olen
agen
em van
oege
od volop
iet zich
lee
Smikkelen
en scheepje
kijken in
herborer
Delta-hotel
Janis Joplin
Martin Luther King
dood, zo gaat Marianne Sinclair verder, gebeurde er
nog iets met deze idolen van ons. Zo lang zij in leven
waren, gaven zij maar een deel van hun persoonlijk
heid prijs. Zij zagen er goed uit en bekleedden een
benijdenswaardige positie. Zij leidden een veel inte
ressanter leven dan wij. Met hun dood begonnen de
tieners er anders tegenaan te kijken. Als je begon te
zoeken naar verklaringen waarom deze begaafde jon
ge mensen zo door het noodlot van een vroege dood
werden getroffen, wezen de kenmerken allemaal in
de richting van de ondergang en het onvermijdelijke
van een vroegtijdig einde. De kwetsbaarheid bleek
zelfvernietiging. Zo bleven ze in de herinnering voort
leven. De moderne media hielpen mee waarheid en
legende omtrent hun levens in stand te houden. Zij
brachten vaak tragische dingen in het leven van de
ster naar voren. In haar boek onderzoekt Marianne
Sinclair of het kennen van het eigen idool ook ifizicht
biedt in de waardering voor ze.
In haar ruim met foto's bemeten boek kan Marianne
Sinclair er niet onder uit, dat al haar idolen „iets heb
ben", noem het mythe of legende. Als je over per
soonlijkheden praat als Rudolph Valentino, Monroe,
Dean, Henrichs, Joplin of Bruce Lee. word je je ervan
bewust, dat zij voor meer mensen een zekere beteke
nis hebben, dat zij ook na hun dood onderwerpen
blijven van bewondering, ook bij mensen bij wie de
neiging te dwepen in het geheel niet aanwezig is.
En toch hebben de filmische en muzikale „groten"
nooit wonderen verricht. Zij waren krachtens geboor
te ook niet voorbestemd om over anderen te heer
sen. Wel werden zij uitgerust met een extra mystiek
tintje. Het idool bezit in hoge mate de menselijke
kwaliteiten waar we de meeste waarde aan hechten.
Vaak lopen liefde en bewondering door elkaar. Men
kan zijn wildste ideeën in zijn idolen kwijt, daardoor
worden ze nog aantrekkelijker, tegelijkertijd kan men
zich ook met hen vereenzelvigen, omdat ze echte
mensen zijn die lijden en sterven als elk ander.
De held of het idool wordt ook gemaakt door de be
hoeften van een bepaalde tijd. Toen het in de middel
eeuwen aankwam op het dragen van het juiste ge
loof, stonden de heiligen in aanzien. Later werd dit de
ontdekkingsreiziger. Zo volgden nog de politieke lei
ders en de religieuze figuren, van Ho Chi Minh tot
Che Guevara. Dit bepaalt mede de aantrekkings
kracht van een moderne held, dat hij n.l. een gezicht
moet hebben. Che Guevara lijkt welhaast net zo'n
mannetjesputter als Michiel de Ruyter of Piet Hein,
Che's martiale gestalte en van niet wijken wetende
blik zijn echter door middel van de foto tot ons geko
men. Hij leidt via de poster een leven boven tiener
bedden. Zouden er geen foto's van hem bestaan
hebben, dan zou zijn roem zich niet zo gemakkelijk
over de wereld hebben verspreid. Want in elk geval
moet de hedendaagse held fotogeniek zijn.
ONTSNAPPING
Heel belangrijk is ook dat het idool de kans krijgt te
ontsnappen aan onze controle. De oude Grieken al
accepteerden alles van hun goden op de Olympus. Zij
stonden boven de wet, konden zich het nodige per
mitteren. Zo stellen de aanhangers zich ook op te
genover hun idolen. Zij kunnen drinken en ontrouw
zijn, zich zelfs immoreel gedragen. Zij onderscheiden
zich daardoor van de gewone mensen. Het is heerlijk
zich te vereenzelvigen met iemand in een betere posi
tie, die zich nergens aan houdt. Het Idool moet er wel
iets voor terug geven. Zo moet hij jong sterven om
zijn geloofwaardigheid te behouden. Hij moet er dan
op zijn best uitzien en niet geleden hebben onder de
last der jaren. Alieen zij die niet bang zijn voor de
dood, zijn geschikt om te leven, aldus een dominee
aan het graf van een pas gestorven popheldin.
Hadden de idolen er zelf weet van niet lang te leven
te hebben? Zij daagden het noodlot wel vaak uit. De
kunstmatigheid van hun roem bracht hen vaak tot
onwezenlijkheid, tot grootheidswaanzin, tot schizofre-
Gérard Philipe
Marilyn Monroo
nie en vervreemding. Brian Jones en de Rolling Sto
nes wierpen zich vaak als uitzinnigen op de drugs en
andere vormen van gevaarlijke verstrooiing. Snelle
roem én rijkdom werkten ook zelf üit als drugs. De
idolen wierpen zich op hun weelde zonder ermee ver
trouwd te zijn hoe ermee om te gaan. Presley slikte
tegelijk pillen tegen het dik worden als tegen het ver
mageren. Een pil om te slapen liet hij volgen door
een die ervoor zorgde, dat hij weer tijdig wakker
werd. Hij zag daarbij zelfs kans de huisarts voor zijn
karretje te spannen, zodat die er later nog last mee
kreeg. Presley maar ook de Stones ervoeren het le
ven als groter dan zij zelf. De meeste personen, die
als een komeet omhoogschieten, zijn nog jong en zel
den volgroeid op andere terreinen des levens. Ze
moeten zichzelf bewijzen tegenover dwepers, die zich
kruiperig opdringen. En de sterren waren zelf de eer
sten om zich te beklagen over de geestelijke beproe
ving die zij door hun roem hadden te verduren. In hun
haast om alles te hebben, maakten zij veel stuk van
wat kostbaar kan zijn in een mensenleven, zoals een
goede relatie. In een soort van gulzige gejukzaligheid
namen zij alles en iedereen driftig tot zich totdat zij
met Pola Negri moesten erkennen, dat achter de illu
sies van Hollywood en de schijnwereld van de muziek
de bittere waarheid van de wanhoop lag. De binnen
kant van roem steekt vol angst en persoonlijke dra
ma's. De ster leeft onder voortdurende psychologi
sche druk door de vraag of het behoud van de roem
een haalbare kaaart is, zo niet, dan stort het kaarten
huis ineen. En dit kan leiden tot ook de grote geeste
lijke ineenstorting, tot de directe dood van de ster.
VOORSPELLING
Van Jimi Hendrix zijn de woorden afkomstig: „Ik zal
binnen vijf jaar dood zijn, maar zolang ik hier nog
ben, zal ik proberen het onderste uit de kan te krij
gen." Van meer groten wordt gezegd, dat zij hun ei
gen dood hebben voorspeld, zoals Gerard Philipe en
James Dean. De voorspelbaarheid van de naderende
dood gaat vaak gepaard met het gevoel nog iets te
moeten volbrengen. Meestal dragen zij daarvoor in
zichzelf de uitdaging in zich. De meeste dode figuren
in de wereld van het populaire amusement waren
intens levende personen, velen straalden vibraties uit,
waarvoor zowel mannen als vrouwen gevoelig blijken.
Het optreden wordt vergeleken met intens erotisch
bezig zijn.
Rudolf Valentino en Marilyn Monroe bleven na hun
dood idolen der liefde. Bij heel hun uitstraling, gericht
op de liefde, hielden zij iets achter de hand. Zij moes
ten doen geloven, dat zij ook goede mensen zijn. Niet
alleen uit op verleiding, maar ook om fans blijvend
terwille te zijn.
Als Zuiditaliaans jongetje al droomde Rudolf Valenti
no van onbekende verten. Hij vertrok op zijn acht
tiende en op zijn eentje naar New York. Met kleine
baantjes hield hij zich in leven. Elke dag dreigde ar
restatie wegens landloperij. Hij zocht zijn toevlucht in
dansclubs, waar hii oudere dames op de vloer in be
weging hield. Hij kwam daar in contact met filmfigu
ren. die hem aan een klein rolletje hielpen, hetgeen
uiteindelijk leidde tot een grote rol In „De vier apo
calyptische ruiters", een film die hem tot een ster
maakte, omdat hij de liefde er In belichaamde. Hij
kreeg nog meer van dit soort rollen, bleek via het wit
te doek emoties te kunnen overbrengen en kon zowel
tederheid als passie uitdrukken. Toen bleken de
vrouwen niet meer te houden. Zijn tamelijk onver
wachte dood als gevolg van een complicatie bij een
maagoperatie maakte hysterische taferelen los in de
filmwereld.
Niet minder opzienbarend stapte Marilyn Monroe uit
dit leven, toen zij te grote doses tot zich nam van wat
duidelijk was gebleken niet goed voor haar te zijn. Zij
had toen al te kennen gegeven niet langer opgewas
sen te zijn tegen de eisen die het leven stelde. Jaren
lang speelde zij of deed zij als het onhandige klnd-
MÊ
Idolen jong sterven lijkt even gemakkelijk te
leggen als te bewijzen. Immers,. Elvis Presley laat
allang hevig betreuren, terwijl Brigitte Bardot
rd vteert op haar roerig en haar teint. Maar er staat
5r haar een rijtje beroemdheden, die met enige
It zomaar uit ons midden zijn gestapt, kwetsbaar
dragers van tragische intimitei-
zifcterren uit de vermaaksindustrie van film en/of
harsk, onderworpen aan de veeleisendheid van het
iar lek. Kort voor zijn dood liet Jimi Hendrix zich
i. Bizien in zijn cynische openhartigheid: „Het is
rotyjig om te zien hoeveel mensen van de dood hou-
DaAls je eenmaal dood bent, dan zit je voor het Ie-'
war^oed. Je moet sterven eer ze denken, dat je iets
>el vd bent".
3k vkort het leven voor hem ook heeft geduurd, Jimi
gedrix moet het bestaan ervaren hebben als een
ar attingsslag. Er ligt zoveel in een mens opgesla-
idolen menen niet voor zichzelf te mogen
len, dat ze de neiging vertonen er slordig, ver-
nogjend mee om te springen. Dit levensgevoel had
'8 <?meen met Joplin en Brian Jones. Zij leef-
en buitensporig en alle drie namen het ervan of de
hênde dag niet zou aanbreken. Dit gebeurde dan
jtlrie keer snel achter elkaar. Zij werden geen van
hetjn ouder dan dertig, legden genialiteit in het bui-
at Iporige aan de dag en danken daaraan nu nog
at ilroem.
gewizende journaliste Marianne Sinclair vertelt in
.aan de idolen van haar jeugd gewijde boek (uit-
I val Rostrum te Haarlem), dat zij schrijvend over
te Snoten heeft moeten vaststellen, dat die er niet
zijn. In haar tienerjaren groeide zij op met
Clift, Marilyn Monroe, James Dean,
Holly, legendarische figuren, in wie vooral de
g öteling om zichzelf te zijn aantrok. Zij wilden los-
n Ken uit het burgerlijk patroon van die dagen. Zij
£ïn dat door middel van hun muziek en hun onge-
en levensstijl. Hun volgelingen staken zich in de-
i kleren, Imiteerden dezelfde haarstijl. Met hun
vrouwtje, dat op de vraag of zij toen op die naaktfoto
helemaal niets aan had, ontdeugend antwoordde:
„Ja, wel, de radio". Kwetsbaarheid bleek haar gehei
me wapen, zowel voor de soldaten aan het front als
voor haar laatste geliefde, de toneelschrijver Arthur
Miller, die aan haar dood het toneelstuk „After the
fall" wijdde, waarin hij haar leven en lijden analyseer
de. Marilyn had het in zich, zichzelf te vernietigen.
Miller erkende dat en liet aan haar over haar eigen lot
te kiezen. Hij stelde zich daarmee op het standpunt
van de intellectueel en heeft nooit kunnen waarma
ken, dat hij haar ooit uit liefde trouwde. Marilyn Mon
roe bleef voor hem een theateronderwerp.
Om het verlies van de Franse toneelspeler Gerard
Philipe werd ook geleden. Hij bezat het vermogen
vooral in jongeren voelbaar te maken, dat de samen
leving ondanks de decadentie van burgerlijke snit het
vooral moest hebben van het jeugdige élan. Hij gaf
daar zelf het voorbeeld in door bijvoorbeeld nooit in
te gaan op verleidelijke filmaanbiedingen in Holly-,
wood, maar het Franse toneel trouw te blijven. Phili-
pe liep mee in protestmarsen tegen de atoombom,
tekende petities en sprak zich herhaaldelijk uit voor
de vrede. Hij was een geboren wereldverbeteraar,
maar bleef daarbij wel met beide benen op de grond.
Hij kon zich zowel zwierig gedragen in zijn film „Fan-
fan la Tulipe" als hartstochtelijk in „Le diable au
corps". Zijn gezondheid was nooit erg sterk. Daarvan
had hij tijdens filmopnamen nogal eens te lijden,
maar mede door de goede zorgen van zijn vrouw
bleef hij op de been, zonder dat de buitenwacht veel
van zijn ziekte merkte. Alleen zijn vrouw wist alles van
hem. Zij schreef na zijn dood een gevoelig boekje
met daarin de woorden: „Ik wist dat je nooit geaar
zeld zou hebben voor een mooi en kort leven in
plaats van een lang en middelmatig bestaan. Maar
waarom moest deze keuze worden gemaakt? Zijn er
twee soorten mannen en behoorde hij tot het soort,
dat pijlsnel door het leven schiet?"
Toch was Philipe ook al door zijn gematigde levens
wijze in mindere mate een idool dan James Dean.
Deze deed eigenlijk slechts mee in drie films, waar
van er twee na zijn snelle dood werden uitgebracht.
Hij speelde vooral opstandige jonge mensen, die voor
zichzelf een gevaar zien in het verburgelijken, in het
naleven van hun ouders. Daaruit resulteert een hou
ding van verzet, waarvan James Dean de belichaming
werd. Hij deed zich voor als de jongeman die nooit
volwassen wilde worden. Hij wijst de auto af, zijnde
een burgerlijk bezit. Werpt hij zich daar toch op, dan
doet hij dat zo wild en onbezonnen, dat zijn autorij
den een spelen met zijn leven wordt. Zijn dood werd
dan ook veroorzaakt door een dodelijk ongeluk, hem
overkomen tijdens het rijden met te grote snelheid.
Net als James Dean kozen meer jonge idolen voor
een kort leven. Weliswaar niet altijd zo bewust, maar
wel door hun levenshouding. Voor hen was het leven
niet altijd iets om dankbaar voor te zijn. Voor hun ge
voel had het ook iets corrupts om het leven te accep
teren zoals het tot hen kwam, met alle roem, geld en
geluk en schijnbaar zonder tegenslag. In hun angst
voor dit laatste daagden de jonge idolen die tegen
slag gaarne uit, door zich gewaagde dingen te per
mitteren op het gebied van drugs, zinnelijkheid, ver
keerssnelheid, drank en uitputting in werk door zich
onvoldoende slaap te gunnen, tot Bruce Lee toe, de
jonge kung fu-kampioen die ondanks de schijn van
gezondheid jong stierf, Janis Joplin die stierf met het
gevoel ongelukkig te zijn, net zo iets als de poppoëet
Jim Morrison, die stierf met een gedicht in zijn hart.
Maar vele idolen moet het vergaan zijn als Janis Jo
plin, die heel haar korte leven leed onder de marte
lende onzekerheid van haar tekort schietende gaven:
„Als de mensen voor mij klapten om wat ik zong,
vroeg ik mij af of ik inderdaad geleerd had om iets
met mijn stem te doen Ben ik dat werkelijk, vraag ik
mij af als ik praat? De persoon die praat ben ik dat?"
TON OLIEMULLER
Na een uiterst feestelijke facelift,
waarvoor suikeroom Crest diep in
de knip heeft moeten tasten, is het
Vlaardingse DELTA-Hotel in het
kroonjaar 1980 aan zijn tweede
jeugd begonnen. En het moet deze
horeca-madame, die 2b iaar gele
den met smeergeld van de Mars
hall-hulp door Rotterdamse haven
baronnen op de uitkijk werd gezet
aan de oever van de Nieuwe Wa
terweg, onmiddellijk worden nage
geven, dat ze er op alle fronten op
vooruit is gegaan en stralender
dan ooit haar aasten aan de borst
drukt.
Op de brug van dit zilte zeekasteel
op het droge (het enige hotel in de
wereld, waarvoor uit voorzorg een
aanvaringsverzekering Is afgeslo
ten) staat sinds kort Armand A. Th.
O'Herne, wiens Neerlands bloed
zijn aderen moet delen met dat van
voorvaderen uit Ierland, Frankrijk
en Duitsland. Het is derhalve
geenszins overdreven om in zijn
geval te spreken over een etnische
toverbal, die van huisuit gewend is
om verder te kijken dan zijn neus
lang is.
Luxueus zeekasteel
Met zijn nieuw aangetrokken-chef
kok René Sayerling (smaakmaker
de overwinnaar op twee culinaire
salons) en maitre d'hotel Joop
Mooy (die in de Rotisserie Oudt
Leyden schitterde, toen dit etablis
sement nog in de zevende Miche-
lin-hemel vertoefde), leidt de 35-ja-
rige O'Herne nu een pleisterplaats,
die beschikt over een handwarm
indoorzwembad, een modern za
lencomplex, waaronder het fameu
ze Kraaienest en 78 comfortabele
kamers, die van alle gemakken
bad, douche, toilet, radio, kleuren
televisie, telefoon en service-bar
voorzien zijn.
Nagelnieuw zijn de Gabin's Bar en
hot romantischs restaurant Aegir,
waar een briljante Britse binnen
huisarchitect kans heeft gezien om
de authentieke sfeer van een luxu
eus zeekasteel feilloos te copiëren.
Wie daar op een weggooidag of in
een weekend aanlegt voor een
hassebas of voor een culinaire
dokbeurt, krijgt op de koop toe
een doorkijkje op 's werelds
drukst bevaren waterweg, waar
tankers en pieremachochels uit alle
windstreken langsdrijven in de Del
ta-kijkdoos op ware grootte.
Uitje
Directeur O'Herne bezweert dan
ook met klem, dat een bezoek aan
zijn bar en restaurant een uitje is,
waar men alle eer mee inlegt. En
dat doet hij dan niet omwille van
eigen gewin, maar voor het vader
lands gezin, dat hij zijn maritieme
logeplaatsen van harte gunt. (Voor
jongverliefden en voor amoureuze
landgenoten op herhalingsoefenin
gen zijn er. zelfs rood gecapiton
neerde chambres, waar men onbe
spied een tète-a-tète show kan op
voeren).
Eensgezind
Om bij voorbaat mogelijke drem
pelvrees te elimineren heeft O'Her
ne een menukaart gecomponeerd,
waarop de onverwoestbare kroket
en uitsmijters ham en ros eensge
zind met de exquise rode poon, de
zwezerik en de halve eend een
aanvraag tot adoptie indienen.
„In het nieuwe Delta-hotel", verze
kert O'Herne dan ook. „is iedereen
van harte welkom. Want smikkelen
en scheepjes kijken is allang geen
voorrecht meer dat alleen aan de
rijken der aarde is voorbehouden".
Armand A. Th. O'Herne: schipper
naast Cod op de brug van hot
herboren Delta Hotel.
