ISïiek Hall wil gehoord
POP
KLASSIEK
PLATEN
Geen gevoelsdevotie i
Messiaens Muziek voc
het einde van de tijd
KUNST
ZATERDAG 5 JULI 1980 PAGIN,
Kate Bush weer in de schijnwerpers
Het is een tijd stil geweest
rond de Engelse zangeres
Kate Bush. Na haar Euro
pese tournee vorig jaar
dook ze de studio in om
aan de opvolger van
„Lionheart" te werken.
Dat bleek een gigantische
klus te zijn omdat ze niet
alleen de teksten en de
muziek voor de plaat
schreef, maar hem dit keer
ook zelf produceerde (al
riep ze de hulp in van Jon
Kelly). De eerste vruchten
van dit produktie-team
hebben we al mogen be
luisteren in de vorm van
de single „Breathing".
De plaat werd geen hit. Kate
was teleurgesteld, maar liet
het er niet bij zitten. Ze had
tenslotte nog wat verrassin
gen achter de hand zoals de
zojuist verschenen single:
„Dabooshka", die alle hitpo
tentie in zich heeft om de
eerste plaats van de hitpara
des te bereiken. Kate zingt
een grappige tekst over een
vrouw, die na een huwelijk
van enkele jaren wil weten
of haar man nog net zo veel
van haar houdt als in het be
gin.
De twee singles zijn de voor
lopers van de nieuwe elpee,
die in september moet uitko
men. Eigenlijk had de lang-
speler er al moeten zijn,
maar doordat haar platen
maatschappij E.M.I. de lang-
speler niet kon begeleiden
zoals zij zelf zo graag zou
willen, werd de release-da
tum van april naar mei en
later naar september ver
schoven. E.M.I. had name
lijk al de handen vol aan de
nieuwe Rolling Stones- en
McCaFtney-elpee. Hierdoor
kreeg Kate de gelegenheid
wat meer aandacht aan haar
werk te besteden. Ze ging
weer de studio in om wat
nummers opnieuw te mixen
en zo kon een klein meester
werkje ontstaan, als we ten
minste naaste vrienden van
Kate (o.a. Steve Harley) mo
gen geloven, want het hele
project is in een waas van
geheimzinnigheid gehuld.
Hilery Walker, Kate's bege
leidster, wil niets loslaten
over de plaat, terwijl ook de
platenmaatschappij in alle
toonaarden zwijgt.Begin au
gustus, wanneer ze terug is
van een maand vakantie
houden, gaat Kate Bush aan
de promotie van de langspe-
ler werken en komt dan ook
naar Nederland. Tót die tijd
moeten we het doen ipet de
single „Babooshka".
Eerste
elpee met
Special Case99 6H begrepen worden
Engeland, jaren zestig. De popcultuur bloeit
Wie jong is musiceert Overal ontstaan,
bloeien en verdwijnen popgroepjes. In de „Ca
vern Club" in Liverpool maken de Beatles ge
schiedenis. Maar ook in Birmingham is van al
les aan de hand. De meeste bands verdwijnen
geruisloos, maai- sommige leggen in deze stad
de basis voor de grote namen van nu: Led Zep
pelin, Moody Blues, Spencer Davis. De jonge
bassist Nick Hall bewandelt wel een heel bij
zondere weg. Ook hij speelde in verschillende
groepen, onder andere met genoemde Spencer
Davis en de latere Led Zeppelin-spil Robert
Plant. Aan het eind van de zestiger jaren lijkt
hij van een muzikale carrière af te zien. Hij
trouwt op zijn negentiende en hangt de basgi
taar aan de wilgen. Er verstrijken elf windstil
le jaren. In Nederland, waar hij nu drie jaar
woont, verruilt hij zijn basgitaar voor een
akoestische, begint zelf te componeren en
brengt nu zijn eerste elpee uit: „A Very Special
Case". Een toepasselijker titel is nauwelijks
denkbaar
Een vreemd geval. Ruim tien jaar niets aan mu
ziek doen en dan ineens met een elpee uitkomen.
„Ik kan het zelf ook niet verklarenzegt Nick
Hall (30). Vroeger speelde ik vooral bluesmuziek,
nu iets totaal anders. Van een voortzetting is dus
geen sprake. Ook het schrijven van teksten is
nieuw voor me. En het gekke is dat ik nu niet
meer van stoppen weet. Mijn muzikale jeugdjaren
in Engeland staan er eigenlijk helemaal los van.
Dat was niet het begin. Dit is het begin, een com
pleet nieuw begin."
Oversteek
Toen Nick de muziek niet meer zag zitten, ging hij
als croupier werken in verschillende casino's. Drie
jaar geleden kreeg hij een aantrekkelijke aanbie
ding van het casino in Zandvoort en waagde de
oversteek: „Het is een ideale baan, want overdag
kan ik me volledig wijden aan de muziek". Geen
heimwee? „Nee, ik voel me meer Nederlander
dan Engelsman. Dit komt, omdat ik me snel aan
pas. Ik zou me dus overal thuis kunnen voelen".
Vorig jaar kwam Nick Hall in contact met Poly-
dor en nog geen half jaar later lag er een elpee op
ten muziek zijn, ze moeten ermee harmoniëren.
Toch zou ik heel graag teksten voor anderen wil
len schrijven. Het feit dat de meeste Nederlandse
groepen het in het buitenland niet kunnen ma
ken, heeft met hun teksten te maken. Muzikaal
gezien heeft Nederland veel te bieden. Maar hun
teksten kloppen vaak niet. Als een Engelsman een
Nederlandse groep hoort, klinkt het voor hem al
tijd wat vreemd, grappig soms. Je moet niet alleen
Engels kunnen spreken om een tekst te schrijven,
maar ook kunnen denken en voelen in die taal.
Inspiratie
Nick Hall
de persen. Een specifieke stijl is, afgezien van dui
delijke folk-in vloeden, niet te herkennen. De el
pee'kent een grote verscheidenheid aan nummers,
waarbij toch wel weer opvalt dat er sprake is van
een eenheid, een duidelijk eigen gezicht van Nick
Hall. Nick: „Ik heb een brede belangstelling en
houd van veel soorten muziek. Al ben ik heel te
vreden met deze elpee, het zou best kunnen dat
een tweede album weer iets heel anders wordt. Ik
hoef niet zo nodig een specifieke richting op. En
dat geeft me een goed gevoel, stimuleert me, want
daardoor kan ik steeds blijven doen wat ik wil".
Dat is ook wel te merken op de elpee, waarop de
nummers zich kenmerken door zuivere en eerlij
ke muziek: pretentieloos, gevoelig en misschien
juist in haar eenvoud toch weer oorspronkelijk.
Dat geldt ook voor de teksten: „Ik heb niet de be
hoefte poëzie te maken. Ik wil helder zijn, ik wil
dat de mensen mij begrijpen. De teksten liggen
vaak dicht bij de werkelijkheid. Sommige zijn au
tobiografisch, andere zijn vanuit observaties ge
schreven,
Een carrière als tekstschrijver? „Ik zou het wel
willen. Maar je eigen teksten zelf gestalte geven is
natuurlijk ook bevredigend. Muziek en tekst staan
bij mij dan ook niet los van elkaar. Als ik een
tekst schrijf, is de muziek er al. De woorden moe-
De liefde is een thema, dat Nick Hall erg bezig
houdt In vele songs bezingt hij dan ook de relatie
tussen man en vrouw. Hoewel hij dat soms melan
cholisch doet, is er nooit sprake van pessimisme.
De elpee besloten met „Fall out", een nummer
over de gevolgen van een atoomramp. Nick: „Mis
schien wijkt dat nummer wel een beetje af van de
rest van de elpee. Hoewel, ik schrijf over dingen
die me bezighouden, en ik wil dat de mensen me
begrijpen. Daar ga ik steeds weer van uit als ik
schrijf. In die zin is „Fall out" dan ook geen bui
tenbeentje. Kernenergie maakt me bang. Ik wil
dat duidelijk maken en de mensen aan het den
ken zetten. Ik wil gehoord worden.
Geen angst dat ooit de inspiratie verdwijnt? „Soms
ben ik daar wel eens bang voor. Er zijn tijden dat
het gewoon niet lukt, en dan raak ik in paniek.
Op dat soort momenten ben ik niet te genieten.
Mijn vrouw en kinderen worden dan stapelgek
van me. Maar ik heb geleerd dat je het niet moet
forceren, dat je ook afstand moet kunnen nemen.
Als ik voel dat het niet gaat, stop ik. Tot nu toe is
het altijd weer teruggekomen.
JOS VISSCHER
Concertagenda
z 19 juli De Continental Singers, Ahoy' in
Rotterdam.
12 juli Tutti-Frutti, Paard van Troje
19 juli Fabulous Poodles, Paard van Troje
26 juli Spiderz, Paard van Troje
2 augustus The Slits, Paard van Troje
25 augustus Julio Iglesias, Houtrusthallen
i zomer-
juli. In
haven-
imer is
■lens om
in al een
belang,
nauwe
flaneren
mensen
'ojes met
/aar. Het
e kermis
Op muziekpapier en met potloden die hij
van een Duitse officier had gekregen,
componeerde Olivier Messiaen geduren
de het najaar van 1940 in een Silezisch
krijgsgevangenkamp de muziek die de
centrale plaats moet innemen in zijn
Quatuor pour la Fin du Temps, het
Kwartet voor het einde van de tijd. Na
dit tussenspel componeerde hij ln snel
tempo de zeven delen die er omheen ge
groepeerd moesten worden. Nog dezelfde
winter hield hij als pianist het volledige
werk ten doop, samen met lotgenoten die
klarinet, viool en cello speelden en op
wier medewerking bij het componeren
uiteraard al was gerekend. De première
had plaats onder grote belangstelling
van de kampbevolking in een ruimte
waar de krijgsgevangenen zich anders
pleegden te wassen.
„Nooit is naar mijn muziek met meer aan
dacht, met meer begrip geluisterd dan
toen", zei Messiaen later. Daaraan zal nie
mand twijfelen maar het zou mij niet verba
zen als was gebleken dat sommige luiste
raars het stuk toen toch met enige bevreem
ding hadden aangehoord.
Ligt het niet voor de hand te veronderstel
len dat menigeen bij die titel en onder die
omstandigheden klankschilderingen ver
wachtte van de verschrikkingen die aan het
Laatste Oordeel vooraf gaan en die corres
pondeerden met wat de krijgsgevangenen
om zich heen ervaarden, muziek dus waarin
de Apocalyps gestalte kreeg alvorens de weg
naar het heil kon worden betreden?
Messiaen deed bewust een andere keus. Met
de kamermuziek die hij ter plaatse kon ma
ken, oordeelde hij een uitbeelding van de
Apocalyps onmogelijk. Eerlijk gezegd inte
resseerde die hem op dat moment ook niet
zo erg. Hij was vervuld van de proclamatie
van de engel in de Openbaring van Johan
nes: Voortaan zal er geen tijd meer zijn
De exegeten zullen het over de betekenis
van die profetie misschien wel nooit eens
worden. Het Nederlands Bijbelgenootschap
bijvoorbeeld vertaalde „tijd" door „uitstel"
wat de zin van de tekst totaal verandert.
Messiaen echter geloofde en verlangde naar
een hemelse wereld zonder verleden, zon
der toekomst, met alleen gelukzalige eeu
wigheid. Hij wilde „de opheffing van de tijd
motiveren". 'Vandaar in zijn muziek geen
afschuw over waartoe de mensheid in staat
is, geen wanhoop over de aardse wereld,
geen meelijden met het eigen lot noch met
dat van veel erger slachtoffers. Gevoelens
hierover zijn als ondertoon wel aanwezig
maar het ging de componist om wat hij
noemde „de kristallijne wereld van de in
nerlijke extase".
Toelichtingen van componisten leiden, naar
de ervaring leert, gemakkelijk tot misver
standen. Daarom lijkt het niet overbodig
met nadruk vast te stellen dat er geen kin
derlijke, muzikale gevoelsdevotie in het spel
is. Het was voor Messiaen een grote am
bachtelijke vraag hoe je moest laten horen
dat „time must have a stop". Hij maakte zijn
in 1940 toch al sterk vernieuwde en uitge
breide idioom in elk onderdeel pasklaar
voor zijn doel en hield zich opnieuw inten
sief bezig met de expressiemogelijkheden
van de klankkleur. Hij kneedde de ritmiek
die in al zijn verschillende gedaanten, een
deel is van de tijd. Hij besefte, dat de sugge
stie van de eeuwigheid slechts kon worden
Olivier Messiaen
het vc
fes bij
sprek
woo
LWürriezen
jzen sr
ipen. I
ütsjesi
gewekt door ruimtelijke begrenzing i Waar
wijdereh. Het is wonderbaarlijk wat eel m
reikte, vaak uitgaande van wat hij in iar"
tuur hoorde en wat hij bij zogertfWz
vreemde volken waatnam. Het is te vi zo'n
vattend om er hier op in te gaan en en
ook niet nodig, want wie de kunst vatuwen
teren verstaat, ervaart intuïtief wajgen
gaande is. ie op
Van Messiaens meesterwerk heb ik 'e
kort drie opnamen. Eén heel oude, hé.n
geven op Musidisc RC 179, laat twee }n
horen die ook meewerkten aan de pre1-
in het krijgsgevangenenkamp. Het z
componist-pianist zelf en de cellist ESkOtl
Pasquier. Deze technisch achterhaalt sküts
name is eigenlijk alleen nog bruikba skull
musicologisch vergelijkingsmateriaal. Hitje
treffelijk is echter de ongeveer vije N#t
oude opname op EMI-HMV C 063-18iBt\n\a
Michel Beroff aan de piano en vererecht
violist Erich Gruenberg, de klarinettisX doe
vaise de Peyer en de cellist William PJbs, di
zult op die plaat niet spoedig uitgehocstrijdt
ken maar dat is in feite ook het ge»iI bov
de nieuwste opname op DGG 2531093,Ik ec
tegenwoordigheid van Messiaen wem eer
maakt en door hem werd geautom op
Daarop is Daniel Barenboim de pianisavon
ben Yordanoff de violist, Claude Desuan. Di
de klarinettist en Albert Tetard de <e kal
Ook deze, in finesses afwijkende opfordc
zou ik niet graag willen misse/3. uist ii
cou t
Intussen weet ik dat er bij HarlekiQ |e
Breukelen een opname van het werk n
kast ligt met Reinbert de Leeuw aan d(je |j
no en verder met de violiste Vera Betver,
cellist Anner Bijlsma en de klariipe
George Peterson. Als die Nederlandse "0p
me geslaagd is, hoop ik dat Philips hem boj,
dra uitbrengt. Van een werk als dit, c/^:n uj
helemaal moet hebben van uiterst su jn
nuanceringen, kunnen er nauwelijks gi^
goede opnamen bestaan. *»rov
JOHN KASAT\™*
H§oete
ischi
Emotional recue de nieuwste elpee van The Rolling Sto
nes kwam verleden week pas binnen bij de platenhandels,
maar is nu al de best verkochte elpee, de fans stonden in de
rij na twee jaar wachten (na Some Girls). Eigenlijk had
„Emotional rescue" al begin dit jaar moeten verschijnen. Op
het allerlaatste moment besloten The Stones evenwel „Clau-
dine" (nummer over de ex-vrouw van Andy Williams die
haar minnaar doodschoot) van de LP te halen, bang als zij
waren dat de plaat weieens verboden zou kunnen worden in
de V.S. Toch schijnen er exemplaren van die eerste persing in
omloop te zijn. Er wordt gefluisterd, dat ze zo'n tweeduizend
gulden per stuk doen. Maar wij hebben te maken met het le
gale album en daarvan kan gezegd worden, dat het een schit
terend produkt is, waarop vele muziekstijlen vertegenwoor
digd zijn. Rock valt bijvoorbeeld te beluisteren in „Summer
Romance", reggae in „Send it to me", de ballad in „Indian
Girl", terwijl nummers als „Let me go" (met harmonische
zang van Jagger en Richards) en „Down In The Hole" (ge
weldige bluessong) de fans terugvoeren naar het begin van de
jaren zestig. En dan heb je nog de singletrack „Emotinal res
cue" (meteen gebombardeerd tot alarmschijf) met zijn perfec
te parodie op de koningen van de disco: The Bee Gees. Mick
gaat zich op dit nummer heerlijk te buiten (vandaar dat het
uitkijken geblazen is naar het promotiefilmpje) en er is een
solopartij weggelegd voor Bobby Keys die overigens alle sax-
partijen van deze elpee op zich neemt. Het nummer All
about you" is zeer verrassend te noemen, omdat Keith Ri
chard hier de rol van Jagger overneemt en daarbij zo nu en
dan doet denken aan Bob Dylan.
Met dit album, waarvoor de nummers nagenoeg allemaal
door het duo Jagger/Richards zijn geschreven, beginnen The
Stones uitstekend aan de jaren '80 en maken zij hun reputatie
van 's werelds beste rock 'n roll groepaller tijden volledig
Wlar L.s.
Copy Copy Na het avontuur van zanger/gitarist Hans
Vandenburg met The Buddy Odor Stop, doken de leden van
Gruppo Sportivo opnieuw de studio in, en onlangs verscheen
dan de nieuwe langspeler „Copy Copy" (uitgebracht door
Ariola). De elpee getuigt van een schrijnend onvermogen pa
rodistische muziek te maken. Werd dat gebrek op de vorige
elpees bedekt mét de mantel der variatie, nu valt Gruppo dan
toch echt door de mand. De parodie is te geforceerd, clichés
worden te nadrukkelijk gebruikt en de teksten hebben nau
welijks scherpte. Gruppo neemt de huidige lege muziekvor
men en modieuze trends op de hak, maar doet dit te gemak
kelijk en zonder enige verrassing. De elpee zal het in de dis
cotheken wel weer goed doen, maar meer dan dat zit er toch
echt niet in. Want de parodie is nog altijd een subtiele vorm
van humor en wie dat niet beheerst, maakt zichzelf belache
lijk.
J.V.
B9B- Mapfftea&s
McCartney II Paul heeft thuis in Schotland lekker zitten
experimenteren met gitaren, synthesizers, bandrecorders en
noem maar op. Resultaat: McCartney II (uitgebracht door
EMI Records), een elpee waaryit blijkt dat Paul nog steeds
niet helemaal los is van Lennons invloed. Want ook dit al
bum toont het simplicisme dat zo kenmerkend was voor de
roemruchte Plastic Ono Band. Simplicisme past McCartney
niet. Hij is daarvoor te muzikaal en kan daarom nooit verder
teruggaan dan een vereenvoudiging van rijke invallen. Een
goede, gevoelige tekst als die-van „Coming up" wordt qua ef
fectiviteit muzikaal dan ook zeer bewust de nek omgedraaid
door gortdroge reggae- en discoklanken. „Temporary Secre
tary" klinkt primitief en computerachtig, maar tegelijkertijd
moet je lachen om deze zeer geestige kijk op het onpersoonlij
ke sfeertje van het moderne kantoor. „On the way" is een
meesterlijke parodie op Rhythm and Blues en hetzelfde geldt
voor „Nobody knows" met betrekking tot de gospel-music,
echter compleet met een bloedserieuze tekst. En dan is er nog
de McCartney, die graag wil dat zijn melodieën worden mee
gezongen („Summer's day song" en „Bogey Music") en die
ook nog eens gevoelige ballads wil scheppen („Waterfalls" en
„One-of these days").
JvdK.
fhe unknown soldier Een schitterde elpee, waaraan niet
minder meewerkte dan musici als David Gilmour, Andy Ro
berts, Andy Newmark, Pete Winfield en het orkest van Da
vid Bedford, terwijl Kate Bush vocaal ook een niet onaardige
duit in het zakje doet. Prachtige, ruimtelijke zang van Har
per, met veel Ierse folk in de muziek („The flycatcher") en
veel sociale-kritiek in de teksten (tegen geweld en milieuve
rontreiniging in „True Story", tegen de verloedering van het
zestiger-jarenélan in „Ten years ago we were dreaming").
JvdK.
Easy money „Full house" uit 1977 is tot dusver de succes
volste en kwalitatief beste elpee van de Schotse zanger Fran-
kie Miller. Na de hitsingle „Love Letters" van deze elpee
heeft hij het succes in de volgende jaren echter niet kunnen
continueren. Het naar huis sturen van zijn vaste band, onze
kerheid en het zoeken naar de juiste vorm bepaalden de daar
opvolgende albums, waarbij vooral op de Amerikaanse markt
werd gemikt. Was zijn voorlaatste plaat „Falling in love" al
een knieval naar het grote publiek, met zijn zevende elpee
„Easy money" (Chrysalis) werpt hij zich volledig in het stof.
Zijn onvervalste rhythm and blues, dat sterk geënt was op dat
van Otis Redding en Joe Cocker heeft hij verruild voor Smo-
kie-achtige ballads („Why Don't You Spend The Night",
„Forget About Me"). Op het funky „Gimme Love" lijkt het of
K.C. and the Sunshine Band als componisten zijn ingehuurd.
Niets is echter minder waar, want alle tien tracks zijn eigen
composities, zoals ook het Ike and Tina Turner-achtig klin
kende „The Woman In You". Het met whisky gekruide ge
luid van Frankie Miller klinkt op „Easy Money" gepolijster
dan ooit tevoren. Deze in Nashville opgenomen elpee is een
duidelijk slotoffensief van de Schot, voor wie te lang groot
schalig succes is uitgebleven.
TvR
Uprising heet de nieuwste elpee van reggae-fenomeen
Bob Marley en zijn Wailers, die uitgebracht is door Ariola.
Vertaald betekent deze titel zoiets als: stijging. In welk op
zicht vraag je je dan meteen af, want muzikaal gezien kan
daar absoluut geen sprake van zijn. In nagenoeg elk nummer
herhaalt zich dezelfde dreun, hetzelfde ritme, waardoor je het
gevoel krijgt identieke nummers fe horen, zij het met een an
dere tekst. Uitzondering hierop is de song „Could you be lo
ved". waarin Bob en de zijnen regelmatig afwijken van het
muzikale basispatroon, waardoor het geheel minder mono
toon wordt en zelfs iets fantasierijks krijgt. Ook over „Re
demption song", het solonummer van Marley, niets dan goede
kritiek. Hij begeleidt zichzelf hierbij met de akoestische gitaar
en zingt daarin ietwat droefgeestig zijn verlangen uit
naar de emancipatie van de zwarte bevolking. l s.
Saved Bob Dylan heeft zich tot het Christendom bekeerd
en dat wil hij de hele wereld laten weten. Evenals trouwens
de dankbaarheid en de vreugde die hij daarover voelt. Al de
negen nummers die zijn nieuwste album „Saved" telt, zijn
dan ook doordrenkt van een religieus besef. In de titelsong, I
een soort jubelzang, uit hij bijvoorbeeld zijn blijdschap over
het feit, dat hij gered is door de leer van Jezus Christus en in i
„i4re you ready", met stevige up-tempo's, vraagt hij de luiste-
raar zich voor te bereiden op de ontmoeting met Christus.
Door te kiezen voor het genre van de gospel heeft hij zijn the
ma's in de juiste muzikale omlijsting gegoten. Met uitzonde
ring van de balladen „Saving Grace" en „Covenant Woman"
waarin nog iets van de oude Dylan is te herkennen, wordt
zijn zang dan ook vaak overgenomen door achtergrondzange
ressen, die dé religieuze boodschap in veelstemmige koorre
freinen herhalen. Een geheel andere Dylan dus, maar daarom
niet minder mooi, hoewel hij op enkele nummers te doordrin
gend, te geëmotioneerd zijn verlichting wil uitschreeuwen.
L.S.
