In voortgezet onderwijs:
drie talen in drie niveaus
„Kernoorlog op
beperkte schaa
is onmogelijk"
Een schokkend
telegram uit Luxemburg
5
MILJOEN MEER BEZOEKERS
Den Uyl eist 3
genoegdoenirr
vanVanAgt
Ji
Visumplicht
moet leegloo
Suriname
helpen
voorkomen
BINNENLAND/BUITENLAND
MET KENNIS VAN TALEN DROEF GESTELD
Vliegveld/graanveld
Twee zeil<
op Noord:
omgekom
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1980 PAGIN,
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Begin niet al op de
lagere school met een vreemde taal,
en stel voor het voortgezet onderwijs
per taal drie niveaus in die afzonder*
lijk kunnen worden bereikt in ver*
schillende vaardigheden: lezen, spre*
ken, luisteren en schrijven. In het
voortgezet onderwijs moeten de leer
lingen in de drie vreemde talen En
gels, Frans en Duits een „minimum*
communicatie-niveau" moeten berei
ken, in het beroepsonderwijs in twee
talen. Want in ons land is het met
het talenonderwijs droef gesteld,
want ook het onderwijs in het en
gels vertoont grote tekorten, met
name bij het luisteren en lezen.
Dit zijn in het kort de aanbevelingen
en bevindingen van een onderzoeks
commissie van het Instituut voor Toe
gepaste Sociologie (ITS), die gisteren
een nota presenteerde waarin een heel
nieuwe structuur voor het talenonder
wijs wordt aangegeven. Belangrijkste
elementen in de nota zijn de poging een
eind te maken aan de versnippering in
het talenonderwijs en het bieden van
een mogelijkheid aan de individuele
leerling zijn eigen vaardigheden te ont
wikkelen.
De commissie stelt ondermeer voor
In een eventuele toekomstige onge
deelde brugperiode zoals die in het
Ontwikkelingsplan voor het Voortgezet
Onderwijs van staatssecretaris De Jong
wordt voorgesteld, dienen twee vreem
de talen in het onderwijspakket te zijn
opgenomen. In ieder geval Engels en
als tweede taal Frans of Duits;
In alle soorten algemeen vormend
onderwijs moeten tenminste alle drie
de traditionele vreemde talen worden
onderwezen tot op een minimum com
municatie-niveau. Minder is voor alge
meen onderwijs niet aanvaardbaar;
Het beroepsgericht onderwijs zou
minstens twee vreemde talen in haar
pakket moeten opnemen;
Om de omvangrijke leerlast van het
vreemde-talenonderwijs te verminde
ren zou het onderdeel literatuurkennis
bijvoorbeeld bij artistieke vorming
kunnen worden ondergebracht.
De nota stelt dat er drie leerniveaus
moeten komen: laag, midden en hoog.
Luistervaardigheid op het middenni
veau betekent voor alle talen dat de ge
bruiker in bepaalde situaties met de
zelfde bedrevenheid met zo'n taal kan
omgaan. Voor elk schooltype moet om
schreven worden welk minimumni
veau moet worden gehaald, per taal en
Eer vaardigheid. Maar spreekvaardig-
eid engels op het middenniveau bete
kent niet automatisch dat ook schrijf
vaardigheid engels op het middenni
veau moet worden behaald.
Problemen in
Koninkrijks
werkgroep
DEN HAAG VerschUlen
in inzicht over het kiezen
van de Antilliaanse staten,
Sarlement en de eilandsra-
en hebben gisteren ernstige
moeilijkheden veroorzaakt
in de „Koninkrijkswerk
groep". Deze onderzoekt de
mogelijkheden voor een toe
komstige onafhankelijkheid
van de Nederlandse Antil
len.
De partij van Betico Croes
(MEP) wil dat de eilandsraad
van Aruba samengesteld moet
worden door de gekozen sta
ten, dus via „getrapte verkie
zingen", en niet via directe
verkiezingen zoals de meeste
leden van de koninkrijks
werkgroep wensen. Voor
Croes is dit een „breekpunt",
maar werkgroepsvoorzitter
Biesheuvel waarschuwde dat
de leden zich moeten realise
ren wat het mislukken van
het overleg voor de Antillen
betekent.
PUGWASH-CONFERENTIE IN
BREUKELEN:
BREUKELEN „Het Is
een misvatting te denken
dat een kernoorlog op be
perkte schaal kan worden
gevoerd. Voorts is het on
juist ervan uit te gaan dat
burgers tegen zo'n oorlog
kunnen worden beschermd.
De gedachte dat een atoom
oorlog ooit gewonnen kan
worden is op niets geba
seerd".
Dit is één van de conclusies in
de slót-verklaring van de 30ste
Pugwash-conferentie, die van
af 20 augustus in kasteel
Nijenrode bij Breukelen is ge
houden. De 125 wetenschaps
mensen uit de hele wereld die
daar met elkaar van gedach
ten hebben gewisseld, hebben
in hun slotverklaring een ge
meenschappelijk pessimisme
laten zien. Ze gaan ervan uit
dat er een einde moet komen
aan de verspilling van mensen
en materiaal, waarmee de al
maar groeiende bewapening
gepaard gaat Vooral in het
minder ontwikkelde deel van
de wereld zou hiervan beter
gebruik gemaakt kunnen wor
den. De economische, sociale
en politieke ongelijkheid die
nu optreedt veroorzaakt insta
biliteit die onder bepaalde
voorwaarden kan uitlopen op
een atoomoorlog, aldus de ver
klaring. „Tenzij snelle en ef
fectieve maatregelen worden
genomen tegen deze ontwik
kelingen voorzien wij een
groot en rampzalig nucleair
conflict vóór het jaar 2000. Wij
moeten kiezen voor overle
ven", zo staat in de de verkla
ring.
Overal In ons land wordt het graan binnengehaald nu het weer gunstig Is. Op Schiphol
worden de enorme „combines" (oogstmachines) In grootte nog overtroffen door
voorbijrazende vliegtuigen.
Schiphollijn RAI VERWACHT HALF
Een kijkje bij de bouw van de nieuwe tentoonstellingshallen van
de RAI. Door de uitbreidingen zal de totale opppervlakte voor
tentoonstellingen van ruim 46.000 vlerkante meter toenemen tot
65.000 vierkante meter.
AMSTERDAM Als de Schiphol
lijn volgend jaar mei van het huidige
eindpunt Amsterdam-Zuid is doorge
trokken naar de RAI, zal het aantal
bezoekers dat zich met de trein naar
de RAI laat vervoeren toenemen tot
veertig procent. Dit komt neer op een
stijging van het aantal bezoekers
van twee tot 2,5 miljoen.
Dit zei de heer P. M. Hooft Graafland van
de afdeling marketing reizigersvervoer
van de NS gistermiddag in het Amster
damse congrescentrum. Deze verwachting
is gebaseerd op de betere bereikbaarheid
van het complex, omdat er tweemaal per
uur treinen zullen gaan rijden van Dord
recht via Rotterdam, Den Haag'HS, Lei
den en Schiphol naar de RAI. En nog
eens tweemaal per uur zal de RAI van
Den Haag Centraal via Leiden en Schip
hol bereikbaar zijn. (De treinen van Den
Haag Centraal krijgen een stop in Maria-
hoeve).
De kosten van het doortrekken van de
lijn van Amsterdam-Zuid naar het RAI-
station zijn begroot op 7,5 miljoen gulden.
De totale kosten van de aanleg van de
Schiphollijn bedragen ongeveer 830 mil
joen gulden. Wanneer de bouw van drie
tentoonstellingshallen, twee congreszalen,
vier vergaderzalen en een parkeergarage
voor 1500 auto's begin 1982 is voltooid, zal
de capaciteit van de RAI met veertig pro
cent zijn toegenomen.
AARDGASBRIEF ZOU 1.1
ONGEVAARLIJK ZIJN
DEN HAAG PvdA-leider Den Uyl ontkent dat d
zijn toedoen schade is berokkend aan de mogelijFi
den voor de Nederlandse regering om verbetering I
brengen in de aardgascontracten met West-Duitsla
Hij wil dan ook dat premier Van Agt terugkomt-
een uitspraak van vorige week in een televisierubrj
Van Agt bevestigde toen het vermoeden dat Den Uyl iri
jaren zestig als minister van economische zaken aan W>
Duitsland had beloofd dat de toevoer van aardgas nooi|
gevaar zou komen en dat dit land daardoor nooit hogn
prijzen zou behoeven te betalen. Het gaat hier om een br!(
die Den Uyl op 26 mei 1965 schreef aan zijn collega
economische zaken in de Bondsrepubliek. Zoals al eer'
gemeld door deze krant heeft dit schrijven volgens deju<
gering de recente onderhandelingen met de Westduitse*
nemers over een herziening van de met hun gesloten P?
contracten aanzienlijk bemoeilijkt. Dit doordat de DuitLj"
er een argument bij zouden hebben om in een eventre
juridische procedure te stellen dat Nederland geen rrci
heeft de Wet Aardgasprijzen te hanteren en dus te drerf
de levering van aardgas te stoppen. -1®'
Den Uyl meent echter dat dat niets met zijn brief te maf*
heeft. Hij wil dan ook dat premier Van Agt deze openr®
maakt. Naar verluidt is net slechts een kort schriji111
waarin Den Uyl zich in niet geheel vlekkeloos Duits |)r,
mens de regering accoord verklaart met een contract c
sen de Nederlandse Gasunie en Ruhrgas AG. Alleen
veel moeite zou een jurist erin kunnen lezen dat Neder)
de levering van aardgas garandeert gedurende de looj
van het contract en dat de regering derhalve nooit"
kraan dicht zou kunnen draaien. rjj
','D.
(Vervolg van de voorpagina)
De Surinaamse regering is op de hoogte gebracht van
derlandse plannen een visumplicht in te stellen. Na£
luidt heeft deze geen bezwaren geuit, vooral omdat <jp
het voortgaan van de „leegloop" wil voorkomen. Hif
komt namelijk de economische ontwikkeling van he;
ernstig in gevaar.
Dat laatste is de belangrijkste reden voor de regering N'f
Haag om een visumplicht in te stellen. Uit berichten van t
bassade weet men dat letterlijk tienduizenden Suriname
plan zijn nog voor 25 november naar Nederland te verf
Het kabinet acht dit niet verantwoord, gezien de proble
ons land op het gebied van opvang, huisvesting en werkgl
heid. Momenteel wonen er al zo'n 180.000 Surinamers in
land. Het zou overigens niet de bedoeling zijn door midd
visumplicht ook geszinshereniging onmogelijk te maken.
De Surinaamse organisaties in ons land zijn gekant teg#
Nederlands voornemen om de immigratie vanuit Surin*
beperken. Woordvoerder Boedoe van de Vereniging van SI
mers in Nederland vindt dat de stroom emigranten be""
perkt kan worden door Suriname aantrekkelijker te
voor zijn bewoners. Naar zijn mening zou dit kunnen di
land aantrekkelijker te maken voor zijn bewoners. Nee
zou daarbij kunnen helpen door er in overleg met de Sur,H
se regering voor te zorgen dat de ontwikkelingshulp bekj
steed wordt. Loson-woordvoerder Blom ziet als voornaarrei
zwaar van een visumplicht dat het contact tussen Suriname
Nederland en hun verwanten in Suriname wordt beperlyc
iU
RONDOM DE GEBOORTE VAN WILHELMINA (3)
Alles was klaar voor de festi
viteiten in verband met het
huwelijk van koning Willem
III en koningin Emma. En
daar kwam als een schok het
telegram uit Luxemburg.
Prins Hendrik der Nederlan
den, de jongste broer van de
koning en namens hem stad
houder van het groothertog
dom Luxemburg, is plotseling
aan een beroerte overleden.
Hij zou getuige geweest zijn bij
het huwelijk in Arolsen, maar
op medisch advies was hij in
Luxemburg gebleven. Hij
voelde zich niet goed en de
doktoren konden er geen
hoogte van krijgen. Maar even
afwachten. Na een paar dagen
ging het al beter en toen was
het opeens afgelopen.
Wat een tegenstelling vergele
ken bij het vorig jaar. Toen
was prins Hendrik voor de
tweede keer getrouwd. Zijn
eerste vrouw was hem in 1872
ontvallen toen zij 41 jaar was.
Ze hadden geen kinderen. In
1878 trouwde de prins op
nieuw met de 22-jarige prinses
Maria van Pruisen en aat had
ook in Nederland geleid tot
frote feestelijkheden.
'rins Hendrik werd wel Hen
drik de Zeevaarder genoemd,
naar de Portugese vorst van
die naam uit de tijd van de
ontdekkingsreizen. Maar de
Portugese prins had maar een
enkel heel kort zeereisje ge
maakt en dankte zijn naam
aan de bevordering van de
ontdekkingsreizen. Daarvoor
had hij een soort zeevaartkun
dig laboratorium ingericht bij
Lissabon. Maar onze Hendrik
de Zeevaarder, prins Hendrik
(1820 1879) had wél veel ge
varen. Hij was een echte mari
neman. En als commandant
van Nederlandse oorlogssche
pen en soms als bevelhebber
van een heel eskader, had hij
tochten gemaakt over de halve
wereld.
Er was meer. Hij had zich met
kracht ingezet voor de moder
nisering en uitbreiding van
onze Koopvaardijvloot. Het
was aan zijn initiatief te dan
ken, dat de maatschappij Zee
land begon met een vaste
dienst óp Engeland. De stoom
vaartmaatschappij Nederland,
die de verbinding met Ned.In-
dië moest onderhouden, was
zijn werk en uit zijn particulie
re middelen had hij er veel
geld voor over gehad om deze
maatschappij door de eerste
moeilijkheden heen te helpen.
Jarenlang bestuurde hij
Luxemburg voor de koning.
En iedereen was van mening
dat hij een bijzondere man
was, met een brede belangstel
ling en met een ongewone
minzaamheid. En nu was het
opeens, terwijl iedereen zich
opmaakte om feest te vieren,
met hem hier op aarde afgelo
pen. Na een half jaar getrouwd
geweest te zijn was prinses
Maria al weduwe. (Zij is later
weer getrouwd met een Duitse
prins, maar op 33-jarige leef
tijd is zij al overleden).
Zeer geschokt
Het overlijden van deze prins
maakte een diepe indruk. Ve
len waren verbijsterd. We
merken het uit allerlei reac
ties. Het was alsof sommigen
zich angstig afvroegen: heeft
de Here een twist met Neder
land? Toen een half jaar later
de kroonprins in Parijs, vol
hardend in zijn vrijwillige bal
lingschap, onverwacht stierf,
herhaalden zich die bange
vragen. De mensen beleefden
zulke dingen toen vooral reli
gieus. Zo'n sterven moest een
boodschap inhouden. Dr.Kuy-
per schreef er over in het blad
De Standaard en hier volgt
zijn ontboezeming:
„Met diepe ontroering schrij
ven we het hartaangrijpende
bericht ter neder, dat het God
Almachtig behaagd heeft plot
seling, toen niemand er meer
op bedacht was, en alle krank
heid geweken scheen, door
den dood van ons weg te ne
men Zijne Koninklijke Hoog
heid Prins Hendrik der Ne
derland en.
Voor de Majesteit van dit doen
onzes Gods buigen we ons diep
eerbiedig neder.
Zulk een slag in het Huis van
Oranje, op zulk een oogenblik,
nu alles ter feestvreugde zich
opmaakte.
En dan zulk een prins ons ont
nomen. Een prins, wien nog
zoo kort geleden heel Neder
land zijn liefde en zijn hulde
bood. Lezer, is er niet een
„Vinger Gods" in dit ontzet
tend afsterven?
Niet een Vinger Gods, als ge U
de rouwe inbeeldt, die om zulk
een lijk het hart overweldigen
moet?
Als ge ziet op die lieve, jeugdi
ge prinses, zijn diepgeslagen,
geheel verpletterende wedu
we.
Als ge U verplaatst in de ge
waarwordingen van onzen ko
ning en zijn gemalinne op 't
Loo.
Als ge indenkt wat dit bericht
voor die beide koninklijke
prinsen in het buitenland zal
zijn.
O, zij God al wat rouw draagt,
zj de Heere ons arme Neder
land en al de prinsen en prin
sessen van ons vorstenhuis in
dit zoo ontzaglijk ernstig oog
enblik nabij met zijn alleen
troostende genade".
En het was echt niet dr.Kuy-
per alleen die zich op deze,
voor ons gevoel pathetische
Prins Hendrik (de zeevaar
der) met zijn vrouw Maria
van Pruisen.
wijze, uitte. Er was een alge
mene verbijstering. En toen
het stoffelijk overschot van
prins Hendrik in de konink
lijke grafkelder te Delft werd
bijgezet op 25 januari 1879,
dichtte Ds. Bernard ter Haar
een Memento Mori, een uit
voerig gedicht met sterk af
wisselende versvormen, waar
uit het volgende is overgeno
men:
"Ween niet om Hem"
Zoo spreekt een stem-
Die, toen hij stierf,
Veel rijker loon
Dan staf en kroon
Bij God verwierf;
Maar dat Hij stierf
En stierf juist nu.
Die stem geldt u,
Die, wuft van Geest,
Van feest tot feest
Voorttuimlend jaagt;
Die, wat er knaagt,
Wat leed ge draagt.
En hoe ge uw lot
Soms scherp beklaagt
Van nieuw genot
Bedwelming vraagt!
Nu luidt men lang,
Nu zwijgt gezang
En feestgedruisch
De vreugd verstomt.
De doodsklok bromt:
„Uw sterfdag komt.
Bereid Uw huis!"
H.ALGRA
Geen reisjes*
naar Antill&
er
voor rijbew'1.
VELDHOVEN - Del"
vense rijschoolhouder
man heeft afgezien vl
voornemen om leerlinf
examen te laten doen;.
Nederlandse Antilleil
ANWB had gedreigd
kenning van zijn rijsc.
te trekken. Ook was if
door de Antilliaanse au-
ten te worden tegeng1
De administrateur van^
land Saba heeft gisteren
gezegd de komst van d—
wijs-toeristen met bels
ling tegemoet te zien,
dat het toerisme op Ss
kunnen bevorderen".
AMSTERDAM Tw
derlandse zeilers zijn cM
lopen dagen op de No«
om het leven gekomeii
tweetal zou afgelopen zac
met een zeiljacht vanuilh
land naar Nederland ve
ken zijn. Hun stoffelijktl
schotten werden door de
pen gevonden en in OJc
en Scheveningen aan le
bracht. Van het jaclhi
breekt elk spoor. De pc
water in Amsterdam sl
onderzoek in. t
