Outsiders' Genscher en Kohl stalen de show
uriname
wil
nieuwe
rerdragen met Nederland
«povjet-
jinanoeuyres
aan grens
van Polen
Gemengde
huwelijken
dienen
bemoedigd
IEEN CONFRONTATIE SCHMIDT- STRAUSS IN TV-DEBAT
MIGRATIE OPNIEUW REGELEN
Labour is voor
eenzijdige
kernontwapening
Juristen
veroordelen
Israël
Billy Carter vrijgepleit
Aanmelding voor volledig
staatsexamen en deelstaatsexamen
VW.O. - HiLV.O. - MJLV.O. 1981
^BUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 3 OKTOBER 1980 PAGINA 13
|(Van onze correspondent Am! van
Vree)
„ONN - „Outsiders" hebben het tv-de-'
at beheerst dat gisteravond op beide
jetten aan de vooravond van de West*
Duitse verkiezingen werd uitgezonden
dat de belangrijkste confrontatie
de kandidaten Franz-Jozef
s en bondskanselier Schmidt had
boeten worden. Het tegendeel bleek De uitzending, die om 20.15 uur begon,
het geval. De belangrijkste rollen wer
den gespeeld door de CDU-voorzitter
Helmut Kohl, die nadrukkelijk zijn
aanspraken op een hernieuwde kandi
datuur in 1984 stelde, en door Hans
Dietrich Genscher, minister van bui
tenlandse zaken en voorzitter van de
FDP.
duurde een uur langer dan was voorzien
en werd pas om kwart voor twaalf beëin
digd. De politici waar de hele verkiezings
strijd om draait, Schmidt en Strauss, ble
ven beneden hun normale niveau. De
bondskanselier maakte een vermoeide,
uitgebluste indruk, en kwam behalve aan
het eind van de discussie niet tot de ironie
en het relativeringsvermogen dat hem in
normale tijden kenmerkt. De Beierse mi
nister-president Strauss was door zijn ad
viseurs kennelijk zozeer onder druk gezet
om zich emotioneel niet uit de tent te la
ten lokken, dat ook hij niet een schim was
van de strijdvaardige figuur die op ver
kiezingsbijeenkomsten duizenden mensen
tot enthousiasme wist te brengen.
Na meer dan een uur debatteren waarin
de verveling hoogtij vierde en waarin de
deelnemers aan de discussie meer weg
hadden van een clubje sociëteitsleden dan
van politici voor wie het om alles of niets
gaat, ontpopten Kohl en Genscher zich als
de stimulerende gesprekspartners. Gen
scher profiteerde vooral van het feit dat
de buitenlandse politiek, inclusief de ver
dediging en de veiligheid zolang in het
middelpunt van de discussies stonden.
Helmut Schmidt kwam pas uit zijn zelfge
kozen schuilkelder te voorschijn toen de
klok al lang naar de kleine uurtjes toe
ging en toen de thema's terrorisme en
staatsschulden aan de orde kwamen. We
derom stootte hij daarbij vooral op Helmut
'Kohl die zich zelden zo agressief aangebo
den heeft als gisteravond. Strauss maakte
vooral de indruk van de huiselijke bur
gervader die zich aan zijn „Stammtisch"
zorgen maakt over de toekomst van
Duitsland.
Haakmat
5*9 Z
*JEW YORK De Surinaamse vice-
premier Haakmat heeft minister De
toning van ontwikkelingssamenwer-
j in New York laten weten dat de
Itwee Nederlands-Surinaamse verdra-
en die 25 november aflopen, onder
ndere over de toelating van Surina-
uers in Nederland, moeten worden
vervangen door twee nieuwe. Over de
houd van deze nieuwe verdragen, zo
rklaarde minister De Koning, heeft
de Surinaamse vice-premier geen me
dedelingen gedaan. De aankondiging
"at Suriname nieuwe verdragen wil
vas voor hem geheel nieuw.
Surinaamse vice-premier verklaarde in
ir York dat om „een reeks van redenen de
:iale betrekkingen tussen beide landen moe-
n zijn gegrondvest op een basis van volkomen
;elijkwaardigheid, niet op paternalisme",
riname en Nederland „kunnen elkaar thans
waarheid zeggen", aldus Haakmat. Een van
Ie verdragen die op 25 november afloopt voor-
et in de toelating van Surinamers op zeer ge-
akkelijke voorwaarden, aldus minister De
Koning. Na deze datum zal voor Surinamers
het normale vreemdelingenrecht gelden, met
Zijn bepalingen voor gezinshereniging en de
„zeer liberale" voorwaarden voor hen die in
Nederland willen studeren. „Het zou onbarm
hartig zijn Surinamers - de enigen die afgezien
van Zuidafrikanen Nederlands spreken - van
het vroegere moederland te isoleren". De mi
nister maakte een duidelijk onderscheid tussen
studeren in Nederland en blijvende vestiging.
„De permanente vestiging is de grootste ramp
die Suriname heeft getroffen. Ze heeft het land
een generatie achterop gebracht en de proble
men die Nederland in vergelijking daarmee
heeft zijn een „fluitje van een cent".
Vice-premier Haakmat verklaarde „niet te be
grijpen waarom Nederland een visumplicht
voor Surinamers heeft ingevoerd", nadat Suri
name oplossingen voor de problemen heeft
aangedragen en ernstige pogingen heeft gedaan
en doet om terugkeer te bevorderen. „Wij wil
len dat Nederland, in samenwerking met Suri
name, de voorwaarden schept voor de terug
keer van Surinamers en onzerzijds zullen wij
een zodanig klimaat scheppen dat Surinamers
niet hun land verlaten. Dit is in het belang van
zowel Suriname als Nederland. Personenver
keer behoort naar humanitaire opvattingen vrij
te zijn, zeker als eenderde van de Surinaamse
bevolking, met alles wat daaruit voortvloeit aan
familiebezoeken, in Nederland woont".
Minister De Koning zei, dat in New York de vi
sumregeling niet ter sprake was gekomen. Bij
de vorige gesprekken, in juli, was dat wel het
geval, „maar toen was Suriname niet bereid tot
een gemeenschappelijke operatie" *en daarom
was eenzijdig optreden van Nederland „onver
mijdelijk". Volgens minister De Koning zijn de
regels voor het verlenen van visa „strikt geba
seerd op het akkoord van 1975, dat pas 25 no
vember afloopt. Of, en op welke manier dan
nieuwe verdragen moeten worden gesloten, en
wat de inhoud daarvan moet zijn, is een open
zaak. Ik heb nu voor het eerst gehoord dat Su
riname initiatieven wil nemen, en natuurlijk
zijn wij bereid hierover te spreken".
Hulp
Het probleem van de waardevastheid van de
Nederlandse ontwikkelingshulp aan Suriname
is, aldus minister De Koning, „gelukkig" niet
besproken. Zoals bekend liepen de besprekin
gen hierover eerder dit jaar vast. Minister de
Koning vertrok toen uit Suriname en de be
trekkingen tussen de landen kregen een
knauw.
De Koning: „Het zou alleen maar hebben geleid
tot nieuwe frustraties". Maar dr. Haakmat zei
na zijn gesprek met minister De Koning „tot de
conclusie te zijn gekomen dat er voor het pro
bleem van de waardevastheid van de Neder
landse ontwikkelingshulp aan Suriname een
oplossing moet bestaan. We moeten elkaar er
gens kunnen ontmoeten".
Sprekend over de bijzondere rechtspleging in
Suriname zei dr. Haakmat dat „onze bijzondere
De Koning
rechtsspraak niet dezelfde is als die welke in
Nederland is toegepast. Dat was geen rechts
spraak". In Suriname gaat het om een rechts
spraak „die in onze situatie onvermijdelijk is",
aldus de Surinaamse vice-premier.
Minister De Koning verklaarde dat dr. Haak
mat had gezegd, dat het „weinig zou bijdragen
tot de verbetering van de betrekkingen tussen
Nederland en Suriname en herstel van de
rechtstaat, als in de huidige situatie kritische
opmerkingen van buitenaf zouden worden ge
maakt. Ik ben het daar mee eens, Suriname
moet zelf zijn weg gaan". Echter „de publieke
opinie in Nederland zal zich in kritische zin
met Suriname blijven bemoeien en ook de Ne
derlandse regering zal zich niet van opmerkin
gen kunnen onthouden, als de democratie en de
rechten van de mens in het gedrang zouden ko-
Over de in Nederland wonende Surinamers zei
minister De Koning dat een onderzoek heeft
uitgewezen, dat de Surinamers die na 1975 naar
Nederland zijn gekomen over het algemeen
hardwerkende mensen zijn, die weinig aan
spraak maken op uitkeringen volgens de wer
kloosheids- en bijstandswet. „Het is een zaak
van honderden, niet van duizenden en gaat in
tegen de beeldvorming van Surinamers in Ne
derland", aldus minister De Koning. „Het zijn
mensen, die zoals andere emigranten, hard
werken om een nieuw bestaan op te bouwen,
en daar ook redelijk in slagen".
WASHINGTON Er hebben op het ogenblik Russische
manoeuvres plaats ten oosten van de Russisch-Poolse grens,
zo wordt vernomen uit een Amerikaanse militaire bron in
Washington. Deze oefeningen zouden, volgens deze informa
ties, een offensief karakter hebben. Dit heeft een Ameri
kaanse deskundige aan het Franse persbureau AFP ver
klaard.
De leiders van de Poolse onafhankelijke vakbeweging hebben
gisteren inmiddels de laatste instructies gegeven voor de natio
nale staking van een uur, die vandaag zou worden gehouden. Zij
tonen zich niet zeer onder de indruk van de zware druk van de
regering, die wil dat de actie wordt afgelast. Men schijnt de wer
konderbreking te beschouwen als een eerste proeve van de
kracht van de nieuwe vakvereniging. Dit temeer nu de onder
handelingen die gisteren over de grieven van de arbeiders wer
den gehouden, zonder enig resultaat zijn gebleven.
De Poolse regering is van mening, dat de nieuwe Poolse vak
bond „Solidariteit" de akkoorden van Gdansk schendt, door te
volharden in de „prikactie" van een uur.
Regeringswoordvoerder Barecki heeft overigens toegegeven, dat
„nog niet alles" geregeld was. „De inwilliging van sommige ei
sen heeft tijd nodig", zo zei hij. De goede wil van de regering
stond naar zijn mening „buiten kijf".
De FNV heeft nog geen bevestiging gekregen van de officiële
Poolse staatsvakcentrale CRZZ, dat een FN V-delegatie welkom
is voor een al maanden lang geleden afgesproken bezoek aan
Polen. De FNV wil bij dat bezoek niet alleen met de officiële
vakbeweging praten, maar ook met de onafhankelijke bond. De
laatste maanden zijn al verschillende bezoeken van buitenlandse
vakbondsdelegaties door de Polen afgezegd.
500 Kunstwerken in het water
GRONINGEN Zon vijf
honderd kunstwerken, die in
de kelders van een voormalig
Gronings café lagen opgesla
gen, zijn verloren gegaan, om
dat de kelders onder water lie
pen toen de elektrische pomp
uitviel. De werken, die een
nacht in het water hebben ge
staan, werden vorig jaar in het
kader van de regeling voor
beeldend kunstenaars door de
gemeente gekocht. Daarmee
was ongeveer een miljoen gul
den gemoeid.
Het was de bedoeling de
kunstwerken over te dragen
aan de artotheek, die in net
Groningse gebouw gevestigd
zou worden. Volgens cultuur
wethouder Wits kunnen maar
een paar van de honderden et
sen, tekeningen en schilderijen
gerestaureerd worden. De ge
meente verwacht geen proble
men met de kunstenaars, die
nu geen gebruik meer kunnen
maken van hun recht hun
kunstwerken binnen twee jaar
terug te kopen.
Lid VS-Huis Afgevaardigden uitgestoten
WASHINGTON Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden
heeft een der leden, Michael Myers, wegens omkoping uit het
Huis gestoten. Het is de laatste 120 jaar niet meer gebeurd dat
een afgevaardigde werd verwijderd. Een poging de zaak tot na.
de verkiezingen van november aan te houden werd met 332 te
gen 75 stemmen verworpen.
Auto van
de toekomst
in Parijs
Liefhebbers likten op
de autotentoonstelling
in Parijs hun vingers
af bij deze. door
Citroën ontworpen
droomwagen, die de
schone naam draagt
van Karin. Deze
„futuristische" wagen
Is, figuurlijk, zeer laag
bij de gronds en het
dashbord is geheel
elektronisch uitgerust.
Foto beneden: Een
ander droomstuk is
deze nieuwe Rolls
Royce acht cilinder
met automatische
koppeling en
verkrijgbaar voor de
aardige prijs van
200.000 gulden.
(Van onze correspondent)
BLACKPOOL De Britse Labour-partij heeft zich giste
ren op haar jaarcongres uitgesproken voor een eenzijdige
afstoting van de nucleaire taken van het land. Tegelijker
tijd hebben de afgevaardigden de volgende Labour-regering
verboden partner te worden in een defensiebeleid „dat op de
inzet (of de dreiging daartoe) van kernwapens berust". Men
ging echter niet akkoord met uittreding uit de NAVO.
Het was de tweede grote ruk naar links van de door strijd ver
deelde partij op deze conventie. Eerder stemde de Labour-partij
voor terugtrekking van Groot-Brittannië uit de Europese Ge
meenschap, wanneer zij weer aan de macht zouden komen.
Het congres van de Britse Labour partij in Blackpool heeft zijn
definitieve beslissing inzake een nieuw systeem voor de keuze
van partijleiders drie maanden uitgesteld. In januari 1981 zal een
speciaal eendaags Labour congres plaatsvinden, dat de knoop
moet doorhakken. Na een wijze tussenkomst van partijleider
Callaghan besloot nog niet over te gaan tot een systeem dat de
vakbonden en de locale afdelingen grote macht geeft bij het
aanwijzen van dr. partijleider. Zowel de rechter- als de linker
vleugel van Labour zullen in de komende drie maanden meer
steun trachten te winnen voor hun kandidaten. Achter de scher
men zal een harde strijd geleverd worden. Voor het prominente
linkse element Tony Benn is het een kwestie van nu of nooit.
Hoe meer invloed de vakbonden en de locale afdelingen krijgen,
hoe beter
hem.
Carter krijgt
minder steun
NEW YORK Als de ver
kiezingen voor het president
schap niet op 4 november,
maar op 2 oktober plaats zou
den hebben gehad, was de
aanhang van president Carter
onder de Amerikaanse negers
flink wat lager dan vier jaar
geleden. Wel ligt de kandidaat
van de Democratische Partij
nog aanzienlijk voor op ziin
republikeinse rivaal, Ronald
Reagan. Dit is de uitkomst van
een gisteren gepubliceerde
opiniepeiling.
GENEVE De internationa-
juristen heeft
Israël verweten zich op de be
zette Westelijke Jordaanoever
te gedragen als een soevereine
mogendheid en de op grond
van het internationale recht
gestelde grenzen voor een be
zettende mogendheid ver te
hebben overschreden.
In het rapport wordt erop ge
wezen dat de Israëlische mili
taire autoriteiten als bezetten
de mogendheid krachtens het
internationale recht alleen die
veranderingen mogen aan
brengen in het op de Westelij
ke oever vigerende rechtsstel
sel en het plaatselijke bestuur
die nodig zijn voor de veilig
heid van de Israëlische strijd
krachten.
Pak slaag
kost 40.000,-
VISTA Een 17-jarige leer
linge van een school in Vis
ta, in de Amerikaanse staat
Californië, heeft een schade
loosstelling van 20.000 dol
lar (ongeveer 40.000,ge
kregen voor een pak slaag
dat het hoofd van de school
haar had toegediend.
Dit smartegeld werd door de
verzekeringsmaatschappij van
de school uitgekeerd om een
proces te voorkomen. De in
specteur van het plaatselijk
onderwijs deelde mee dat de
moeder van het meisje de di
recteur toestemming had gege
ven om haar dochter zo nodig
te tuchtigen. Ditmaal was het
schoolhoofd volgens haar ech
ter de perken te buiten ge
gaan.
KARDINAAL IN SYNODE:
VATICAANSTAD Veel niet-lcatholieken en katholieken
die met elkaar getrouwd zijn vragen om samen de heilige
communie te mogen ontvangen. De tijd is rijp om deze
kwestie verder te bestuderen.
Dit is de strekking van de interventie die kardinaal Willebrands
als hoofd van het Vaticaans secretariaat voor de eenheid van de
christenen gisteren heeft gehouden tijdens de algemene bis
schoppensynode over het gezin.
De kardinaal zei, dat de dialoog tussen de rooms-katholieke
kerk en andere kerken de meningsverschillen over de sacra-
mentaliteit en de onontbindbaarheid van het huwelijk welis
waar niet hebben opgelost, maar wel aanzienlijk hebben ver
minderd. Deze dialoog heeft veel gemeenschappelijke opvattin
gen getoond en ook laten zien, dat alle kerken de druk van de
wereld van vandaag op een christelijk huwelijk en het christe
lijk gezinsleven voelen. Volgens de kardinaal moet de algemene
bisschoppensynode „gemengde gezinnen" bemoedigen en hoop
geven.
Hij wees erop, dat een op de twaalf huwelijken in de rooms-kat
holieke kerk wordt gesloten tussen een katholiek en een niet-
katholiek of een niet-christen. In veel gebieden is één op de
twee huwelijken gemengd. Hij stelde, dat zulke huwelijken tus
sen gedoopte mensen „een waar sacrament" zijn. Gemengde hu
welijken, aldus kardinaal Willebrands, vormen wellicht niet een
normale manier om de christelijke eenheid te herstellen, maar
naar zijn mening volbrengt een gemengd huwelijk zijn taak niet
als het niet die eenheid dient.
Volgens de kardinaal zouden de katholieke kerk en andere ker
ken een gemeenschappelijk getuigenis kunnen geven van het
christelijk ideaal van huwelijk en gezinsleven. Dit getuigenis
kan onder meer tot uitdrukking komen in gemeenschappelijke
pastorale zorg voor „gemengde gezinnen". Deze is in beginsel
aanvaard, maar er moet nog worden gewerkt aan de verwezen
lijking ervan.
Arabische prinses als winkeldievegge
LONDEN Een 28-jarige prinses uit Saoedi-Arabië, Noera
al-Saded, is gisteren wegens het stelen van snuisterijen in
een warenhuis in Londen ter waarde van 18 pond veroor
deeld tot een boete van 750 pond en het betalen van de kos
ten van het geding. 40 pond.
Toen zij werd aangehouden had zij in haar tas een bedrag van
350 pond. De prinses is gehuwd met een zakenman en prins uit
haar land die naar men zegt een maandelijks inkomen heeft van
12.000 pond.
De verdediger van de prinses zei dat het vonnis „vermoedelijk
vergaande gevolgen zal hebben als zij in haar land teruggekeerd
„Miss Lilian" Carter breekt heup
AMERICUS „Miss Lilian" Carter, de 82-jarige moeder van
president Carter, is gisteren in haar huis in Plains gestruikeld en
heeft haar heup gebroken. Zij is opgenomen in een ziekenhuis.
Volgens de artsen is haar toestand „goed". „Miss Lilian", die ac
tief campagne voert voor de herverkiezing van haar zoon, zou
binnenkort naar Texas, Oklahoma en Missouri zijn vertrokken
voor de verkiezingsstrijd.
Oproer in gevangenis in Bangladesj
DACCA Bewakers en politie hebben de gevangenis van
Rangpoer in het noorden van Bangladesj bestormd, waar
€50 gevangenen al een week een bewaakster gegijzeld hou
den.
De bestorming werd door de muiters afgeslagen. De politie gaat
nu proberen de opstandigen uit te hongeren. De gevangenen ei
sen betere omstandigheden en het recht eens in de twee weken
hun vrouw op bezoek te krijgen.
WASHINGTON De com
missie van onderzoek van de
Amerikaanse Senaat naar de
zaak van Billy Carter, broer
van de Amerikaanse presi
dent, heeft een rapport uitge
bracht dat zegt dat er geen
spoor van bewijs is gevonden
van eventuele wetsovertredin
gen
0— de president of zijn
raadslieden. Het heeft het Wit
te Huis wel een slecht beoor
delingsvermogen verweten.
Politieke waarnemers zijn er
van overtugid dat het rapport
de president geen nadeel bij
zijn verkiezingscampagne zal
berokkenen.
Zij, die in het jaar 1981 op v.w.o., hav.o., ma.v.o.-4
of ma.v.o.-3 niveau een volledig examen (staats
examen) of een examen in één of meer vakken
(deelstaatsexamen) wensen af te leggen, moeten
vóór 1 december 1980 per briefkaart - onder
duidelijke opgave van het soort examen - een
inschrijvingsformulier aanvragen bij een van de
volgende adressen:
voor v.w.o. en Iulv.o.:
bij de Voorzitter van de commissie staatsexamen
v.w.o. - h.a.v.o..
postbus 11535.2502 AM 's-Gravenhage-,
O voor mav.o.-4 en ma.v.o.-3:
bij de Voorzitter van de commissie staats
examen ma.v.o.,
postbus 11599,2502 AN s-Gravenhage.
Na aanmelding ontvangt men nadere instructies.
Publikatie van bet Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen.
