Islamitische
wet heerst in
Afghaanse „bevrijde
gebieden
oioiKy
Toeristen laten Londen links liggen
Dezeweek
bij de melkman:
Andrea Smits na
reparatie op weg
naar dumpplaats
Bloedige
incidente
in OegarnÉ
GROOT-BRITTANNIë UIT DE GRA TIE ALS VAKANTIELAND
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 17 JUNI 1980 PAGI1 OQI
Het Russisch gezag in Afgha
nistan lijkt langzaam maar ze
ker af te brokkelen nu de Af
ghaanse verzetsstrijders over
winning na overwinning beha
len. Op dit moment brengt Gu
ardian-correspondent Peter
Niesewand een bezoek aan Af
ghaanse provincie Nangahar,
nabij Pakistan die op de hoofd
stad Jalalabad na bijna geheel
in handen is van de opstande
lingen.
Afghaanse verzetsstrij
ders staan hier bij een
tank die zij op de Russen
hebben buit gemaakt.
JALALABAD Islamitische op
standelingen, die sinds de Russi
sche inval in Afghanistan fel ver
zet hebben geboden tegen de bui
tenlandse overheerser, hebben een
groot gedeelte van de Afghaanse
provincie Nangahar veroverd op
het Russisch en Afghaanse leger.
Op drie kilometer afstand van de
provinciale hoofdstad Jalalabad,
die nog steeds in handen is van de
Russen, hebben de guerrilla's een
eigen grenspost ingericht. Iedereen
die vanuit bezet gebied „de bevrij
de zone" wil betreden wordt uit
voerig ondervraagd en gefouil
leerd. Een kleine 500 meter verder
op, net aan het gezichtsveld ont
trokken, staan de Russische tanks:
al met al een heel gênante situatie
voor de Russische bezetter.
Desalniettemin hebben de Russen nog geen
pogingen gedaan om de prikkeldraadver
sperring over de stoffige weg te verwijde
ren. Een klein houten hutje dat volgeplakt
is met posters van de militante guerrilla-or
ganisatie Hezb-I-Islami, doet dienst als dou
anekantoor. In de brandende zon staat een
gammele stoel, waarschijnlijk bedoeld voor
de dienstdoende bewaker. Jonge, gewapen
de guerrillastrijders zoeken wat verkoeling
in de schaduw van de bomen.
De grenspost heeft niet alleen symbolische
betekenis. Dagelijks trekt een stroom bur
gers het bevrijde gebied binnen. De plaatse
lijke leider van de guerrilla's Mahmoud,
vertelde me: „Dit is ons controlepunt. Hier
gaan we de identiteitspapieren na van ie
dereen die het bevrijd gebied wil betre
den". De verzetsstrijders onderwerpen ook
degenen die het gebied willen verlaten, aan
een nauwkeurig onderzoek. In de tijd die ik
bij de rebellen heb doorgebracht, werd een
Afghaanse boer betrapt die probeerde drie
kisten rijpe pruimen 'over „de grens" te
smokkelen om ze vanuit het door de Rus
sen gecontroleerde gebied naar de Sovjet-
Unie te exporteren. De handelswaar werd
onmiddellijk geconfisceerd en het fruit
werd uitgedeeld-aan voorbijgangers.
De verzetstrijders zeiden dat de Afghanen
en Russen slechts één keer tanks hebben
gestuijrd om de grenspost af te breken-. „We
hebben hen tegengehouden", verklaarde
Mahmoud, als betrof het een kleinigheid.
De koppigheid van het Afghaans verzet is
een feit waar Moskou terdege rekening
mee moet houden. De Russische militairen
zijn nergens veilig, zelfs niet in de gepant
serde tanks en geavanceerde helicopters.
Hoewel de verzetsstrijders over weinig wa
pens beschikken, hebben ze nog steeds en
kele anti-tank raketten. Elke Rus die zijn
hoofd uit het mangat van een tank waagt,
loopt het risico doorzeefd te worden met
kogels. En als er niet Voldoende geweren
voor handen zijn, gooien de vrouwen met
stenen.
De Sovjets hebben maar weinig vrienden
onder de bevolking in Nangahar en bijna
niemand is neutraal. Ondanks de vele Rus
sische aanvallen en het tegenoffensief van
de verzetsstrijders, gaat het leven van alle
dag hier zijn normale gang. De rebellen
hebben het bestuur van de provincie over
genomen van het door de Russen gesteunde
regime in Kaboel. De scholen houden bijna
allemaal hun deuren gesloten, omdat de
meeste leraren zich hebben aangesloten bij
de guerrilla's of hun toevlucht hebben ge
zocht bij de Sovjets. Maar de rebellen heb
ben het islamitische rechtssysteem geïntro
duceerd en misdaden worden berecht door
islamitische rechters. De taak van de politie
is overgenomen door de verzetsstrijders, die
eenvoudige geschillen beslechten.
Klacht
Een oude vrouw kwam buiten haar zinnen
van woede aan in het opstandelingenkamp
Sukhrud. Haar klacht was dat een man uit
het dorp Diwalid 13.000 Afghani's (onge
veer 735 gulden) van haar had geleend en
nu weigerde het bedrag terug te betalen.
Toen ze weg was zei Mahmoud: „We zullen
haar een brief meegeven voor die man. Als
hij haar het geld teruggeeft, is er niets aan
de hand. Zo'niet, dan gaan we naar zijn
huis en nemen we het geld mee en als hij
niet zoveel geld in huis heeft, nemen we
goederen tot die waarde mee".
Elk dorp heeft tenminste één mollah een
islamitisch theoloog die misdaden be
recht volgens de islamitische Shariat-wet.
De ernstige misdrijven worden berecht in
het opstandelingenkamp bij Torabora, een
dorpje vlakbij de Pakistaanse grens waar-
een lemen huis aan de rand van het ravijn
dienst doet als gevangenis voor het „bevrij
de gebied".
Hoewel volgens de Shariat-wet bij dieven
een hand moeten worden afgehakt, wordt
deze straf volgens Mahmoud op dit moment
niet toegepast. „De gebruikelijke straf voor
diefstal is dat de dief het bedrag dat hij
heeft gestolen moet terugbetalen en soms
wordt hij geslagen door «en man met de
Koran onder zijn arm", zei Mahmoud.
„Maar dit komt niet veel voor".
Hoewel het rechtssysteem op het eerste ge
zicht dus vrij clement lijkt, wordt in Tora
bora al vier maanden een ongeveer 50-jar^-
ge man vastgehouden die wordt verdacht
van homosexualiteit hetgeen volgens de is
lamitisch wetgeving een misdrijf is. De
man ligt geketend op de vloer. Toen ik in
Torabora was, kon niemand me vertellen
of hij vrijgelaten zou worden en wat er met
hem zou gebeuren. Een 18-jarige jongen in
wiens ogen de angst te lezen stond, werd
samen met andere gevangenen aan mij ge
toond. De jongen die^ eveneens verdacht
werd van homosexualiteit, zat daar al een
maand.
Vuurpeloton
Deze twee en zeven andere politieke ge
vangenen worden waarschijnlijk op een
goede dag door een vuurpeleton van de
verzetsstrijders geëxecuteerd. Ze zitten op
gesloten in donkere cellen zonder ramen
die ze nooit verlaten, zelfs niet wanneer de
Russische vliegtuigen bombardementen uit
voeren. Tot dusver hebben ze geluk gehad.
Elders hebben de verzetsstrijders proviso
risch ziekenhuizen en klinieken ingericht.
De medicijnen die ze op de markt van de
Pakistaanse noord-westelijke grensprovin
cie Peshawar met het weinige geld dat ze
hebben kopen, worden gratis aan de bevol
king verstrekt. In Nangahar betalen de
verzetsstrijders zelfs mee aan het onder
houd van een geometrische tuin, die ooit is
aangelegd door een vroegere keizer van
Iran, waarvan Afghanistan indertijd deel
uitmaakte.
PETER NIESEWAND THE GUARDIAN
Gijzeling in
Graz voorbij
GRAZ In de Oostenrijkse
stad Graz is vanmorgen een
einde gekomen aan de de 21
uur durende gijzeling van 23
mensen, onder wie drie klei
ne kinderen. De 35-jarige
Joegoslaaf die de mensen in
gijzeling hield is hierbij om
het leven gekomen. Twee
mensen liepen lichte ver
wondingen op.
De gijzeling begon gisteren
morgen, kort nadat de Joegos
laaf van zijn baas te horen had
gekregen dat hij zou worden
ontslagen. Omdat hij bang was
naar zijn vaderland te worden
uitgewezen nam hij de mensen
in gijzeling. Vanmorgen pro
beerde een van de gijzelaars
de Joegoslaaf zijn geweer af
handig te maken waarbij een
schot viel. Direct hierna viel
de politie het pand binnen.
Het is niet bekend of de Joe
goslaaf om het leven is geko
men door een schot uit het ei
gen geweer of door een politie
kogel.
Duitse surfers op
Noordzee gered
KATWIJK Twee surfers
zijn gistermiddag omstreeks
vier uur op een afstand van
acht kilometer uit de Kat-
wijkse kust in moeilijkhe
den geraakt toen de wind
wegviel. Door een verrekij
ker zag de strandpolitie dat
de twee jongemannen pro
blemen hadden Een pa
trouilleboot pikte hen ver
volgens op; de surfplanken
werden op zee achtergelaten.
De twee Duitsers van 21 en 22
jaar uit Wemelsbirchen, die
hun vakantie aan de Noord
zeekust doorbrengen, haddën
getracht öp hun surfplanken
het booreiland voor de kust
van Katwijk te bereiken.
Luns wijst België op NAVO-verplichtingen
BRUSSEL Secretaris-generaal Luns van de NAVO heeft,
naar in Belgische regeringskringen is vernomen, de Belgi
sche premier Mariens het afgelopen weekeinde gewaar
schuwd tegen „het niet naleven van de NAVO-verplichtin
gen en het verzwakken van de paraatheid van het Belgische
leger".
■Zoals bekend besloot de Belgische regering verleden week dat
de beslissing over het al dan niet stationeren van nieuwe
NAVO-atoomwapens, waarover in december in NAVO-verband
was besloten, nog enige tijd uit te stellen. België wil nu eerst de
NAVO-conferentie van de volgende maand in Ankara afwach
ten alvorens een besluit te nemen.
De verzwakking van de paraatheid van het leger zou het gevolg
zijn van bezuinigingen op het defensiebudget. Ook de Belgische
minister van defensie heeft zich over deze bezuinigingen be
klaagd.
Leider Iraanse
revolutionaire
garde neemt
ontslag
TEHERAN De leider van
de revolutionaire garde van
Iran, Agha Zamani, heeft
zijn ontslag aangeboden. In
zijn ontslagbrief aan presi
dent Bani-Sadr motiveert
hij zijn ontslag met „me
ningsverschillen", die ver
hinderen dat er een leger
van de grond komt dat de
voortzetting van de islamiti
sche revolutie kan garande
ren.
In het leger heerst al lange tijd
ontevredenheid over de Iraan
se ^evolutie. Vorige maand
werd bekend dat groepen mili
tairen hadden geopteerd voor
terugkeer van de sjah. De
iman Khomeiny waarschuwde
vorige week voor het eerst dat
de Iraanse revolutie in gevaar
verkeert.
In een rede voor de sinds 4 no
vember bezette Amerikaanse
ambassade in Teheran heeft
de Iraanse president enkele
tienduizenden leden van de
revolutionaire garde opgeroe
pen tot discipline. „Slaat geen
acht op hen die U tot losse ac
ties aanzetten en vervolgens
zeggen dat de president van de
islamitische republiek tegen u
is. Ik ben met u", aldus presi
dent Bani-Sadr.
De Syrische diplomaat Adib
Daudy, die als lid van een spe
ciale VN-commissie door VN-
secretaris-generaal Waldheim
naar Teheran was gezonden
om een uitweg te vinden in de
Amerikaanse gyzelaarscrisis, is
gisteren onverrichterzake in
Genève teruggekeerd. Hij
noemde de VN de beste in
stantie die de crisis kan oplos
sen.
ADVERTENTIE
ZEÉBRUGGE/RÖTTER-
DAM De Andrea Smits,
het Nederlandse schip dat
vaten met radioactief afval
in de Atlantische Oceaan
moet gaan dumpen, heeft in
de loop van de dag koers ge
zet naar de dumpplaats, zo'n
1.700 kilometer ten zuidwes
ten van Land's End, het wes
telijkste puntje van Enge
land.
De Andrea Smits lag sinds gis
terenmorgen in open zee, eni
ge kilometers voor de kust van
Oostende, waar de reparaties
zijn verricht aan de stuurhut,
die zondagmorgen vroeg door
demonstranten werd vernield.
Een woordvoerder van de ei
genaar van de Andrea Smits
heeft gisterenmiddag geruch
ten tegensgesproken, als zou
den de Vaten met afval wór
den gedumpt in de Golf van
Biscaye. Deze geruchten zou
den door kwaadwillende lie
den in de Gereld zijh gehol
pen. De woordvoerder noemde
in dit verband de burgemees
ter van Brugge. Hij verklaarde
verder dat de dumpplaats ten
zuidwesten van Land's End
volgens internationale bepa
lingen is vastgestéld. Aan
boord van de Andrea Smits
bevinden zich twee inspec
teurs van het Bureau voor
Atoomenergie. Zij zullen erop
toezien dat de vaten op de juis
te plaats in zee zullen worden
gelaten.
Scheur in Laatste Avondmaal
van Da Vinei
MILAAN Er is een scheur
van twee meter lang en ander
halve centimeter breed ont
staan in de muur waarop Leo
nardo da Vinci in 1497 zijn
Laatste Avondmaal schilderde.
Ze is waarschijnlijk veroor
zaakt door trillingen van het
drukke Milanese vrachtver
keer en vormt een nieuw pro
bleem rond de beroemde schil
dering die in de laatste we
reldoorlog ernstig werd be
schadigd. Enige jaren geleden
werd een soort schimmel ont
dekt die de kleuren van -het
fresco, dat is aangebracht in de
refter van de Santa Marias
delle Grazie, aantasten.
BONN De Westduitse rege-
ring heeft gisteren ontkend
dat president Carter bonds
kanselier Helmut Schmidt
heeft gewaarschuwd in zijn
dialoog met Moskou niet af te
wijken van de in december ge
nomen NAVO-besluiten. „We
hebben geen harde toon In de
brief ontdekt",* aldus rege
ringswoordvoerder Klaus Boi
ling. Het Westduitse blad
Stern had geschreven dat de
Amerikaanse president aan
Schmidt had voorgehouden
dat hij bij zijn bezoek aan Mos
kou op 30 juni niet het nu
cleaire standpunt van de
NAVO moest ondergraven.
De woordvoerder verklaarde
Bonn: geen
waarschuwing
aan Schmidt
dat Bonn en Washington het
eens zijn over de tweezijdige
aard van de NAVO-beslissing:
ontwapeningsbesprekingen
aan het Kremlin aanbieden bij
het voorbereiden van nieuwe
raketten in Europa ter corrige
ring van wat beide regeringen
zien als militaire onevenwich
tigheid in het voordeel van
Moskou.
Besmet wa
in Britse
kerncentr
Z ft
!*U
flLAy
LONDEN Ongevet
derd werknemers v,
kerncentrale in het N
gelse Windscalc hebb
maag-darmontsteking
pen. nadat ze veront^
water hadden gedron
Mogelijkerwijs is het
kwestie gebruikt voor
koelen van een reac
sloot een woordvoerd
„British Nuclear Fue
maatschappij die de i
beheert, de mogelijkh
dat het water vervuild
een radio-actief elemen
Van het personeel moei "aar°1
tig man, die er erg aa og.
waren, met werken opl
De bewoners van de on E&d'
van de centrale hebloa
raad gekregen hun driifj^^
tevoren te koken.
iele
rengt
icette
ie er
an zo
ie sla
p ai
iet er
NAIROBI In het wi
de zijn bij incidenten in
gandese hoofdstad en
ving 14 mensen om he
gekomen. Dat gebeurt
militairen schoten op i
gers van ex-president
Luie, die vandaag u
lingschap is teruggeke
aan de komende verkil
deel te nemen.
Luie was het eerste
hoofd na de val van di
tor Idi Amin in april
vorig jaar. Na nauwelij
maanden aan het be\*
zijn geweest moest
meningsverschillen r
litaire leiders, aftrede
opvolger, Godfrey Bi-1^
inmiddels ook afgezet,
oog op zijn komende tei
hadden honderden va
aanhangers in Kamp
omliggende plaatsen
weekeinde betogingen
den om uiting te gev< 6
hun vreugde. Aan d<
monstraties maakten
ren met geweld een ein
Boot
vluchtelinge
Nederlands st
SINGAPORE In Sii
is gisteren het Nedi
schip „Smit Lloyd 14"
Vietnamese bootvlucht
aan boord aangekoi
waren in de Zuid-Chini
opgepikt, verklaarde
tegenwoordiger van di
Commissie voor Vlui
gen van de Verenigde
De vluchtelingen mochl
aan land, toen de Nedei
regering zich garant
steld voor hervestiging
Vietnamezen binnen
mende drie maandei
„Smit Lloyd-14" is het|
schip in drie dagen, dat
telingen naar Singapori
gebracht.
„Dode prins
op Israëlisc
t.v.
,STI
•ach
tw
juord
ana\
Iriek
bo-Sl
-
JERUZALEM De 1
sche televisie heeft gisti_,(,:
„Dood van een prinse l 7
omstreden film van de
cineast Anthony Thom; --
gezonden.
Op de vertoning volgd
discussie over de samen)
in Saoedi-Arabië in h
meen en de plaats
vrouw daarin in het bijl
Een specialist terzake
het verkeerd uit de fill
clusies te trekken over
dendaagse samenleving
oedi-Arabië. In de filr
niet geknipt. Zo zagen
raëliërs onverkort de p
waarin Thomas de o
van de vrouw in Saoet
bië vergelijkt met het
van de Palestijnen.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Je merkt het overal: in de
halflege hotels, restaurants en theaters.
Bij de grote massa is Engeland als toeris-
tenland definitief uit de gratie. Er komen
veel minder buitenlanders, zelfs in de wa
renhuizen zijn zij niet meer in de meerder
heid. De waardestijging van het pond ge
koppeld aan een inflatie van meer dan 20
procent hebben Engeland even duur of
nog duurder gemaakt dan onze eigen con
treien en voor de doorsnee toerist minder
interessant dan vroeger. En die klap komt
hard aan in Engeland, dat sinds de jaren
zeventig meer verdiende aan toeristen dan
aan zijn zieke (auto)industrie.
Bija 16 procent van de toeristische opbrengst
was overigens afkomstig van steenrijke Ara
bieren. Het half miljoen Arabische gasten dat
het afgelopen jaar in Engeland vertoefde,
heeft daar meer dan 1,6 miljard gulden uitge
geven. Per persoon is dit drie maal zoveel als
de doorsnee toerist. In die Arabische uitgaven
werden de kosten van luchtreizen en de aan
koop van eigendommen niet eens meegere
kend.
Sprookje
Het sprookje lijkt nu echter uit. De Britten
stellen verbijsterd vast, dat zelfs de Arabieren
alles te duur beginnen te vinden en steeds
meer wegblijven. Zij blijken eensklaps de
voorkeur te geven aan Californië en het zui
den van Frankrijk. Engeland heeft voor een
groot deel van de Arabieren afgedaan.
Als de Engelsen een zondebok zoeken, zullen
ze de hand eerst in de eigen boezem moeten
steken. Want in feite hebben de waardever-
hoging van het pond en de stijgende Britse
inflatie weinig te maken met het wegblijven
.van de Arabieren. Zij zijn het op.de eerste
plaats beu dat de Engelsen, vooral de Londe-
naren, er een sport van maken om hen in de
kortste tijd te plukken. Sommige Arabieren
mogen nog zo rijk zijn, hun geld weggooien
•doen ze niet graag.
Met name de artsen van Londen's Harley
Street, die elke Arabische patiënt als een
goudmijn beschouwen, worden steeds meer
gemeden. De Arabieren hebben ontdekt dat
ze voor minder geld even goed behandeld
worden in New York of West-Duitsland. En
daar kun je ook mooie dingen kopen.
Het afgelopen jaar hebben de Arabische be
zoekers bijna meer dan 800 miljoen gulden
uitgegeven in Engelse winkels en warenhui
zen. Het grootste deel ervan werd door hen
neergeteld in Londen (Bond Street, Oxford
Street, Knightsbridge) omdat de meeste Ara
bieren alleen het centrum van de hoofdstad
bezochten. Hun verblijfskosten in Engeland
werden op ongeveer 700 miljoen gulden ge
schat.
Ziekenh uizen
De exclusieve Harley Street Clinic, een van
de duurste privé ziekenhuizen van Londen,
heeft 150 kamers. Deze kosten 240 tot 360
gulden per dag, voor Engeland ongekend
hoge bedragen. De afgelopen jaren heeft de
kliniek geregeld vol gelegen met Arabieren.
Vandaag de dag is hun aanwezigheid sterk
verminderd en dezelfde situatie doet zich
voor in andere ziekenhuizen, zoals het Prin
cess Grace Hospital. Beide ziekenhuizen ho
ren toe aan de Americain Medical (Europe)
ltd, een Amerikaans-Britse firma, die in Lon
den geleid wordt door dr. Stanley Balfour-
Lynn. Hij verbergt zij wrevel over de jongste
ontwikkelingen niet. „Het is de schuld van
dokters en tandartsen, die dachten dat het
elke dag kermis was. Ze hebben hun patiën
ten letterlijk uitgezogen", meent hij. „De Ara
bieren worden elders goedkoper geholpen".
Het wegblijven van de Arabieren is een grote
verliespost voor de Londense taxichauffeurs
en wagenverhuurders. Vroeger gebeurde het
geregeld, dat taxichauffeurs in zes maanden
genoeg verdienden om zich een eigen Rolls
Royce aan te schaffen. 1978 was wat dit be
treft het beste Arabische jaar. Maar se
dertdien is de opbrengst geleidelijk gezakt.
Chauffeurs die eën of meerdere eigen Rolls
Royces bezitten proberen ze nu voor een re
delijk prijsje van de hand te doen. Garage
houder Peter Eatenton uit de Londense wijk
Chelsea geeft toe, dat sommige zakenlui de
huidige weerslag in het Arabisch toerisme
zelf hebben veroorzaakt. „De Arabieren wer
den uitgebuit", zegt hij. „Men vroeg ze dertig
pond voor het repareren van een lekke band,
wat normaal niet meer dan vijf pond had mo
gen kosten. Wat mij verbaast is, dat de Ara
bieren het zich zo lang hebben laten welge
vallen".
MIL.
land:
lan
nooi
dan
stree
wacl
kije
ook
Jan
loop
paal<
groti
Zwa
zegd
maa
voor
peld
die I
waa
tracl
hij e
zen
Nees
