Over een
half jaar moet Frans
van der Veld een
goed heenkomen
gevonden hebben
lommissie akkoord met overdracht slachthuis
10 ARBEIDSPLAATSEN GEHANDHAAFD
•"TAP/REGIO
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 4 JUNI 1980 PAGINA 5
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
INLISSE
WERD HET
VOORLOPIG
LAATSTE
SPEEL-
PLASTIEK
AFGELEVERD
PuttiDEN In een gemeenschappelijke verga-
centmg stemden de commissie voor Economi-
itarti Aangelegenheden en Personeelszaken en-
staticommissie voor Financiën gisteravond in
zijn de plannen om het Openbaar Slachthuis
den r te dragen aan een particuliere B.V. De ar-
zdsplaatsen van bijna 200 mensen blijven
'door gehandhaafd. Het slachthuis wordt
rgenomen door de Leidse Philip B.V., de
Leidse Vleescentrale en de vleesgrossier Bos
uit Naaldwijk.
De wijziging van de vleeskeuringswet in 1977
maakte de toekomst van het slachthuis, dat voor
die tijd ook al met verlies draaide, uitermate onze
ker. Slechts door financiële steun van de rijksover
heid wist het bedrijf het hoofd boven water te hou
den. Het gemeentebestuur ging in allerijl op zoek
naar nieuwe mogelijkheden om het slachthuis, en
de 200 arbeidsplaatsen, voor Leiden te behouden.
In juli vorig jaar werd bekend dat de gemeente
overeenstemming had bereikt met een drietal par
ticuliere ondernemers en dat het slachthuis zou
kunnen blijven draaien.
Bij de onderhandelingen tussen gemeente en on
dernemers heeft de handhaving van de 200 ar
beidsplaatsen steeds voorop gestaan. Om dit doel te
bereiken heeft de gemeente tegenover de nieuwe
eigenaars, die het gebouw en de gronden in erf
pacht krijgen, een aantal veren moeten laten om
het bedrijf een zo gunstig mogelijk economisch
perspectief te kunnen bieden. Het CDA raadslid
Vink sprak in een enkel geval van 'een wel zeer
coulante regeling' daarmee de socialistische wet
houder Bordewijk in de partijpolitieke kaart spe
lend, die veronderstelde dat het CDA blijkbaar
niet bereid was enigszins aan de nieuwe eigenaars
tegemoet te komen om zodoende 200 arbeidsplaat
sen te behouden. De heer Vink was'het geenszins
met de wethouder eens maar wenste wel zijn stem,
voor te behouden. De overige commissieleden gin
gen, na enkele technische opmerkingen, van harte
met het voorstel akkoord zodat verondersteld r*ag
worden dat ook de Leidse gemeenteraad weinig
moeite met de overdracht zal hebben.
Leidse
middenstand
heeft geen
hoog
gespannen
toekomst
verwachtingen
LEIDEN Het merendeel
van de Leidse middenstan
ders heeft geen hooggespan
nen verwachtingen over hun
bedrijfsresultaten in de na
bije toekomst. Dit is een van
de belangrijkste conclusies
van de enquete die voorzit
ter prof A. Kraal van de
stichting Leidse Binnenstad
houdt.
De stichting heeft al meer dan
150 reacties binnengekregen
op de enquete, die door prof.
Kraal was opgezet om de
stichting Leidse Binnenstad
meer inzicht te verschaffen in
de problematiek van de mid
denstand. Prof. Kraal laat in
het tweede kontaktblad van
het Leids City Centrum (LCC)
weten tevreden te zijn over de
hoge respons en over de mate
van vertrouwelijkheid in de
ingezonden enquêteformulie
ren. Verregaande conclusies
wil de voorzitter nog uit het
onderzoek trekken. Dat zal pas
volgende maand kunnen ge
beuren als alle reacties binnen
zijn. Een aantal opmerkelijke
zaken springen er vooralsnog
uit. Prof. Kraal: „Uit de eerste
reacties blijkt, dat het niet ie
dereen slecht gaat. Niet alleen
de mopperaars hebben gerea
geerd, er is ook een behoorlij
ke groep middenstanders die
vol trots hun gunstige bedrijfs
resultaten heeft doorgegeven
en wel degelijk hopen in de
toekomst te kunnen uitbrei
den. Maar het algemene beeld
is toch wel, dat de verwachtin
gen minder hoog gespannen
Bond
tegen het
vloeken
vraagt
Leiden
subsidie
LEIDEN De Bond tegen
het Vloeken heeft het Leidse
gemeentebestuur om een fi
nanciële bijdrage gevraagd.
Enige maanden geleden
spraken verschillende parle
mentariërs hun verontrus
ting uit over de aktiviteiten
van de bond. Zij drongen er
bij de Nederlandse gemeen
tebesturen er op aan de sub
sidie aan de Bond tegen het
Vloeken stop te zetten.
De Bond schrijft in haar subsi
dieverzoek op de hoogte te zijn
met de bezwaren en wijst er
op dat de Bond nooit blijk
heeft gegeven van een min
achting of onderschatting van
de democratie. „De Bond
spreekt zich niet uit over poli
tieke vraagstukken als het
ambtsgebed, de bede of het
zuiveren van de bibliotheken.
Ons doel is het vloeken onder
het Nederlandse volk te be
strijden en de ingezetenen te
beschermen tegen het kwetsen
van hun heiligste gevoelens
door godslasterlijke taal van
anderen", aldus de subsidie-
vragers. De Bond tegen het
Vloeken gaf in 1979 bijna 2 ton
uit aan propaganda.
Trein sleurt
auto mee
ALPHEN AAN DEN RIJN
Een 68-jarige automobi
list uit Alphen is gistermor
gen od de Europasingel, ter
hoogte van het terrein van
de rioofwaterzuiverings-in-
stallatie, onder een rangeer
locomotief geraakt De man
liep wonderwel geen ver
wondingen op.
De bejaarde bevond zich op de
spoorwegovergang, de machi
nist van de naderende locomo
tief, een 31-jarige inwoner van
Ravenswaay, waarschuwde de
man met zijn hoorn. De man
schrok echter zo van het harde
geluid dat hij de controle over
zijn auto verloor en de motor
sloeg af. De auto werd door de
trein gegrepen en enkele tien
tallen meters meegesleurd.
sportcomplex Haasbroek in
Zoeterwoude (opdracht
Heineken), of in Warmond,
Lisse, Sassenheim, Leiden
Zuidwest, Leiderdorp. Ik
noem maar een dwarsstraat
op, verder is er geen
eindigen aan.
Speelplastieken,
groeiplastieken, beton,
brons, graniet, veel
keramisch mozaiek de
laatste tijd, gegoten
zandsteen, gegoten
„aanrechten graniet",
gepolijst. Allemaal
handwerk. Truus bedient
haar Frans van creatieve
inspiratie, vult hem
emotioneel aan. „Zo kom je
tot een bepaald concept; we
maken het samen", belijdt
Frans.
En dan de vogels. Veel
vogels. Frans: „Dat
loskomen van het aardse; je
bent veel vrijer, vogels
passen zich overal aan.
Kijken nog even om naar
het ouderlijk nest, maar
worden in mijn decoraties
op muren na ettelijke
decimeters steeds
zelfstandiger en zwermen
uit".
„Van elk beeld leer ik weer
een hoop dingen, gelukkig
wel. Ik zal die plastieken
ook weer lager plaatsen
tegenwoordig; naar beneden
halen, niet meer op die
hoge sokkels. En speels is
het ook: de kinderen
kunnen ermee spelen. Sterk
werk. want je moet er
rekening mee houden dat
kinderen alles kunnen
slopen. Aan de muren
geboetseerde figuren,
geglazuurd en gebakken:
een „speelmuur", met gaten
waar je doorheen kunt
kruipen, zoals aan het
Bizetpad bij de lom-school
St. Jan in Leiden zuidwest
(„er is weinig keramiek in
Leiden", heeft Frans een
keer gehoord)". Gestyleerde
mensfiguren vooral, „waar
je doorheen kunt zien en
kruipen; geen
mensvoorstelling waar je
tegenaan kijkt". Rotterdam,
Capelle aan de IJssel,
Nieuwkoop, Jutphaas,
IJsselstein: men schafte zich
ter bewondering en
vermaak een Van der Veld
aan. Hoorn; ga maar door.
„Een stuk of zestig dingen",
schat Frans, „ik zou het niet
precies weten. Kwantiteit is
geen punt, nietwaar 7
Continuiteit is belangrijk,
en kwaliteit. Ik heb in
februari nog meegedaan
aan een „grafteken-
wedstrijd" met twee
ontwerpen. Geen resultaat".
Van der Veld plaatste wel
eerder een grafmonument,
ergens in den lande. Ik zag
de foto ervan en vond het
één van de mooiste
produkten van overweging
en vakmanschap die uit
Van der Velds handen zijn
gekomen: een eenhoorn,
spits, expressief en
indringend (het ging om
een afstammelinge van een
geslacht Eenhoorn),
bovenop een eeuwenoude
grenspaal, geplaatst boven
een ei-vormige basis als
teken van de
vruchtbaarheid. Frans zelf
was daar ook erg mee
ingenomen, merkte ik.
„Straks, als het gaat
verweren, wordt het
tijdloos". Tijdloos is waar
Van der Veld op mikt. Nee,
niet op mikt; tijdloos is de
instelling van zijn gemoed.
Daar kan hij niets aan doen
en Truus tast die inborst
niet aan, ze past zich op
deze weg aan en begeleidt
de ontvangenis tot aan het
gietwerk.
Frans van der Veld, wiens
„laatste" werk nu in z'n
geboorteplaats Lisse een
rustpunt, rond veel speelse
activiteit gevonden heeft,
weet niet exact wat hij is.
„Ik ben'geen beeldhouwer,
want ik hak niet. Daar heb
ik gewoon geen tijd voor. Je
hebt veel afsplitsingen van
die aanduiding, zoals
„monumentaal kunstenaar",
of keramist, bronswerker
wellicht ook. Je hebt ook
hapsnurkers. Het kan me
niet schelen. Ik vlecht
wapenend ijzer rond m'n
ontwerpen, boetseer daarna
de vorm en maak er mallen
van. Dan kan er gegoten
worden. Daar zit werk in
van hier tot ginder. Wie
kan dat betalen Twee- tot
drieduizend gulden kost het
algauw. Dan hebben ze wel
een stukje van m'n ziel en
de materiële uitwerking,
maar er worden
tegenwoordig zo weinig
scholen meer gebouwd,
omdat er minder kinderen
worden geboren".
Pringggg..., de koelkast
slaat weer aan. Maar daar
blijven Frans van der Veld
en z'n creaturen, in die
ruimte, waarin deze Lissese
kneder en vormer z'n
royale draai nog een paar
maanden kan vinden, koud
onder.
binnen in zijn domein, een
oude boerderij waar hij nu
een jaar of vijf een
glorieuze accommodatie
heeft. Bijna niet warm te
stoken, maar ach. Ergens
knerpt een koelkast bij het
aanslaan. Buiten, op de
„cour", floreren de kruiden,
de blauwe Judaspenning en
ander hoogopschietend
„wild". Daar komen ook de
Vlaamse gaai, de koolmees
en de specht. Die hebben
nauwelijks of geen oog voor
de granieten of betonnen
wrochtsels van Frans die
hier en daar in de weg
staan. Binnen staat
Hilversum 4 aan;
rustgevende muziek voor
het oprapen. Altijd, en
waarom niet Alleen als er
te veel gepraat wordt, volgt
een omschakeling. Maar
Elgar, Schubert, Liszt en
Delibes gedijen er best bij
die ontwerpen, de
staketsels, de hele creatieve
huishouding van inventies
en bevliegingen.
Koffie met rietsuiker en
een Mariakoekje, een
ondergeschoven asbak.
Eerst de stoelzitting vegen
alvorens erop te gaan zitten.
Dat wordt aanbevolen.
Kunst is niet schoon in de
zin van stofvrij, maar
werkelijk, concreet in het
abstracte, en toch schoon
voor de zuiderlijken. Ik mis
een poes. Ook zijn er geen
kinderen. Maar elk jaar
trekken Frans en Truus
langs hun gegoten,
geboetseerde en gebakken
eenlingen om er foto's van
te maken, om te ervaren
hoe het „leven" van hun
„nakomelingen" in een
harde materie is aangepast
aan weer, wind, groen en
speelwoede van de woelige
gebruikers. In feite zijn
kinderen hun afnemers; in
opdracht van besturen met
inzicht en geldelijke
middelen. Van de
overheersende westenwind
kunnen de Van der Velds
niet leven.
„Nee, dit werk is vreselijk
arbeidsintensief", vertelt
Frans, die met Truus een
slaap-flat heeft in de
moderne volgestouwde
Poelpolder, maar ze leven,
ook in de weekeinden, in
het atelier (het oude
winterhuis van de
boerderij) dat ze van
gemeentewege ter
beschikking kregen. „Maar
het is erg leuk werk, dat
hele proces tot en met het
Daaraan was geen gebrek.
Ze kwamen binnen met de
regelmaat van de klok. Je
kunt, om te beginnen in
deze streek, nergens komen
of er staat wel een „Frans
van der Veld", zoals bij het
aag
Een vreemd en ongerijmd
rote voonJhz>cht: over geruime
van
>ordf
ingi
tijd staat aan de Heereweg
in Lisse, op de hoek van de
Vuursteeglaan, dé nieuwe
zetel van het Gewestelijk
Arbeidsbureau. Dat is
precies op de plaats (achter
het oude politiebureau)
waar beeldend kunstenaar
Frans van der Veld nu nog
zijn atelier heeft staan en
ha" het ziet er op het moment
vier naar uit, dat Frans hard op
en weg is brodeloos te worden.
e§d. Zeker als hij zijn atelier
ireui moet missen, want een
Biste plaatsvervangende
diegelegenheid heeft zich nog
vuutniet aangediend. Dan zou je
kunnen krijgen:
arbeidsbureau verdringt
arbeidzoekende. Dat
verdraagt elkaar niet, zou
ik zo zeggen. Niettemin gaat
j het die kant uit. Vóór het
[10'eind van het jaar moeten
Frans en vrouw Truus hun
kostelijke (gemeentelijke)
ruimte verlaten hebben.
30]Voorlopig ziet artiest Frans
het nog niet al te somber in:
„misschien krijg ik van het
^li arbeidsbureau wel een
•Cisopdracht. Dat zou de zaak al
een beetje rechttrekken
bil; Van der Velds „laatste"
ct,,^ kunstwerk werd deze week
ls v<geplaatst bij de
Josephschool aan de
Achterweg in Lisse. Het is
A. ^een bijna twee meter hoge
speelplastiek: twee figuren
(binnen de opvatting van
17, rVan der Veld over
Schibewustzijn en het niet
bewuste) die elkaar
„vastklampen" en waarop
D-en waaromheen de
2, Rschooljeugd kan spelen en
klauteren en het object
meteen kan polijsten tot een
^glimmende vrucht van hun
28,bezigzijn. Het is niet voor
niets een speelplastiek.
Ie K^oa^s Frans er trouwens
2gtientallen gemaakt heeft, en
3 25 die vooral in het westen des
jg glands op tal van (school)
plaatsen te zien zijn.
Frans en Truus van der
g 37Veld, beiden 39 jaar,
29,scheppend en elkaar
segeiaanvullend aan de
IrooiHeereweg, de oude
heirbaan langs de
- ^binnenduinen die, versleten
oen afgegraven tot
«O bollengronden, allang
'verdwenen zijn. Met Frans
en Truus is dat duidelijk
ie 5no*» n'et ^et £eva*» maar ze
ine «schrijven er hun laatste
'dn 'hoofdstuk. Ze zitten om
'werkruimte te springen.
Inmiddels leidt Frans me
gieten in Den Haag, bij
een granietwerker". Frans
ging in '62 naar de Vrije
Academie in Den Haag. Te
weinig boetseren. Dus trok
hij naar de Koninklijke
Academie bij het Malieveld.
Een jaartje ertussen uit voot
twee opdrachten als
hoopgevend begin van een
loopbaan: moeder en kind
(Nieuw Vennep) en
bokspringers voor Lisse,
Don Boscoschool. In '69
trouwen en maar naar
opdrachten uitzien.
speelplastiek, wordt bij
Het „laatste" kunstwerk van Frans van der Veld. een
de. Josephschool in Lisse geplaatst
