Militairen Oeganda laten
Karamoja's verhongeren f
Politiek geweld
idt tot ingrijpen
urkse militairen
Washington wees
doskou op gevolgen
figrijpen in Polen
DE KLASSIEKE ZITHOEK.
Pander
Nationale Zieke
Goed bezocht zesde Duivenvoorde concert
JITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 12 SEPTEMBER 1980 PAGINA 9
Anderhalt jaar nadat dictator Idi
Amin uit Oeganda werd verdre
ven heerst in dit land een schrik
barende hongersnood en wette
loosheid. Vooral bet noordelijk
gedeelte van het land waar de Ka-
ramoja's wonen is ernstig getrof
fen. De regering in Kampala laat
het geheel afweten. Na het ver
drijven van president Binaisa in
mei van dit jaar staat er een mili
taire commissie aan het hoofd die
in het land een volslagen anarchie
laat heersen en de terugkeer wil
voorbereiden van Milton Obote.
de man die in 1970 door Amin op-
zij werd gezet
De Inwoners van Oeganda zijn
daarom voortdurend op westerse
hulp aangewezen, maar de hulp
verlening verloopt niet viezze-
loos. De Engelse hulpverlener
Hew Dalrymple die onlangs van
een bezoek aan dit gebied is terug
gekeerd, doet hierbij verslag.
0NDEN Toen in
pril vorig jaar het ge-
reesde regime van dic-
itor Idi Amin ten vat
:rd gebracht, kende
vreugde onder de
•amoja's geen gren-
Ze konden toen
tg niet weten dat de
d van Amin slechts
■n nieuwe, afschuwe-
jke periode zou inlui-
waarin hongers-
td en onveiligheid
tuden overheersen.
froogte, plundertochten door
yaarbewapende veedieven
i een totale ineenstorting
n het overheidsgezag heb-
r*n deze primitieve samenle-
D Dg in het noorden van Oe-
inda aan de rand van de af-
P ond gebracht. Hongersnood
de Karamoja's stevig in
greep. Elke dag sterven
honderden mensen. Hulp-
rleners kunnen het geteis-
de gebied alleen met de
otste moeite en gevaar
ir eigen leven bereiken.
Karamoja's hebben het
makkelijk gehad en
gewend aan barre le-
jmstandigheden. In het
lied valt weinig regen en
vaak heeft droogte geleid
tot een magere oogst of zelfs
hongersnood. Zonder te over
drijven kan men stellen dat
hier eens in de drie jaar hon
gersnood heerst. Om in tijd
van hongersnood te overle
ven zijn de Karamoja's af
hankelijk van hun vee. Van
oudsher is het roven van vee
een geoorloofde manier van
leven. Maar tot voor kort wa
ren de veedieven slechts ge
wapend met pijl een boog en
in hun plundertochten be
perkten ze zich tot hun naas
te buren.
In die situatie is na de val
van Amin drastisch verande
ring gekomen. Toen Amin
vorig jaar verdreven werd,
plunderden de veedieven de
wapenopslagplaatsen in Mo-
roto, de hoofdstad van het
Karamoja-gebied. De buit be
stond uit 12.000 Russische
AK-47 machinegeweren, gra
naten en anti-afweergeschut.
Kinderen liepen met raket-
tenwerpers te zeulen en de
zwaardere wapens werden
door ossen weggesleept. Da
genlang kon je vrouwen zien
paraderen die elkaar de loef
probeerden af te steken door
uit de ammunitie zo mooi
mogelijke armbanden en ket
tingen te vervaardigen.
De gevolgen zijn verschrik
kelijk geweest. De veedieven
die de moderne wapens ver
kiezen boven de traditionele
pijl en boog, terroriseren het
hele gebied. Ze zijn niemand
iets verschuldigd en voor
niemand bang. ook niet voor
de regering. Nog geen twee
weken geleden ontvingen
„generaal" Loteng en Lokita-
re Apaloris, de twee meest
gevreesde bendeleiders, de
voormalige president Obote
die in het kader van zijn ver
kiezingscampagne een ron
dreis maakte door het noor
den van Oeganda.
Overal zijn dorpjes en akke :s
in de as gelegd en bijna al het
vee is gestolen en in vele ge
vallen uitgevoerd via Kenia.
In deze totale anarchie zijn
alleen de missieposten nog
open. De meeste ambtenaren
Ajn gevlucht en scholen en
gezondheidscentra liggen er
verlaten bij. Overal zie je on
theemde dorpelingen lopen.
Door de oogsten in brand te
steken en het vee te stelen
hebben de veedieven de hon
gersnood verergerd. In de ge
bieden waar de nood het
hoogst is, sterven dagelijks
honderden mensen.
In deze omstandigheden wer
ken de internationale hulpor
ganisaties. Vanuit alle delen
van cle wereld zijn voedsel en
medicijnen naar Oeganda ge
stuurd, maar helaas kunnen
de hulpverleners het geteis
terde gebied slechts met de
grootste moeite bereiken om
dat er totaal geen orde en ge
zag meer is. Paradoxaal ge
noeg zijn het echter niet de
veedieven die de voedsel-
transporten overvallen. Zij
hebben daar geen enkel be
lang bij en hopen juist dat het
voedsel de plaats van bestem
ming wel bereikt omdat ze
veelal vrouwen en kinderen
in erbarmelijke omstandighe
den hebben achtergelaten.
De veedieven zijn in de eer
ste plaats geïnteresseerd in
vee en wapens en het is bij
zonder onwaarschijnlijk dat
ze een ongewapend voedsel-
transport zouden overvallen.
Neergeschoten
Nog geen maand geleden is
een chauffeur van een voed-
seltransport in koelen bloede
neergeschoten door militia's
en onlangs hielden 30 dron
ken soldaten die al in geen
twee dagen meer gegeten
hadden, een voedseltransport
van Unicef aan en eisten een
lift naar Moroto. Toen de
chauffeurs hen weigerden,
begonnen de soldaten in het
wilde weg op de auto's te
schieten in de hoop de chauf
feurs zo alsnog op de knieën
te krijgen. Het mag een won
der heten dat de hulpverle
ners ongedeerd wisten te ont
komen.
Dit soort incidenten zijn aan
de orde van de dag. De rege
rende militaire commissie
stelt weinig belang in het lot
van de Karamoja's die door
de meeste Oegandezen wor
den veracht. In het rege
ringscentrum Kampala staat
alles in het teken van de ko
mende verkiezingen. Toen de
Verenigde Naties de hulpver
lening opschortte om Kampa
la onder druk te zetten om de
veiligheidsmaatregelen in het
gebied te verscherpen, be
loofde de regering dat te
doen. Maar ze hebben abso
luut geen controle over hun
eigen troepen en nog minder
over de Tanzaniaanse „be
vrijders" die een geval apart
zijn en nu bitter worden ge
haat door de oorspronkelijke
bevolking.
Maar dit is niet de enige re
den dat de hulpverlening
spaak loopt. De samenwer
king tussen de verschillende
organisaties verloopt vaak ui
terst slecht. Hierdoor kan het
voorkomen dat een bepaalde
stad tweemaal achtereen
voedsel krijgt terwijl in een
nabijgelegen stad mensen
verhongeren. Erger is dat er
soms ook sprake is van con
currentie tussen de verschil-
Een Oegandese moeder uit het Karamoja-gebied
helpt haar baby bij de voeding in een opvangskamp
van het kinderfonds van de Verenigde Naties.
lende organisaties die alle
maal uit zijn op publiciteit
van de Westerse media. Om
publiciteit te krijgen wordt
vaak hulp beloofd zonder
acht te slaan op de noden en
behoeften van het betreffen
de gebied.
De afgelopen veertien dagen
is er enige verbetering in de
situatie gekomen. De Vere
nigde Naties hebben de hulp
verlening hervat en de voed-
seltransporten bereiken de
plaats van bestemming. Zes
van de tien voedselcentra die
zijn opgezet door de Verenig
de Naties met behulp van
Unicef en een Franse hulpor
ganisatie functioneren nu
naar wens. Meer dan 6000
uitgemergelde kinderen wor
den hier elke dag gevoed.
Sommigen zijn gebracht door
hun moeder die vaak over
een afstand van meer dan 50
kilometer brandhout heeft
meegezeuld om voor de
maaltijden te betalen.
Men kan slechts hopen dat
deze hulpverlening stand
houdt en zich uitbreidt, want
de hongersnood zal de ko
mende maanden alleen nog
maar erger worden. Ondanks
de regens die in juni dan toch
eindelijk begonnen, was de
oogst dit jaar erg schaars. Dit
komt gedeeltelijk door het
gebrek aan voedsel en land
bouwmachines en gedeelte
lijk omdat de mensen te
zwak zijn om het land goed
te bewerken. Naar het zich
laat aanzien zal de anarchie
in het Karamoja-gebied voor
lopig nog wel aanhouden en
de meeste mensen zullen dus
nog lange tijd van de hulpor
ganisaties afhankelijk blijven
voor voedsel en medicijnen.
HEW DAWRYMPLE THE
GUARDIAN
IRA De politieke
ildpleging, die gemid-
twintig mensenlevens
dag eisen en de onwil
de politieke partijen om
lorlijk overleg te plegen
r de „ernstigste crisis, die
kije ooit heeft getrof-
heeft geleid tot het in-
pen van de militaire
Stukken in Turkije.
jl wordt generaal Kenan
!n, die de sterke man van
nieuwe bewind schijnt te
algemeen beschouwd als
nd die in principe afkerig
in een militair bewind,
afgelopen maanden heeft
voortdurend de politieke
rs gemaand om hun ver-
'oordelijkheden na te ko
en het leger te ontheffen
de taak van het bewaren
de orde, die door de staat
beleg al twee jaren in 20
de 67 provincies van het
van kracht was, was op-
jjd. Generaal Evren sprak
dovemansoren: premier
Demirel en oppositieleider
Ecevit bleven twisten.
Generaal Evren en de onder
hem geplaatste militaire bevel
hebbers hielden zich strikt
buiten de politiek van hun
land, maar zij werden steeds
ongeruster over de toenemen
de invloed van twee kleine
partijen in het parlement: de
partij van nationale heil en de
partij van de nationalistische
actie. De eerste partij is voor
stander van een zuiver islami
tische theocratische staat; de
tweede streeft een zuiver fas
cistische politiek na. Deze laat
ste partij is verantwoordelijk
voor het politiek geweld van
extreem rechts. Deze situatie
heeft Evren min of meer voor
het blok gezet.
De Westelijke wereld staat nu
voor twee vragen: hoe wordt
de verhouding tot de NAVO
en welke gevolgen heeft de
staatsgreep voor de internatio
nale financiële hulp aan de
„zieke man aan de Bosporus".
reneraa
Evren:
gematigd
militair
ANKARA De 62-jarige
chef van de Turkse genera
le staf, generaal Kenan
Evren, die de macht in Tur
kije heeft overgenomen en
hoofd is van de nationale
veiligheidsraad, staat be
kend om zijn grote beschei-
HINGTON/WARSCHAU Hoogge-
ste Amerikanen hebben, tijdens de sta-
crisis in Polen, de Sovjetrussische ver-
woordigers bij meer dan een gelegen-
voor ogen gehouden, dat een ingrijpen
Ie Sovjet-Unie in Polen voor de Sovjet-
_J veel ernstiger gevolgen zou hebben
Ie inval in Afghanistan. Overigens zijn
merikanen er van overtuigd, dat de
en inval in Polen niet serieus overwo-
lebben.
ovjet-Unie, aldus Washington, heeft er-
dat de Poolse autoriteiten zo voor het
tijn gezet, dat zij niet anders konden han-
1 dan zoals zij nu hebben gedaan. Moskou
bovendien beseft dat de VS een Russische
'entie in Polen niet over hun kant zouden
gaan.
rimaat van Polen, kardinaal Wyszynski,
in een brief aan de aalmoezeniers van de
J gezegd, dat „monopolisering van het ge-
fconomische leven door de partij" de voor
ste oorzaak van de recente sJakineen is
geweest. Als middelen tot verbetering noemde
hij: vrijheid voor de kerk, prioriteit van het ge
zin, vrijheid van vergadering, vrijheid van me
ningsuiting en vrijheid van vakvereniging.
Wat dat laatste betreft wordt in heel Polen uit
voerig beraadslaagd. Poolse functionarissen
hebben al klachten geuit, dat deze besprekin
gen onder werktijd plaats hebben en zo aanlei
ding geven tot productieverlies.
De Poolse vice-premier en leider van de rege
ringsdelegatie, die in Gdansk met de stakers
onderhandeld hebben, Jagjelski, heeft een ont
moeting gehad met de Russische partijideoloog
Soeslov en partijleider Brezjnjev. Met Soeslov
besprak hij „kwesties van beider belangstel
ling", welke formulering duidt op meningsver
schillen. Over het gesprek met Brezjnjev wordt
gezegd, dat dit „in warme vriendschap" heeft
plaats gehad.
Een delegatie van Westduitse bisschoppen is
gisteren in Warschau aangekomen, op uitnodi
ging van kardinaal Wyszynski. De Westduitse
delegatie staat onder leiding van kardinaal
Höffner van Keulen.
denheid. Hij wordt door alle
onder zijn bevel staande mi
litairen gerespecteerd om
dat hij open staat voor hun
mening.
Na zijn opleiding aan de mi
litaire academie diende hij
vanaf 1938 met succes als
officier bij de artillerie in
verschillende legeronderde
len. In 1961 wordt hij bevel
hebber van het eerste leger.
Als adjunct-chef van de ge
nerale staf van de Turkse
strijdkrachten leidde Evren
in 1975 een militaire missie
naar de Sovjet-Unie. In
1977 wordt hij chef van de
generale staf.
Eind december vroeg hij in
een brief aan de Turkse
president Demirel een eind
te maken aan het gekibbel
en zich met spoed te buigen
over de problemen van het
land, als anarchie, terreur
en afscheidingsbewegingen.
Toen hij in mei dit jaar uit
Brussel terugkwam zei hij
te wensen dat alle partijen
het er over eens werden,
dat er spoedig een president
gekozen diende te worden.
In augustus vroeg hij om
meer bevoegdheden voor
het leger en opheffing van
de staat van beleg. Die op
roep werd door de hele po
litieke wereld goed ontvan
gen.
VN-diplomaat
gedood
NEW YORK— In New York
is gisteravond een Cubaanse
VN-afgevaardigde achter het
stuur van zijn auto doodge
schoten door een Cubaanse
terroristische organisatie. De
organisatie wordt gevormd
door Cubaanse ballingen. De
groep heeft zich al eerder ver
antwoordelijk gesteld voor het
gebruik van geweld tegen Cu
baanse functionarissen die als
„verraders" worden be
schouwd.
PRAAG Alle twaalf Char
taleden die sinds dinsdag in
Tsjecho-Slowakije waren
gearresteerd zonder bepaalde
aanklacht zijn gisteravond
vrijgelaten zonder officieel in
staat van beschuldiging te
zijn gesteld.
De gearresteerden zouden zijn
ondervraagd in verband met
een steunbetuiging aan Poolse
arbeiders en een document
over de mensenrechten in
Tsjecho-Slowakije, dat door
bepaalde Charta-leden zou zijn
ondertekend en volgens de po
litie ten doel zou hebben de
Charta! jden ii
Tsjecho-
Slowakije weer
vrijgelaten
conferentie over veiligheid en
samenwerking in Europa in
Madrid te „torpederen".
Samenzwering
ontdekt in
Nicaragua
MANAGUA In Nicaragua
is een complot ORtdekt om ne
gen leden van het bestuur van
het nationale Sandinistische
bevrijdingsfront te vermoor
den. Dit heeft de minister van
binnenlandse zaken, kapitein
Tomas Borge bekendgemaakt.
Hij zei dat woensdagavond de
voormalige kolonel en minis
ter van defensie Bernardino
Larios in de hoofdstad Mana
gua was aangehouden. Deze
zou het hoofd van het komplot
zijn. Verscheidene functiona
rissen van de Nationale Garde
van de ex-dictator Anastasio
Somoza die in Miami verblij
ven, zouden bij de samenzwe
ring zijn betrokken.
Russen verliezen
geheim vliegtuig
LONDEN In het begin van
de week is in de buurt van het
Russische vliegdekschip
Minsk ter hoogte van Viet
nam een zeer geheim Russisch
vliegtuig van het type dat in
het Westen „Forger" wordt ge
noemd, neergestort.
Het Russische konvooi bleef
twee dagen ter plaatse liggen
om naar het wrak te zoeken,
bang wellicht dat de Ameri
kaanse marine het zou lokali
seren en pogen te bergen.
De „Forger" - een codenaam
die de NAVO aan het geheime
Russische toestel gegeven
heeft - is een „Yak-36" met
verticale opstijging en landing.
Veldslag
boeren en
rijkswachters
(Van onze correspondent Mare
de Koninck)
ANTWERPEN - In het Belgi
sche plaatsje Meerdonk, vlak
bij de grens met Nederlands
Zeeuws-Vlaanderen, heeft gis
teren een ware veldslag ge
woed tussen Rijkswachters te
paard en boeren die zich ver
zetten tegen een plaatselijke
ruilverkaveling. In totaal wer
den 18 landbouwers gearres
teerd. Zij belandden achter de
tralies. Zestien van hen kwa
men gisteravond weer vrij.
Twee rijkswachters en twee
betogers werden licht gewond.
De afgelopen dagen moesten
landmeters, die de ruilverka
veling voorbereidden, al door
lopend worden beschermd
door de politie. De boeren me
nen dat het project, dat 9000
ha. omvat, volslagen overbodig
is, omdat de bestaande perce
len groot genoeg zijn en ook de
waterhuishouding uitstekend
ADVERTENTIE.
Traditioneel-gezcllig en
blijvend stijlvol. Losse zit
kussens uit één stuk.
Uitzonderlijk mooi
bedrukte stol in turquoise
met bloemen en vogels.
Bij de banken is een
bijpassende fauteuil
leverbaar.
Speciale prijs 3-zitsbank
f3.488,-
Speciale prijs 2-zitsbank
f2.674,-.
Wie wat meer om wonen
geeft voelt zich thuis bij
Pander.
Leiden; Brcestraat 146
Botermarkt 21-22
DEN HAAG - AMSTERDAM - ROTTERDAM - EINDHOVEN - LEIDEN - GRONINGEN - ENSCHEDE
Het Ludwig-Trio, bestaande
uit Jean-Jacques Kantorow
viool), Else Krieg altvioolen
Herre-Jan Stegenga (cello)
heeft gisteravond minder suc
cesvol in het Voorschotense
kasteel Duivenvoorde gecon
certeerd, hetgeen in belangrij
ke mate aan het door dit trio
samengestelde programma en
de interpretatie daarvan heeft
gelegen.
In het gedeelte dat voor de
pauze werd uitgevoerd, t.w.:
de integrale uitvoering van de
zes adagio's en fuga's (KV
404a), waarin vijf adagio's door
W. A. Mozart zijn gekompo-
neerd en deze komponist een
zestal fuga's aan het „Wohl-
ADVERTENTIE
14 september
BLOEMEN HOUDEN
VAN MENSEN.
temperierte Klavier" en
„Kunst der Fuge" van J. S.
Bach ontleende en bewerkte,
heeft dit ensemble duidelijk te
hoog gegrepen.
De zéér hoge eisen stellende
Fuga in d. kl„ Contrapunctus
VIII uit Bach's meest imposan
te werk „Der Kunst der Fuge"
werd technisch/muzikaal on
der de maat uitgevoerd. Artis
tiek, stilistisch heeft er veel
aan ontbroken. Het geheel
deed onvoldragen aan, het
geen onderstreept werd door
voortdurende detonaties, slor
digheden, alsmede door enige
scherpte en onbuigzaamheid in
de hoge posities.
De totaalklank in de langzame
gedeelten was hömogeen, hoe
wel sommige inzetten onzeker
en weinig kernachtig op de
luisteraars overkwamen. De
fuga's werden over het alge
meen transparant en exact van
ritmiek uitgevoerd.
Voor het overige had men zich
kunnen realiseren dat het ge
vaar bestaat dat door een be
werking het eigenlijke karak
ter van een kompositie verlo
ren dreigt te gaan en deze niet
altijd de aandacht weet vast te
houden.
Het Trio voor viool, altviool en
cello in c. kl. van de Duitse
komponist J. H. Berens, die
vooral bekend is geworden
door zijn klavier-pedagogische
werken, heeft dit goed bezoch
te, maar niet geheel geslaagde
6e Duivenvoorde-concert 1980
besloten.
C. Hulsbergen.
De Haagse Kunstkring,
Denneweg 64, exposeert van
16 september t/m 4 oktober te
keningen van Hans van Effe-
ren, Frits Fnetman, Ber Men-
gels, Theo Mooyman en Jan
van Spronsen.
Agent en
scholier bij
onlusten in
Ciskei gedood
OOST-LONDEN In het
Zuidafrikaanse thuisland Cis
kei zijn gisteren een zwarte
scholier en een politieman ge
dood bij gevechten tussen de
politie en betogers.
Volgens een woordvoerder
van de regering van Ciskei
hielden scholieren in Whittle-
sea, vlak bij Oost-Londen, een
betoging. Een politieman werd
dodelijk door stenen getroffen.
De politie opende daarop het
vuur op de betogers, waarbij
een zwarte leerling werd ge
dood.
Het hof van beroep in Bloem
fontein (Oranjevrijstaat) heeft
donderdag de doodstraf van
James Daniel Mange omgezet
in een gevangenisstraf van 20
ja&i.
