Exportverbod producenten kan
daling koffieprijs niet stuiten
F
Deviezenreserves van
Joegosla vië geslonken
Afgiftekoersen
pandbrieven omhoog
Aandelen
iets
beter
Uitblijven van Rijksgelden
bedreigt energievoorziening
Beurs van Amsterdam
ECONOMIE
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1980 PAGINA 20 }EI
Enka dagvaardt Du Pont
in patentconflict
ARNHEM - Enka BV en Akzo Plastics
hebben de Amerikaanse onderneming E.I.
Du Pont de Nemours and Company voor
de rechter in Wilmington (VS) gedaagd.
Enka verzoekt de reenter vast te stellen,
dat bepaalde octrooien, eigendom
Pont,
den n
drijf.
Het betreft hier twee dagvaardingen op oc-
trooigebied, waarvan de een betrekking heeft
op het Enka-produkt Arenka, een kunstvezel,
die lichter is dan staal maar dezelfde sterkte
heeft. De andere dagvaarding betreft produk-
ten, die onder de naam Arnitel door Akzo
Palstics op de markt worden gebracht. Het
gaat om zes octrooien, die Arenka betreffen
en veertien octrooien, die op Arnitel of toe
passingen daarvan betrekking hebben.
Du Pont heeft van haar kant een procedure
aangespannen wegens octrooi-inbreuk tegen
Enka in Engeland en Frankrijk in verband
met het verkopen van Arenka.
BELGRADO - De Joegoslavische devie
zenreserves zijn afgenomen tot onder de
twee miljard dollar vergeleken met 3,2
miljard eind 1978. De gouverneur van de
Joegoslavische nationale bank, Ksente
Bogoev, heeft dit meegedeeld aan Tanjug,
het officiële persbureau van zijn land. Hij
zei te verwachten dat het bezit aan
vreemd geld tegen het einde van dit jaar
weer zal gaan toenemen.
Bij een van de zeldzame gelegenheden dat
een hoge Joegoslavische functionaris verkla
ringen aflegt over de financiële toestand van
het land zei de gouverneur van de centrale
bank dat in de afgelopen twee jaar ongeveei
21 procent van de Joegoslavische inkomsten
aan deviezen moest worden gebruikt voor af
lossing en rente van buitenlandse leningen.
In 1979 is de buitelandse schuld van het land
opgelopen van 11,8 tot 15 miljard dollar. Daar
staan vorderingen van slechts 1,3 miljard te
genover.
Bogoev zei dat een verdere devaluatie van de
dinar uitgesloten is. Naar zijn mening kun
nen economische problemen niet worden op
gelost met een voortdurende waardevermin
dering van het geld van een land. De dinar is
vorige maand met ongeveer dertig procent
gedevalueerd om de export te bevorderen en
de import af te remmen. (De koers van de di
nar bedraagt de laatste tijd ruim zeven cent).
Verlies Chrysler in
tweede kwartaal ruim
een miljard gulden
DETROIT Het Amerikaanse automobiel-
concern Chrysler heeft in het tweede
kwartaal van dit jaar een netto verlies
van 536,1 miljoen dollar (ongeveer 1,045
miljard gulden) geleden. Het verlies over
de eerste zes maanden van dit jaar kwam
daardoor op 984,9 miljoen dollar (1,92 mil
jard gulden). Het nettoverlies in het twee
de kwartaal van vorig jaar bedroeg 207,1
miljoen dollar en dat over de eerste helft
van 1979 260,9 miljoen dollar.
Eerder maakten ook General Motors (GM) en
Ford forse verliezen bekend. GM verloor in
het tweede kwartaal 416 miljoen dollar en
Ford 468 miljoen dollar. De twee concerns
weten deze slechte resultaten aan de vermin
dering van de vraag naar auto's en de toene
ming van de buitenlandse concurrentie.
Amsterdam Ook gisteren
bleef het vrij kalm op het
Damrak. De meeste aande
lenkoersen bewogen zich in
de ochtenduren rond het
slotpeil van donderdag, ter
wijl de staatsfondsenmarkt
een lichte neiging van af
brokkeling toonde. Kleine
stijgingen hadden bij de
aandelen de overhand.
De grootste verschuivingen
deden zich voor bij Elsevier-
NDU, een winst van 2 op
f 238 en bij Unilever tegen het
middaguur een vooruitgang
van tachtig cent op 122. De
de laatste dagen in de belang
stelling staande Ahold deed er
nog eens zestig cent bij op 74.
Westland-Utrecht Hypotheek
bank moest echter twee kwar
tjes terug naar 278.
KLM trok langzaam aan tot
rond de 65, een winst van 1.
Akzo begon wel wat beter,
maar verloor snel weer een
paar dubbeltjes. Hoogovens,
Kon. Olie en Philips lagen iets
hoger in de markt. Ook de
meeste banken en verzeke
ringswaarden boekten een
lichte winst, evenals de bouw-
aandelen.
Op de lokale markt bleven de
verschuivingen meestal be
perkt. Een duidelijke uitzon
dering was Vandervliet- Wer-
nink, die 3,40 aantrok tót
f 47. Medebouwer Bam volgde
in mindere mate. Er zijn be
richten dat de woningmarkt
weer wat zou aantrekken.
VRG was in herstel, terwijl
fondsen als Holdoh, Audet en
Inventum ook redelijk in de
markt lagen. Aan de andere
leant liep de koers van Veree-
nigde Glas met ƒ3,50 terug
naar 79. Ook Metaverpa zat
in de verkeerde hoek.
Op de actieve markt konden
Kon. Olie, KLM en Ahold nog
wat doorlopen. Westland-U
trecht zakte nog wat verder
terug. Voor de rest waren ook
hier de wijzigingen te ver
waarlozen.
Op de Europese optiebeurs
was het opnieuw rustig. Op
het middaguur waren 466 corn
tracten verhandeld, voorna
melijk in Kon. Olie, KLM en
de Amerikaanse klassen
Boeing en Occidental Petro
leum.
LONDEN Het exportverbod van een aantal be
langrijke koffieproducerende landen heeft de
sterke daling van de koffieprijs op de wereld
markt niet kunnen stuiten. De prijs is op zo'n
laag niveau gekomen dat de belangrijke produce
rende en verbruikende landen op 28 juli een bij
zondere bijeenkomst zullen houden om te praten
over stabiliserende maatregelen.
De bijeenkomst vindt plaats onder auspiciën van de
Internationale Koffie Organisatie (ICO), een instel
ling van de Verenigde Naties die beoogt sterke
schommelingen van de koffieprijs te voorkomen. In
de afgelopen maand is de prijs op de internationale
markten met twintig dollarcent gedaald tot 167 cent
per pound (ongeveer zeven gulden per kilo).
Onder aanvoering van Brazilië, de grootste produ
cent ter wereld, hebben de Latijns-Amerikaanse kof
fielanden de export naar de verbruikende landen in
het Westen de afgelopen week voor onbepaalde tijd
stopgezet. Zij zijn in Panama gaan praten over een
nieuwe strategie voor het ondersteunen van de prijs.
Mogelijk zal dit leiden tot uitbreiding van de finan
ciële middelen om de prijs op de internationale
markten te beïnvloeden.
De producerende landen hebben geprobeerd de prij-
op peil te houden door op de markten in Londen er
New York koffie op te kopen via de onlangs opge
richte onderneming Pancafe Productores de Cafe.
Pancafe is een gezamenlijke onderneming van Brazi
lië, Columbia, Costa Rica, Venezuela, El Salvador,
Honduras, Guatemala en Mexico. Deze landen teke
nen samen voor 55 procent van de wereldkoffie-ex-
port. Tot nu toe hebben zij Pancafe 500 miljoen dol
lar beschikbaar gesteld voor interventie op de mark
ten.
De genoemde landen, voorheen bekend als de Bogo-
ta-groep, is er in het afgelopen jaar redelijk in ge
slaagd de prijs te stabiliseren. De prijsdaling van de
laatst^ tijd, die het gevolg is van net ruime aanbod
en van vermindering van de vraag, hebben zij echter
niet kunnen tegenhouden.
Verbruik daalt
In het oogstjaar 19808-'81 zal de voor de export be
schikbare hoeveelheid koffie slechts weinig kleiner
zijn dan in het huidige seizoen. Er zijn echter teke
nen dat het verbruik duidelijk begint af te nemen.
Voor de Amerikaanse markt, die ongeveer dertig
procent van de wereldkoffie-export afneemt, is in de
eerste zes maanden van dit jaar vijf procent minder
koffie gebrand dan in dezelfde periode van vorig
jaar. Bovendien zijn er zowel in de producerende als
Het kopje koffie wordt tóch goedkoper.
in de verbruikende landen voorraden opgebouwd
doordat de produktie het verbruik vorig jaar over-
overtrof.
Ook het feit dat de winter in Brazilië tot nu toe mild
is geweest heeft een drukkende invloed op de prijs.
In deze tijd van het jaar zijn koffiehandelaren altijd
bijzonder gespitst op tekenen van vorstschade aan de
Braziliaanse oogst, omdat het aanbod daardoor klei
ner zou kunnen worden. Tot nu toe is de tempera
tuur echter ruim boven de gevarenzone gebleven.
Vijf jaar geleden was vorst in Brazilië de oorzaak
van een explosie v^n de koffieprijs. Volgens hande
laren zou de prijs op het ogenblik nog lager zijn dan
hij al is wanneer er niet zoveel nervositeit zou heer
sen over de mogelijkheid van vorstschade vèèr het
eind van de koudste periode volgende maand.
Verbod te laat
Veel handelaren zijn v«
bod te laat is gekomen c
i'mening dat het exportver-
i meer dan een tijdelijke in
vloed op de prijs te hebben. Veel producerende lan
den hebben namelijk het overgrote deel van de oogst
van 1979 80 al geëxporteerd. Bovendien is de vraag
vanuit westerse landen tijdens de zomermaanden al
tijd gering. Het is trouwens de vraag of de produce
rende landen het zich kunnen veroorloven de koffie-
voórraden lang genoeg aan te houden om een tekort
in de verbruikende landen te veroorzaken. Veel kof
fieproducenten zitten namelijk dringend verlegen
om buitenlandse valuta.
Het ziet er op het ogenblik niet naar uit dat op de
bijeenkomst van de ICO op 28 juli overeenstemming
zal worden bereikt over maatregelen om de prijs te
stabiliseren. De jongste prijsdaling heeft de menings
verschillen tussen producerende en verbruikende
landen over het minimumniveau waarop de prijs
dient te worden gesteund alleen maar groter ge
maakt. De Verenigde Staten hebben al laten weten
niet over ondersteuning van de prijs te willen praten
zolang de producenten ermee doorgaan de prijs een
zijdig op peil te houden.
ALGEMENE ENERGIE RAAD (AER):
Prognoses zijn noodzakelijk, maar dienen getoetst aan milieu, werk en inkomen
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG Op korte ter
mijn moet voor ons land een
prognose worden opgesteld,
waarin de welvaartsgroei
wordt getoetst aan zaken als
milieukwaliteit, werkgele
genheid, kwaliteit van het
werk en inkomensverdeling.
Op dit moment ontbreekt
het aan een goed overzicht
van de voor* en nadelen van
een verdere welvaartsgroei
Alle prognoses stellen de
welvaart afhankelijk van
groei in de produktie en van
het nationaal inkomen (wat
afweging gemaakt worden
op het gebied van de natio
nale brandstofbehoefte. Im
mers, welvaartsbehoud op
langere termijn boven pro-
duktiegroei, zal aanzienlijke
gevolgen hebben voor de
brandstofbehoefte van ons
land. Deze informatie is on
ontbeerlijk in het kader van
de te voeren maatschappe
lijk discussie rond verder
gebruik van kernenergie in
ons land.
Dit schrijft de Algemene Ener
gie Raad (AER) in een advies
aan minister Van Aardenne
(economnische zaken) over het
ontwikkelen van nieuwe prog
noses in verband met de te
verwachten ontwikkeling in
de vraag naar energiebronnen
in ons land. Met het advies
neemt de AER in feite een
reeds eerder door het Centrum
voor Energiebesparing ont
wikkeld model over. Van Aar
denne kwam tot zijn advie
saanvraag op basis van het
door hem uitgebrachte eerste
deel van de Energienota.
Daarin werden de komende
ontwikkelingen op energiege
bied in ons land beschreven op
basis van twee voorspellingen.
Een ging uit van een jaarlijkse
groei van drie procent van het
bruto nationaal produkt
(waarde van alle goederen en
diensten die wij samen produ
ceren) en het andere van een
jaarlijkse groei van twee pro
cent. Verder speelden mee
een aanvaardbaar niveau van
werkgelegenheid, een goede
en evenwichtige betalingsba
lans en de grens aan de om
vang van het financieringste
kort van de overheid.
Van verschillende kanten
werd de bewindsman toen
verwetendat hij nog nog steeds
uitging van de groei van 'de
economie, daarbij een aantal
andere wezenlijke elementen
(zoals milieu) over het hoofd
ziend. De AER wil nu dat het
de verwachting van het Cen
trum voor Energiebesparing,
dat de brandstofbehoefte vrij
wel zeker zal dalen, wordt ge
legd naast de „modellen" van
het ministerie van Economi
sche Zaken. Beide toekomst
verwachtingen zouden dan
door het Centraal Plan Bureau
aan de hand van een energie
model uitgewerkt moeten
worden. De AER wijst er daar
bij op dat het ontwikkelen van
dergelijke toekomstvoorspel
lingen alleen een hulpmiddel
kunnen zijn knelpunten in de
toekomst op te sporen. Het is
onmogelijk beligsingen alleen
op prognoses te baseren. Met
het oog op de maatschappelijk
discussie wil de AER wel dat
de prognoses voor iedereen be
grijpelijk zullen zijn.
AMSTERDAM - De Westland-Utrecht Hy
potheekbank NV heeft de afgiftekoers van
haar 10 pet pandbrieven 1980 per 1985-1988
verhoogd van 99 naar 100 pet, waarmee het
effectieve rendement uitkomt op ca. 10,0 pet.
De bank heeft'de afgifte van haar 10,5 pet
pandbrieven 1980 per 1982-1988 gestaakt.
De Friesch-Groningsche Hypotheekbank
heeft de afgiftekoers van haar 10 pet pand
brieven 1979 per 1982-1986 verhoogd van 99
naar 100 pet (effectief rendement thans 10
pet) en de afgifte van haar 9,5 pet pandbrie
ven 1979 per 1982-1986 hervat tegen een
koers van 99 pet, waardoor het effectieve
rendement 9,85 pet bedraagt.
Rabohypotheekbank heeft eveneens de af
giftekoers van haar 10 pet pandbrieven 1979
per 1982-1987 verhoogd van 99 naar 100 pet,
waarmee het effectieve rendement uitkomt
op ca. 10 pet. De af^ftekoers van haar 9,75
pandbrieven 1979 per 1983-1987 heeft zij 1 pet
hoger gebracht op 99 pet (effectief rendement
ca. 10 pet).
Nederlandse Scheepshypotheekbank NV
heeft de afgiftekoers van haar 10 pet pand
brieven 1980 per 1984-1988 van 98,5 naar 99,5
pet verhoogd (effectief rendement ca. 10,12
pet).
De Nederlandse Credietbank heeft de afgifte
koers van haar 10,5 pet spaarbrieven per
1980-1986 verhoogd van 102,5 naar 103,1 pet,
waarmee het effectieve rendement uitkomt
op 10,16 pet. In de prijs is begrepen de sinds
13 iuni 1980 opgelopen rente van 13,22 per
1000 nominaal.
Nederlandsche Middenstandsbank heeft
de afgiftekoers van haar 10,5 pet spaarbrie
ven per 1980-1987 verhoogd van 103,5 tot
103,9 pet, waarmee het effectieve rendement
uitkomt op 10,15 pet. In de prijs is begrepen
de sinds 30 mei 1980 opgelopen rente van
ment op haar spaarbrieven 1980-1986 omlaag
gebracht en wel zelfs van 10,25 pet naar 10
pet. Dit door de afgiftekoers van de 11 pet
resp. 10,5 pet-brieven te verhogen tgot 110,15
resp. 104,85 pet. Daarin is de opgelopen rente
sinds 12 maart resp. 23 mei {f 1000 nominaal
42,47 en 19,83) begrepen, aldus de bank.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het ziet er naar uit dat de
rijksoverheid, gezien de eigen budgettaire
problemen, niet in staat zal zijn voldoende
middelen (ƒ750 miljoen) vrij te maken
voor de uitvoering van een onderzoek-,
ontwikkelings- en demonstratieprogram
ma voor kolentoepassing in de energie
voorziening van ons land. De overheid is
er immers nog niet in geslaagd de in de
Kolennota, handelend over extra kolenin-
zet in ons land oplopend tot 30 miljoen
ton kolen per jaar in 2000, opgevoerde be
dragen in de begroting hard te maken.
Hierdoor wordt de toekomstige energie
voorziening in de waagschaal gesteld om
dat het benodigde programma zal moeten
worden verschoven oi uitgesteld.
De geloofwaardigheid van het te voeren
energiebeleid staat of valt echter met de ernst
die ae overheid maakt om voldoende ruimte
te scheppen voor het kolenbeleid. De zaak
klemt des te meer omdat de ƒ750 milioen
slechts een eerste ruwe schatting van de kos
ten betrof. Het uiteindelijke bedrag zal waar
schijnlijk nog hoger uitvallen. Deze kritiek is
afkomstig van de Programma voorberei
dingscommissie Kolen (PVC) en de Raad
voor Energie-onderzoek (REO) op basis van
de Kolennota.
In deze nota stelde minister Van Aardenne
(economische zaken) dat de rijksoverheid tot
1985 ƒ750 miljoen beschikbaar zou stellen als
bijdrage in onderzoek- en demonstratiepro
jecten voor winningstechnieken, transport,
distributie en opslag, verbrandingstechnie
ken, rookgaszuivering en afvalverwerking.
Voor deze bedrragen bestaat echter tot nu toe
geen dekking binnen de rijksbegroting. De
rijksbijdrage in de projecten werd noodzake
lijk geacht om in de toekomst 40 procent van
de energievoorziening uit kolen op te wek
ken. PVC en REO vrezen nu dat bij het uit
blijven van de rijksbijdrage het gebruik van
kolen in de negentiger jaren nauwelijks mo
gelijk zal zijn.
Beide organisaties pleiten ervoor onderzoek
te gaan doen naar het verstoken van kolen-
olie mengsels in bestaande oliegestookte ke
tels. Bovendien wijst men erop dat de milieu-
f»roblemen bij gebruik van kolen extra
uchtvervuiling, geluidhinder en overblijvend
vliegas) in ons dichtbevolkte land aangepaste
oplossingen zal vragen. Verder wil men een
nieuw geologisch onderzoek naar kolenvoor-
komens in de Nederjandse bodem en pleit
men ervoor veel gebruik te maken van reeds
bestaande kennis op kolengebied in het bui
tenland.
PA
overigs aandelen
Stol b
ra 1-8
15.00
19.70 P
Am St. R'dam 76.00
Begem ann
Bergoss
Berkel P
Boe0Dmi?
130,00
211.00
122,00
102i0O
165,00
123,20
Goudsmit
Hsgemetjer
36,50
27.00
2,80 Rijn-Schelde
Ifo Schev. Expt.
0,70 Schlumberge»
6 00 Schokbeton
5^00 Schultema
4,20 |chuppw
4^20 Slavenb Bank
9,30 Vlhamll Bu
6,50e Wegener
69,80
S0.50«
135.00
217,00
Wl|k en Ha» 125.20
Alg. Fondwnö. 105.00
W
^«•03 ate
«SkiN
:eoM£
I. Maaiseh. 265.0i
Leveraged
Sumabet i
Tokyo PH(S)
Viking"63'
3.25 ld 55-85
3.00 ld Grb.
3.00 ld 37-81
0.50 ld 74-99
0^50 ld 76-01
7.25 ld 73-08
7.00 ld 661-91
7.00 Id 66-II
87,80
90!30
beurs van New York
Gen. Electric
Goodyear
28 1/2 28 1/8
UnlroyhJ
Un. Techn.
28 1/8 27 3/4
buitenlands geld
(Pr1|a In gulden»)
Amerlkaanae dollar
Engelse pond
Belgische fr. (100)
Duitse mark (100)
Ital. lire (10.000)
Portugees eec. (100]
Canadese dollar
Franse Ir. (100)
ZurttavM fr. (100)
Spaanse pea. (100)
Griekse drachma (100)
Finse mark (100)
Joegosl. dinar (100)
'oc
