomsten voor
alleenstaande ouders".
Het is, vertelt Schultz, voor een al
leenstaande ouder bijzonder moei
lijk om goed te kunnen functione
ren. Met veel van hun specifieke
problemen wordt geen of nauwelijks
rekening gehouden, omdat de wet
ten nu eenmaal werden geschreven
in een tijd dat het gezin de norm
was. Ook veel regelingen stammen
uit een tijd dat incomplete gezinnen
tot hoge uitzonderingen behoorden.
Schulz geeft een voorbeeld. „Neem
nu maar de vakantie. Kinderen heb
ben tien weken schoolvakantie. Een
werknemer hooguit vijf. Wat moet je
nu als alleenstaande moeder die vijf
overblijvende weken met de kinde
ren doen?"
Illegaal
Ook het Burgerlijk Wetboek kent
een aantal aardige regelingen. Het
ouderlijk gezag over de kinderen
vervalt bij een echtscheiding auto
matisch. De moeder wordt dan voor
de wet voogd. De vader(ex-man)
hooguit toeziend voogd. Schulz
schudt ze achter elkaar uit z'n
mouw: „Buitenechtelijke kinderen,
dat is ook leuk geregeld. Onder
schat dit aantal niet. In 1970 was
nog één op de 48 kinderen buiten
echtelijk. Vorige jaar al één op de
29. Voor de rechter zijn al deze kin
deren onwettig, illegaal. Ze kunnen
niet erven van hun vader".
En zo vlak na de grote vakantie kan
Schultz er nog wel een opnoemen.
Reiskortingen. „Reisbureau's adver
teren soms met gezinskortingen.
Kinderen voor de halve prijs mee.
Vergeet dat maar als alleenstaande
moeder of vader. Er moeten twee
volwassenenkaartjes gekocht wor
den".
Acties
Zo kan de FIOM-voorlichter nog wel
even doorgaan. Zaken waar je niet
bij stil staat, maar die voor onvolle
dige gezinnen zwaar kunnen wegen.
De afgelopen vijftig jaar is er op dit
terrein, stelt de FIOM, bar weinig
bereikt. Daarom trekt de organisatie
18 oktober aan de bel tijdens een
landelijke manifestatie in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam. Daarmee wordt
meteen het startsein gegeven voor
een reeks acties die, verduidelijkt
Schultz, voornamelijk op het parle
mentaire vlak zullen liggen. Een van
de eerste strijdpunten wordt: tien
dagen extra, vakantie voor alleen
staande ouders. Die kunnen dan
worden gebruikt indien een van de
kinderen ziek is. Schultz: „Maar we
willen ook duidelijk begrip kweken.
Het is belangrijk dat de mensen
meer begrip krijgen voor de positie
van een alleenstaande ouder. Daar
wordt in het algemeen helaas nog
zeer negatief tegenaan gekeken".
Het hoofbureau van de FIOM is ge
vestigd aan het Julianaplein 15-17 te
's Hertogenbosch. Tel. 073-128821.
AMSTERDAM
Gelijk maar een
mogelijk misverstand
voorkomen: het zojuist
verschenen „Grote
Feestenboek" van
Hans Kroeze,
bevattende duizend
en-een ideeën en tips
voor jong en oud, Is
een bloedserieus werk
Frivoliteit taboe.
Fuiven dient als een
loodzware bezigheid
beschouwd te worden,
waarvoor men het best
ruimschoots bijtijds de
borst nat kan maken.
Luister naar deze
raadgeving, die het
organiseren van een
dia- of filmavond
begeleidt: „Richt de
kamer zo in, dat ook
daaruit blijkt, waar u
geweest bent.
Reisbureau's zullen u
graag enige affiches
geven. Koop in het
vakantieland wat
tijdschriften en
kranten die u hier en
daar neerlegt. Draai
traditionele muziek uit
het vakantieland.
Schenk geliefde
drankjes uit het land
waar u geweest bent
en presenteer
traditionele gerechten.
Hang een landkaart
aan de muur, zodat u
snel kunt aanwijzen
over welk gebied of
welke plaats u spreekt.
Op zo'n manier kan uw
dia- en filmavond een
zeer genoeglijke party
worden".
Scheut moraliteit
In zijn gedegenheid
bevat het boek zelfs
een volledige
titulatuur, dit met het
oog op het verzenden
van kaarten,
uitnodigingen en
dergelijke. Mocht u
een adellijke dame
willen inviteren die
gehuwd is met een
niet-adellijke heer, dan
dient u volgens Kroeze
aldus te adresseren:
„Aan de
Weledelgeboren
Vrouwe Mevrouw
Jansen, geboren
Baronesse Van
Ittersum". Voortsvindt
de auteur het nuttig
een overzicht van
wisselende feestdagen
te geven. Palmpasen
valt in 1990 op 8 april;
het is maar dat u het
weet. Ook wordt een
scheut moraliteit niet
geschuwd. Bij
moederdag de
kanttekening: „Dat
lieve-moedertje-gedoe
mag wat mij betreft
met de snelheid van
het licht verdwijnen.
Moederdag moet
gewoon anders
worden, zó ingericht
dat wij doen wat zij
graag wil".
Het hierboven
gesignaleerde is des te
merkwaardiger omdat
Hans Kroeze als motto
voor zijn boek het
citaat hanteert: „Wij
weten eigenlijk niet
hoe vrolijk feest te
vieren. Wij
discussiëren erover en
daardoor valt een echt
feest in duigen". Wat
hij zegt doet hij zelf.
Iedere vrolijkheid is
vreemd aan het Grote
Feestenboek, en wel
op de manier waarop
het spoorboekje
vrolijkheid mist. Een
voorbeeld maar weer.
Carnaval. „Bent u een
notoire
carnavalsganger en
gaat u de drie, vier
beste dagen door met
feesten, dan valt het
schuimend nat zeker
het best als u veel
beweegt en bovendien
zorgt voor een goede,
niet te zoute en niet te
vette
voedingsbodem".
Volgt een recept voor
de bonensoep.
Betuttelende
ceremoniemeester
Zo ontpopt Kroeze
zich niet als de jolige
feestneus die de titel
van zijn boek
suggereert, maar als
de betuttelende
ceremoniemeester die
menige hoogtijdag
pleegt te terroriseren
als de fröbelende
regelneef, waarmee
Koot en Bie (mocht
men hopen) voorgoed
hadden afgerekend.
Een cocktail Huis ten
Bosch voor op
koninginnedag: kwart
liter Apricot Brandy,
kwart liter melk. door
elkaar roeren en in
kleine likeurglaasjes
schenken. Lust u nog
peultjes?
„Ach", zal iedereen
verzuchten die het
feestwezen mint, „had
Peter Knegjens het
Grote Feestenboek
maar geschreven".
PIET SNOEREN
(Het Grote
Feestenboek, auteur
Hans Kroeze, uitgever
Promotion Pictures
BV, prijs f 24,50).
