Een kabinet valt niet
op vijf miljard m3 gas
Rente blijft groot vraagteken
San zetten
RABO:
overheid
handelt te
laat en
onvoldoende
Beurs van Amsterdam
Bankiers achten problemen
wereldeconomie hanteerbaar
5GUNUMIE
OE EEN
1INISTER DE
;amer VOOR
£ÉET BLOK
I HAAG Overleg van een Kamercom
missie met de regering is tegenwoordig o-
eobaar. Dat brengt heel wat extra drukte
9 werk met zich mee. Gisteren, in een ver
kering van de bijzondere Commissie voor
Waddenzee met de ministers Beelaerts
i Blokland (VRO) en Van Aardenne
lonomische Zaken), bleek echter dat die
nbaarheid ook zijn voordelen heeft. Een
rnalist is immers maar zelden in de gele-
Jieid met eigen ogen te zien, wat hij in
«orie wel weet, namelijk dat de eigenlijke
.sluitvorming heel dikwijls elders plaats
eeft dan in het parlement,
n de voltallige vergadering van de Kamer zijn
i kaarten meestal allang geschud en hebben
fracties, die bakzeil hebben moeten halen,
el een mooi verhaal klaar als excuus. Nu voor
jet eerst kon men zelf het moment meemaken,
toaarop de Kamer voor het blok werd gezet en
r niets anders restte dan in volstreke mach-
jsheid de gebalde vuist te heffen. Het ging
i het winnen van veertig miljard kubieke
iter aardgas, dat zich bevindt in het zogehe-
ji Amelander veld.
I eerder was de Kamer schoorvoetend ak-
xird gegaan met deze winning in een wat na-
r betreft zo'n belangrijk gebied als dat van
de Waddenzee. Maar wel had de meerderheid
uitdrukkelijk gesteld dat het natuurgebied het
Oerd op het Oostelijk deel van Ameland geen
schade toegebracht zou mogen worden. Bij de
behandeling van de begroting van Volkshuis
aangenomen. Minister Beelaerts had daar geen
bezwaar tegen en wekte de indruk de motie te
zullen uitvoeren. De Kamer dacht toen nog dat
dit wel zou kunnen door vanuit zee schuin in
de richting van het eiland te boren.
SEINTJE
De deskundigen van de Nederlandse Aardolie-
maatschappij (NAM), die de concessie heeft
voor dit gasveld, lieten vervolgens aan het mi
nisterie van Economische Zaken weten dat
daardoor de opbrengst slechts 35 miljard kubie
ke meter zou bedragen. Dit omdat het gasveld
bestaat uit een aantal compartimenten, waar
van er één recht onder Ameland ligt. Dat com
partiment, met een inhoud vijf miljard kubieke
meter, zou door middel van een schuine boring
niet te bereiken zijn. En of minister Van Aar
denne maar zo vriendelijk wilde zijn de Plano
logische Werkcommissie (PWC), die moet advi
seren over de beste boorlocatie, van dit feit op
de hoogte te stellen. Van Aardenne schreef de
PWC prompt een brief, die eroD neerkwam dat
de regering alleen advies verwacht over een lo
catie, van waaruit al het Amelandse gas gewon
nen kan worden. Tevens moet de commissie
duidelijk maken, waarom er niet vanaf het
strand of vanuit zee geboord kan worden.
De Landelijke Vereniging tot Behoud van de
Waddenzee, goed geïnformeerd als altijd, kwam
op de hoogte van het ministeriële schrbven en
seinde de betreffende Kamercommissie in.
Voor Henk Couprie was dit aanleiding spoedo
verleg aan te vragen met Beelaerts en Van
Aardenne. Niet ten onrechte, want ter vergade
ring bleken de beide ministers geheel anders
over de gaswinning op Ameland te denken dan
de Kamer veronderstelde. Met veel omhaal van
woorden maakten zij duidelijk dat het natuur
gebied het Oerd wat hun betreft niet heilig is.
Met andere woorden: als er ip het gebied ge
boord moet worden, dan moet dat maar. Vol
gens Van Aardenne valt de schade daarvan
trouwens wel mee. Blijvende schade zou er so
wieso niet zijn en ook de gevolgen van het bo
ren zelf zouden heus wel meevallen.
Met name Couprie zat erbij alsof hij het in Keu
len hoorde donderen. Dat de regering zo ge
makkelijk over de wens van een zeer brede
meerderheid in de Kamer heenwalste, dat wil
de er maar moeilijk bij hem in. Zijn fractiege
noot Huib Eversdijk, hoewel ook op de bres
voor Ameland, toonde zich na afloop wat cyni
scher. Hij wees erop dat het in de CDA-fractie
niet te verkopen zou zijn tegen Van Aardenne
een motie van afkeuring aan te nemen. „Een.
kabinet valt niet op vijf miljard kubieke meter
Daarmee is voor Het Oerd pleit beslecht. Tenzij
Van Aardenne alsnog, bij de behandeling van
deze zaak in de voltallige vergadering van de
Tweede Kamer, overstag gaat. Maar er is geen
mens, die daar nog op durft hopen. Men is na
melijk nog niet vergeten dat de betreffende be
windsman in de ministerraad met aftreden
dreigde en met deuren begon te slaan, toen eni
ge van zijn collega's voorstelden voorlopig maar
van de winning van het Amelandse gas af te
zien. Als het gaat zoals Eversdijk verwacht
werpt dit een wat vreemd licht op onze parle
mentaire democratie. Ruim tweederderde van
de volskvertegenwoordiging is tegen en toch
gebeurt het
RIK IN 't HOUT
renswissel-
antoren
kot volgens
Werwachting
AMSTERDAM De Grens-
visselkantoren hebben zich in
^*1979 volgens verwachting ont-
De nettowinst ging
van 3,3 min naar bijna 3,5
In. Hiervan wordt 1,8 min
f 1,7 min) betaald aan de
leelhouders (NS, het ver-
leringsconcern AMEV en
iro-dochter Pierson, Hei
ig en Pierson), zo blijkt uit
iet jaarverslag.
Gelet op de ontwikkeling van
ie resultaten in het eerste
wartaal verwacht GWK voor
0 een bescheiden toene-
ig van de vreemd geld-om-
Een soortgelijke verwach-
ig geldt ook voor de overige
bankonderdelen. Of dit resul-
qde teert in een toenemende netto
winst is sterk afhankelijk van
de kostenontwikkeling.
De opbrengsten uit het wissel-
jedrijf kunnen dit jaar moge
lijk gunstig worden beïnvloed
'door een toeneming van het
lt 1 buitenlandse bezoek. Het is
^fan echter waarschijnlijk, dat ve-
S^len, zeker in West-Europa, het
na dit jaar wat dichter bij huis
iam dan anders zullen zoeken.
Deze ontwikkeling tekent zich
nu al vrij duidelijk af. Wel
valt te signaleren, dat er in
vuil toenemende mate korte extra
vakanties worden gehouden,
[oals in de „krokus-vakantie"
ndd - -
en de herfstvakantie.
n ®c ENNIA Het Ennia verze-
f keringsconcern heeft overeen-
3 stemming bereikt met de Ban-
°cnt<co je Granada over de ver-
53131 werving van een belang in de
'^["fyerzekeringsmaatschappij Ga-
h wc'a met hoofdkantoor in
^8 Madrid. Dit belang zal na
loe8' een bij Ennia te plaatsen kapi-
ze w taaisuitbreiding ruim 80 pet
5 m( >edragen. De rest van het aan-
.8 delenbezit is verspreid. Met
inde deze transactie, waarvoor nog
in v' oestemming van de Spaanse
10ri>' en Nederlandse autoriteiten
'nd noêt worden verkregen, is
reaai voigens Ennia een bedrag van
a fyjjH goo min peseta's (f 16
min) gemoeid. Galicia is voor-
zunamelijk werkzaam op het ge-
bied van schadeverzekeringen,
maar sluit ook levensverzeke-
veel ingen.
o 6
nj AMRO Als een van de eer-
Europese banken en als
eerste Nederlandse bank is de
let.°AMRO bank begonnen met
aantrekken van geld op de
de V.S., zo heeft de bank be^
:endgemaakt. Commercial pa-
ler is de naam van kortlopend
Japier met een looptijd van
minimaal acht en maximaal
270 dagen, in coupures van 1
min dollar.
ank heeft de benodigde
;mming verkregen van
de Securities and Exchange
commission (SEC). Vanaf nu
mag de bank maximaal 300
min dollar aan kortlopend pa
pier hebben uitstaan. De uit-
Jifte ervan zal op permanente
lasis plaatsvinden, afhankelijk
van marktomstandigheden en
behoefte. De plaatsing bij
voornamelijk Amerikaanse in
stitutionele beleggers en be
drijven met tijdelije kasover-
schotten zal geschieden
door de First Boston Corp.,
een van de vier grootste han
delaren in kortlopend papier
in New York. Met het betre
den van deze markt wil de
AMRO bank een nieuwe bron
van kortlopende middelen
aanboren, mede met het oog
°P de groeiende activiteiten in
de V.S. Thans heeft de bank
NEW ORLEANS De problemen die ver
band houden met de recessie in de Verenig
de Staten, de inflatie in de wereld en de
energiecrisis zijn allemaal hanteerbaar,
mits regeringen, internationale instellingen
en de particuliere sector samenwerken. Dit
was een van de belangrijkste conclusies van
een driedaagse internationale monetaire
conferentie van de Amerikaanse bankiers-
vereniging in New Orleans. Aan deze bijeen
komst hebben meer dan honderd presiden
ten van centrale banken en handelsbanken
deelgenomen.
De president van de centrale bank van Zwit
serland, Fritz Leutwiler, meende op een pers
conferentie aan het slot van de bijeenkomst te
kunnen vaststellen dat regeringen, centrale
banken en bevolking de bestrijding van de in
flatie steeds meer gaan zien als het belangrijk
ste doel van de economische politiek. Hij zag
ook bereidheid om de politieke gevolgen daar
van te aanvaarden.
Veel bankiers van buiten de Verenigde Staten
waren er aan het eind van de conferentie niet
van overtuigd dat de recessie in de Amerikaan
se economie van korte duur zal zijn, zoals hun
Amerikaanse collega's menen. Zij zagen echter
geen tekenen van uitbreiding van de recessie
naa^ het buitenland, behalve dan naar Groot-
-Brittannie. De Amerikaanse minister van fi
nanciën, William Miller, verklaarde niet met
zekerheid te kunnen zeggen welke vorm de re
cessie in de VS zal aannemen.
De president van de Bundesbank, Karl Otto
Pohl, zei nog zeer weinig aanwijzingen te heb
ben gezien voor een achteruitgang van de
Westduitse economie. De voorzitter van het be
stuur van het stelsel van centrale banken in de
VS, Paul Volcker, ondersteunde deze zienswij
ze. Hij stelde vast dat de economieën van West-
-Duitsland en Japan veel sterker blijken dan
algemeen was verwacht. De deelnemers aan de
conferentie waren het er in het algemeen over
eens dat er een krachtig, op samenwerking
stoelend beleid moet worden gevoerd om de in
flatie uit de wereldeconomie te bannen, ook al
zal dat ten koste van de economische groei
kunnen gaan. Volgens Pohl is het risico van in
flatie nog steeds groter dan het gevaar van een
economische teruggang. Hij vond dat de centra
le banken door moeten gaan met het voeren
van een restrictief monetair beleid.
Leutwiler waarschuwde ervoor dat regeringen
het risico lopen de volgende economische cy
clus te moeten beginnen met een hogere basi
sinflatie wanneer er geen eind wordt gemaakt
aan de prijsstijgingen. Dat zou volgens hem niet
alleen nadelig zijn voor de economische bedrij
vigheid, ook in politiek en sociaal opzicht zou
den de gevolgen ernstig zijn
Op de eerste dag van de conferentie hebben de
bankiers zich beziggehouden met de bijdrage
die monetaire deskundigen leveren aan de ont
wikkeling van een beleid voor bestrijding van
de inflatie. Men was het er algemeen over eens
dat deze bijdrage belangrijk is, maar op zichzelf
onvoldoende voor het herstel van economische
stabiliteit.
Pohl vond dat niet alleen het beheersen van de
geldomloop, maar ook de stabiliteit van de wis
selkoersen een belangrijk oogmerk van het eco
nomisch beleid dient te zijn. Zowel Leutwiler
als Miller toonde zich tevreden met de huidige
koers van de dollar op de internationale wissel
markten. Op langere termijn achtte Miller een
oplossing noodzakelijk voor het probleem van
de deviezenreserves. Hij vond dat de dollar op
het ogenblik niet de juiste munt is om als enige
reserevaluta te fungeren.
UTRECHT Er
is in ons land
sprake van een
onvoldoende be
reidheid om de te
ring naar de ne
ring te zetten,
maar aan offers
valt niet te ontko
men. De voort
gaande stijging
van arbeidskos
ten en collectieve
kosten moet wor
den beteugeld
door matiging
van particuliere
inkomens en van
overheidsuitga
ven. Dit jaar zijn
door regering en
volksvertegen
woordiging einde
lijk maatregelen
hiertoe genomen,
maar te laat en
nog te weinig. Al
dus de heer P.J.
Lardinois, voor
zitter van de
hoofddirectie van
de Centrale Rabo
bank, tijdens de
jaarvergadering.
Herstel van het fi
nanciële en econo
mische evenwicht
is dringend nodig.
Alleen met de
geldpolitiek komt
men er niet. Zon
der hulp van de in
komens- en begro-
tingspolitiek kan
het monetaire be
leid met zijn kre
dietbeperking de
inflatie slechts be
strijden ten koste
van een hoge ren
te, met alle schade
lijke gevolgen van
dien voor de wo
ningbouw en de
bedrijfsinvesterin
gen. „Tegen de ge
schetste achter
grond zie ik voor
de zeer nabije toe
komst wel enige
ruimte voor een
lichte rentedaling,
maar verder zou ik
niet willen gaan",
aldus de heer Lar
dinois.
De Rabo-organisa-
tie rekent erop, dat
de totale groei van
de uitstaande kre
dietverlening aan
de private sector
dit jaar betekenend
zal achterblijven
bij de 18 pet van
1979 en zeer aan
zienlijk bij de 24
pet van 1977 en
1978. Overigens is
de Rabo-topman
van mehing, dat de
verwachte groei
voor 1980 aan de
uitzettingenkant
(althans bij het
huidige inflatie-
peil) een normaler
beeld vertoont dan
de bijzonder sterke
groei van de drie
voorgaande jaren.
Ondanks de weer
aanwakkerende
geldontwaard ing
zal de groei van de
toevertrouwde
middelen bij de
Rabo achterblijven
bij de al matige
groei van 1979.
AMSTERDi M Twee
maanden ru t op het inter
nationale rentefront heeft
de effectenmarkten een
vriendelijker aanblik gege
ven. Gangmaker is de Vere
nigde Staten, het land dat de
rente in de wereld dicteert.
Dat komt doordat de Ameri
kaanse dollar nog altijd een
sleutelrol speelt in het inter
nationale betalingsverkeer.
Het is de afgelopen tijd snel
gegaan met de rentedaling
in Amerika, vooral met de
kdrte rente. In enkele weken
daalde primerate tarief van
20 naar 13 procent. Die ren
teverlaging bevestigt dat de
lang verwachte recessie ei
genlijk op gang is gekomen.
Verwacht wordt dat de eco
nomische teruggang min
stens tot het eerste kwartaal
van volgend jaar zal duren.
Op grond daarvan wordt een
verdere rentedaling van de
Amerikaanse rente tege
moet gezien, waarbij de ge
leidelijke vermindering van
het inflatietempo dit proces
ondersteunt. De ontspan
ning van de Amerikaanse
rente heeft inmiddels de ren
tetarieven in Europa op een
laag peil gebracht. Daarbij
moet worden bedacht, dat in
de meeste Europese landen
de rente vorig jaar niet zo
fel is gestegen als in de Ver
enigde Staten. Dat geldt ook
voor de inflatie. Een uitzon
dering is Groot-Brittannië,
waar zowel de inflatie als de
rente al geruime tijd in de
dubbele cijfers worden ge
schreven.
Het rentebeeld in de wereld
wordt tegenwoordig bepaald
door allerlei factoren en in
vloeden die elkaar wederzijds
versterken. Enkele domine
rende aspecten zijn de inflatie,
de inflatieverwachting, de ten-
denzen op de gronstoffen-
markten, politieke ontwikke
lingen, het beleid van de cen
trale banken, en de situatie op
de valutamarkten. De reeks
voor
laatste jaren
verstrekkende gevolgen gehad
voor de internationale finan
ciële markten. De wereld
heeft nog maar nauwelijks de
olieprijsgolf van het afgelopen
jaar verwerkt of nieuwe ver
hogingen kondigen zich aan.
De meeste olieproducerende
landen die in OPEC-verband
opereren, hebben de afgelopen
weken hun prijzen opgetrok-
de positie van de betalingsba
lansen, terwijl de centrale lan
den het zich nauwelijks kun
nen veroorloven de monetaire
teugels wat te laten vieren.
Daardoor wordt de ruimte
voor een verdere rentedaling
in de komende maanden be
perkt.
Ondertussen blijft de emissie
activiteit levendig. Naast obli
gatieleningen wordt de vrien
delijke beursstemming aange-
ken. Die prijsverhoging was
overigens veel minder dan het
tempo waarin vorig jaar de
olieprijzen verdubbelden.
Verontrustend is echter het
gekibbel over de prijzen tussen
de olieproducerende landen
onderling. Binnen het OPEC-
blok zijn gematigde en radica
le landen het niet eens over de
te volgen prijspolitiek, hetgeen
op zich prijsverhogend werkt.
Pogingen om tot meer prij-
seenheid te komen strandden.
Vooral Saoedie-Arabië maakt
zich sterk om uniforme prij
safspraken te bereiken. Inmid
dels hebben enkele olielanden
die niet bij de OPEC zijn aan
gesloten, eveneens tot prijsver
hogingen besloten. Dat zijn
Mexico en Groot-Brittannië.
Hoewel de jongste prijsverho
gingen binnen de perken zijn
gebleven, houden zij het ge
vaar in dat de huidige cadans
naar magere rentestanden
wordt verstoord. In korte tijd
moet namelijk weer een flink
bedrag door de olie-importe
rende landen op tafel worden
gebracht om de duurder ge
worden olie te financieren.
Dat heeft weer gevolgen voor
grepen om via de uitgifte van
aandelen eigen vermogen aan
te trekken De aankondiging
van de vierde staatslening dit
jaar kreeg deze week een goed
onthaal.
Opnieuw zijn de voorwaarden
opengehouden terwijl de na
druk ligt op de korte looptijd
In de laatste drie staatslenin
gen wordt de trend van dalen
de kapitaalmarktrente beves
tigd. In januari leende de staat
echter nog tegen 9,5 procent
In maart werd tegen de reror
drente van 11,5 procent ge
leend, in april werd met groot
succes een 10,5 procents staats
lening uitgeschreven, terwijl
de minister van Financiën het
nu tegen 10 procent wil probe
ren
Het is dan nodig dat om de
twee maanden de staat een be
roep doet op de openbare kapi
taalmarkt. Het financieringste
kort wordt dit begrotingsjaar
geraamd op zo'n 18 miljard
gulden. Daarvan 15 miljard
gulden op de openbare en on
derhandse kapitaalmarkt wor
den vergaard. Dit betekent dat
er in 1980 nog minstens drie
tot vier openbare staatsemis-
sies kunnen worden verwacht.
Naast de staat blijven vooral
de financiële instellingen ac
tief op het emissiefront. De
nog steeds snel groeiende Ne-
derlandsche Middenstands
Bank heeft nieuwe aandelen
uitgegeven in de verhouding
van 1 op 10 en 11 procent ka
pitaal obligaties geplaatst. De
in het buitenland expanderen
de verzekeringmaatschappij
AMEV heeft eveneens een
aandelenemissie aangkondigd.
Op het gebied van belegging
in onroerend goed toont
Wereldhave veel daadkracht.
Vooral de Amerikaanse vast
goedmarkt biedt goede moge
lijkheden en voordelen ten op
zichte van Europa. Om de
kansen in dit land te benutten
heeft Wereldhave een speciaal
beleggingsfonds opgericht on
der de naam West World Hol
ding. Deze maatschappij pro
beert via de uitgifte van aan
delen geld aan te trekken om
in de Verenigde Staten te be
leggen in kantoorgebouwen en
winkelcentra. Niet alleen
Wereldhave ziet het wel zitten
aan de overkant van de
oceaan. Er zijn de laatste tijd
diverse initiatieven genomen
om de beleggingsmogelijkhe
den in dit land onder de aan
dacht te brpngen.
Gesteund door een nog steeds
per saldo oplopende Ameri
kaanse beurs en redelijke be-
drijfsberichten in eigen land
hield de positieve ondertoon
op het Damrak aan. De niet
onprettige ouverture van de
grote concerns Koninklijke
Shell, Philips, Akzo, Unilever
en Hoogovens over het eerste
kwartaal van dit jaar wordt
gevolgd door een reeks mede
delingen uit jaarvergaderingen
van de rest van het bedrijfsle
ven. De eerste maanden van
1980 waren ondanks alle som
bere geluiden over de econo
mische situatie in het alge
meen niet ongunstig. Daarbij
moet in aanmerking worden
genomen dat het afgelopen
jaar slecht begon doordat de
barre winter productieachter
stand en tal van andere nade
len veroorzaakte. Een licht
puntje kwam deze week uit
Parijs, waar de secretaris-ge
neraal van de Organisatie voor
Economische Samenwerking
en Ontwikkeling (OESO) ver
klaarde, dat het wel meevalt
met de economische situatie en
dat de groei in de tweede helft
van 1981 weer op gang zal ko
men.
In ons land krijgen enkele on
dernemingen die al jaren in de
problemen zitten, de laatste
tijd meer aandacht omdat de
vooruitzichten zijn verbeterd.
De koers van het aandeel
Rijn-Schelde-Verolme heeft
zich in korte tijd krachtig her
steld tot boven de veertig gul
den. Stimulansen daarvoor
zijn de grote order uit Ameri
ka voor de levering van 200
kolengraafmachines en de me
dedeling dat het concern in
het najaar uit de verliezen
hoopt te komen. De hernieuw
de belangstelling voor dit
fonds sloeg ook over naar
VMF-Stork. Daarentegen
geeft het aangekondigde be
leidsonderzoek bij OGEM de
beurs te denken.
Bij deze onderneming moet
eerst duidelijkheid komen om
het weggezakte vertrouwen te
herstellen. Het jaarverslag van
Fokker gaf op zich positieve
aanknopingspunten, maar dat
de vliegtuigfabriek geen divi-
dendje uitkeert en over de toe
komst geen mededelingen doet
viel op de beurs slecht. Hout
handel Pont houdt rekening
met verlies over 1980. Dat kan
worden voorkomen als de ren
te snel daalt en de bouwmarkt
zich herstelt. Goede berichten
melden de verzekeringsmaat
schappijen, terwijl de banken
in de eerste maanden van het
lopende jaar eveneens hogere
resultaten hebben behaald.
Het aandeel Van Ommeren
krijgt volgende week een klei
nere coupure van tien gulden.
Tot dusver was de nominale
waarde 100 gulden.
8.75 id 75-2
3.00 W Grb 46
7.00 ld 66-11
