Gesprek met bisschop nodig
ter voorkoming verwijdering
Ria Thielsch wordt nieuwe
Luv-zangeres
Kritiek op brief
Duitse bisschoppen
houdt aan
Utrechtse
studenten geven
première
van Haydns
Orpheus-opera
Snikheet Broadway is
nog steeds Mekka van
de grote thea tershow
kerk
wereld
Eijkmanfonds 35 jaar:
extra voorzieningen
voor gehandicapten
NST
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 18 SEPTEMBER 1980 PAGINA 7
.jchtsc studenten hebben er in het
fleden meer dan eens voor gezorgd
kennis kon worden gemaakt met
►en bij naam bekende maar nooit
jf opgevoerde operaatjes uit de mu-
historie. Weldra gaan zij nu in sa-
jnwerking met enkele beroepssolis-
Jl opvoeringen geven van een groter
|rk van een bekend meester dat hier
jiriffens ook niet ten tonele is ge-
Jcht en slechts bekend is onder twee
[kis. Het gaat om de laatste opera van
^eph Haydn, in 1791 in Londen ge-
ren op zijn eerste Engelse reis.
ichijnlijk kreeg het werk van de
anse librettist de titel „L'Anima
["Füosofo" (De ziel, de geest van de
of) maar het werd zodanig her-
tpt dat het behandelde onderwerp
t één oogopslag duidelijk is: „Orfeo
Euridice".
kan verbazing wekken dat dit werk
|lr, nooit is vertoond maar Haydn was,
J tijdens zijn leven, geen beroemd ope-
Ipmponist. Meer dan tweederde van zijn
'angrijk levenswerk ontstond in dienst
de vorsten Esterhózy, die tot de rijks-
longaarse adel behoorden. Voor nun
r vrijwel dagelijks gebruikte
'é-theater op het familieslot maakte
dn muziek bij vijf, zes marionetten-
len, een stuk of vijftien bekoorlijke,
lerhoudende zangspelen en ook een
opera's met een meer heroisch-dra-
isch karakter. Op enkele uitzonderin-
na bleven opvoeringen van die wer-
beperkt tot net kasteel van de Ester
y's. Daarbuiten is de operacomponist
Mn heel lang schuil gegaan achter het
|e dat sonate en symfonie, strijkwartet
klayiertrio vorm en inhoud gaf en na
ndei het oratorium een andere allure
leende.
halve een enkele beknopte reconstruc-
van „Lo Speziale" (De Apotheker) zijn
opera's van Haydn pas in onze jaren
;tig en zestig een nieuw leven begon-
Dat is in hoofdzaak te danken aan de
nerikaanse musicoloog en fanatiek
>iydn-ontdekker H.C. Robbins Landon
heel wat materiaal opspoorde en sa-
■nyoegde en, met onvermijdelijke vrij
den, bruikbare constructies voor de te-
nwoordige uitvoeringspraktijk tot stand
acht. Zoals zijn zorgvuldige edities van
lydns andere werken door de grammo-
P jnplaat alom bekend werden, zo ge-
urt dat nu ook met de opera's. Met in-
nationale solisten en Zwitserse ensem-
•I es legde Antal Dorati er al zeven van
V st. Daaronder bevindt zich niet „Orfeo
JU Euridice" dat waarschijnlijk volgend
ir beschikbaar komt maar dat wij al nu
-linnen ervaren in een interpretatie van
Éftrechtse studenten die het werk intussen
yeen erg persoonlijke manier gaan bena-
Joseph Haydn (1731-1809) wiens
laatste opera weldra voor het eerst
in ons land ten tonele zal worden ge
voerd.
goden in. De furiën komen om in een ge
weldige watervloed. De ondergang is com-
Eleet, het toneel eindigt leeg en duister,
n dit libretto waarvan het manuscript
niet is teruggevonden zodat eventuele
oorspronkelijke regie-aanwijzingen ont
breken, ziet regisseur Bonneur een diep
zinnige, veelomvattende tragedie over het
aloude conflict tussen lichaam en geest en
tussen man en vrouw. Hij meent dat de o-
pera laat zien „hoe de ordening van de sa
menleving de verlangens van de mensen
in de weg staat en de vervulling ervan
onmogelijk maakt".
20ste eeuwse Haydn?
Voor zover ik weet, is er weinig of niets
bekend over een samenwerking van Badi-
ni en Haydn. In februari 1791 schijnt
Haydn van de in Londen wonende Ita
liaan het complete tekstboek te hebben
ontvangen. De opera moest eind mei in
première gaan. In die drie, vier maanden
had de componist nog wel wat meer te
doen zodat het onwaarschijnlijk lijkt dat
hij zich diepgaand met de filosofische pro
blematiek van het libretto kon bezighou
den, als dat al met zijn karakter zou heb
ben gestrookt.
Zonder twijfel zal Haydn zich in het hem
bekende onderwerp hebben ingeleefd
maar hij zal het libretto wel grotendeels
aanvaard hebben zoals hij het kreeg en
snel aan het componeren zijn gegaan.
Naar het voorbeeld van de antieke trage
die moet Badini zelf al veel plaats hebben
ingeruimd voor het koor dat immers de
maatschappelijke gemeenschap vertegen-
otale ondergang
voorbereiding van hun opvoeringen
ebben de Utrechtse studenten een vrij
ilgebreid en ondanks wat slordigheden
iteressant programmaboekje gepubli-
eerd. Daarin zetten zij het werk van li-
irettist Badini en componist Haydn af te
en de behandeling die het gegeven van
indere librettisten en componisten onder-
f jtad. De 16de, 17de en 18de eeuwers
1 kitten zich naar de opvattingen en de
saak van hun tijd en stemden het myt-
logische verhaal met vele varianten
aarop af, zeker ten aanzien van de bijna
Itijd verlangde „happy ending". Badini
'(jn Haydn daarentegen handhaafden de
'Wezenlijke tragiek van het gebeuren.
.41 de antieke mythe sterft Euridice aan
jen slangenbeet. Was dat in feite zelf-
noord, zoals regisseur Hendrik Bonneur
Ju stelt? Wist Euridice geen keus te ma
ilen tussen de mannen die haar aantrok
ken? Badini voert in het begin de robüus-
le prins Arideo (geen zangsolist) in. De
Joningsdochter komt wel onder de indruk
an zijn mannelijke krijgshaftigheid maar
et is Orfeo, de dichter en idealist, die in
aar de passie ontsteekt. Koning Creonte
leent dat onze fysieke verlangens ons al-
ijd tyranniseren en dat de liefde van Or-
Hileo en Euridice toch niet is te stoppen zo-
lat hij het paar zijn zegen geeft hoewel hij
luridice al aan Arideo had beloofd. Die
acht hij dan ook schuldig aan Euridice's
dood maar regisseur Bonneur meent dat
laar zelfdoding „gesymboliseerd door de
langebeet" de weg vrij maakte om haar
iefde voor Orfeo te verwezenlijken,
klet zijn zang en ziin toverharp redt Orfeo
Euridice uit de onderwereld maar de min-
De Amerikaanse musicoloog H.C.
Robbins Landon die samen met de
Duitser Helmut Wirth het complete
manuscript van Haydns opera 'Orfeo
ed Euridice' uit archiefstukken van
Berlijn en Boedapest wist samen te
■naar breekt zijn gelofte, kijkt naar zijn ge
liefde om en verliest haar voor de tweede
keer. Verbitterd wijst hij in het mytholo
gische verhaal „de andere sexe" af en valt
dan ten prooi aan de furiën die hem ver
scheuren. De resten van zijn lichaam
spoelen aan op het eiland Lesbos.
Zó gaat het echter niet in de opera van
Badini en Haydn. Na alleen uit de onder
wereld te zijn teruggekeerd, is Orfeo op
aarde uitzinnig van verdriet. De goden
zenden hem dan Genio, representante van
de filosofische wijsheid, die Orfeo op
nieuw naar de onderwereld brengt om
hem duidelijk te maken dat hij Euridice
werkelijk voor goed heeft verloren. Dan
ontsteeks Orfeo in woede, vervloekt het
vrouwelijk geslacht. De furiën laven hem
nu met een liedesdrank die echter een gif
beker blijkt te zijn. Opnieuw grijpen de
woordigt. Van de mogelijkheid tot vijftien
koornummers maakte Haydn dankbaar
gebruik, eveneens van de mogelijkheid tot
picturale, sfeerscheppende verbeeldingen
zoals in de stormscène en de onderwereld-
taferelen.
Met uitzondering van het liefdesduet van
de titelfiguren heeft Haydn kennelijk
geaccepteerd dat er geen duetten, trios,
ensembles en finales mogelijk waren; hij
beperkte zich tot recitatieven (ook voor
enkele bijfiguren uit het koor) en aria's
voor de vier hoofdpersonen. Haydn voel
de inderdaad goed aan dat het hier om
een situatie- en niet om een karakter-dra
ma ging en sloot daar met zijn muziek bij
aan, getuige de opmerkelijke licht- en
schaduwwerking, de toepassing van toon
soorten en modulaties, de instrumentatie
en de zelden individueel gerichte drama
tiek.
De Utrechtse studenten kunnen en willen
niet streven naar een authentieke barok-
klank en evenmin naar een barokke actie
of aankleding. Daarom kan het werk toch
heel goed tot zijn recht komen maar ik zie
niet in waarom dat gepaard dient te gaan
met onrechtvaardige en stilistisch onjuiste
kritiek op de Haydn-opera's die het Hol
land Festival in de jaren zestig in premiè
re bracht en die toen „verpakt zouden zijn
geweest in briljant uiterlijk vertoon".
Gewaagd en bij voorbaat aanvechtbaar is
ook de volgende uitlating in het program
maboekje: „In deze opera, de enige die
Haydn als vrij man, zonder de inmenging
en beperkende invloed van een vorst
Esterhózy componeerde, behandelt hij
thema's die pas in het 20ste eeuwse mu
ziekdrama nadrukkelijk in het voetlicht
zijn getreden, en die ook alleen in een
strakke enscenering naar eigentijdse
ideeën, in een toneelbeeld dus zoals het in
de 18de eeuw ondenkbaar geweest zou
zijn, tot hun volle recht komen. Haydn
was in „Orfeo ed Euridice" zijn tijd ver
vooruit: hij anticipeerde op een vorm van
opera die pas na de romantiek van de
19de eeuw zijn feitelijke geboorte beleef
de, en hij heeft daarbij een dankbaar ge
bruik kunnen maken van het sterk filoso
fisch getinte libretto van Carlo Franscesco
Badini. In dit nieuwe licht moeten de kri
tieken op zijn Orfeo worden herzien".
De opvoeringen onder auspiciën van de
Utrechtse muziekstichting Kosmu hebben
plaats in de Utrechtse Geertekerk op 18
en 19 september, in het Haarlemse Con
certgebouw op 27, in de Nijmeegse Vere
niging op 28 en in het Koninklijk Conser
vatorium in Den Haag op 30 september.
Als solisten werken mee de Amerikaanse
tenor Howard Crook, de Nederlandse so
praan Dieuwke Aalbers, de Belgische ba
riton Josef Baert en de Nederlandse so
praan Maja Schermerhorn. Regie en décor
zijn van Hendrik Bonneur, de muzikale
leiding berust bij Bruno de Greeve. Van
de Haagse voorstelling maakt KRO-radio
een opname voor latere uitzending.
JOHN KASANDER
pen op de groots opgezette
theaterproducties, die ko
mend seizoen te verwach
ten zijn op Broadway, doen
de „oudjes" het nog best en
trekken avond aan avond
volle zalen, terwijl de ma-
tinée's op woensdag en za
terdag soms ook zondag
ook niet over belangstel
ling te klagen hebben. Nu
is dat niet zo verwonder
lijk, want op Duffy Square
op de hoek van Broadway,
Seventh Avenue en Times
Square kan men dagelijks
entréekaarten krijgen van
drie uur af voor de voor
stellingen van diezelfde
dag voor de halve prijs.
Men moet daarvoor dan
wel vaak in de brandende
zon bij een temperatuur
van 38 graden Celsius twee
uur in de rij staan met de
kans dat als je aan de
beurt bent de voorstelling
van je keuze is uitverkocht.
Wie echter bereid is de vol
le prijs van zo'n 25 dollar
te betalen, kan 's middags
altijd nog wel aan de kassa
van het theater zelf terecht.
Broadway met de aangren
zende genummerde straten,
hoe verpauperd de buurt de
laatste jaren ook mag zijn, is
nog steeds het hart van het
New Yorkse en Amerikaanse
theatergebeuren, waar men
avond aan avond gerenom
meerde sterren in levende
lijve aan het werk kan zien
en musicals van wereldfaam
„West side story" is zelfs
weer met ongekend succes
terug kan bezoeken.
Maar ook het toneel bloeit er
welig. In het Barrymore-
theatre kan men Anthony
Perkins en Mia Farrow zien
in Bernard Slade's „Roman
tic comedy", twee straten
verder in 45th street is Mia's
moeder Maureen O'Sullivan
met Teresa Wright en Gary
Merrill te bewonderen in
„Morning's at seven" en in
Cort-theatre, weer drie stra
ten de andere kant op staat
Michael York in „Home".
De nostalgie wordt ten top
gevoerd in het Mark Hellin-
ger- theatre waar Mickey
Rooney en Ann Miller samen
op de planken staan in een
„revival" van de oude Bur
lesque-sketches en show-
nummers. Mickey, die vol
gens de officiële gegevens nu
zestig moet zijn, kan zich
vaak in vuurrode hansop
helemaal uitleven als de Bur-
lesque-clown met grappen,
die destijds zeer gewaagd
moeten zijn geweest, maar nu
niemand meer zullen cho
queren. Ann Miller is vol
gens de officiële gegevens'
pen om plaatsen te halen
voor de volgende voorstel
ling.
zelfs al 61, maar nu wordt be
weerd dat zij destijds om een
rol te krijgen in de Frank
Capra-verfilming van Kauf
man en Hart's „You can't
take it with you" heeft opge
geven dat ze 19 was in plaats
van 16. Hoe oud Ann dan
ook mag zijn ze „tapt" nog
een eind weg op haar fraaie
benen, maar haar gezicht is
wel erg expressieloos, alsof ze
bang is haar face-lift te ver
liezen.,
Nostalgie naar de oude Bur-
lesque-show, zeker bij de zeer
oude heer naast mij, die mop
perde dat je dat allemaal
vroeger voor een kwartje
kon zien.
Naast „A chorus line", nu al
voor het vierde jaar op
Broadway, is Bob Fosse's
„Dancin"' een belevenis. Fos
se, in Nederland eigenlijk al
leen bekend als regisseur van
films als „Sweet Charity"
met Shirley MacLaine, waar
voor hij ook de choreografie
verzorgde, Dustin Hoffman's
„Lenny", natuurlijk „Caba
ret" en „All that jazz", is ei
genlijk een danser die in de
schaduw van Gene Kelly
opereerde en op het doek nog
het meest opviel in de verfil
ming van de musical „Kiss
me Kate" met Howard Keel
en Kathryn Grayson.
Wat hij echter in twee uur
aan enscènering en choreo
grafisch vernuft laat zien in
zijn nieuwe Broadway-show
grenst aan het ongelooflijke.
Je kijkt je ogen uit en zou zo
weer naar de kassa willen lo-
Maar er zoveel meer te zien
en dus zit je zondagmiddag in
het Plymouth-theatre bij
NIGHT IN
„Ain't misbehaving". Of het
nu kwam dat het een mati-
née was en de zes neger-ar
tiesten nog moe waren van
het dubbele optreden op za
terdag, deze medley van Fats
Waller-successen, hoe profes
sioneel ook gebracht, had te
weinig variatie om twee uur
te blijven b<?eien. Maar dat
was misschien ook wel Fos
se's schuld, want je bleef ver
gelijken en dan won „Dan-
cin'"het op alle fronten.
Uit nieuwsgierigheid ga je
dan ook nog maar even naar
het dubbel-programma „A
„A day in Hollywood" met na de pauze de Marx-bro-
thers-imltatle „A night in the Ukraine". Een verras
send dubbel-programma.
day in Hollywood"- „A night
in the Ukraine". Voor de
pauze een verrukkelijk brok
je nostalgie naar de oude
Hollywood-film gebracht in
een steeds op ingenieuze wij
ze gebruikt decor, dat de hal
van een reusachtige bioscoop
moet voorstellen. Na de pau
ze Tsjechovs één-acter „De
beer", of tenminste de één-
acter zoals hij gespeeld zou
zijn door de beruchte Marx-
brother met een knappe
Groucho-imitatie van David
Garrison, terwijl componist
Frank Lazarus de rol van
Chico op zich nam. Harpo
werd gespeeld door een
vrouw, Priscilla Lopez, en
hoewel zij er een Tony-
Award voor kreeg en een
aardig harpnummertje op
een fietswiel weggeeft, wa
ren het toch nèt niet de
Marx-brothers, die je aan het
werk zag maar goed bestu
deerde imitaties.
Je had als het niet zo snik
heet was geweest nog wel
een week Broadway-theaters
kunnen aflopen, want er is
zoveel te zien, dat je afvraagt
of je met zoveel nieuwe pro
ducties op stapel daar ooit
nog eens de kans toe krijgt.
Musicals als „Evita" en „42
street" staan nog steeds op je
verlanglijstje, evenals Neil
Simon's „I ought to be in pic
tures". Maar je hebt vijf we
ken nodig om alle 37 theaters
De nu 60-jarige Mickey Rooney staat met daverend
succes op Broadway in „Sugar babies".
te lopen, om over de twintig
off-Broadway nog maar niet
te spreken. OTTO MILO
DEN HAAG Uit de honderden meisjes die de afgelopen
weken auditie hebben gedaan bij de producers en manager
van de Nederlandse popgroep „Luv", is uiteindelijk het Am
sterdamse zangeresje Ria Thielsch gekozen om de plaats
van Patty Brard in te nemen. Zangeres Patty verliet het in
ternationaal bekende damestrio enige maanden geleden,
omdat zij overwerkt was.
De nieuwe Luv-formatie, waarvan Marga Scheide en José van
der Weideven al deel uitmaakten, zal eind september voor het
eerst voor de Belgische televisie optreden. Op 10 november ver
trekt het trio naar Japan voor het World Popular Song Festival
PRIESTERRAAD BISDOM ROTTERDAM:
De Priesterraad van het bis
dom Rotterdam heeft als zijn
verlangen uitgesproken, dat
de Vereniging van Pastoraal
Werkenden en bisschop Simo-
nis met elkaar tot een gesprek
komen. Dit is nodig om el-
kaars uitgangspunten te be
grijpen en om verwijdering te
voorkomen, aldus de Priester
raad.
De Vereniging van Pastoraal
Werkenden in het bisdom Rot
terdam zal 19 september offi
cieel «worden opgericht. De
priesters en pastorale werk-
(st)ers van het bisdom Rotter
dam volgen hiermee het voor
beeld van hun collega's in
Utrecht, Groningen en Haar
lem. Soortgelijke initiatieven
worden voorbereid in andere
bisdommen.
De Priesterraad van het bis
dom Rotterdam heeft de kwes
tie van de Vereniging van
Pastoraal Werkenden uitvoe
rig besproken. De raad ging
daarbij uit van het feit, dat de
vereniging wordt opgericht.
Een deel van de Priesterraad
had echter graag gezien dat de
officiële oprichtingsdatum zou
worden uitgesteld teneinde de
uitgangspunten van de bis
schoppenconferentie en de
standpunten van de Priester
raad nader te overwegen en
eventueel in de statuten te
verwerken.
De Priesterraad bleek in
meerderheid van oordeel, dat
de Vereniging van Pastoraal
Werkenden in haar statuten
rekening dient te houden met
de bisschoppelijke uitgangs
punten. Deze zijn geformu
leerd door de vergadering van
bisschoppen van 9 september.
De bisschoppen erkennen het
recht van vereniging van
priesters en pastorale werkers.
Als duidelijke voorwaarde
stelden zij daarbij, dat die ver
eniging haar doeleinden na
streeft in loyaal, geregeld en
statutair vastgelegd overleg
met de bisschop respectievelijk
bisschoppen. De vereniging
dient ook bereid te zijn met de
bisschoppen overleg te voeren
over de formulering van het
lidmaatschap en de eisen, die
daaraan gesteld moeten wor
den.
Ofschoon de Priesterraad diep
inging op de redenen, waarom
verenigingen van pastoraal
werkenden van de grond ko
men, slaagde de raad er niet in
duidelijke antwoorden te for
muleren. Vooral de zeer grote
belangstelling van de pastoraal
werkenden in het bisdom Rot
terdam stelde de priesterraad
voor vragen. Het initiatief tot
de oprichting van de vereni
ging in het Rotterdamse bis
dom werd namelijk bijge
woond door rond 200 belang
stellenden.
De Priesterraad vroeg zich af
of de pastores niet willen
wachten op hun rechtspositie
regeling, waar een invoerings
commissie al ruim acht jaar
mee bezig is, tot dusver zonder
resultaat. Of dat er sprake is
van verwijdering tussen de
bisschop en zijn medewerkers.
De Priesterraad noteerde in
verband hiermee beweringen
van verzet tegen kerkelijke
structuur, creatieve ongehoor
zaamheid en het innemen van
onderhandelingsposities niet
alleen over de rechtspositie
maar ook over de inhoud van
het pastorale werk.
Het Eijkmanfonds van „Kerk en Wereld" in Drieber
gen bestaat dit jaar 35 jaar. Ter gelegenheid van dit ju
bileum vraagt „Kerk en Wereld" een extra bijdrage,
die besteed zal worden aan het toegankelijk maken
van de verschillende gebouwen van „Kerk en Wereld"
voor gehandicapten.
Het Eijkmanfonds werd in 1945 in het leven geroepen om
het werk van „Kerk en Wereld" te steunen. In de op het
terrein van „Kerk en Wereld" aanwezige conferentiehui
zen worden jaarlijks duizenden gasten ontvangen. Onder
hen bevinden zich ook gehandicapten. Hieraan zijn de ge
bouwen niet aangepast. Voor rolstoelpatiënten bijvoorbeeld
kan dat erg lastig zijn. Het is daarom noodzakelijk dat voor
deze gasten voorzieningen worden getroffen. Zo zal in één
van de huizen een lift worden gebouwd.
De Priesterraad vroeg zich af
hoe de verhouding zal zijn van
de Vereniging van Pastoraal
Werkenden tot de Priester
raad, maar ook wat er zal ge
beuren als de vereniging niet
bereid zal zijn het standpunt
der bisschoppen te verwerken
in de statuten. Deze statuten
gaan volgens de Priesterraad
thans primair uit van de eigen
rechtspositieregeling. De
Priesterraad meent dat dit
schadelijk kan doorwerken
naar de geloofsgemeenschap
en afbreuk kan doen aan de
motivatie van de vele vrijwil-
lig(st)ers op wie de kerk is
aangewezen.
Bisschop Simonis heeft alle
priesters en pastoraal werken
den in het bisdom op de hoog
te gesteld van de overweging
van de Priesterraad. In een
begeleidend schrijven merkt
hij op, dat hij niet op de hoogte
was gesteld van het voorne
men tot oprichting van de ver
eniging van Pastoraal Wer
kenden. Hij had dit zijdelings
vernomen en „met zeer ge
mengde gevoelens". De bis
schop blijft echter bij zijn aan
bod om met de initiatiefne
mers te willen praten „in de
hoop dat wij en onze medege
lovigen voor nog meer ver
warring en verdeeldheid mo
gen worden behoed".
Genscher, de Westduitse minister van buitenlandse zaken,
heeft gisteren te Bonn het herderlijk schrijven van de bis
schoppen over de verkiezingen 'een verbijsterende terug
val' naar de tijden van de katholieke Duitse Centrumpar
tij genoemd. In 1933 had deze partij, geleid door de r.k. pre
laat Ludwig Kaas, ingestemd met de machtigingswet van
de Nazi's waardoor de dictatuur van Adolf Hitler moge
lijk werd.
Verder miste hij in de brief, die zondag a.s. in de 12.000 r.k.
kerken wordt voorgelezen, een opmerking over de Europese
veiligheidsconferentie. De Duitse Christendemocraten wijzen
het slotakkoord van Helsinki af (dat overigens door het Vati-
caan ondertekend is). Eerder werd uit SPD-FDP-hoek de bis
schoppen al verweten dat zij niet spreken over de honger in de
Derde Wereld, over de groeiende intolerantie tegenover bui
tenlanders en over de wapenwedloop.
Een groep katholieke theologen heeft in een gisteren te Tubin
gen uitgegeven verklaring gezegd dat de r.k. kerk, 'een der
grootste werkgevers', haar werknemers het democratisch recht
ontzegt zich in vakbonden te organiseren. Verder worden de
vrouwen in de R.K. Kerk zwaar gediscrimineerd, aldus deze
verklaring. „Het bisschoppelijk schrijven heeft in grote mate
de slogans van één partij overgenomen", zeggen de theologen.
Tot de ondertekenaars behoren Johann Baptist Metz (Münster),
Walter Dirks (Freiburg) en Norbert Greinacher (Tubingen). De
voorzitter van de Westduitse bisschoppenconferentie, kardi
naal Höffner (Keulen), zou vandaag reageren op de massale
kritiek op het herderlijk schrijven, aldus een woordvoerder
van de bisschoppenconferentie. De tekst van het schrijven,
waarin de 27 miljoen Westduitse katholieken indirect maar
duidelijk worden opgeroepen CDU-CSU te stemmen, lekte vo
rige week uit via de „Frankfurter Rundschau". Inmiddels heb
ben hier en daar priesters laten weten dat ze de brief niet zul
len voorlezen.
„Mgr. Moors
was een
echte herder"
In een reactie op het
plotseling overlijden
van mgr. P. Moors, de
vroeger bisschop van
Roermond, heeft mgr. J.
Bluyssen van 's-Herto-
genbosch, vice-voorzitter
van de bisschoppencon
ferentie, verklaard dat
de overleden bisschop
„een echte herder was,
die steeds bedacht was
op het welzijn van zijn
gelovigen".
„Hij was daarom ook
graag na zijn heengaan als
bisschop, ondanks zijn la
biele gezondheid, pastoor
in Geysteren. Daar en la
ter in Swolgen, bleef hij
een steun en toeverlaat
voor velen in en buiten
het bisdom, die in hun
moeilijkheden graag zijn
advies ontvingen."
Voor hem persoonlijk be
tekent het overlijden van
mgr. Moors het verlies van
een man die hij jarenlang
als een goede collega-bis
schop heeft leren kennen,
waarderen „en als een
vriend beschouwde", aldus
mgr. Bluyssen.
atie van Nederland is het
hem opgevallen dat mgr.
Moors altijd rustig, zeer
nauwgezet en met grote
liefde voor de kerk en
zorg voor de mensen de
noodzakelijke pastorale
vernieuwingen voorbe
reidde en uitvoerde.
