rter opent aanval
!p Republikeinen
Rol Surinaamse
NMR uitgespeeld
S waarschuwen Zuid-Korea
Egypte: VN-conferentie
over Midden-Oosten
:nland
SPECULEERT OP UDELE DROMEN'
►otscheepse staking
*oolse stad Gdansk
Japanse
kapers
willen
terug
Veel doden
bij geloofs
reden India
Race supermachten
dreigt bij export
kerntechnologie
LEIDSE COURANT i
VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1980 PAGINA 9
4 jai
(1 Si
(Uk),
J, i onze correspondent Dick Toet)
ORK Met een toespraak, die
n Z.WSzamerhand typerend voor pre-
sdaa T!arter weinig opwindend,
12 oo «r informatief was, heeft presi-
'rter op de laatste dag van de De-
iderensche conventie in New York
hdidatuur voor een tweede ter-
derd(Pvaard en de nnnv3' °P Ronald
geopend. Na afloop verscheen
Edward Kennedy met de presi-
i het podium, maar de symbo-
d iestempeling van de democrati-
rbroedering verliep net zo koel
im als het herenigingsproces
de aanhangers van Carter en
gedurende de hele conventie is
lelijk, f
B Carter hield een lange, ernstige rede,
0| meer bedoeld om het miljoenenpubliek
tlevisie te overtuigen van zijn gelijk dan
inventie in vervoering te brengen. Hij
lelijke pogingen de diverse fracties bin-
"lemocratische partij te verzoenen. Zijn
3tte opvallend veel progressieve elemen-
'de liberale vleugel van de partij, maar
1 meer behoudende vleugel populaire za-
jjen krachtige defensie en een stringente
politiek. Maar vooral trachtte ook Car-
slaan van de Republikeinse rivaal Ronald Rea-
f[an. De Republikeinse Partij van Reagan specu-
eert op de zeer menselijke verleiding om de vaak
harde werkelijkheid te vervangen door ijdele
dromen, aldus Carter.
De toekomst onder een Republikeins bewind zal
volgens Carter worden gekenmerkt door wan
hoop voor miljoenen, onevenredige voordelen
voor enkelen, en het risico van een totale oorlog.
Hij stelde daar een Democratische toekomst van
veiligheid, rechtvaardigheid en vrede tegenover.
Carter lichtte ook een tipje van de sluier op van
zijn werkgelegenheidsplan, dat hij binnenkort zal
ontvouwen. De Amerikaanse president zei vooral
nieuwe banen te willen creëren in de energie-sec
tor, in het bijzonder in de kolenvergassing, de
produktie van olie uit leisteen en zonne-energie-
-projekten. Carter erkende, dat „niet alles wat wij
gedaan hebben goed was of populair. We hebben
fouten gemaakt, maar we hebben er van geleerd.
Het is niet makkelijk geweest. We zijn getest on
der vuur. Maar we hebben de mensen steeds de
waarheid verteld en de basis gelegd voor een be
tere toekomst".
Eerder op de avond had Walter Mondale zijn her
benoeming als „running mate" aanvaard met een
rede, waarin hij naast een krachtige aanval op
Reagan de resultaten van Carters beleid vurig
verdedigde. President Carter zelf kondigde aan
klaar te zijn voor het komende gevecht met Rea
gan, dat op 4 november in de stemlokalen zal
worden beslist. Opvallend was echter, dat het
gejuich en geklp tijdens zijn rede ver achterbleef
bij het - - -
enthousiasme., dat afgelopen dinsdag los-
brak toen senator Edward Kennedy zijn inmid-
hillen te bedekken onder het vaandel dels bijna legendarische toespraak tot de conven-
ote gemeenschappelijke doel: het ver- tie hield.
Onderzoek
geëist naar
gedragingen
zoon Carter
WASHINGTON Er
dreigt een onderzoek
naar de gedragingen
van president Jimmy
Carters zoon Jeff. Die
republikeinse senator
Dole eiste gisteren op
heldering over de za
kelijke relaties van de
27-jarige firmant van
een adviesbureau.
Jeff Carter zou voor
zijn firma een contract
van twee jaar met de
regering in Manilla
gesloten hebben waar
van de waarde in de
zes cijfers loopt. De
firma heeft ook ge
werkt voor de wereld
bank. „Het lijkt wel of
het zakendoen met
buitenlandse regerin
gen tot de leefwijze
van de familie Carter
behoort", zei senator
Dole.
van president Carter vierden vannacht feest, toen de president officieel zijn kandidatuur voor het presidentschap
De woensdag in Paramaribo aangehouden ser
geant Mijnals was tot dat moment voorzitter
van de Nationale Militaire Raad.
Ook sergeant Sital, oud-voorzitter van de NMR,
werd dezer dagen aangehouden.
PARAMARIBO De rol
van de Surinaamse Nationa
le Militaire Raad (NMR).
die na de staatsgreep van 25
februari de macht in Surina
me in handen leek te heb-
ben, is uitgespeeld. In Para
maribo is gisteren bevestigd,
dat naast de voormalige pre
mier Arron onder meer ex-
N MR-voorzitter Sital, de
huidige voorzitter Mijnals
en het ex-NMR-lid Joeman
zijn gearresteerd. Er zouden
nog meer mensen zijn aange
houden, maar over hun iden
titeit is niets bekend. Vol
gens een verklaring zouden
de aangehoudenen intensief
contact hebben onderhouden
met extreem-linkse groepe
ringen in het buitenland,
waarbij zij „niet hebben ge
schroomd het nationale be
lang ondergeschikt te ma
ken aan avontuurlijke en
opportunistische aspiraties".
Naar uit de tot nu toe zeer
schaarse berichtgeving kan
worden opgemaakt, is het ver
trek van president Ferrier het
gevolg van diens eis om on
danks alle ontwikkelingen in
Suriname het overigens
grotendeels buitenspel gezette
parlement te betrekken bij
de begrotingsbehandelingen.
Volgens de grondwet is de Su
rinaamse president hiertoe
verplicht. Maar de legerleiding
en het kabinet van Chin a Sen
willen hiervan voorlopig niets
weten. Met het oog op de nog
steeds bestaande onrust, de
slechte economische situatie
en de hierboven genoemde
(„subversieve") activiteiten
van oud-bewindslieden en
NMR-leden staan zij erop, een
aantal bestuurlijk-politieke
hervormingen door te voeren.
Vervolgens zou een nieuw ge
kozen parlement in het hui
dige zouden teveel mensen zit
ten van wat men „de oude
Macht nu bij
opperbevel
hebber
Bouterse en
regering
orde" noemt over het lot
van de regering mogen belsis-
sen. Zoals wij gisteren meld
den was deze opvatting voor
president Ferrier aanleiding
om met aftreden te dreigen.
De legerleiding reageerde
hierop door de eerste president
van Surname sinds 1975
van zijn functie te ontheffen
en premier Chin a Sen tot zijn
opvolger te benoemen. Over
de verdere rol varr de legerlei
ding en de positie van opper
bevelhebber Bouterse tegeno
ver premier Chin a Sen is nog
helemaal niets bekend.
In een toespraak tot het Suri
naamse volk maakten premier
Chin a Sen en opperbevelheb
ber Bouterse de veranderingen
bekend. Opvallend was dat
beiden in hun rede volledig
voorbijgingen aan het bestaan
van de NMR. Zij legden er de
nadruk op dat na de omwente
ling van 25 februari nog wei
nig was bereikt, wat werd toe
geschreven aan „openlijke sa
botage" van onder meer ultra-
linkse elementgen en de „oude
orde", van welke laatste groep
het huidige parlement als de
voornaamste vertegenwoor
diger wordt gezien. Premier
Chin a Sen rechtvaardigde de
maatregelen met een verwij
zing naar de politieke, econo
mische en sociale wanorde in
Suriname. Ook dankte hij de
afgezette president: „Het is een
man die klaarstond voor zijn
vaderland. Hij heeft nu de
leeftijd bereikt waarop de
meesten van een verdiende
rust genieten. Wij gunnen hem
thans deze rust", aldus de
nieuwe Surinaamse president.
De PvdA-Kamerlid Kosto, die
half juli in Suriname was,
heeft verklaard vertrouwen te
hebben in president Chin a
Sen. Het ministerie van bui
tenlandse zaken in Den Haag
heeft nog niet op de ontwikke
lingen gereageerd.
Dr. Ferrier; eerste president Suriname
DEN HAAG De deze week afgezette president van Suri
name, Ferrier, was de eerste president van de voormalige
Nederlandse kolonie. Op 25 november 1975, toen Suriname
de onafhankelijkheid verkreeg, werd hij als zodanig beë
digd. De jaren daarvoor was de nu 70 jaar oude ex-pre
sident gouverneur van Suriname.
Johan Ferrier, op 12 mei 1910 in Paramaribo geboren, studeerde
in Amsterdam aan de faculteit der letteren en wijsbegeerte. Van
1927 tot 1955 werkte hij in het onderwijs. Van 1955 tot 1958 trad
hij op als minister-president. Van 1959 tot 1965 was hij raadsad
viseur van het ministerie van onderwijs voor Suriname en in
1966 werd hij directeur-beheerder van Billiton in Paramaribo.
In 1968 werd hij door koningin Juliana benoemd tot gouverneur
van Suriname, welke functie hij tot aan de onafhankelijkheid in
1975 bekleedde.
!HAU Voor het eerst zijn in de Poolse steden
k, Wroclav en de voorstad Alexandrov nieuwe sta-
uitgebroken. Op de scheepswerven van Gdansk
arbeiders het werk neer uit protest tegen het
van een kraandrijfster, die tien jaar geleden een
ie rol speelde bij de stakingen die leidden tot de
i de regering-Gomoelka.
ing in Gdansk, waar 16.000 arbeiders het werk neerleg-
tekent voor de regering in Warschau haar ergste uitda-
,dszes we^en geleden de arbeidsonrust uitbrak. Volgens
nité voor Sociale Zelfverdediging (KOR) houden de sta-
Gdansk vergaderingen en storen zich niet aan de op-
van de directie het werk te hervatten. Van officiële zijde
oren gezegd dat in Gdansk loononderhandelingen aan de
1 aren.
Poolse televisie werden de arbeiders uitgenodigd hun
te bewaren en goed na te denken. De commentator zei
onrust heerste omdat zij haar levensstandaard wilde
ven. Hij noemde de eisen die de arbeiders stellen ge-
ardigd, maar noemde het in de hete zomer die Polen
akt, geboden is dat men kalm blijft en de zaken rustig
egt. Hij achtte het verder van belang ervoor te zorgen
n derden in troebel water gingen vissen om de verwor-
en van het socialisme teniet te doen.
Taalstrijd in België
laait weer op
BRUSSEL Het besluit dat
de gemeenteraad van Ko
men in West-Vlaanderen in
België wooensdagavond
heeft genomen om geen op
richting van een nederland-
stalige school toe te staan,
dreigt de taalstrijd tussen
ncderlands- en franstalige
Belgen opnieuw te doen op
flakkeren.
Komen, een franstalige encla
ve, in West-Vlaanderen, kent
aan de Vlaamse minderheid
het recht op„faciliteiten" toe.
Als zestien ouders van school
kinderen daartoe een petitie
ondertekenen, mag een neder-
landstalige school worden in
gericht. Maar volgens de ge
meenteraad werd de petitie
niet in de vereiste vorm gego
ten en vielen uiteindelijk vijf
Vlaamse ouders af.
De bal ligt nu in het net van
de regering, in Brussel, die
dacht dat met de historische
stemming van vorige week
over de gewestelijke indeling,
aan de taalstrijd tussen neder-
lands- en franstalige Belgen
een einde was gekomen.
BELGRADO President Nicolai
Ceaucescu van Roemenië en ondermi
nister van Buitenlandse Zaken Bou
tros Ghali van Egypte, hebben gisteren
na een onderhoud in de Roemeense
hoofdstad Boekarest gepleit voor een
internationale conferentie over het
Midden-Oosten onder auspiciën van de
Verenigde Naties. Dit stond in een be
richt van het Roemeense persbureau
Agerpress na een onderhoud tussen de
Egyptische minister en de Roemeense
resident. Roemenië heeft altijd al een
emiddelende rol vervuld in het Mid
den- Oostenconflict
Naar berichten in het Libanese dagblad
Al-Liwa zouden alle direct of indirect be
trokkenenen aan een dergelijke conferen
tie moeten deelnemen, waaronder ook de
PLO. Politieke waarnemers in Kairo me
nen dat Egypte Roemenië wil inschakelen
om druk te zetten op de versnelling van
de vredesonderhandelingen die na de an
nexatie van Oost-Jeruzalem door Israël in
het slop zijn geraakt.
Egypte heeft gisteren op het Saoedi-Ara-
bische voorstel van kroonprins Fahd een
„heilige oorlog" te ontketenen tegen Israël
gereageerd met de opmerking dat het zal
vasthouden aan zijn politiek van vredes
stichting. Vice-premier Moehieddin zei
dat er tot nu toe geen enkele staat was ge
komen met een beter alternatief voor de
akkoorden van Camp David. Israël is „ge
schokt noch bezorgd over een Saoedische
verklaring die indirect oproept tot een
heilige oorlog. Dit zei woordvoerder Lavie
van het Israëlische ministerie van Buiten
landse Zaken. Hij weigerde enig verband
te zien tussen de nieuwe van kroonprins
Fahd en de annexatie van Oost-Jeruza-
lem.
De verklaring van de prins maakt een
einde aan een korte en vergeefse poging
tot dialoog die in mei werd gedaan door
Fahd en premier Begin. De afkeuring van
de hele Arabische islamitische wereld
waaronder Egypte, van het Israëlische be
sluit heeft de Saoedische regering blijk
baar definitief doen scharen in de gelede-
«ren van de tegenstanders van Camp Da
vid.
Ondertussen probeert Israël zijn positie te
versterken door steun te zoeken bij La-
tijnsamerikaanse landen. De Israëlische
onderminister Horin kwam gisteren in
Venezuela aan om de Israëlische posities
nader toe te lichten. Horin zal nog een
aantal Latijnsamerikaanse landen bezoe
ken.
Een commissie van het Israëlisch kabinet
heeft gisteren zijn goedkeurig gehecht aan
twee nieuwe nederzettingen op de bezette
westelijke Jordaanoe-ver.
Israëlische commandotroepen hebben
vannacht aanvallen uitgevoerd op doel
witten langs de kust in het zuiden van Li
banon. Daarbij zouden volgens de Israëli
sche legerleiding drie Palestijnse guerril
lastrijders zijn gedood.
TOKIO Negen leden
van het Japanse Rode Le
ger, die in 1970 een Boeing
727 van de Japanse lucht
vaartmaatschappij hadden
gekaapt en gedwongen
hadden naar de Noordko-
reaanse hoofdstad Pyong-
jang te vliegen, willen nu
naar Japan terugkeren,
„bij het Japanse volk hun
verontschuldigingen indie
nen en in Japan een
nieuw leven beginnen
aldus het blad Mainichi
Shim boen in Tokio.
Na de kaping pleegde het
Rode Leger een massa
moord op het vliegveld
van Tel Aviv, bezette het
verscheidene ambassades
in andere landen en voer
de het nog meer vliegtuig
kapingen uit.
Het Japanse ministerie
van Justitie zegt dat, wan
neer de negen mannen
naar Japan terugkeren, zij
berecht zullen worden en
tot twintig jaar gevange
nisstraf kunnen worden
veroordeeld.
NEW DELHI Bij straat
gevechten tussen mohamme
danen, hindoes en de politie
zijn in de Noordindiase stad
Moradabad 105 mensen om
het leven gekomen. Dat heb
ben de autoriteiten gisteren
bekendgemaakt, nadat eer
der een dodental van 26 was
genoemd.
De ongeregeldheden begonnen
woensdag tijdens plechtighe
den ter viering van het einde
van de mohammedaanse vas
tenmaand Ramadan. Terwijl
de mohammedanen voor de
moskee een gebedsdienst hiel
den, werd een varken te mid
den van de menigte gedreven,
kennelijk om de gelovigen te
provoceren. De woede van de
mohammedanen richtte zich
echter al snel ook tegen de po
litie die hun bescherming pro
beerde te bieden. De politie
mannen kregen na enige tijd
bevel gericht te schieten. On
der de doden bevinden zich
ook vier leden van de politie.
Gisteren was in Moradabad
nog steeds een uitgaansverbod
van kracht. Sterke politiepa
trouilles trokken door de stra
ten. De federale minister van
binnenlandse zaken, Zail
Singh, vloog met vele politici
uit New Delhi naar Morada
bad om te trachten verder
geweld te voorkomen.
Sa Carneiro
treedt niet af
LISSABON Premier Fran
cisco Sa Carneiro van Portu
gal heeft gisteren verklaard
dat zijn centrum-rechtse rege
ring niet zal aftreden naar
aanleiding van beschuldigin
gen van socialistische en com
munistische zijde over zijn
particuliere zakelijke transac
ties. Hij wees beschuldigingen
als „laster" van de hand.
„De regering geeft de krachti
ge verzekering dat zij niet zal
aftreden en zich niet zal laten
intimideren", aldus de premier
in een verklaring die hij voor
de televisie voorlas na afloop
van een speciaal kabinetsbe
raad.
MIAMI Gisteren werd voor
de derde maal in een week een
vliegtuig naar Cuba gekaapt
Het was een toestel van de
National Airlines dat op weg
was van Miami naar San
Juan op Porto Rico, maar
door „vijf Spaans sprekende
mannen" werd gedwongen
naar Cuba te vliegen en in Ha
vana landde. Het was de zesde
geslaagde kaping van deze
aard dit jaar.
De jongste golf van vliegtuig
kapingen naar Cuba wordt
door Amerikaanse luchtvaar
tautoriteiten toegeschreven
aan Cubanen, die over zee
■INGTON/SEOEL Een
■voerder van het Amerikaanse
■ttie van Buitenlandse Zaken
■ewaarschuwd dat de betrek-
tussen zijn land en Zuid-Ko-
■chtstreeks afhangen van de
[Waarin Seoel terugkeert naar
cratie en van het lot van de
van de oppositie waartegen
fn een proces voor de militaire
«nk is begonnen,
oierikaanse regering „rekent
kt het proces tegen Kim Dae-
en zijn 23 medebeklaagden ge-
volgens de internationale
normen zal worden gevoerd",
de woordvoerder. De 24 be
den worden ervan beschuldigd
de staat te hebben willen omverwer
pen met geweld.
De 55-jarige Kim Dae-Jung is een be
kend Zuidkoreaans oppositieleider,
symbool van de mensenrechten en
sleutelfiguur van de jongste crises in
het land. Hij was op 17 mei gearres
teerd tijdens het uitroepen van de staat
van beleg.
Bij het begin van het proces werd een
akte van beschuldiging van 156 bladzij
den voorgelezen waarin onder meer
staat dat Kim in 1967 contact gehad zou
hebben met een Noordkoreaanse spion.
De openbare aanklager zei dat bewezen
is dat Kim en zijn 23 mede-beklaagden
tegen de regering hadden samengezwo
ren en die door middel van een volks
opstand omver hadden willen werpen.
Onder de mede-beklaagden zijn vier
professoren van Zuidkoreaanse univer
siteiten, vier voormalige oppositieleden
van de Nationale vergadering en zes
studenten.
De openbare aanklager, luitenant-kolo
nel Chung Ki Young, zei dat Kim kort
na de bevrijding van Japanse overheer
sing aan het eind van de Tweede We
reldoorlog een actief communist ge
weest was, die in het zuiden via ver
scheidene Noordkoreaans gezinde orga
nisaties werkte.
Hij stond toen in contact met de Noord
koreaanse spion Chung Tae Mok, die in
1972 wegens spionage ter dood werd
veroordeeld en terechtgesteld. Bij het
begin van het proces waren ongeveer
honderd toeschouwers aanwezig, onder
wie familieleden, verslaggevers en le
den van diplomatieke missies in Seoel.
De beklaagden worden bijgestaan door
vijftien advocaten, tien particuliere en
vijf door de staat aangewezene. Wan
neer Kim schuldig wordt bevonden
kan hij ter dood worden veroordeeld.
Ongeveer honderd Zuidkoreanen die in
het buitenland wonen hebben gisteren
op een persconferentie in Tokio de
sterke man van Zuid-Korea, Chun Doo
Hwan, ervan beschuldigd tegen Kim
beschuldigingen te hebben verzonnen
om hem te kunnen uitschakelen.
ADVERTENTIE
GENEVE Het Tweede Kamerlid Dirk Jan Blaauw
(VVD) zou het een angstige zaak vinden als de levering van
nucleaire technologie voor vreedzaam gebruik aan ontwik
kelingslanden een concurrentiestrijd zou worden tussen de
Verenigde Staten en de USSR. „Het zou hetzelfde walgelijk
gezicht zijn als op het ogenblik de wapenhandel".
Blaauw is een van de twee parlementariërs, de andere is het
CDA-Eerste-Kamerlid Piet Steenkamp, die voor de tweede toet
singsconferentie van het niet-verspreidingsverdrag in Genève
deel uitmaakt van de Nederlandse delegatie. De mogelijkheid
van een dergelijke concurrentiestrijd is geschapen gezien de toe
spraken van de vertegenwoordigers van de Verenigde Staten en
de Soviet-Unie tiidens de eerste week van de conferentie.
