Engeland sluit
ambassade in Iran
sterieuze lijkenvondst
p Frans Kanaaleiland
Brzezinski speelde
dubieuze rol rond
de val van de sjah
Ween
kan
fia Loren
j eel
\den
Verwaarloosd
graf van
België's grootste
politicus
litairen contra burgerregering Peru
1
„Natuur"zien-inzien-ontzien
is het nieuwe Boek van de Maand.
RpfENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1980 PAGINA 9
Pt
Alleen president
7ertini van Italië kan,
if schijnt, de filmactrice
iren nog uit de gevan-
luden.
oren verzuimde in 1963
Ikomsten aan belas-
top te geven en daarom
|tu in laatste instantie
?eld door een hof van
l Rome, tot een maand
een boete van
I gulden. Alleen het
\)fd kan nu nog Sofia
ratie verlenen en, naar
heeft zij een zodanig
reeds ingediend.
kij in de gevangenis be-
J dan kan haar echtge-
%rlo Ponti haar niet op-
want zo gauw hij zijn
Italië laat zien,,
hij gepakt wegens ille-
Iduitvoer.
Het graf van Paul Henri Spaak te Eigenbrakel bij Waterloo:
wat plastic bloemen en onkruid.
(Van onze correspondent Mare de Koninck)
BRUSSEL Een fotograaf heeft een volslagen verwaarloos
de rustplaats in een hoekje van het kerkhof Braine-l'AUeud
(Eigenbrakel) dicht onder Brussel Het is dat van wellicht de
grootste staatsman, die België ooit gehad heeft: Paul Henri
Spaak, een van de grondleggers van het hedendaagse Euro
pa.
De naam van de in 1972 overleden staatsman, die in één
adem genoemd pleegt te worden met figuren als Adenauer en
Schumann, is nog maar moeilijk te lezen. Tussen het onkruid
liggen wat plastic bloemen die er kennelijk jaren geleden zijn
achtergelaten.
In de Vlaamse pers is deze foto met enig leedvermaak afge
drukt. Paul Henri Spaak was immers een Franstalig (socialis
tisch) politicus die het niet tot zijn eerste taak rekende om
Vlaanderen op te stuwen in de vaart der volkeren. Ook nu
nog speelt zijn naam een belangrijke rol in de Belgische poli
tiek, en wel in de persoon van zijn dochter Antoinette Spaak,
voorzitter van het fanatieke Front der Brusselse Francopho-
nen (FDF).
Zij kan zich dan ook de opmerking aantrekken in een Neder
landstalig Belgische krant dat „de nagedachtenis van de over
ledene blijkbaar niet erg getrouw in ere wordt gehouden door
degenen die graag met de naam Spaak uitpakken om er poli
tieke munt uit te slaan".
I
fikaanse komiek
lory houdt tijdens
sconferentie in
een pak cornfla-
zijn gezicht om
lonen hoe ontoerei-
j Amerikaanse han
't in Iran volgens
is. Gregory, die
dat er een nieuwe
log dreigt door
^elaarsdrama, kocht
in Iran.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De Britten hebben gisteren twee
Iraanse „studenten" gedeporteerd en tegelijk hun
ambassade in Teheran gesloten. Alle Britse diplo
maten, die zich daar nog bevonden, zijn - op één
na naar huis teruggekeerd. De Britse ambassa
deur bevond zich overigens al niet meer in Tehe
ran. Londen vreesde dat de diplomaten gegijzeld
zouden worden. De enige achtergebleven Britse
diplomaat werkt nu op de Zweede ambassade in
Teheran. Hij moet onder meer de ongeveer 90
Britten helpen, die nog in de Iraanse hoofdstad
verblijven.
Er is geen sprake van een diplomatieke breuk tussen
Groot-Brittannië en Iran. De Britten zullen hun am
bassade in Teheran opnieuw in gebruik nemen als
hun relaties met de lraniërs weer beter geworden,
zijn. Momenteel gaat het daar heel slecht mee.
De 2 uitgewezen „studenten" hoorden bii 72 lraniërs,
die afgelopen maand door de Britse politie gearres
teerd werden na woelige demonstraties vóór de Ame
rikaanse ambassade in Londen. Het Engelse ministe
rie van Buitenlandse zaken omschreef in een verkla
ring de de Brits-Iraanse betrekkingen als „moeilijk
en grillig". De nieuwe Iraanse premier premier Rajai
had premier Thatcher vorige week nog een brief ge
schreven waarin hij dreigde met „gepaste maatrege
len" als Groot-Brittannië in zijn „vijandige houding"
jegens zijn land volhardde.
Tot zover onze correspondent.
De Iraanse premier Rajai heeft gisteren verontschul
digingen van de Verenigde Staten voor hun opstel
ling ten tijde van de sjah geëist en het goedmaken
van de misdaden die begaan zijn voordat er sprake
van verzoening kan zijn. Rajai zei dit nadat hij een
brief had voorgelezen van de Amerikaanse minister
Muskie waarin directe besprekingen werden ge
vraagd ter oplossing van de gijzelaarscrisis.
In de grensoorlog tussen Irak en Iran zijn gisteren
van beide partijen gevechtsvliegtuigen neergeschoten,
zo hebben de twee landen toegegeven.
intts
(Van onze correspondent
Jan Drummen)
Het rotsachtige eiland
1toor de kust van Bretagne. ligt
iver de verst vooruitstekende
ran het Franse vasteland. Tus-
-< rotsen liggen er brede stroken
van fijn wit zand. In de laatste
tiedagen speelden er kinderen
ihepjes en emmertjes. Met een
eze schepjes is een nog steeds
ieus drama aan het licht geko-
lp het strand van Porz Al Liou
n kinderen tijdens het zoeken
chelpen een half in het zand be-
schedel.
Ie volgende dag de snel opko-
vloed had de plek van de maca-
ondst al overspoeld gemeente
eden en gendarmes een onderzoek
en legden zij in minder dan een
b graf open. Op een halve meter
werden vijf lijken blootgelegd,
iet de voeten en drie met de hoof-
iar zee. Alle skeletten waren van
t" voorzien in de vorm van een
stuk rots.
een arts konden de skeletten,
gezien hun toestand en de aanwezigheid
van zeewater en zand, nooit langer dan
40 jaar in het zand hebben gelegen, wat
het vermoeden deed rijzen dat het om
mensen gaat die tijdens de oorlog om het
leven zijn gebracht. Jonge mensen van
tussen de 20 en 25 jaren oud, onder wie
waarschijnlijk ook een jonge vrouw.
Op het eiland heeft niemand een aanwij
zing kunnen geven over de mogelijke
identiteit van vergane lijken. Volgens de
oudste bewoners is sedert mensenheuge
nis niemand op Batz spoorloos verdwe
nen of vermoord en heeft zich tijdens de
Duitse bezetting nooit iets van betekenis
heeft voorgedaan: geen arrestatie, geen
executie, geen gevecht tussen rivalise
rende verzetsgroepen.
Een van de mogelijke verklaringen
kwam van het Franse vasteland. Vol
gens sommigen zouden enkele weken na
de roemruchte oproep van generaal De
Gaulle in Londen (18 juni 1940) tot orga
nisatie van het verzet tegen de Duitsers
vier of vijf jongelieden uit Cantarec (op
enkele kilometers van Batz) met een
bootje geprobeerd hebben naar Engeland
over te steken. Er werd nooit meer iets
van hen gehoord. De kans bestaat dat zij
door de Duitsers werden onderschept,
gefusilleerd en in het geheim op het
strand van Porz Al Liou begraven. Deze
theorie werd echter spoedig ontkracht
toen er op werd gewezen, dat de Duitsers
niet de gewoonte hadden hun executies
te verheimelijken. Integendeel: zij gaven
er juist veel ruchtbaarheid aan. Verder is
in geen van de skeletten enig spoor van
verwonding of kogelgaten gevonden.
Een tweede theorie was afkomstig van
een zeeman. Volgens hem zou het om de
lijken gaan van Duitse of Canadese ma
trozen, die omkwamen in een zeege
vecht nabij Batz in 1944. Een Canadese
kruiser werd toen tot zinken gebracht en
een vijftigtal lijken spoelden aan op het
Franse vasteland. Maar 71 slachtoffers
werden nooit gevonden. Volgens de zee
man zouden vijf van hen discreet op het
strand van het eiland zijn begraven.
Maar ook met deze verklaring is de
Franse politie weinig opgeschoten. De
vijf lijken van Batz bewaren het geheim
van hun dood. Zij zijn op het kleine
kerkhof van Porz Al Liou opnieuw be
graven, naast elkaar, en geen mens weet
welk opschrift op de grafstenen aange
bracht moet worden.
In Peru is het tot
penlijk conflict geko-
ussen de Guardia Civil
burgerlijke regering
tanleiding van het be
an de nieuwe minister
binnenlandse zaken
van de Nationale Garde we
gens ongepaste politieke uit
spraken te ontslaan.
Op zeker vijf plaatsen werden
gisteren bureaus van de gewo
ne politie aangevallen die zich
achter het besluit van de mi
nister heeft gesteld. De be
langrijkste militaire bases in
Peru ziin in staat van paraat
heid gebracht.
De stakingen in het land en de
spanning binnen de politie
macht rond het ontslag van de
commandant hebben president
Fernando Belaunde Terry
voor zijn eerste politieke crisis
geplaatst sinds hij 28 juli zijn
ambt aanvaardde. Zijn verkie
zing betekende het einde van
twaalf jaar militaire dictatuur.
CARTERS (MACHTIGE)
ADVISEUR VOOR
VEILIGHEIDSZAKEN IN OPSPRAAK
WASHINGTON Elke ochtend maakt
Zbigniew Brzezinski, de Adviseur voor Na
tionale Veiligheidszaken van president Car
ter, om precies acht uur zijn opwachting in
de Ovale Kamer van het Witte Huis om de
Amerikaanse president in te lichten over de
toestand in de wereld. Wat er precies bespro
ken wordt, blijft uiteraard geheim, maar
het lijdt geen twijfel dat Brzezinski met de
nodige verve verslag uitbrengt. Hij zal de
president in die vroege ochtenduren nooit
vergasten op een saai, monotoon verhaal,
daar is het de man niet naar.
Brzezinski's macht is ongewoon groot en spruit
gedeeltelijk voort uit het feit dat hij als enige
van Carters adviseurs in constant contact staat
met de Amerikaanse president. Zijn kantoor in
het Witte Huis ligt naast dat van de president.
De informatie die uit alle delen van de wereld
binnenstroomt, belandt rechtstreeks op Brze-
zinki's bureau. Hij hecht er de betekenis aan
die hij wil. Omdat hij meestal het eerst met
Carter spreekt, zal het anderen na hem bijzon
der moeilijk vallen de Amerikaanse president
van hun interpretaties te overtuigen.
Brzezinski heeft een uitgesproken mening over
de wereldpolitiek en deinst er niet voor terug
die te uiten. Zelden zal men hem betrappen op
een rammelende redenering, maar hij is in we
zen gewoon een Koude Oorlogsdweper. Onge
twijfeld worden zijn politieke denkbeelden
beïnvloed door zijn Poolse achtergrond. Mis
schien dat daaruit zijn zendingsdrang valt te
verklaren: Brzezinski rust niet voor hij ieder
een bekeerd heeft. Als je het niet met hem eens
bent, is hij al snel geneigd om dat aan je intel
lectuele vermogens te wijten.
Tegenstanders van Brzezinski vindt men niet
alleen in het Congres en het ministerie van bui
tenlandse zaken, maar ook in de Republikeinse
partij en Europa. Zijn populariteit in de VS
neeft een ongekend dieptepunt bereikt en zijn
moeilijkheden ziin voorlopig nog niet van de
baan. De Republikeinen die zitting hebben in
de Senaatscommissie die een onderzoek ver
richt naar de omstreden activiteiten van Billy
Carter, lijken van plan hun gram te halen op
de Nationale Veiligheidsadviseur. Zij willen na
gaan of hij veiligheidsvoorschriften heeft over
treden door Billy Carter telefonisch op de hoog
te te brengen van de inhoud van twee rappor
ten, die de inlichtingendienst over zijn Libische
connecties had opgemaakt.
En dat is nog niet alles. De voormalige Ameri
kaanse ambassadeur in Teheran, William Sulli
van, heeft een uiterst openhartig artikel ge
schreven in het kwaliteits-tijdschrift Foreign
Policy. Volgens dit artikel zou Brzezinski de te
legrammen die de ambassade ten tijde van de
onlusten in Iran (begin '79) naar Amerika
stuurde zo hebben verdraaid, dat ze met zijn ei
gen opvattingen overeenkwamen. Ondanks alle
waarschuwingen van de ambassade zou hij het
wankele regime van Shapour Bakhtiar zijn blij
ven steunen. Toen uiteindelijk bleek dat de re
volutie niet meer te keren viel, zou hij Sullivan
gevraagd hebben om een militaire coup te orga
niseren. De toonzetting van het negatieve ant
woord dat Sullivan Brzezinksi gaf heeft de eer
ste niet vermeld. Verder wordt Brzezinski er
van beschuldigd een eigen „Iranpolitiek" te
hebben gevoerd. De vroegere Iraanse ambassa
deur in Washington zou hem, toen hij in hewt
najaar van 1978 in Teheran verbleef, via een
open en door iedereen af te luisteren telefoon
als een „eigen ambassadeur" dagelijks van de
omstandigheden op de hoogte hebben gehou
den. Verder zou Brzezinski, toen de sjah Iran
verliet, zich sterk hebben verzet tegen het stu
ren van een gezaghebbend onderhandelaar
naar Khomeiny. Sullivan had dit voorgesteld
en minister Cyrus Vance (Buitenlandse Zaken)
was ermee akkoord gegaan. President Carter
liet echter, na samenspraak met zijn veiligheid
sadviseur, het bezoek aan de Iraanse geestelijke
leider afgelasten. Vervolgens stuurde Brzezins
ki de oer-conservatieve generaal Huyser naar
Iran. Diens bezoek werd door radicvalen gezien
als de voorbereiding van een militaire staats
greep, wat de betrekkingen tussen de VS en de
regering van de toenmalige premier Bachtiar
niet ten goede kwam.
Brzezinski's woordvoerder heeft de beschuldi
gingen „feitelijk oniuist" genoemd zonder in
details te treden. Sullivans aantijgingen stroken
echter met uitlatingen die al eerder door hoog
geplaatste ambtenaren van het ministerie van
buitenlandse zaken zijn gedaan. Maar het kan
nog wel jaren duren voor we een duidelijk in
zicht krijgen in de rol van Brzezinski in het
verhaal over „wie Iran verloor".
In Washington heeft Brzezinski niet veel meer
te verliezen. Iran is één van de weinige kwes
ties waarover zowel links als rechts in de Vere
nigde Staten het roerend eens zijn. Dat het Wit
te Huis geblunderd heeft en dat dit voorname
lijk te wijten is aan het eigengereide en hals
starrige optreden van Brzezinski, staat voor ie
dere Amerikaan als een paal boven water. Al
leen de meningen over hoe de regering de za
ken dan wel had moeten aanpakken, verschil
len.
De aantijgingen van ambassadeur Sullivan zul
len in de huidige koortsachtige politieke atmos
feer veel aandacht krijgen. Het is een doorn in
het oog van het Congres dat voor de Adviseur
voor Nationale Veiligheidszaken niet de gebrui
kelijk politieke controle mogelijk is. Omdat
Brzezinski tot de persoonlijk staf van de presi
dent behoort, hoeft zijn benoeming niet door de
senaat te worden goedgekeurd en kan hij niet
ter verantwoording worden geroepen. Vooral
dit laatste heeft tot veel kritiek geleid. Het ter
verantwoording roepen van 's lands bestuur
ders wordt door de Amerikanen als één van de
grondregels van de democratie beschouwd en
het feit dat Brzezinski zich hieraan kan ont
trekken, heeft tot veel kritiek geleid. Hij kan
alleen voor een Congrescommissie worden ge
roepen en dat zal ook wel gebeuren. Maar pre
sident Carter zal ziin beschermeling tot het bit
tere eind moeten blijven verdedigen. Nog afge
zien van het respect dat Carter voor Brzezinski
heeft, kan hij het zich in deze fase van de ver
kiezingsstrijd niet veroorloven zijn veiligheid
sadviseur te laten vallen. En na de verkiezin
gen? Als Carter wint, dan blijft Brzezinski
hoogstwaarschijnlijk aan. Niet alleen heeft hij
zich op sluwe wijze in het ambtelijk apparaat
gedrongen, zoals het ministerie van buitenland
se zaken maar al te goed weet. Maar bovendien
wijst alles erop dat zijn opvattingen en adviezen
zo zijn als Carter ze wil horen.
HAROLD JACKSON/THE GUARDIAN
SOVJETOFFENSIEF IN
AFGHANISTAN VERHEVIGD
NEW DELHI Het Sovjetrussische offensief in Afghanistan
met het doel om nog voor de winter in een zo voordelig mogelij
ke positie te komen, is verhevigd. Volgens reizigers, die in India
zijn aangekomen wordt er hevig gevochten. De geleverde velds
lagen zijn de hevigste, die tot dusverre hebben plaats gehad, se
dert de Russische troepen het land zijn binnengedrongen.
ADVERTENTIE
Een fraai landschap. Een vlinder in
alle kleuren van de regenboog. Een moeder egel
die met 'n trits kleintjes over een bospad trip
pelt Zo zien we de natuur. Als een reeks -•
mooie plaatjes. We kijken naar de buitenkant
Maar er zit nog zoveel achter.
Hele verhalen en geschiedenissen. Kleine ver
anderingen en grote rampen.
y>*p
Óveral in dit 176 pagina's dikke boek
groeien en bloeien de foto's en aquarellen. Het
nieuwe Boek van de Maand. Bepaald niet
zomaar een boek.
De bosmuis eet een appel, de steenuil eet de bosmuis. Leven
gegeten aarden.
En als je daar wat meer van weet,
kijk je opeens met heel andere ogen.
Dan krijgt zelfs het kleinste onkruidje een
heel andere waarde. Die verhelderende blik
achter de schermen krijgt u in het nieuwe
Boek van de Maand.
Geschreven door Ben Garihoff. Een man
die als geen ander boeiend kan vertellen over
alles wat groeit en bloeit Maar de natuur laat
zich uiteraard niet alleen in woorden vangea
Tot en met 4 oktober f 225a Daarna f 10,- duurder.
Dc aanbieding is geldig t/m 4 oktober. Echter zolang de voorraad strekt
Scholen gesloten
in deel van
Zuid-Afrika
PRETORIA De regering
van Zuid-Afrika heeft gisteren
alle lagere en middelbare
scholen voor zwarten in de in
specties Port Elizabeth en Ui-
tenhage gesloten na maanden
lange agitaties van de leerlin
gen.
Volgens de minister van on
derwijs voor zwarten hadden
de leerlingen de lessen gesabo
teerd, ondanks de belofte dat
hun klachten onderzocht zou
den worden.
Nieuw beleid VS
voor toelating
homofielen
WASHINGTON De Vere-
nigde Staten hebben giste
ren een nieuw immigratiebe
leid aangekondigd, dat be
doeld is om mensen, die vrij
willig verklaren, dat zij ho
mofiel zijn, te weren.
Het ministerie van justitie wil
op die manier het beleid in
overeenstemming brengen
met een Amerikaanse wet, die
de toegang van homofielen
verbiedt. Volgens het voorge
stelde nieuwe beleid wordt
vreemdelingen niet naar hun
sexuele geaardheid gevraagd,
maar al iemand vrijillig ver
klaard dat hij homofiel is,
moet hem de toegang tot het
land ontzegd worden.
Zoon laat vader
door scholieren
doodschieten
STRAATSBURG De zes-
tienjarige zoon van een uit
Tsjecho-Slowakije afkomsti-
ge rijke bouwkundige uit
et Franse Straatsburg,
heeft zijn vader door twee
jongens van 18 jaar voor
geld laten dood schieten.
Voor de politie verklaarde de
zoon, dat hij tot zijn daad was
gekomen, omdat zijn 57-jarige
vader zich bruut gedroeg te
genover zijn vrouw en ziin ge
zin. Hij vond twee scholieren
bereid om een „roofmoord" in
elkaar te zetten en beloofde
hun al het geld, dat in het
kantoor van het slachtoffer te
vinden zou zijn.
