onge Nederlandse
rok zes maanden
ildernis in om
unst te verzamelen
Is u 30% korting te weinig vindt
kunt u zelfs 40% krijgen....
Larven zijn
verzot op uien
\MSTERDAM HEEFT EERSTE
BRAZILIAANSE GALERIE IN EUROPA
13.950,-
Laarzen en schoenen
krijgen versiering...
OM DE TUIN GELEID
Vakbeurs
elektrotechniek
in teken van
energiebesparing
JNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 10 OKTOBER 1980 PAGINA 17
iderncmende 19-jarige Renée Padt trok een half jaar door
Braziliaanse wildernis met als resultaat de onlangs geo-
ide eerste Braziliaanse galerie in Europa „Bonfim" (ge-
:md naar Scnhor do Bonfim, Braziliaanse heilige van het
luk) midden in de Jordaan: le Tuindwarsstraat 17. Ze runt
zaakje samen met zuster Jessica om de inheemse kunst-
ken, die ze op haar reis opscharrelde, te tonen en... als het
kan te verkopen.
Later zou ze gezelschap krij
gen van een Franse student
die ze in Salvador bij de gast-
familie had leren kennen.
Ze sliep in hangmatten bij in
heemsen, waar ze weer inte
ressante lui ontmoette, die een
daar is het allemaal be- of andere kunstvorm beoefen
den: snijwerk, wandkleden,
vlechten. Ze ging oude kolo
niale huizen binnen, die toch
werden gesloopt en sleepte er Renée Padt: overdag gi-
ïa mijn eindexamen VWO
ld ik helemaal geen zin om
een kantoor te gaan zitten
|te studeren. Toen ben ik als
i pair naar Brazilië gegaan
a op de kinderen van vrien-
te passen in Salvador"
i moet wel gezegd worden,
l Renée de halve wereld al
afgereisd met haar ou
Plaatsnamen als New met kunstzinnige lieden foor cr»p|pn 'c flvnnds Hp
Tinnrlpn T...PA- nrarhtipe voor de schroothoOD *3ar sPe,en» S aVOnQS ae
ik wakker met een stel grijn
zende Brazilianen om me
heen die even kwamen kijken
wat daar voor rare vogels wa
ren binnengevlogen".
Moeilijkheden heeft Renée op
haar tochten echter nooit ge
had, ondanks het feit dat ze
doordrong tot gehuchten die
niet eens op de kaart staan:
Canar of het woestijnplaatsje
Mossoro. Wie heeft er ooit
van gehoord?
„Een schema had ik niet. Zo
kwam ik op een gegeven mo
ment terecht in Canoia Que-
dreda, een vissersdorpje zon
der elektriciteit of waterlei
ding. Daar braadde ik de vis
die 's middags om vier uur
binnenkwam op een vuurtje,
gestookt op stenen. Ik sliep in
een cabana, een hut met een
gat erin in plaats van een
Braziliaanse galerie waar een deel van de collectie van
daan Komt. Op de voorgrond twee typische „Baia-
na's".
rachtige voor de schroothoop 3
lestemde deuren weg, waar loro dansen, maar Wel
uit haar mond of ze het inheemse kunstenaars pane- tussendoor inheemSG deur. Die cabana s staan ge-
over Lutjebroek of Al- len of bewerkte gebruiksvoor- kunst verzamelen... w°on °P he* strand. Er wonen
rdam. Voor haar was werpen van maakten. inheemsen in, maar er zijn er
„De mensen die ik ontmoette de grond; verder geen meubi- altijd een paar onbezet waarin
waren de allerarmsten! U lair. Als ik daar logeerde, hin- je dan als bezoeker kunt over
hebt er geen idee van, hoe gen ze er gewoon een hang- nachten. Een verrukkelijk le-
■^t dus niet eens zo'n indruk-
(ekkend avontuur om, zoals
I vertelt, in haar eentje lif-
[nd en lopend, bussend en armzalig sommige mensen le- mat bij. Philipe (de Franse ventje! Vrij als een vogel in
et kleine treintjes puffend ven in de woestijn. Daar wo- student) sliep op een opblaas- de lucht, overdag zwemmen
por de binnenlanden van het nen hele families in optrekjes bed. Ik was soms wel blij dat en gitaar spelen, s avonds de
indeloze Brazilië te trekken, van vier muren met zand op hij erbij was! Eén keer werd foro dansen in een vertrek,
dat meer weg had van een ga-
rage".
Met dit alles heeft Renee een
aardige verzameling kunst uit
Brazilië bijeengeschraapt en
veel gezien. Een van de leuk
ste herinneringen: in januari
van dit jaar maakte ze het
carnaval mee in Salvador.
„Dan komt een processie
vrouwen met bloemvazen op
het hoofd zeven kilometer lo-
pén om er de trappen van de
Bonfinkerk te wassen. Een
aandoenlijk gezicht".
Naast het galerie werk is Re
née nu tijdelijk gids in Am
sterdam, waar ze honderd
maal de grachten doorvaart,
expliceert en vragen beant
woordt. „De gekste vragen
krijg je van buitenlanders",
vertelt ze. Bij de haven: „Is
dat de Rijn?" En laatst een
Amerikaanse bij het Noord-
zeekanaal: „Oh zeg kijk eens,
is dit nu de Baltische Zee...?"
Toekomstplannen: „Een reis
dwars door Afrika, ik wil de
hele wereld zien".
n mooie, strakke kunststofkeuken niet
ir hoeft te zijn bewijzen wij met deze kwaliteits-
in-aanbieding. Een keuken die cachet krijgt
>r zijn eiken schelphandgrepen. U kunt kiezen
kleuren groen, zand en bruin. Een gaskook-
at, afzuigkap, kunststof afdekblad en mocca
>elbak maken deze keuken "af". De normale
!lSus«ch,s 1.690,.
Deze zwaar massief eiken hoekopstelling van
260 x 160 cm. heeft alles wat een keuken
compleet maakt: zoals een ruime koelkast,
gaskookplaat, oven en afzuigkap. De
compleetheid wordt nog extra geaccentueerd
door het kunststof afdekblad met ronde mocca
spoelbakken. De normale en gangbare prijs voor
deze keuken is 8.580,—
bij ons betaalt u slechts
4.995,-
Een keuken van 270 cm kan prachtig worden in
deze kunststof-eiken uitvoering met een afwer
king van massief eiken-lijsten. Deze zéér
complete keuken wordt geleverd met een
afzuigkap, gaskookplaat en koelkast terwijl het
kunststof afdekblad met groen en mocca spoel
bak zorgt voor de verfijning. De gangbare prijs
voor deze keuken is f5.951,- O 4 C ft
bij ons kost hij slechts Wilvwj"
>eze fantastische keuken van massief
rans eiken, afgewerkt met fraai Frans
leutelbeslag, heeft de afmetingen van
iaar liefst 410 x.330 cm.
1 koopt daarmee een ongekend leef-en
ooncomfort. Kijkt u maar wat u er
llemaal bij krijgt:
een fraaie keramische kookplaat
schakelpaneel (ter waarde van
f1874,—)
een luxueuze combinatie-oven,
bestaande uit een conventionele
oven plus een heteluchtoven (ter
waarde van f3495,—
een geïntegreerde koelïdiepvries-
combinatiekast (tér waarde van i
f2320,—). plus nog
i een inbouw-afzuigunit (ter waarde
van f498,—).
Totaal dus een waarde van f8187,—
lari inbouwapparatuurvan Philips.
i C>eze fantastische keuken, compleet
Tiet kunststofblad en ronde spoelbak,
zou moeten kosten f25.890 bij ons
Op de meeste keukens in
de showrooms van
Brugman krijgt u zomaar
zonder meer 30% korting.
Vaak zelfs nog een paar
procentjes méér.
Maar als u dat nog te
weinig zou vinden, dan
hebben we zelfs keukens
staan waar we u 40% op
kunnen geven. Omdat we
die extra voordelig hebben
ingekocht. En omdat we
gewend zijn al onze inkoop
voordeeltjes meteen door te
geven aan de klant. Dus u ziet
maar, als u straks in een
van onze showrooms bent....
Uw dichtstbijzijnde Brugman Keukens vestiging kunt U vinden te:
'S-GRAVENHAGE RIJSWIJKSEWEG 33, TEL. 070-895519
DONDERDAG KOOPAVOND
Onze vestiging te Baarie-Nassau is
's-zondags geopend.
Grens 28, tel. 04257-9948.
Koopavond dinsdag en vrijdag.
Openingstijden:
Dinsdag t/m vrijdag 9.00-
18.00 uur.
Koopavond 18.00-21.00 uur.
Zaterdag 9.00-17.00 uur.
Rotterdam-C Meent 7a-9a
Rotterdam-Z Plompertstraat 24, Soesterberg Ster
renbergweg 46, Eindhoven Woenselsestraat 333-
335, Dordrecht Brouwersdijk 30, Hoofddorp Kruis
weg 785, Numansdorp Industriestraat 1, Ochten
(bij Tiel) Mercuriusweg 20 Industrieterrein de Heu-
ning.
Schoenen met spijkers zijn nog geen spijkerschoenen...
Dat zullen we van de winter ervaren! Veel korte laarsjes
en de hele voet hoog omsluitende schoenmodellen zijn
versierd met gekleurde spijkers langs de randen en rond
de instap. Dit soort schoenen past goed bij de lange wol
len maillots die ongetwijfeld door het straatbeeld gaan
wandelen. Door de kortere rokken hebben het been en
de schoen meer aandacht gekregen.
In vogelvlucht over de nieuwe schoenenmode scherend:
laarzen zijn halflang of enkellang, vaak getooid met een
satijnen strik om de vrouwelijkheid die in de mode zit
door te voeren. Bij lange laarzen, die nog heus meedoen
(vorig jaar heetten ze „uit de mode", maar iedereen liep
ermee) is de schacht breed, maar de leest spits. Die brede
schacht staat echter vrouwen met erg slanke (zeg maar
dunne) benen niet. Zij doen beter een der andere model
len te kiezen en die zijn er volop.
Het was nog maar één stap van de laars zonder kuitvorm
naar de luxe modellen van satijn. En die stap is gezet!
Sportief, de stoffen laarzen van Schotse ruit, pied de
poule- of Prince de Galles-dessin in combinatie met leer.
Veterschoenen zullen echter deze winter winnaar zijn
met hun hoge front. Sommige vormen als het ware een
verbinding tussen de pump en het enkellaarsje.
Voor de avond zijn er spectaculaire nieuwtjes: sierlijke
schoentjes van satijn en goudbrocaat, versierd met strik
ken, gespen, strasz en veren. Zwart blijft de favoriete
kleur. Maar bruin is niet weg te denken evenmin als
wijnrood, oxblood of grijs. Jong zijn beige, oker en goud.
door Tiny Francis en Gerard Croné
Verschillende lezers van deze rubriek hebben vragen gesteld
over het zelf winnen van zaden uit gewassen die dan gebruikt
worden voor de tuin van het volgend jaar. Alle zaden die ge
wonnen worden moeten zo droog mogelijk zijn, de zaadhuizen
of peulen moeten door de droogte uit zichzelf opengaan. De za
den kunnen dan gewonnen worden door de stengels met de
zaadhuizen over de rand van een bak te slaan. Als het zaad
droog genoeg is valt het vanzelf in de bak. Die zaden (uiteraard
de soorten afzonderlijk) bewaren in een zak van grof katoen of
in een oude nylonkous op een donkere en droge plaats. Ophan
gen aan een balk op een zolder waar een raampje openstaat is
een van de beste methoden.
Verschillende plantensoorten kunnen ook heel goed zonder
zaad vermeerderd worden. Het beste voorbeeld daarvan is wel
de aardappel waatbij vrijwel niemand het in zijn hoofd zal ha
len om zaad te winnen en daar dan nieuwe aardappelplanten
uit te kweken. Een aardappelplant groeit uitstekend als er een
gewone knol van de vorige oogst in de grond wordt gestopt
Beter is het natuurlijk elk jaar uitgezochte en goedgekeurde
pootaardappelen te gebruiken.
Dat ook uien en sjalotten heel goed uit vruchten van de vorige
oogst gekweekt kunnen worden weten minder mensen. Toch
kan dat. Wel loopt u dan een groter risico met ziekten.
Een van onze lezers heeft dat dit jaar aan den lijve ondervon
den. Hij heeft sjalotten van de vorige oogst gepoot in het voor
jaar en die groeiden voorspoedig. Tot de groei op een kwade
dag deze zomer stopte. Onderzoek wees uit dat bij heel veel
plantjes aan de onderkant tientallen witte wormpjes zich te
goed deden aan de vruchten.
Gelukkig was niet de hele aanplant het slachtoffer van de
vraatzucht van de wormpjes zodat de oogst nog redelijk bleek.
Wel wil de lezer nu weten of er iets tegen deze wormpjes te
doen is om volgend jaar zeker te zijn van een betere oogst
De wormpjes die zo dol zijn op vooral jonge uien- en sjalotten
plantjes zijn de larven van de uien vlieg (Hylemya antiqua is de
zondagse naam). Die vlieg lijkt veel op onze gewone huisvlieg
en legt haar eieren aan de voet van jonge uienplantjes. De uit
komende larven tasten de plantjes aan waardoor ze verwelken
en afsterven. De larven zijn niet alleen verzot op uien maar
ook op prei.
Er zijn verschillende manieren om deze ziekte die tot de ver
velendste in de tuin behoort te bestrijden. De grond kan ont
smet worden met een deugdelijk ontsmettingsmiddel. Ook zijn
er in de handel ontsmette plan tuitjes te koop die niet te lijden
hebben onder de vraatzucht van de larven.
Jonge aanplant kan ook bestoven worden met zwavelbloem of
roet Besprenkelen met een oplossing van 35 cc petroleum op 5
liter water helpt ook. Dat besprenkelen moet dan wel heel re
gelmatig gebeuren. Op wetenschappelijk gebied houdt men
zich op het ogenblik bezig met de genetische bestrijding van
deze ziekte. Daarvoor worden grote hoeveelheden vliegen ge
kweekt en de mannetjes daarvan worden door straling steriel
(onvruchtbaar) gemaakt. Die onvruchtbare mannetjes worden
dan losgelaten en de kans is groot dat een gezond vrouwtje
paart met een steriel mannetje. Daar komen dan geen levens
vatbare eieren van. Wanneer deze methode (die vooral voor de
uienylieg gebruikt wordt in ons land) lang genoeg wordt toege
past komt er vanzelf een eind aan deze plaag voor de uienkwe-
ker. Daarvan profiteert de amateur-tuinier dan mooi mee.
IN UTRECHTSE
JAARBEURSHALLEN
De vakbeurs Elektrotechniek die van 17 tot en
met 22 november in de Utrechtse Jaarbeurs
hallen zal worden gehouden, zal voor een
groot gedeelte in het teken van de energiebe
sparing staan. Niet minder dan drie gloeilam
penfabrieken, waarvan een de bekende uit het
zuiden des lands, komen met energiebesparen
de lampen op de beurs. Een van de fabrieken
heeft zelfs uitgerekend dat, als alle in Europese
huishoudens gebruikte'gloeilampen zouden
worden vervangen door hun nieuwe energie
besparende, dit meer dan 100 miljoen kilowatt
per uur aan elektriciteit zou besparen. Niet ge
ring dus. Daarnaast doen nieuwe energiebron
nen hun entree op deze beurs: zonnecellen,
windenergie en chemische energie. Uitgangs
punt voor de bruikbaarheid van deze bronnen
zal moeten zijn dat de huidige mens wil be
schikken over energie in grote of minimale
hoeveelheden, op die momenten dat het hem
past.
Twee zaken zullen op de komende beurs de
bezoekers zekei» opvaller. Allereerst dat de
chip hoe langer hoe meer opdringt in het elek
trotechnisch gebeuren er ten tweede, dat men
meer aandacht gaat besteden aan het gemak
van de consument en de gezondheid van de
werknemer, die met beeldschermen moet wer
ken. Wat het gemak betreft: enkele firma's ko
men met op afstand bedienbare te dimmen
verlichting voor de huiskamer. De beeld
schermgebruikers kunnen zich er misschien op
verheugen, dat hun werkgever zich nu ver
lichtingssystemen zal kunnen aanschaffen, die
niet meer weerspiegelen op het scherm.
De veiligheid in en om het huis met elektrici
teit wordt evenmin overgeslagen. De laatste
tien jaar zijn in huis of op de camping 74 doden
gevallen door ongevallen met elektriciteit. De
meeste waren te wijten aan gebreken of fouten
in de aansluiting van huishoudelijke appara
tuur. Vier kinderen kwamen om het leven,
door „gewoon" een spijkertje in een stopcon
tact t!e steken. Een noviteit van deze beurs is
dan ook een nieuw soort kinderveilig stopcon
tact dat misschien een stap kan zijn op de weg
naar meer veiligheid. Het is algemeen bekend
dat ondanks de voorschriften vele particulie
ren reparaties aan hun eigen elektrische instal
latie uitvoeren, met alle risico's vandien. Een
nieuwè ontwikkeling is nu, dat thans stopcon
tacten, schakelaars en dergelijke met volledige
installatie-aanwijzingen op de markt worden
gebracht en dat was weieens nodig ook.
