'male
.annemer, uitvoerder,
lodgieter en elektriciën
an het CDA-huis"
DANKBAARHEID VAN PIET STEENKAMP
QeidóaQowumt
hadden om één uur afgesproken in de hal van het Eindhovense
day-lnn hotel. Om vijf seconden over één komt hij rennend uit een
>ur, waarachter zich het restaurant bevindt. „Ah, bent u daar.
Na een uitbundige handdruk duwt hij me in de richting van het
wrant. „Moet u horen, ik heb al iets besteld voor ons. Wat dacht u
een soepje, een boerenomelet en een puddinkje toe? U mag ook
anders kiezen hoor, maar ik dacht....". Ik antwoord, dat het
'pkend klinkt. Nee, ik zal echt geen amendement indienen,
chtig. Dan regel ik het even definitief", roept hij enthousiast. Hij
I naar een belendende ober en zegt: „Meneer hier vindt het goed.
twee soep, twee boerenomeletten en twee van die puddinkjes. We
i daar aan het raam zitten, akkoord?". De ober blijkt hem te
ien. „Komt in orde, meneer Steenkamp. Dat weet u toch wel?".
IOVEN De 55-jarige Piet Steenkamp,
iraar in het sociaal recht aan de Techni-
logeschool te Eindhoven, grondlegger van
)A, voorzitter van het CDA en Eerste Ka-
voor het CDA, is de afgelopen weken de
geïnterviewde man van Nederland ge-
Geen wonder. Vandaag, op 11 oktober
jaat de wens van zijn leven in vervulling:
initieve samensmelting van KVP, ARP en
ot één grote christen-democratische par-
CDA.
jaar lang heeft Steenkamp zich voor die
iet vuur uit de sloffen gelopen. Op 8 juni
lield hij op de kVP-partijraad in Tilburg
ammend betoog voor de eenwording van
\RP en CHU. Zijn pleidooi sloeg aan, te-
laar in 1967 de eerste schuchtere samen-
ïgen tussen de drie partijen waren ge-
telen weten zich nu nog de historische te-
uitzending te herinneren, waarin de frac-
ïrs Schmelzer (KVP), Biesheuvel (ARP) en
ia (CHU) gezamenlijk het volk voorhielden
toenadering wilden, want eigenlijk was er
leer dat hen bond dan dat hen scheidde.
tot samensmelting was er dus wel, er
alleen wat meer stimulans komen. Daar
het voormalig KVP-bestuurslid en mede-
er van het KVP-verkiezingsprogramma
)67. Piet Steenkamp voor. Pro deo
de meest letterlijke zin van het woord,
'iet Steenkamp werd gedreven door zijn
trok hij na zijn toespraak in Tilburg
i apostel het land door om de CDA-ge-
te prediken. In de afgelopen twaalf jaar
T. jiij op die manier tot in alle uithoeken van
nd meer dan 550 spreekbeurten gehou-
let is onlangs uitgerekend. Hij was, zoals
P-voorzitter Piet van Zeil vorige week bij
heffing van de Katholieke Volkspartij zei:
hchitect. de aannemer, de uitvoerder, de
verdraagzaamheid tegenover anders
heden ia mij met de paplepel ingegoten".
„...ik heb ook mijn twijfels gehad, hoor".
vlogen enzovoorts". Ze hebben allemaal onge
lijk gekregen. Ik wist precies wat ik wilde. Ik heb
het bewijs geleverd, dat het kón".
Grondslag
„Ze hebben ook vaak gezegd en geschreven:
„Piet Steenkamp twijfelt nooit. Hij gelooft er
heilig in". Nou, laat ik u zeggen, ik heb ook m'n
twijfels gehad, hoor. Kijk. ik wist zeker dat het
CDA er zou komen, dat stond voor mij als een
paal boven water, maar de vraag was soms:
lukt het met de drie partijen of wordt het maar
een fusie van twee? Tot tweemaal toe heb ik
heel erg getwijfeld. De eerste keer was in 1973,
bij de totstandkoming van het kabinet-Den Uyl,
toen de CHU in de oppositie ging. Ach heden,
dacht ik, daar scheurt de hele boel uit elkaar.
Dat worden grote moeilijkheden met Kruisinga.
Nou, u ziet, het is gelukkig toch goed geko
men".
„De tweede keer was in 1975. We hadden de
federatie praktisch rond, de eerste grote stap
naar de fusie was gezet. En toen begon opeens
de ARP weer over de grondslag te zHij
aarzelt enkele seconden, omklemt peinzend zijn
glas Spawater. Gaat daarna verder met: „Dat
was een diepe teleurstelling voor mij, waar ik ei
genlijk nog steeds niet overheen ben. Het is ook
een beetje m'n eigen schuld, dat ik me zulke
dingen zo aantrek. Het zit in mijn karakter. Mijn
vader zei altijd: „Die jongen zoekt de zorgen ge
woon op". Ach. in het begin had ik vaak slape
loze nachten van dat CDA. Later ben ik slaapta
bletten gaan slikken. Weet u, wie het meest aan
de totstandkoming van het CDA heeft verdiend?
De fabrikant van Mogadon. U kent die tabletjes
toch wel?".
Tolerantie
Hebt u als katholiek moeite gehad met de pro
testantse leefwereld van ARP en CHU?
Steenkamp veert op en spert de ogen wijd
open. „O nee, helemaal niet. Echt niet. Dal
komt misschien, omdat ik bijzonder tolerant
ben opgevoed. De verdraagzaamheid tegenover
andersdenkenden is mij met de paplepel inge
goten. Bij ons thuis, in Uithoorn, werd nooit iets
negatiefs over niet-katholieken gezegd. Nooit.
Persoonlijk heb ik ook nooit negatief over de
Reformatie gedacht. Ik interesseerde mij van
jongs af aan al voor het protestantisme. Mijn
proefschrift in 1951 ging ook over de bedrijfsor
ganisatie in protestants-christelijke kring. Haha!
Weet u wat ze in Friesland tijdens een spreek
beurt voor de ARP een keer tegen me zeiden?
„Eigenlijk bent u gewoon een calvinist". En
Schakel compliménteerde me eens met het feit
dat ik de tale Kanaans zo goed spreek. Ach, die
kerkelijke grenzen vervagen gelukkig ook
steeds meer. Uiteindelijk is de grondslag van
het geloof toch hetzelfde, nietwaar? Wel denk ik
dat het nog jaren zo zal zijn, dat CDA'ers zullen
worden aangeduid met termen als „ex-KVP'er",
„voormalig anti-revolutionair", „afkomstig uit
CH-kring" of „een typisch rechtstreeks lid". De
eenheid in de partijstructuur is er nu wel, maar
de eenheid van denken, de eenheid van beleid
„...gezamenlijk christelijke politiek bedrijven".
...in de afgelopen twaalf jaar meer dan 550 spreekbeurten tot in alle uithoeken van het land.
iter en de elektriciën van het CDA-huis".
tgelijking doortrekkend zou je kunnen
j, dat Steenkamp vandaag de sleutel uit-
de nieuwe bevyoners. In werkelijkheid
iande neer op het overdragen van de CDA-
rote viershamer aan zijn opvolger, ex-ARP'er
Chareikman.
1^achtergrond blijft Piet Steenkamp overi-
80fn ,linke partij in het CDA meeblazen. Hij
een eile'ijk benoemd tot directeur van het we-
mini-ippelijk instituut van het CDA. „Piet gaat
partij vooruitdenken. Dat is hem wel
D Ma1rouwd'. Hi' heeït 'n de aJ9e'°Pen twaalf
k de afgelopen jaren heb gedaan, was ei-
[g niets anders dan voortdurend een appèl
de leden van KVP, ARP en CHU en op
jhtstreekse CDA-leden om gezamenlijk,
Ji allen christelijke politiek te bedrijven. Ik
,'j me daar echt toe geroepen. Ik moest het
[Het evangelie doet toch ook voortdurend
broep op de mensen om eendrachtig de
3 boodschap in praktijk te brengen?
n hecht ik ook erg aan de naam Christen
^atisch Appèl. Nee ik heb hem niet zelf
[nen. Hij is in 1971 bedacht door de toen-
I AR P-voorzitter Anton Veerman. Weet u
|ln de trein van Zwolle naar Den Haag!",
jhtig strooit hij enkele zoutkorrels op zijn
melet. „U bent nu natuurlijk zo trots als
zeg ik. „Trots?", herhaalt hij met
kle glimlach en de bekende knipperende
proeft het woord. „Ja, natuurlijk ben
rots op, dat het allemaal gelukt is. Maar
dat woord nou niet gebruiken. Dank-
's het. Ik ben dankbaar, dat m'n gebe
ft verhoord. Ja echt, u moet weten, dat ik
afgelopen jaren vrijwel elke dag voor de
Ikoming van het CDA heb gebeden. Ik
emelijk veel steun uit m'n geloof ge
let CDA was en is voor mij primair een
n geloofsbeleving. Zonder dat had ik het
ikund. Zpnder het geloof wordt het ook
m het CDA.
fr zijn zoveel mensen, die hebben gezegd:
'CDA komt er niet. Piet Steenkamp is
1 hij loopt met molentjes, hij is veel te be-
Ik kan niet tegen onrecht, wie dat onrecht dan
ook treft". Opeens prikt Steenkamp z'n arm. in
de richting van het raam. „Kijk", zegt hij met
enige stemverheffing. „Kijk, als ik nu zou zien
dat daar op straat een gastarbeider een klap
krijgt, dan krijg ik kippevel. Dan vlieg ik bij wijze
van spreken door het raam om die man te hel
pen".
Mag Aantjes van u terugkomen in de Tweede
Kamer?
Hij maakt een afwerend gebaar, kijkt bedenke
lijk, schudt het hoofd. „Daar praat ik niet over",
luidt het resolute antwoord. Ik heb er breeduit
met Wim zelf over gepraat. Hij weet precies hoe
ik erover denk, dat is het belangrijkste".
Bukman
De maaltijd zit erop. Over tien minuten heeft de
prof nog een ontmoeting met een andere jour
nalist. Het gesprek springt nu van de hak op de
tak. Soepel schakelt hij van het ene naar het
andere onderwerp over, vlot pratend, minzaam
glimlachend, af en toe vertrouwelijk over tafel
naar voren buigend. Veel zinnen beginnen met:
„U mag best weten, datHij praat over Buk
man, zijn opvolger aan het hoofd van de CDA-
karavaan. „Een geweldige vent. U mag best we
ten, dat ik ontzettend blij ben dat hij, als man
uit de ARP, voorzitter van het CDA wordt. Dan
zijn we ook gelijk van het gezeur af in de trant
van: er zitten veel te veel katholieken in de top
van het CDA".
Twee minuten later heeft hij het over D'66. „Er
is in het CDA wel eens schamperend opge
merkt, dat D'66 geen bestaansrecht heeft. Nou.
ik vind van wel hoor. Volop. Programmatisch
staat D'66 ook heel dicht bij ons. Kijk, eigenlijk
(hij spreekt het woord zeer nadrukkelijk uit) ei-'
genlijk heeft het CDA zelf meegeholpen aan de
grote groei van D'66. We zijn daar eigenlijk zelf
een beetje schuldig aan. Voor mensen die het in
het CDA niet meer zien zitten en die de over
stap naar de PvdA te groot vinden, betekent
D'66 een prachtige brug. Voelt u 'm?"
Over z'n dagelijks werk tenslotte, z'n baan als
professor: „Ik heb het werk altijd strikt geschei
den gehouden van mijn CDA-activiteiten. Een
voorbeeld. Ik draag vaak een CDA-stropdas,
maar nooit op de hogeschool. Als ik toevallig
die das om heb en ik moet even op school zijn,
dan verwissel ik 'm eerst voor ik het gebouw
binnenstap. Echt waar! Een sterker voorbeeld
nog. Ik praat tijdens mijn colleges met de stu
denten natuurlijk wel eens over politiek, maar
heel, heel anders dan ik als CDA-man doe. Er
was laatst nog een student, die tegen me zei:
„Ik dacht dat u voorzitter van het .CDA was?".
„Dat klopt", zei ik. „Dan snap ik niet", zei hij
verbaasd, „dat u zo enthousiast over Marx kunt
praten".
DICK VAN RIETSCHOTEN
zal nog wel even op zich laten wachten. Dat
wordt nog een heel geworstel".
„Wat ik trouwens heel erg vind, is dat er straks,
na de totstandkoming van het CDA toch mis
schien weer vijf christelijke partijen in de Kamer
komen. SGP en GPV, die blijven wel. Dan heb
ben we het CDA en daarbij komt dan misschien
nog een zetel voor de RPF en wie weet, ook nog
een partij van Goudzwaard. Zonde is dat toch,
die vpelheid aan christelijke partijen. Energie
verspilling ook. Een deel van de energie in het
politieke krachtenveld wordt op die manier ge
stoken in de bestrijding van elkaar inplaats van
in de bestrijding van het socialisme en het libe
ralisme. Goudzwaard is een goeie vriend van
mij. Jammer, dat we hem kwijt zijn. Ik heb zo
vaak tegen hem gezegd: „Moet je er echt nu
uitstappen, nu we net samen beginnen?". Ik
vind mensen als Goudzwaard en leden van de
werkgroep Niet Bij Brood Alleen gewoon prikke
lende figuren, die we in het CDA hard nodig
hebben. En als ze niet met het CDA mee willen,
dan moeten ze naar mijn mening ook geen nieu
we christelijke partij oprichten. Laten ze dan ge
lijk naar de PvdA of de PPR stappen. Dat zou
eerlijker zijn. Wilt u nog koffie?".
Personenpolitiek
Mag Van Agt van u lijsttrekker worden?
Hij fronst de wenkbrauwen. „Moet ik dat zeg
gen? Laat mijn opvolger dat maar doen. Maar
goed, als u het persoonlijk van me wilt weten:
De mensen
zeggen wel
eens: „Piet wil
altijd tegen
iedereen aardig
zijn". Het
is wellicht mijn
beste talent
hij mag wat mij betreft best lijsttrekker worden,
als hij er maar vanuit gaat, dat de samenwer
king met andere partijen een volstrekt open
zaak is. We hebben in het CDA-bestuur altijd
gezegd, dat we de vier jaar met de VVD moeten
volmaken en dat daarna de situatie weer geheel
open moet liggen. Maar ja, er zijn mensen die
Van Agt niet als lijsttrekker willen, vanwege zijn
persoon. Dat vind ik toch zo'n afschuwelijke
verwording van de westerse democratie: die
personenpolitiek. Het beleid wordt helemaal op
gehangen aan personen. Dat mag niet, dat kan
niet. Het beleid moet voorop staan".
„U zult mij nooit een persoonlijke aanval horen
doen op Van Agt, op Den Uyl, Wiegel of Ter
louw. Het gaat niet om die personen, het gaat
om de politiek die ze voeren. In 1977, toen de
kabinetsformatie tussen CDA, PvdA en D'66 op
personen vastliep, heb ik me vreselijk kwaad
gemaakt. Ik hoop en bid dat zoiets nooit meer
gebeurt. De mensen zeggen wel eens: „Piet wil
altijd tegen iedereen aardig zijn, wil altijd het
onverzoenlijke verzoenen". Nou èn? Dat vind ik
een eretitel. Het is wellicht m'n beste talent".
„Weet u nog dat ik een keer over de totstand
koming van het CDA heb gezegd: „De honden
blaffen, maar de karavaan trekt verder?". Nou,
toen begon iedereen te speculeren, zo van: met
die honden bedoelt-ie Jantje en Pietje en weet
ik veel wie. Welnee! Ik bedoelde met dat blaffen
gewoon dat persoonlijke gehakketak, de wijze
waarop men in de politiek vaak elkaar bijna
naar het leven staat. Ik vind dat verschrikkelijk.
„...het beleid wordt helemaal opgehangen aan
personen. Dat mag niet, dat kan niet".
