'Scherpe kritiek Khomeiny
=pp Iraanse regering
Onze kinderen geen terroristen
Met uw krant
naar Parijs
Bolivia heeft weinig
e verwachten van 190e
egering in 155 jaar
TAATSGREEP NAAR CHILEENS
N ARGENTIJNS MODEL
Veel verzet
tegen
herinvoering
van dienst
plicht
in de VS
VV
Vaak een slecht
gewetenomdatikal
vrij ben en zijniet"
il
Pleidooi
voor
verbod op
walvisvaart
Afghaanse president
concentreert macht
Arabisch diplomaat
in Parijs vermoord
DWAZE MOEDERS" OP SCHIPHOL:
UNA DlTENLAND LEIDSÈ COURANT DINSDAG 22 JULI 1980 PAGINA. 7
..ijl in zeker twee mijncentra van Bolivia gisteren het verzet
■s en het nieuwe bewind van generaal Luis Garcia Meza voortduurde,
rden in de hoofdstad La Paz ongeveer 500 gevangenen in het
etbalstadion bijeengebracht, waar zij bewaakt worden door
litairen.
lor Boliviaanse politici en vakbondsleiders is vanmorgen
:roepen tot een internationale blokkade van het land. Velen van
zijn in La Paz ondergedoken onder wie presidentskandidaat
ü^Javo.
vakbonden hebben opgeroepen tot een algemene staking. De
ilomatieke vertegenwoordigingen van Bolivia in Parijs en Genève
n korte tijd bezet. In Brussel nam de Boliviaanse ambassadeur
tslag.
In de hoofdstad La Paz werden gisteren barricades opgeroepen om voertuigen van het leger te verhinde
ren door de straten te rijden.
PAZ De kans dat de drie man sterke junta
in slaagt de politieke en economische kwalen
Haraan Bolivia sinds mensenheugenis lijdt, te ge-
^aa sen, wordt uiterst klein geacht. Directe aanlei-
"arig voor de coup was zoals bekend de verkie-
J! gsoverwinning van de linkse, 68-jarige, Hernan
*'es Zuazo, die naar alle waarschijnlijkheid op 5
Justus door het congres tot president benoemd
I zijn.
lgens sommige tellingen heeft Bolivia in de 155
r dat het land onafhankelijk is, 190 verschillen-
.regeringen gekend. Wat neerkomt op een ge-
ddelde levensduur van 9,8 maanden per rege-
g. Sinds 1952 zijn er 18 regeringen geweest
arvan negen de macht in handen kregen via
militaire staatsgreep. Na de onafhankelijkheid
1825 is de Boliviaanse grondwet zestien maal
vangen en vanaf 1966 is er geen president meer
benoemd die was gekozen door. het volk. Het is
nog nooit voorgekomen dat er verkiezingen zijn
gehouden waarbij iedereen zich kon neerleggen
en in de afgelopen jaren is de macht nooit op
vreedzame wijze in handen gekomen van de op
positie.
De reden voor het politiek weinig stabiele klimaat
van Bolivia moet men zoeken in de economische
problemen en de onderling verscheurde politieke
groeperingen, die geen van alle bereid zijn een
compromis te sluiten. De situatie zou de lachlust
opwekken als er niet telkens weer zoveel bloed
werd yergoten onder de steeds armer wordende
Boliviaanse bevolking, die voor drie kwart uit In
dianen bestaat.
De nieuwe junta heeft gezegd dat ze een nationale,
anti-communistische regering zal vormen, maar
tegenstanders hebben onmiddellijk na de staats
greep alles in'Stelling gebracht om de nieuwe mili
taire leiders ten val te brengen. Als de junta niet
door andere regeringen wordt erkend, zal Bolivia
waarschijnlijk niet langer de buitenlandse schul
den, inmiddels opgelopen tot 8,1 miljard gulden,
kunnen aflossen. In een poging de broze democra
tie van Bolivia te steunen, hebben internationale
organisaties, na de terugkeer van de democratie
vorig jaar, financiële hulp verleend ter waarde
van 400 miljoen gulden. Na de staatsgreep is de
kans niet denkbeeldig dat deze leningen worden
stopgezet. Zo hebben de Verenigde Staten hun fi
nanciële hulp al gestaakt.
Van 1964 tot 1979 is het Boliviaans presidentschap
in handen geweest van oudere legerofficieren, ter
wijl de jongere officieren tevreden werden gehou
den met allerlei voorrechten, zoals belastingvrije
invoer en goedkope landtransacties. De Indianen,,
werden eveneens rustig gehouden, vooral met
hoge subsidies op de eerste levensbehoeften.
Volgens een diplomatieke bron in La Paz was de
enige reden dat het leger in 1979 besloot de macht
over te dragen aan het volk, dat het land aan de
rand van een faillisement stond. En het leger wil
de daarvoor niet de verantwoordelijkheid dragen.
Al maanden gingen in La Paz de geruchten over
een ophanden zijnde staatsgreep. Sommige politie
ke waarnemers voorspelden dat de coup georgani
seerd zou worden naar het voorbeeld van Chili en
Argentinië, waar opponenten werden vermoord of
verbannen. Afgaande op de werkwijze van de
nieuwe junta tot dusver lijkt deze voorspelling re
delijk uit te komen.
TOM FENTON THE GUARDIAN
NEW YORK Op de eerste dag van de
dienstplichtregistratie in de Verenigde
Staten zijn gisteren tientallen tegenstan
ders van de dienstplicht de dienst
plicht werd in Amerika na het Vietnam-
avontuur niet langer nodig geacht
aangehouden. In Boston was er handge
meen tussen tegenstanders van de
dienstplicht en bouwvakkers, in New
York City belemmerden ruim duizend
tegenstanders de gang van zaken.
De anti-registratiebeweging die hoopt jongeman
nen ervan af te houden zich voor de dienstplicht-
registratie te melden aan postkantoren in de Vere
nigde Staten, ging in andere delen van het land
over tot het opricnten van menselijke barricades,
het houden van een „stille wake" en zelfs het
stoppen van lijm in sloten van postkantoren.
De animo om zich te laten registreren was gering.
Veel postkantoren meldden dat ze op het punt
van registratie weinig te doen hadden gehad.
Hoewel de stemmingmakers tegen registratie
de eerste sinds vijf jaar erg hun best deden, was
er geen sprake van de intensiteit of passie uit de
tijd van de oorlog in Vietnam.
Nog het meest opvallende incident had plaats in
Boston waar bouwvakkers onder het zingen van
God bless America een demonstratie van van 150
anti-dienstplichtijveraars verstoorden.
In Kansas City in Missouri lieten vier vrouwen
zich vastmaken aan een bureau in een postkan
toor, maar een aantal jongemannen dat zich kwam
inschrijven, stapte gewoon over het viertal heen.
EEI
ASHINGTON De
wakers van de gij
aars in de Ameri-
anse ambassade te
heran hebben vol-
1 ns de vrijgelaten
chard Queen bij
"*ld m geen poging tot
rsenspoeling onder
men. Ook de verho-
verliepen zonder
zware druk werd
(geoefend, zo zei hij
steren. De 28-jarige
ce-consul was een
La% If uur lang in het
'isterie van buiten-
se zaken in Was-
*jHgton om vragen
'*tn journalisten over
Kin negen maanden
vangenschap te
antwoorden. Voor-
ar en hadden de minis-
van buitenlandse
:en, Edmund Mus-
en enkele honder-
ird n medewerkers hem
gejuich ontvan-
a uin-
en
een deed met rustige
all
Vrijgelaten gijzelaar Queen:
stem verslag van de
omstandigheden in Te
heran. Hij zei steeds
weer, dat hij slechts
voor zichzelf kon spre
ken, omdat hij weinig
contact met de andere
52 gijzelaars gehad had.
De teerste twee of drie
maanden was hij samen
met andere gijzelaars in
een kelder zonder ra
men gevangen gehou
den. De Amerikanen
mochten niet met el
kaar spreken. De gijze
laars hadden weinig
contact met hun bewa
kers, Iraanse studenten,
van wie er enkelen zeer
fanatiek waren. Andere
bewakers waren vrien
delijker, spraken wel
eens met hen en enke
len haalden zelfs op
verzoek kleding voor
de gijzelaars. Maar
meestal bleef het be
perkt tot het opsluiten
van de gijzelaars, het
brengen van de maaltij
den en het begeleiden
naar de toiletten. De
eerste weken kregen de
gevangenen Iraanse
kost, meestal rijst. Later
mochten de koks die
vroeger in de Ameri
kaanse ambassade
werkten, weer voor hen
gaan koken. Tenslotte
gingen ook enkele gijze
laars achter het fornuis
staan.
Richard Queen gelooft
niet, dat er één gijzelaar
bij is, die er lichamelijk
of geestelijk slecht aan
toe zou zijn. De brieven
van familie en vrienden
zijn het belangrijkste,
zei hij. Nieuws hoorden
zij nauwelijks. „Ik weet
niet wat er de laatste
negen maanden in de
wereld aan de hand ge
weest is", aldus Queen.
Van da mislukte Ame
rikaanse bevrijdingspo
ging hebben zij niets ge
merkt, zij werden ook
niet anders behandeld.
Queen gelooft dat de
bezetting van de ambas
sade een spontane daad
was, die niet door de
leiding op touw was ge
zet. „In het begin was
het erg chaotisch". Van
daag heeft Queen fami
lieleden van de andere
52 gijzelaars ontmoet.
„Dikwijls heb ik een
slecht geweten, omdat
ik vrij ben en zij niet".
ïHERAN De Iraanse geestelijke lei-
r Khomeiny. heeft gisteren tijdens de
|p rste werkzitting van het parlement op-
roepen tot een grootscheepse zuivering
volledige islamisering van alle Iraanse
Wj itituties. Hij leverde scherpe kritiek op
t gebrek aan revolutionair gehalte van
"^regering, het leger en de Iraanse am-
ssades in het buitenland. Khomeiny's ti-
11 was het voorlopige hoogtepunt, van
een drie weken weken geleden ingezette
campagne van de orthodoxe islamieten de
de revolutie te redden.
Gisteren zijn tien mensen terechtgesteld,
onder wie enige hoge officieren die als sa
menzweerders werden aangeduid. Ook
werden er weer heroïnehandelaren ter
dood gebracht.
De leider van het moordcommando tegen
Bakhtiar, de 29-jarige Anis Naccache,
heeft tegenover de politie verklaard dat
hij in opdracht van PLO-leider Arafat
had gehandeld. „Arafat heeft me gezegd
dat de operatie door de Iraanse autoritei
ten was bevolen." Een hoge Iraanse gees
telijke, de oud-presidentskandidaat Farsi,
die Naccache voor de actie had ontmoet,
had zijn plannen goedgekeurd.
BRIGHTON De Verenigde
Staten en Groot Brittannië
hebben bij het begin van de
32ste jaarlijkse vergadering
van de Internationale Com
missie voor de Walvisvaart in
Brighton gepleit voor een
wereldwijd verbod op de com
merciële walvisvaart.
Tijdens de bijeenkomst van de
commissie, die in 1946 werd
opgericht en waarvan 24 lan
den deel uitmaken, zal een
voorstel van de VS, Frankrijk
en Nederland aan de orde ko
men, waarin zo'n totaal verbod
wordt bepleit. Vooral Japan en
de Sovjet-Unie verzetten zich
tegen een verbod op de com
merciële walvisvaart. De Ja
panse delegatieleider verklaar
de dat hij zich zal blijven ver
zetten tegen een dergelijke
maatregel. Russische vertegen
woordigers lieten zich in de
zelfde zin uit.
NEW DELHI President Babrak Karmal van Afghani
stan heeft in vergaande regeringswijzigingen de macht ge
centraliseerd en de invloed van het ministerie van binnen
landse zaken sterk beknot, zo heeft radio-Kaboel bekendge
maakt.
De Afghaanse politie arresteerde intussen een twaalftal werkne
mers van de nationale luchtvaartmaatschappij „Airiana", naar
aanleiding van de verdwijning van de door de regering aange
stelde directeur van de maatschappij. De veronderstelling is
geuit dat deze, Mohd Nadir, door verzetsstrijders is vermoord.
Nadir was pro-Russisch.
Onder de wijzigingen die Karmal heeft aangebracht is de op
richting van een presidentiële dienst voor het geven van leiding
aan en het beter organisereren van het werk van provincies en
gemeenten.
PARIJS De vroegere vice-premier van de Verenigde Ara
bische Republiek, waarin indertijd Egypte ea Syrië samen
gingen, Salah Al-Bitar, is gisteren in zijn kantoor in het
centrum van Parijs door een onbekende doodgeschoten.
Al-Bitar, een van de oprichters van de Baath-partij, leefde sinds
1966 in ballingschap. In Parijs was hij hoofdredacteur van een
tijdschrift, dat gekant was tegen de twee stromingen in de Bath-
partij, die op het ogenblik respectievelijk in Syrië en Irak aan de
macht zijn. De moord is de tweede politieke gewelddaad in Pa
rijs in drie dagen. Vrijdag probeerde een moordcommando de
vroegere premier van Iran, Bakhtiar, van het leven te beroven.
W. -Duitsland mag weer grotere oorlogsschepen bouwen
LONDEN De permanente raad van de
Westeuropese Unie heeft gisteren in Londen
besloten tot een gedeeltelijke opheffing van
de beperkingen, die na de tweede wereldoor
log aan West-Duitsland waren opgelegd
voor het bouwen van oorlogsschepen. De
Westduitse marine mag nu bij Duitse wer
ven grotere oorlogsbodems bestellen.
De WEU heeft vorige maand al in Parijs het
politieke besluit genomen tot versoepeling van
de voorwaarden van het verdrag van Brussel
uit 1954, waarbij West-Duitsland bij de vloot-
bouw beperkingen werden opgelegd. Het be
langrijkste motief was de wens van SHAPE,
het hoofdkwartier van de geallieerde vloot-
strijdkrachten in Europa, om de noordflank
van de NAVO-defensie op de Atlantische
Oceaan te versterken met het oog op de vloot-
opbouw van de Sovjet-Unie in dit gebied.
Nederland geeft
25 miljoen extra
aan Bangladesh
DEN HAAG Bangladesh
krijgt dit jaar een extra fi
nanciële steun van 25 mil
joen gulden aangeboden. Dit
besluit heeft de Nederlandse
regering genomen op grond
van de zeer kwetsbare posi
tie, waarin Bangladesh zich
op dit moment bevindt
De uiterst precaire financiële
situatie is voor een belangrijk
deel te wijten aan de grote
droogte, die het land vorig jaar
geteisterd heeft. De schenking
is bedoeld om te voorkomen
dat de uitvoering van hèt
tweede vijfjarenplan, dat 1 juli
van start is gegaan, in gevaar
komt en de positie van de
armste bevolkingsgroepen nog
verder verslechtert.
Nog groter tekort
op begroting VS
WASHINGTON Het te-
kort op de Amerikaanse be
groting voor 1980 komt naar
schatting uit op een bedrag
van 122 miljard gulden, veel
meer dan de 73 miljard gul
den waarmee in maart nog
rekening werd gehouden.
Dit staat in het halfjaarlijk
se economische overzicht
van de Amerikaanse rege
ring.
President Carter heeft onlangs
verklaard te hopen dat de be
groting volgend jaar in even
wicht zou zijn. Dit jaar moet er
in elk geval twintig miljard
gulden meer worden uitgege
ven dan was voorzien. De ra
mingen moesten worden ge
wijzigd als gevolg van een
„verbazingwekkend diepe re
cessie", aldus het rapport.
S: nieuw
[eiligheids-
fsteem voor
kerncentrales
HINGTON De Ameri-
ise Commissie voor de Re-
lentering van Kernener-
(NRC) komt binnenkort
't de aanbeveling dat alle
icentrales in de Verenigde
iten worden uitgerust met
veiligheidssysteem, dat in
it is bij ongelukken de
ireactor „te doven".
:or Stello, hoofd van de
ligheidsdienst van de NRC,
03 ertelde dat dit nieuwe sy-
jjg eem de mogelijkheid bezit de
actor van de kerncentrales
hc op te zetten, zelfs als de con-
IQ! ole-apparatuur, waarmee de
je uidige centrales zijn uitge
est, in het ongerede geraakt,
tello gaf toe, dat deze moder-
isering van het veilig-
„vi eidssysteem voor „miljoenen
ïiei ollars" aan kosten met zich
wi rengt.
ikl et lijkt erop dat de Ameri-
i ii aanse NRC besloten heeft het
te eiligheidsprobleem rond
erncentrales veel krachtiger
irti an te pakken sinds een ind
ent op 28 juni in de kerncen-
0 ale van Browns Ferry in
)bl labama, waar het huidige
eiligheidssysteem niet goed
3/>leek te werken.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM „Het is be
langrijk dat de Argentijnse
„Dwaze moeders van het Plaza
de Mayo" naar Kopenhagen
kunnen komen om publiekelijk
gesteund te worden", zo ver
klaarde prinses Irene gisteren
in Kopenhagen, waar zij op ei
gen gelegenheid de wereldvrou
wenconferentie enkele dagen
heeft bijgewoond. Volgens haar
is het van belang dat de wereld
ziet dat de conferentie, die zich
ook met wereldproblemen en
mensenrechten bezighoudt, de
zaak van de „dwaze moeders"
steunt.
Gisteren waren de twee „dwaze moe-
ders", die op doorreis naar Kopenhagen
waren, enkele uren op de luchthaven
Schiphol. „Onze kinderen zijn geen gu-
errillo's of terroristen. Ze hebben nooit
een wapen gedragen. Het zijn mensen
met idealen", zo spraken de afgevaar
digden, mevrouw Renée Epelbaum en
mevrouw Elida de Galetti, die op kos
ten van Nederland naar de alternatieve
vrouwenconferentie Forum hebben
kunnen reizen.
Sinds de militaire junta van generaal
Jorge Videla in 1976 de regering van
Isabella Peron verdreef, zijn er officieel
zo'n 6.000 mensen'verdwenen. Volgens
de twee „dwaze moeders" zijn het er
zo'n 15.000 tot 20.000. In 1977 wilde een
aantal moeders van vermisten een ver
zoekschrift aan Videla overhandigen.
De afspraak werd verschoven naar de
eerstvolgende donderdag en daarna
steeds opnieuw uitgesteld. Sindsdien
komen de moeders elke donderdag
bijeen op het „Plaza de Mayo", tegeno
ver het ministerie van Binnenlandse
Zaken om de aandacht te vestigen op
Ie vermissing van hun kinderen. Om-
jat er de laatste maanden erg hard te
gen deze vrouwen wordt opgetreden,
vinden deze bijeenkomsten steeds min
der plaats.
Op de alternatieve wereldvrouwencon
ferentie Forum, die parallel loopt met
de officiële vrouwenconferentie in Ko
penhagen, kwam een aantal groeperin
gen, waaronder de Nederlandse stich
ting Steun aan Argentijnse Moeders
(SAAM), met het voorstel om de „dwa
ze moeders" voor te dragen voor de
Nobelprijs voor de Vrede. De Neder
landse regering, bij monde van minis
ter de Koning van ontwikkelingssa
menwerking, stelde enkele „moeders"
in staat om de conferentie te bezoeken
door hun reis te betalen. „Wij gaan
naar Kopenhagen omdat we daar steun
willen vinden. Wanneer iedereen zou
schreeuwen, zou de regering in Argen
tinië ons misschien kunnen horen", al
dus mevrouw De Galetti. Beide vrou
wen verklaarden dat ze het gebaar van
de Nederlandse regering beschouwen
als een uiting van de sympathie die het
Nederlandse volk voor hun strijd voelt.
Oorlog
„Er is geen aanklacht tegen onze kin
deren ingediend. Daarom wordt er ook
niet naar gezocht. Zij zijn gewoon ver
dwenen". Zo spraken de vrouwen, van
wie de een zelf drie kinderen en de an
der een dochter en schoonzoon mist.
„Wat is het voor een oorlog, waarin
geen gewonden zijn, waarin ongewa
pende mensen zomaar verdwijnen!" De
vrouwen hopen dat veel landen er bij
de Argentijnse regering op zullen aan
dringen de familieleden van het lot van
hun kinderen op de hoogte te brengen.
„Geef ze een proces. Veroordeel ze
wanneer ze de wet overtreden hebben,
maar laat ze niet zo maar verdwijnen".
Volgens de vrouwen is de Argentijnse
regering zeer bang voor het verlies van
zijn prestige. Momenteel bereiden ze
zelf een politieke „dialoog" voor in het
land. Maar één onderwerp is taboe: de
vermisten. „De sympathie van onze
landgenoten is erg klein. De kranten
schrijven er niet over en de mensen
zijn bang om openlijk hun medeleven
te betuigen". Daarom zoeken de „moe
ders" steun in het buitenland. De No
belprijs zou hun zaak bekendheid ge
ven. Volgens de voorzitster van de
stichting SAAM, mevrouw Liesbe.th
den Uyl," was het echter niet nodig de
vrouwen naar Kopenhagen te laten ko
men: „Ze lopen het gevaar dat er tegen
hen of tegen hun kinderen represailles
genomen worden". Zelf zijn de „moe
ders" niet bevreesd. „We zoeken slechts
solidariteit. Wij willen antwoord op de
vraag waar onze kinderen zijn! Want
wij lijden omdat onze kinderen lijden!".
Mini-trips naar Parijs. Opnieuw stelt uw krant u in de gele^
genheid een weekeinde in de Franse hoofdstad door te
brengen. Daartoe is van vrijdag 29 tot en met zondag 31
augustus 1950 een uitgebreid programma samengesteld,
waardoor men een ruime indruk kan krijgen van de licht
stad.
U gaat een avondje uit in de vermaarde Folies Bergères.
Voorts staats een excursie naar het paleis van Napoleon in
Fontainebleau op het programma, alsmede bezoeken aan
het nieuwe Centre Pompidou, de Notre Dame en de Place
du Tertre in het charmante Montmartre. Een lichtjestoer
geeft een goed beeld van Parijs-bij-avond.
Gelogeerd wordt in het Sofra Motel Relais des Chartreux,
waar twee keer wordt overnacht. Daar worden ook de een
voudige, maar goede maaltijden geserveerd, alsmede 's
morgens het typisch Franse ontbijt. De overige maaltijden
zijn voor eigen rekening.
Drie dagen Parijs voor 185 per persoon op basis van een
tweepersoonskamer. Toeslag éénpersoonskamer 30. Mi
nimum aantal deelnemers: 40.
De Maaskant-touringcars vertrekken vrijdag 29 augustus
1980 's morgens om negen uur vanuit Den Haag (Centraal
Station) en om half tien uit Rotterdam (Coolsingel). Bij vol
doende belangstelling wordt deze tour herhaald in de
weekeinden 5 t/m 7. september en 12 t/m 14 september
1980.
Inlichtingen en boekingen (na 9 uur 's morgens en niet op
zaterdag) uitsluitend telefonisch bij Sijthoff Pers Reisorga
nisatie Den Haag tel. 070-635918.
