^Samuel Fuller
filmde zijn
;eigen oorlogs
ervaringen
Van
dromerig
realisme tot
macaber surrealisme
En verder
Zondagavondconcerten in
Paus Johannes Centrum
Nieuwe serie
Deverconcerten
Ardesch en Van Beers
in Noordwijkse kapel
Expositie in de Slof
GERARD DE REUS:
- Een der felle gevechtscènes uit „The big red one". Rechts (met sigaar) Robprt
f jfarradine in de rol van regisseur Samuel Fuller.
Eurocinema II (Alphen aan den Rijn): The big red one (12) met Lee Marvin en Robert Car-
radine. Regie Samuel Fuller.
De Amerikaanse filmregis
seur Samuel Fuller is ei
genlijk een buitenbeentje.
Doordat hij de scenario's
voor zijn films zelf wilde
schrijven en niet snel be
reid was tot compromissen,
werkte hij behoudens
een korte periode voor
Twentieth Century Fox in
de jaren vijftig buiten
de grote Hollywood-stu
dio's om, wat inhield dat
hij telkens weer zelf een
geldschieter voor zijn pro
jecten moest zoeken. Zo
kon het gebeuren, dat het
verhaal van „The big red
one", dat Fuller al ruim
dertig jaar had willen ver
filmen, nu pas gerealiseerd
kon worden.
Eigenlijk kan men bij „The
big red one" niet van een
verhaal spreken. Het is een
zeer autobiografische film
over Fuller's ervaringen aan
de diverse fronten tijdens de
Tweede Wereldoorlog, meer
een serie anecdoten tussen
harde gevechtsacties in de
voorste linies in. Centraal
staat daarbij de mens, of lie
ver gezegd de mensen, want
het gaat hier om een keihar
de sergeant, een ijzervreter
uit de Eerste Wereldoorlog
en vier* van zijn infanteris
ten, die hun vuurdoop heb
ben gehad en nu onkwets
baar lijken te zijn in tegen
stelling tot de nieuwelingen,
die sneuvelen nog voor het
quintet ze bij naam kent.
Fuller verfilmde „The big Stephane Audran in de rol
red one" in Israël, wat hem van een Belgische verzet-
bij de episoden spelend in strijdster, die Duitse wacht-
Tunesië en op Sicilië geen lo- posten met een scheermes de
katie-problemen opleverde, keel doorsnijdt.
De invasie in Normandië le- Fuller, die met eigen produc-
verde hem door het half- ties als „Fixed bajonets" en
duister ook geen proble- „The steel Heimet voor Lip-
men op, maar in de sekwen- pert in de jaren vijftig be-
tie met de schijndode Duitse wees met weinig middelen
soldaten landinwaarts waant een bikkelharde oorlogsfilm
men zich in de woestijn. te kunnenmaken, doet dit nu
„The big red one" is een kei- met zes Russische tanks en
harde oorlogsfilm geworden, een handvol explosieven. Je
waarvan je je afvraagt of zo'n ziet er de zeven miljoen, die
epos nu nog wel gemaakt de film uiteindelijk heeft ge-
moet worden. Maar hét is de kost niet aan af, maar dat be
vraag of Fuller daar eerder drag zal de film wel gevergd
de kans toe zou hebben ge- hebben, doordat hij twee jaar
kregen. Het is geen oorlog- in productie was.
spropaganda-film omdat ie- Het resultaat is een ijskoud,
dere vorm van heldenvere- bijna journalistiek verslag
ring ontbreekt. Evenmin een van de gevaren, die vijf man
anti-oorlogsfilm omdat hij nen moesten doorstaan. De
gespeend is van ieder senti- „vijand" is onpersoonlijk,
ment en waar Fuller zich geen Duitse generaals, slechts
daar even aan waagt zoals in Duitse uniformen gesto-
in de sekwentie met het jon- ken Israëlische figuranten,
getje uit het concentratie- die gedood moeten worden
kamp zakt onmiddellijk voordat zij zelf de kans zien
het strakke mars-tempo, dat een der hoofdfiguren neer te
de film kenmerkt. knallen. Hoofdfiguren beli-
„The big red one" is met zijn chaamd door Lee Marvin als
nuchtere, zij het vaak cyni- de sergeant, die desnoods op
sche, kijk op het oorlogsge- zijn eigen mannen schiet als
beuren een typische mannen- zij bij een order aarzelen, en
film. Als er vrouwen in voor- Robert Carradine, Mark Ha-
komen, zijn het een dode en mill, Bobby de Cicco en Sieg-
reeds half vergane Siciliaan- fried Rauch, van wie in de
se moeder, die door haar schaduw van Marvin eigen-
LE1DEN Het schilderen en al hetgeen
daarmee samenhangt, lijkt een onaf
scheidelijk deel van het leven van de
kunstenaar Gerard de Reus (37) uit te
maken. Hij is in staat om een werkdag
lang aan één stuk te schilderen. De ar
tiest is in die vruchtbare uren dermate
geobsedeerd door zijn werk, dat eten en
uitrusten tot nader order worden uitge
steld. Pijnlijke ogen door het ingespan
nen werken en dito vingers moeten de
kunstenaar er in dat geval op attende
ren, dat het tijd is om er voorlopig een
punt achter te zetten. Zijn schilderijen
ademen sferen, die zweven in de nabij
heid van twee uitersten: dromerig realis
me en macaber surrealisme.
Voor het overgrote deel is Gerard de Reus
autodidact. Voordat hij zich geheel aan het
schilderen overgaf, reisde hij veel en had
diverse baantjes. Maar toen al manifesteer
den zijn creatieve driften zich. In een ma
gazijn, waar hij werkte, ontkwam geen van
de aldaar aanwezige houten schotten aan
de kunstzinnige dadendrang van de kun
stenaar in spé. Na het dagelijks werk volg
de de Reus een schriftelijke cursus. Door de
lesstof te selecteren, was de cursus wel de
gelijk de moeite waard.
Ongeveer twaalf jaar geleden begon het
kunstenaarschap vastere vormen aan te ne
men. „Ik kwam in contact met kunste
naars, met mensen, die hetzelfde doel voor
ogen stond. Dat werkte stimulerend. Ik heb
toen de knoop doorgehakt en ben gaan
schilderen. Als het geld op zou raken,
merkte ik dat vanzelf en dan zou ik wel
verder zien," aldus De Reus. De gok bleek
de moeite waard. Toen de het geld in de
sok gevaarlijk begon te slinken, werd de
helpende hand toegestoken: De Reus kreeg
de mogelijkheid om van de Beeldende
Kunstenaars Regeling (BKR) gebruik te
maken. Dat doet de schilder tot op heden.
Het kamertje van drie bij vier meter, waar
De Reus vroeger na gedane arbeid schilder
de, behoort al lang tot het verleden. In het
Caeciliacomplex is het, zeker voor de kun
stenaar, goed toeven. Geen lawaai, behalve
dan het gekrakeel van overenthousiast ge
vogelte en een ruim, licht atelier zijn wel
de voornaamste factoren, die het complex
tot een ideaal werkterrein maken. Het ate
lier wordt gesierd door vele schilderijen.
Desalniettemin uit Gerard de Reus zijn on
genoegen over het feit, dat hij de grip op zo
vele van zijn geesteskinderen moet verlie
zen. „Het is niet veel wat hier staat. Bijna
alles verdwijnt naar de BKR," zegt de
schilder met een zweem van ontevreden
heid. „Ik zou zoveel meer willen proberen,
maar omdat ik voor de BKR een bepaalde
hoeveelheid schilderijen moet leveren,
krijg ik daar de kans en tijd niet voor.
Aquarelleren, tekenen, een beetje beeld
houwen misschien, dat zou ik allemaal wel
willen proberen. Maar eens kom ik los van
de BKR," zegt de vastberaden kunstenaar
met een vurige blik in de ogen.
Vooral in de vroege periode werkte Gerard
de Reus surrealistisch. Dat veranderde ech
ter en momenteel werkt de schilder meer
realistisch. Zijn schilderijen ademen bepaal
de, vaak beklemmende sferen. De Reus
daarover: „Ik trek bepaalde dingen uit de
realiteit om zodoende naar een spanning
toe te werken. Zo plaats ik een gebouw, dat
typisch in een stad thuishoort in een vol
strekt oneigenlijke omgeving. Ook elemen
ten, die onwerkelijk overkomen, trekken
mij aan: de zon, die na een regenbui op het
punt staat door de donkere wolkenmassa
heen te breken. Daar zit dreiging in." Maar
de door De Reus weerlegde sferen zijn niet
altijd beklemmend. Van het tegendeel kan
eveneens sprake zijn. Dromerige, poëtische
en welhaast sprookjesachtige werken met
bos, water en ook mensen als ingrediënten,
maken deel uit van het werkterrein van de
kunstenaar. Tergelijkertijd is het zo, dat
een bepaald gebouw, dat in het bos wordt
geplaatst een dreigende en beklemmende
indruk kan wekken. Dat is bijvoorbeeld het
geval met een schilderij, dat hij maakte van
het gebouw van de Sterrenwacht. Het wit
te, door groen omgeven gebouw steekt fel
af tegen de dreigende, nachtelijke lucht.
Ook de ronde koepel heeft iet$ "onwerke
lijks en roept associaties op met het verweg
gelegen heelal. Maar daarnaast kan er spra
ke zijn van liefelijkheid én dreiging: een
onschuldige knaap kijkt naar een prachtige
bloesem. De lucht en gebouwen dreigen.
Maar wat er precies staat te gebeuren, kan
niemand met zekerheid zeggen...
WIM BUNSCHOTEN
zoontje op een karretje naar lijk alleen Carradine als de
het kerknof wordt gereden s/g;
Ful
Gerard de Reus: „Naar Je gevoel werken, levert de beste resultaten op."
Annet Ardesch.
NOORDWIJK In de
Hervormde Kapel aan de
Hoofdstraat wordt tot en
met 5 oktober een expositie
ingericht van de kunstena
ressen Annet Ardesch en
Marian van Beers. Op uit
nodiging van de culturele
commissie tonen zij een se
lectie uit hun werk, waarin
zij, ieder op een eigen ma
nier, spelen met de werke
lijkheid.
Annet Ardesch, in 1953 te
Den Helder geboren, ontving
haar opleiding aan de Acade
mie voor Beeldende Kunsten
„Sint Joost" te Breda, waar
zij de techniek van de grafi
sche publiciteit en de vrije
grafiek bestudeerde. Aan het
werkelijke in haar tekenin
gen, voegt zij subtiele drama
tiek toe. De laatste jaren
houdt zij zich vooral bezig
met de techniek van het
„Spritzen", waarbij zij de
sfeer van vervreemding als
voornaamste uitgangspunt
neemt. Deel na deel komen
deze tekeningen met behulp
van mallen en sjablonen tot
stand. Het werk voert de kij
ker mee naar werelden ach
ter het waargenomene. De
interpretatie zal dan ook
voor iedere bezoeker anders
zijn.
Marian van Beers is afkom
stig uit Koudekerk, waar zij
in 1935 werd geboren. Zij stu
deerde aan de Vrije Acade
mie te Den Haag. Haar olie
verfschilderijen zijn sterk fi
guratief en tonen de werke
lijkheid op een oorspronkelij
ke en gevoelige wijze. De
kunstenares signaleert de
mens in z'n eenzaamheid, als
individu en als massa. Ook
de relatie tussen mens en
dier staat in haar werk vaak
centraal. Zelf zegt Marian
van Beers: „Ik verbeeld de
werkelijkheid op vele ni
veaus: mooi en lelijk, tevre
den en protesterend, blij en
verdrietig, liefelijk en gruwe
lijk".
Burgemeester mr. J. M. Bon-
nike zal de tentoonstelling
vanavond, om 20 uur openen.
Daarna is zij dagelijks te be
zichtigen en wel van 14 tot 17
uur en vai\ 19 tot 21 uur (za
terdag en zondag van 13 tot
16 uur). De toegang is gratis.
LISSE In cafe de Slof
aan de Heereweg in Lisse
is een expositie van wer
ken van vier jonge kunste
naars te bezichtigen.
Onder deze vier kunstenaars
zijn drie Lissers, Paul van
den Aardweg, Wout Ruigrok
en Anneke van Kesteren. De
vierde kunstenaar is Rob
Luca uit Den Haag. Het ten
toongestelde werk bevat
hoofdzakelijk indrukken die
de vier tijdens hun vakanties
hebben opgedaan onder meer
Marokko, Engeland en
Frankrijk.
LUXOR The warriors
(16) Aardige film over een
New Yorkse jeugdbende die
^achtervolgt wordt door
moordzuchtige concurrenten,
(reprise, eerste week)
LIDO I The black hole
(a.l) Weinig orginele, maar
razend knap gemaakt scien
ce-fiction film die fascineert,
(tweede week)
LIDO II Caligula (18)
Puur onsmakelijke pornofilm
vol sadistische trekjes die een
beeld moet geven van Rome
onder keizer Caligula, (zesde
week)
LIDO III La strada (16)
Film van Fellini uit 1954
over de liefde tussen de ruwe
bonk (Anthony Quinn) en
het frêle meisje (Giuletta Ma-
sina) (reprise, derde week)
STUDIO Fame (a.l.) Erg.
aardige film over de zware
tijd die jongeren doormaken
op de New Yorkse kunstaca
demie voordat ze in de show-
bussiness terecht kunnen,
(vierde week)
TRIANON De zombies
(16) Onsmakelijke vertoning
over vraatzuchtige gestalten
die mensen oppeuzelen,
(vierde week)
REX Onverzadigde drif
ten (16). Pornofilm.
CAMERA Once upon a
time in the west (12 jr).
Oude maar uitstekende
western, die jaarlijks in tal
van bioscopen terugkeert,
(reprise, negende week).
EUROCINEMA I (Alphen)
De zombies (.16) Zie Tria
non.
EUROCINEMA III (Alphen)
Caligula (18) Zie Lido 1.
EUROCINEMA IV (Alphen)
Bronco Billy (a.l.) Clint
Eastwood als. pistoolheld in
een circus.
GREENWAY (Voorschoten)
The fog (16) Ook: Cul de
sac (16).
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1980 PAGINA 9
LEIDSCHENDAM De
Stichting Cultureel Contact
Prinsenhof in Leidschendam
organiseert deze winter weer
een aantal concerten in het
Paus Johannes Centrum in
Leidschendam-noord. De
eerste van deze „Acht con
certen op de Zondagavond"
wordt 19 oktober gegeven
met een optreden van het
Amsterdams Gitaartrio. Ge
speeld worden werken van
Debussy en Gragnani.
In november komt „Amster
dams Nonet", vijf strijkers en
drie blazers die kamermuziek
van Mozart, Eisler en Spohr
brengen in uiteenlopende be
zettingen. Vóór Kerstmis, op
21 december, wordt in het
centrum een „candle-light"-
concert gegeven door het
Collegium Musicum Judai-
cum met vocale en instru
mentale synagogische en fol-,
kloristische Joodse muziek.
In januari komt de violiste
Vera Beths naar Leidschen
dam in een Mozart-program-
ma getiteld „Wenen rond
1800", waaraan ook JUrgen
Kussmaul, altviool; Anner
Bijlsma, cello; Stanley Hoog
land, piano en George Pieter-
son, klarinet meewerken. De
Stichting heeft voor het eerst
een buitenlands ensemble,
het Klarinet Kwartet van
België, geëngageerd. Dit con
cert in februari wordt in
maart gevolgd door een pro
gramma uitgevoerd door le
den van het Residentie-Or
kest en in april door een pia
no-recital van de al eerder in
Leidschendam opgetreden
Frédéric Meinders. Voor het
slotconcert op 17 mei komt
Sonata da Camera, een gezel
schap dat kamermuziek uit
de 17e en 18e eeuw speelt
van originele manuscripten.
Een abonnement voor de
acht concerten kost 50 gul
den. CJP- en Pas-65-houders
betalen slechts 35 gulden. De
kosten kunnen worden over
gemaakt op giro 3.269.467 ten
name van de Stichting Cultu
reel Contact Prinsenhof,
waarna de kaarten worden
thuisbezorgd. Losse kaarten
kosten 8 resp. 6 gulden, deze
kunnen worden afgehaald op
de adressen Brederode 79 en
Prinses Annalaan 464 of 's
avonds aan de zaal. Inlichtin
gen over de concertreeks
worden verschaft via teL
278489.
LISSE Het bekende Par-
nassos-ensemble opent za
terdag 11 oktober een nieu
we serie 'Deverconcerten'
in de gelijknamige ridder
hofstede aan de Lissese
Heereweg. Het blazersen
semble bestaat uit Kurt
Delnoye (klarinet), Mat-
hieu Dirven (fluit). Joop
Donders (hoorn), Jan Goy-
enga (fagot) en Han Ka-
paan (hobo). Op het pro
gramma staan werken van
Bozza, Danzig, Arnold en
Nilsen.
In 't Huys Dever worden tot
en met mei '81 maandelijks
concerten gegeven voor
maximaal 50 belangstellen
den. In de karakteristieke
bovenzaal van Dever wordt
vrijwel uitsluitend kamermu
ziek ten gehore gebracht.
Kaarten voor de Devercon
certen zijn k raison van 6,50
gulden verkrijgbaar bij het
VVV-kantoor aan de Gracht-
weg. CJP-houders en 65-
plussers betalen 4,50 gulden.
In november is het 'Vlaams
Strijkerstrio' uitgenodigd,
terwijl het gitaarduo Bert
Maas/Eric Otte de derde za
terdag in december in 't
Huys Dever te horen is. De
volgende maanden worden
het Intermezzo-ensemble,
een kamermuziekgroep van
het Residentieorkest, de pia
niste Margreet de Blij en het
Daniël-strijkkwartet ver
wacht.
