oed, maar
San wel met
peide benen op
ie werkvloer
bli jven staan
Beurs van Amsterdam
ÏONOMIE
umamsering
an de arbeid
f tl
ZATERDAG 26 JULI 1980 PAGINA 21
j| boofdfondisn
Slot-
koers 24-7
Stot-
koers 26-7
Slot-
koers 24-7
Slot-
koera 25-7
Ahold
Akzo
68.70
24,00
313.50
88.00
70,40
24.10
315.50
88,00
Nedlioyd Gr.
173.80
118,50
69.50
237.90
173.10
118.00
88.50
238.50*
Amro-oank
Bos Kalis
Dordische pelf
Dordtsche pr
68.00
91.00
219.80
214.80
68,00*
91.00
218.50
214.50
Ogem Holding 9.80
Pakhoed Holding 45.20
Pakh. Hold, carl 41.70
Philips '9.30
9.80
45.00*
41.70
19.501
RGron H
137.80
137leO
RodamcO
10512O
105100
Gist Brocade*
Helnekeo
32.BO
61.00
32^60
62,10
Rorento
Unilever
115160
123,00
115170
122.40
Hel rieken Hold
Hoil.Beton.Gr.
55.30
70.30
55.90
70.90
Ver.Bez.VNU
Volker Stevin
85,30
52.00
85.00
51.50
Hoogoven.
63.80
63,90
overige aandelM
I Slot
koers 24-7
I *CF 71 70
ADM-Beh*. 248 00*
Slot
koers 25-7
72.50
250.00
Slot
ko*r* 24-7
Maxwell Petr. 202.00
Meneba 39.80
Slol
koers 25-7
202.00
39.80
AMAS
Amfas
A»d Rubber
Asd Rijt.
Anl Brouw.
7.10
114.80
3.55
160.00
7.15
114.60
3.62
160.00
STS*"
354,50
4570,00
960,00
27loo*
355.00
4550,00
960,00
Asaelberg
Asa St. R'dam
Audet
Aut. ind. Rt
Ballast-N
BAM
Balenburg
Beek. van
172.00
156.50
76.00a
108.80
1150.00
80,00
58,50
408,00
173,00
156.50
75,50
105.50
1150.00
80.00
58,50
408,00
Nagron
NBM-Douw
Ned. Crediet
700100
16,30
92,00
36,00
16,50
190,00b
56,20
1060.00a
700l0O
16,20
92.00
37.00
17.30
190.00b
56.30
1030.00
Beers'
105140
62,10
10570
61.10
Ned Springs!.
4350l00b
4350.000
742,00
Bergocs
Berk al P
Blydensl C
Boer Druk
Bols
BorsumlJ W
35.50
95.00
350.00
106,00
60.00
213.00
SöloO
95.00
370.00
107.50
59.90
214.50
Nutncia GS
Ommeren cert
Orenstein
Otra
25l80
34,00
124.80
24,00
164,50
75.50
25l80
34.00
130.506
24.80
164,50
72.50
Braat Bouw
Bredero VG
Bredero VB
126.50
200.00
200.00
188.70
188.00
130,00
200.50
200,00
189,00
188.50
Palembang
PaJthe
Pont Houl
Porcel. Fle*
120,00
41,50
99,00
256,00
122.00
43.00
102,00
256.00
Caland Hold
Catvê O eert
68,00
24.80
169.00
67.98
24,60
172.50
Reeslnk
300100
17.20
199.00
300.00
17.50
199.00
Cs^Pct ceri
CSM crl
56.00
55,90
5«!oo
56.00
Reeuwljk
RIVA
270,50
270.20
Chamotie
140.00
140.00
10.70
144,00
145,00
Rohte J lak
Rommenhofl.
5lls0
279.50
50.109*
279.50
Clalmindo
Van Dorp en C
EconostO
EMBA
22,80
275,00
89,00
46,30
20,00
178.00
140.001
24.00
23 loo
274,00
89,20
47,00
20,50
178.00
135.00
23.90
Rljo-Schelde
Sar ak reek
Schev. Expl.
Sch lumber gar
Schok beton
Schuttersv.
51.50e
116,50
61.80
1.24
1200.00
433,00
114,50
147,00
62.00
51.90
117.50
62.00
1.28
1215.00
410.00
115,00
147.50
62,50
Erfks
Ford Auto
75.50
27,50
275.00
75l50
27,30
273.00
Slsvenb. Bank
Smlt Internal.
211,20
39.90
211.20
39.90
ld 5 pet pr
Gel. Dein c
Gelder eert
Geld. Tram
Gerofabr
G lessen
27.10
14.70
410.00
12.00
1220.00
43.00
144.00
27.00
14.70
<12.00
12.50
1220,00
43.00
142.50
Texttel Tw.
Tllb. Hyp.bk.
Tllb. Watert.
Tw Kabelt.
Utoblnk
Unlkap
v d. Vtlet-W
Ver. Glast.
Vmf-Stork
49l0O
129,000
217.00
122,00e
123.001
44.00
78.50
49l40
130.00b
218.00
121.80
120.50
43.50
79.50
HagemelJ*r
Hero Cons.
Hoek s Mach
Holec
HALL Trust.
soloo
40.70
46.40
291.00
56.00
83,20
53.00
80.00
40.20
95.00
46.70
291.00
56.50
63.20
Verio cert.
Vlhaml) Butt
VRG Gem. BflS.
Wegener
Wyers
Wijk en Her
17ll0
40.00
37.00
67.60
47.50
33,00
125.00
17l0O
40,00
36.20
68,00
47,80
33,90
125.50
Hunter O.
HVA-Myan eert
teloo
isiöo
Alg. Fondsenb.
104150
104.50
ICU
77^50
77.50
America Fnd
137.00
137l0O
183 Kond or
Internat to M
82.10
26.50
62.10
26.10
Asd. Beiegg. 0
Blnn. Bett. VQ
132120
164.00
138,50
132.50
164,00
Ktene^S
60I0O
60ls0
Corrvwrto
491,00
154,00
491.00
KJ uwer
KBB
102lo0
57.80
102150
57.50
Goldmines
Holland F
955,00
116.50
156,50
935.00
117,00
ld eert
ld 6 cum
Kon. Ned. Pap
57.50
31.50
72.50
57.00
31.60
73.00
IKA Beiegg.
Leveraged
123.00
484.00
167,50
79.80
123,50
485.00
169.50
80.10
Krasnapolaky
Kwatta
Landré Gl
69.30
10.30
69.50
10.60
Sumabei
Tokyo PH(S)
Tokyo PH
44,00
114.00
160,00
44.00
114.00
159,00
Leids. Wol
Macintosh
140ll0
33.50
14ll00
34.50
HI
100.00
100,90
110,00
99.70
100.80
obligaties
11.50 Ned. 60
109.70D
110.10
5.75 id 65 II
87,60
87.60
10'50 ld 80
10.00 ld 60
9.75 id 74
9.50 ld 76-1
9.50 id 76-2
105^40
102.90
101.30
100.40
105>0
103.10
101.50
100,40
100.40
575 Id 64 II
5 00 id 64-94
4 50 Id 58-83
4.50 id 59-89
4.50 id 60 1-85
87l20
80,90
93,90
88,00
92,30
87l20
80,90
93,80
88,00
92,30
9.50 id 80-95
9.25 Id 79-89
9.00 id 75
9.00 id 79-94
8.75 Id 75
100.20
99.40
97.80
98,10
98,00
100,60
99.70
98.10
98.20
98.20
4.50 id 60 II
4.50 id 63-93
4.25 id 59-64
4.25 id 60-90
4.25 id 61-91
85.80
80,90
94.30
86,70
84,50
85,80
80.90
94,30
86,70
84,50
8.75 Id 76-96
8.75 id 79-94
oeleo
97.20
97l00
97.40
4 25 Id 63 II
4 00 id 61-86
79leo
79l90
92,00b
8.75 id 79-89
8.50 id 75
8.50 id 75-2
8.50 Id 78-93
97.00
95,20
97ll0
97.10
95.40
375 id 53-93
3.50 Id gr.boe*
3.50 kt St. 47
80l2O
I 43.40
77.00
60l20
43,40
77.10
8.50 Id 78-89
8 50 id 79-89
8.25 id 76-96
8.25 kt 77-92
97,20
97.20
94.10
95,30
9770
97.20
94,40
95,50
3.50 Id 53-83
3.50 Id 56-88
3.25 Id 46-98
94.80
91.30
74.70
94.80
91.00
74.70
8.25 Id 77-93
6.25 Id 79-89
8.00 Id 69
8.00 Id 70-95
6.00 id 71-96
6.00 Id 70 1
95,20
95,00
93,80
93,60
92,30
97.30
95.40
95.20
94.00
93.80
92.50
97.30
3.25 Id 50-90
3.25 Id 54-94
3.25 Id 55-93
375 Id 55-85
3.00 Id Grb.
3.00 Id 37-81
64,30
78.20
77,00
93.00
41.50
99,30
84.50
78.40
77.40
92.90
42.00
99.30
e oo Id 70 mi
8.00 Id 76-91
8.00 id 77-97
8.00 Id 77-87
8 00 id 78-88
97>0
94,60
92.80
96,30
94.40
9770
94.90
93.00
96.40
94.60
11.00 BNQ 74-81 101,40
11.00 Id 74-84 103,40
10.50 Id 1974 100.80
9.50 Id 74-82 99,90
9.50 Id 74-99 99.90
101.50
103,40
100.90
100.00
100,00
7.75 id 71-96
7.75 Id 73-98
7.75 Id 77-97
90.70
89.70
91.50
90.90
89.90
91.70
9.50 Id 75-85
9 50 Id 76-01
9.00 Id 75-00
99.70
99.90
97.10
99.70
100.00
97.20
7.75 id 77-92
7.50 Id 69-94
7.50 Id 71-96
93.70
91,00
90,00
93.80
91.40
90.30
8.75 kt 70-90
8.75 Id 70-95
8.75 Id 75-00
97.60
96,30
95,60
97.60
96,40
95,70
7.50 id 72-97
7.50 Id 76-93
89,00
92.10
89,30
92.30
8.75 Id 77-02
8.50 Id 70-85
95.60
97.30
95.70
97.30
7.50 Id 76-88
7.50 Id 78-88-2
7.50 id 71-81
7.20 Id 72-97
7.00 Id 66 1-91
7.00 id 66 II
7.00 Id 69-94
9ll60
98.40
87.40
90,70
90.20
88,70
9ll80
98.40
87.60
91.00
90,50
89,00
elS0 Id 73-98
8.25 Id 70-85
8.25 Id 70-96
8.25 Id 76-01
8.00 Id 69-94
8.00 Id 71-96
93130
96,30
93,30
91.00
93,10
91.50
93l50
96.40
93,30
91.00
93,20
91.70
6*50 id 68 1-93
6.50 Id 68 II
6.50 Id 68 III
6.50 Id 68 IV
6.25 id 66-91
6.25 Id 67-92
87^30
87,00
87,20
87,00
87,60
87,10
87160
87.30
87,40
87.20
87.80
87.30
eloo Id 73-79
8.00 Id 75-00
7.75 Id 72-81
7.60 Id 73-98
7.50 Id 72-97
7.25 Id 73-98
96190
89.40
99.20
88,40
88,00
86,20
96190
89.60
99.40
68.40
88.20
86,40
6.00 Id 67-92
5.75 Id 65 1-90
8670
8670
7l0O Id 66-11
89150
89160
baurs van New York
.AFC ind.
36
35 5/8
InL Harv.
313/8
31 1/2
28 5/8
.Am. Brands
80 1/8
31 5/8
80 1/8
31 1/2
KLM*000
29 3/4
34
30 1/4
33 1/2
33
IATT Mo,ors
62 7/8
40 1/4
52 1/2
40 1/8
Merck Co!9"*
75 5/8
78 3/6-
75 1/4
77 3/4
Carv^Pac
'Chrysler
Citicorp
Cons. Edison
Du Pont
38 3/4
36 3/8
6 7/8
22 1/4
25 5/8
44 5/8
38 3/8
36
6 3/4
217/8
25 3/4
43 3/4
Rep.Steel
Royal Dutch
S. Fe
Sears R-
Shell Oil
23 7/8
92
61 1/2
17 5/8
37 5/8
37 5/8
23 7/8
90 5/8
60 348
17 5/8
37 5/8
38 5/8
Eastm. Kodak
Ford
Gen. Electric
Gen. Motors
60 5/8
71 1/4
26 7/8
54
501/4
15
70 5/8
26
54
49 1/8
14 7/8
Unllewr
U.S. Steel
Uniroyal
Un. Techn.
39 1/8
64 3/4
21 7/8
4 1/2
13 1/2
37 5/8
64 3/4
217/8
4 3/8
13 1/2
III. Central
Inco Ltd.
IBM
26 3/8
22 3/4
64 7/8
25 3/8
22
64 3/8
Westing hout*
Woolworth
47 1/4
25
27 3/8
47 1/8
24 7/8
27 3/8
buitenlands geld
I (Pr1|a In guldens)
1 Amerikaanse doOar
1 Engelse pond
1.85 1.95
1.43 4.73
Zweeds* kroon (100) 45.00 48.00 1
Noorae kroon 1100) 38.25 41,25 1
I Duitse mark (100) 108,00 111,00 Ooatenr. ach (100) 15,33 15.63 1
1 ttal. Ure (10.000) 22.00 25.00 Spaanse pea. (100) 2.52 2.82 1
1 Portugese esc. (100) 3,80 4,40 Griekse drachme (100) 4.35 5.1S 1
1 Canadese dollar 1.61 1,71 Rnae mark (100) 51.25 54.25 1
1 Zwttaarao fr. (100) 11775 12075
I*»* pond 3l97 <27 1
i
Va
gerot
Dat
el in
s
elen $ECHT Humanisering van de arbeid.
>n wopliteitsverbetering van het werk. Nu het
foen iuner hoogstandjes met looneisen in de
uidexF van de economie plaats heeft moeten
k de oen voor koorddansen op de nullijn en
iet anpk al geen nieuwe arbeidsplaatsen uit de
e hoed willen komen, zijn dit de tover*
ne/baTtlen van de opperspreekstalmeesters.
te tr humanisering van het werk wat
iogevtt een mens daar nou weer onder ver*
rzik pnl Binnen de Stichting Maatschappij en
>m evierneming is onlangs over het onder*
fe help gediscussieerd, hetgeen de volgende
initie opleverde: „Humanisering kan
mixt den omschreven als het proces waarbij
?t c/e» probeert de arbeid zodanig te structure-
u da dat hij overeenkomt met de verlangens
ten, 1 degenen die hem moeten verrichten".
?n scgheid troef. Crétien Felsen althans
'ft, dlt licht de schouders op wanneer hij de
laatstd krijgt voorgelezen en blijkt het woord
m. ïanisering zelfs liever niet te willen be*
JEAn. „Ik vind het zo idealistisch klinken,
int er tien jaar over blijven praten zon
en stap verder te komen en daar ben ik
in geïnteresseerd. Je moet geen tijd ver-
ra op stoffige zolderkamers of met lange
schappelijke discussies, want daar
-\r\2t niemand baat bij en de werknemer
JUlhet minst".
nuu Felsen is afgestudeerd als andragoog,
maar: deskundige in het begeleiden van
:Ieae^assenen Daarna heeft hij zich als mede-
-r^afjkef verbonden aan de Afdeling Medezeg-
bc^tóiap. Ondernemingsbeleid en Welzijnsbe-
B dia7^an Industrieboind FNV, die tot nu toe
1 de meest voortvarende stappen op het nieuwe
y^in heeft gewaagd. In dit kader verdient de
hij Sjaloom vermeld van het boek-
itiek |Qejn hebben ze ons niet gekregen", dat v
teKe,pronkelijk „Arbeidsorganisatie en Arbei-
°jorganisatie" heette met als neventitel-„On-
;nennemingsbeleid, kwaliteit van de arbeid, vei-
.zo rid en gezondheid". Alweer zal men ver-
tl*®n k naar het begrip humanisering zoeken.
«V in Godsnaam met beide benen op de
Janflkvloer, waarschuwt Felsen ongeveer. Pas
--Pat het streven naar kwaliteitsverbetering
x jhet werk niet ombouwd wordt met allerlei
net allegstructuren, want die hebben de neiging
£OIVfeigen leven te gaan leiden. Medezeggen-
Desteip gjj wjjze van sausje over alles heen - alsof
fle _puilleenzaligmakend zou zijn. „Mijn ervaring
wer^nemers vaak een vies gezicht trek-
arawibjj het horen van het woord werkoverleg.
1311 aSebben er meestal negatieve ervaringen
*;me,j Ze noemen het smeerwerk, een zoethou-
Uingejg Natuurlijk blijft werkoverleg noodzake-
je merkt nogal dat men bij inspraak
slachten van kadavers
natP661" kwaliteitsverbetering van het werk
mé*e orc^e wordt vaak uitsluitend gedacht
derla2vu^ei zware. laag betaalde arbeid. Het
(ten van kadavers in een destructiebedrijf
n zijn 300 gulden schoon in de week. „Ik heb
t, walweken met een ontstoken oog gelopen; er
i in <ölleen maar een spetter vocht ingekomen",
st br^boonmaken van vuilschuiten bij een ge-
I westelijke reinigingsdienst voor 2000 gulden
netto in de maand. „De ratten trap je uit als een
peuk". Ook dit soort werk moet nu eenmaal ge
daan worden, reageert men dan veelal snel en
schokschouderend. Het zal altijd blijven bestaan
en verbetering van de kwaliteit kan hoogstens
gezocht worden in hoger loon. Geld verzoet de
arbeid, nietwaar? Of, om met de classificeerders
in de Rotterdamse haven te spreken: „Het
hoort erbij en het betaalt redelijk, al zouden we
natuurlijk graag meer in het handje willen
zien".
Mensen naar de maan
Dat zulk kwaliteitsloos werk een onvermijde
lijkheid zou zijn waarmee geleefd dient te wor
den, is echter een argument dat Crétien Felsen
niet aanspreekt. „Ik ben veel minder fatalis
tisch. Het klinkt misschien dooddoenerig, maar
we kunnen toch ook mensen naar de maan
schieten en terug? Het voortbestaan van echt
vies of zwaar werk is meer aan economische
motieven te wijten dan aan het ontbreken van
technische mogelijkheden voor een oplossing.
Het eeuwige liedje. Wanneer je bij een werkge
ver aankomt met een klacht over de kwaliteit
van het werk, zegt hij eerst: ach, het is zo erg
niet. Als je vervolgens het tegendeel hebt aan
getoond, roept hij: ja, maar verbeteringen zijn
niet mogelijk. En neb je ook dit ontzenuwd, dan
jammert hij: de oplossing is te duur. Zo gaat het
altijd".
Te idealistisch
Volgt hernieuwd de waarschuwing: „Al dat ge
praat over humanisering is veel te idealistisch.
Men beseft gewoon niet op wat voor tegenstand
men van werkgeverszijde stuit. Men probeert
ermee aan de organisatie van de arbeid te ra
ken en die organisatie beschouwen de werkge
vers als hun exclusieve terrein. Wie eraan
tornt, tornt aan hun motieven: winst maken en
overleven in de concurrentieslag". Het reeds
genoemde, bij Sjaloom verschenen boekje geeft
een sprekend voorbeeld van de wijze waarop
werkgevers de arbeid in hun bedrijf zodanig
kunnen organiseren dat vakarbeid wordt ver
vangen door eenvoudig, dus lager betaald werk.
Het maken van een paar schoenen is tegen
woordig opgesplitst in verschillende, zeer sim
pele deeltaken, van handgradeerder en overle-
derstanser via aflapper, zooipenner en hakzet-
ter tot veterrijger en poetser. Tachtig deeltaken
in totaal voor één onnozel paar schoenen. Per
schoen vergt de produktie 20 minuten of 1200
seconden. Bij de tachtig onderscheiden arbeids
fasen komt dat neer op een gemiddelde bewer-
kingstijd van 15 seconden. Gemiddeld doet een
werknemer vier maal per minuut hetzelfde.
Humaan?
Geen algemeen begrip
Crétien Felsen wenst de kwaliteit van de ar
beid niet te hanteren als een algemeen begrip.
Hoogstens wil hij een aantal vaste factoren noe
men die in ieder geval medebepalend zijn. In
de opsomming horen thuis: zekerheid over de
werkgelegenheid, arbeidsomstandigheden, de
organisatie van het werk, de beloning en de in
houd van het werk. „Ik ben hiermee niet volle
dig, maar dit zijn toch wel vijf kernbegrippen,
LEIDSE COURANT
vijf wezenlijke begrippen die in hun samen
hang de kwaliteit van het werk uitmaken. Je
ziet ze altijd weer samenkomen. Ze beïnvloe
den elkaar. Als je dus praat over de kwaliteit
van het werk, moet je het niet alleen hebben
over schoner werk of aangenamer werk of
meer zinvol werk. Je moet praten over het to
taal. Een voorbeeld. Bij een werknemer in de
autobranche, in eep garage, bestaat een grote
kans dat hij tevreden is over de inhoud van zijn
arbeid, de beloning, het werktempo en de ar
beidsomstandigheden. Maar nu er op het ogen
blik zoveel garagebedrijven over de kop gaan,
wordt de zekerheid van zijn werkgelegenheid
bedreigd en daarmee de kwaliteit van zijn
werk aangetast".
Blik op de werkvloer
Niet theoretisch, maar practisch moet de kwali
teit van het werk bekeken worden. De blik
dient op de werkvloer of op het vaste taptijd
van het kantoor gericht. In het ene geval zal
het noodzakelijk zijn te streven naar een vijf
ploegendienst die het lichamelijk en sociaal
welzijn van de werknemers bevordert; zie de
onlangs bevochten 'overwinning bij Mobil Oil.
In het andere geval zal .het gevecht gaan om de
irriterende, frustrerende, rivaliserende aanwe
zigheid van inleen- en uitzendkrachten; zie de
recente strijd bij De Schelde. In weer een ander
geval zal ervoor geijverd moeten worden dat
werknemers niet acht uur per dag achter een
beeldscherm zitten, maar slechts vier uur met
tien minuten rust per uur en daarnaast een an
dere taak.
Heeft het nut?
De kwaliteit van bet werk valt niet centraal te
sturen - dit in tegenstelling tot lonen en andere
per CAO geregelde arbeidsvoorwaarden. De si
tuatie verschilt immers van bedrijf tot bedrijf
en binnen een bedrijf wellicht van afdeling tot
afdeling. Of van mens tot mens. Crétien Felsen:
„Wat vind ik leuker: fosforgranaten maken dan
wel rolstoelen voor bejaarden? Hebben de din
gen die ik help produceren, wel maatschappe
lijk nut? Moet er niet veel democratischer wor
den besloten over wat we produceren - op
grond van de maatschappelijke behoefte? Voor
al dit soort vragen zullen we volgens mij in de
toekomst gaan horen wanneer de kwaliteit van
het werk ter discussie staat. Maar het is nog
heel ver weg, dat wel".
Toch valt steeds meer beweging waar te nemen
op het terrein van de kwaliteitsverbetering dat
er tot voor kort nagenoeg braak bijlag. De
werknemers zien om zich heen dat sommige
collega's hun pensioen niet halen. Dank zij die
meer kritische blik groeit de geneigdheid om er
iets aan te doen en de vakbeweging, met vleu
gellamheid bedreigd door loonmaatregelen en
het falen van de arbeidsplaatsenstrategie,
springt er gretig op in. Wel moet ze daarbij het
platform van het centraal overleg verlaten
waarop ze zo lang-genesteld heeft, en afdalen
naar de werkvloer.
Zelf invullen
Crétien Felsen althans: „De kwaliteit van de
arbeid moet per bedrijf door de mensen zelf in
gevuld worden.Ze moeten zelf inventariseren
wat er mis is en zelf bepalen welke verbeterin
gen ze doorgevoerd willen hebben en in welke
volgorde. Ze moeten hun eigen prioriteiten kie
zen: betere arbeidsomstandigheden, werk met
meer inhoud, een andere organisatie van het
werk, noem maar op".
Welke mogelijkheden staan werknemers ten
dienste om zelf de kwaliteit van hun arbeid in
te vullen? Allereerst de ondernemingsraden en
daar zullen ze het volgens Felsen in heel veel
gevallen ook wel proberen. Aangezien die ra
den echter vrij weinig bevoegdheden hebben,
zal waarschijnlijk vaak gegrepen moeten wor
den naar de tweede mogelijkheid die open
staat: onderhandelingen tussen de in aanmer
king komende vakbond en het betrokken be
drijf over afspraken als aanvulling op de CAO.
Afspraken per bedrijf dus en bij die onderhan
delingen kunnen in principe alle sanktiemidde-
len in stelling worden gebracht waarover een
vakbond beschikt.
Welzijn als norm
De nieuwe Arbeidsomstandighedenwet ten
slotte, kortweg Arbowet, door de Kamer vlak
voor zijn vakantie aangenomen en door minis
ter Albeda betiteld als „een van de belangrijk
ste stukken naoorlogse wetgeving". Hij voegt
aan het rijtje van veiligheid en gezondheid het
begrip welzijn toe als norm voor arbeid. Hij legt
de ondernemer een zorgplicht op die hem noopt
tot een aktief beleid, tot het maken van jaar
plannen voor verbeteringen in de werkomstan
digheden. Werknemers die merken dat er niets
wordt gedaan met hun op- of aanmerkingen
over veiligheid of welzijn, kunnen voortaan
desnoods rechtstreeks naar de Arebeidsinspec-
tie stappen. Ze mogen zelfs het werk stilleggen
wanneer er gevaar dreigt voor personen en de
Arbeidsinspectie niet tijdig gewaarschuwd kan
worden. Het is de bedoeling van de wet dat ge
zondheids- en veiligheidsdiensten in bedrijven
op de duur worden samengevoegd en uit
groeien tot Arbodiensten die ook over de norm
welzijn waken. De mogelijkheid staat open
voor onafhankelijke regionale Arbo-instituten
ten dienste van kleine bedrijven die er geen ei
gen Arbodienst op na kunnen houden.
Te lang uitgesmeerd
Een hele mond vol bij elkaar, maar hetzelfde
geldt voor de kritiek die de nieuwe wet heeft
opgeroepen. Minister Albeda wil hem, uitge
smeerd over acht jaar, bij stukjes en beetjes in
werking gesteld zien. In de ogen van de critici
is die periode veel te lang. „Ook bevat hij veel
te weinig geboden en verboden", zegt Crétien
Felsen. En wat stelt de Arbeidsinspectie als
stok achter de deur helemaal voor? Die kan bij
gebrek aan mankracht zijn taak nu al niet aan,
getuige het feit dat een bedrijf gemiddeld
slechts één maal in de vijf jaar bezocht wordt.
„De Arbowet geeft wel wat meer hulpmiddelen
om te werken aan kwaliteitsverbetering van de
arbeid", aldus de slotsom van Felsen. „Maar of
hij daartoe ook een echt instrument zal zijn, of
hij wezenlijke invloed zal uitoefenen op de ge
zondheid, de veiligheid en het welzijn van de
werknemer - hetgeen toch zou moeten - weet
ik nog niet zo zeker. Ik voorzie de komende ja
ren een kater".
PIET SNOEREN
iets omlaag
jterdamse effectenbeurs
de I vrijdag licht in reactie,
r.rcchfmicitcii bleven aan de
die matige kant. Wall
irioo h* was bierin ai voorge
niet een iets lager slot.
bleef iets onder de
v zweven. De obligatie-
ot zijkt was 0,1 tot 0,3 punt
met
:ht zode internationals kon*
Philips en Akzo wat
i boeirekken
de r
- klom nog eens drie
j 19,60 en Akzo
wi dubbeltjes op 24,20.
10k Olie boekte in de ochten-
sn v<h wat winst, maar moest
ijd inbiï het begin van de offi-
van handel weer afstaan.
om<J het middaguur noteerde
cendefonds 173,50, dertig cent
uit®. Hoogovens was iets la-
bijnabp 18, terwijl Unilever
i 1 af moest staan op
het |,io. KLM noteerde onver-
Ro«rd.
t". Ule financiële sector zetten
nteananken de opmars voort,
maar de hypotheekbanken en
de verzekeraars moesten on
der druk van aanbod terug.
ABN won 2,50 op ƒ316,00.
Westland-Utrecht liet daaren
tegen ƒ2,50 liggen op ƒ247,00
en Nat. Nederlanden verloor
vijftig cent op 118.
De bouwers bleven dicht bij
huis. Verder kon Ahold 1,30"
aantrekken op ƒ70,00 en Hei-
neken ƒ1,10 op ƒ62,10, waar
mee het beeld van de voor
gaande dagen werd voortgezet.
Op de lokale markt was het
stil. De koersveranderingen
waren door de bank genomen
zeer bescheiden, enkele uit
zonderingen daargelaten. Zo'n
uitzondering was Van Gelder,
die bij de beleggers blijkbaar
,weer enigzins in de gratie is,
want voor de tweede opeen
volgende dag werd een hogere
koers opgemaakt. Vrijdag
kwam dit papieraandeel op
12,80, een winst van tachtig
cent. Oce-van der Grinten
heeft de weg omhoog even
eens teruggevonden en ging
5 omboog op 130.
ue rijwieinersteiier, oezig met eent „humaan" werk.
