ALLERT
DE
LAIM GE:
aagse gastrennersverenigingen favoriet
:ngels „LPO" voorzichtig radicaal
n voorstellen aan de bisschoppen
.orte metten
Een uitgever
met
een Europees
geweten
VONDZESDAAGSE MET ACHTTIEN DEELNEMENDE PLOEGEN
KERKEN BEKIJKEN
HUN AANDEEL IN
INTERNATIONALE
ONTSPANNING
INST/ SPORT
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 14 MEI 1980 PAGINA 11
.MSTERDAM Voor veel Ne-
"erlanders zal de naam Allert de
_,ange weinig meer betekenen
ian een vermelding als uitgever
Am de kaften van de veertig reis-
rjdsen die de bekende dr L. van
jegeraat heeft afgescheiden na
(et eerste succes van zijn „Gids
voor Noord-Italië". Jammer,
„irant het boekenbedrijf heeft
jlch wel andere verdiensten ver-
vorven sinds honderd jaar gele-
Slen zijn eerste publikatie het
icht zag: „Onze gevederde vrien-
iïlen; Tijdschrift voor vogellief
hebbers, kweekers en handela-
en".
(ij de viering van het eeuwfeest moet
Booral met respect worden teruggedacht
■an de periode toen het pand nummer 62
Kp het Damrak te Amsterdam een
B luchthaven was voor het vrije woord,
'ussen 1933 en 1940 ligt dat tijdvak,
'oen bloeide de Duitse Uitgeverij van
kliert de Lange, gesticht door de zoon
an de oprichter, Gerard. Een man die
iet leven letterlijk met volle teugen tot
Jich nam. Hij deed zijn zaken uitsluitend
d(|anuit de bars van Carlton of het oude
chiphol en stierf veel te vroeg in
935 aan een delirium. Maar reeds toen
tond hij te boek als „een der eerste uit-
its evers met een Europees geweten" en
dl ijn werk zou worden voortgezet totdat
Duitse inval van 1940 er een eind aan
a vuur en vlam
n 1933 werd Hitier benoemd tot Rijks-
anselier, brandde het Rijksdaggebouw
Berlijn af en vonden de eerste grote
jekverbrandingen plaats waarbij met
ime het werk van veel Joodse auteurs
vlammen opging. Deze gebeurtenissen
ntketenden een stroom van vluchtelin-
en. Het schrijversechtpaar Siegfried en
ilda van Praag kwam tot het besef dat
in Nederland, het oude land van gees-
tesvrijhgeid, een uitgeverij opgericht
moest worden om de boeken van versto
ten Duits-joodse auteurs en eventueel
andere verbannen Duitse schrijvers als
nog te publiceren - in hun moedertaal.
De .jonge" Gerard de Lange werd bena
derd en hij stond meteen in vuur en
vlam.
Zo begon een explosieve ontwikkeling.
Uiteindelijk gaven ongeveer 40 Neder
landse boekbedrijven tussen 1933 en 1940
honderden boeken van Duitse schrijvers
in ballingschap uit, allemaal in het Duits.
Allert de Lange, samen met Querido de
grootste, nam er 86 voor zijn rekening,
verdeeld over 44 auteurs. Daaronder
klinkende namen: Joseph Roth, Erich
Maria Remarque, Bertolt Brecht, Tho-
mas, Heinrich en Klaus Mann, Alfred
Döblin en Ernst Toller. Joseph Roth
werd voor De Lange zelfs de belangrijk
ste auteur van het fonds. „Hij was een
nobel uitgever" schreef Hermann Kes-
ten na de dood van Gerard in een her
denkingsartikel. „Toen ik hem tijdens
een bezoek aan Amsterdam vroeg wat
hem er eigenlijk toe had gebracht deze
Duitse uitgeverij te stichten, antwoordde
hij dat de gedachte hem ondraaglijk
scheen dat uitstekende schrijvers alleen
maar om hun werk, om de vrijheid van
hun woord, om hun kunst vervolgd wer
den".
Al sinds Plantijn
Tienduizenden boeken van verbannen
Duitse auteurs vulden het magazijn van
De Lange tot de nok. Per dag gingen
tien kisten of meer vol boeken weg om
over de hele wereld verspreid te wor
den. Daarmee herwon Nederland even
een positie die het in de zestiende, ze
ventiende en achttiende eeuw had inge
nomen. Het was begonnen met Plantijn
die op de Frankfurter Messe verboden
protestantse boeken kocht om ze via zijn
drukkerij in Vianen massaal te exporte
ren. De vader van het vrije woord. Daar
na volgde wat wel „het Hollandse won
der" wordt genoemd. Alle politieke
scheurmakers van Europa, alle stiefkin
deren van het Christendom, alle dissi
denten wisten hun weg te vinden naar
de Nederlandse uitgevers: Engelse Puri
teinen, Poolse Socinianen, Franse Janse
nisten, Joden, Armeniërs, Georgiërs. Het
genie van Descartes had het geestelijk
klimaat van de Republiek der Verenigde
Nederlanden nodig om tot ontplooiing te
kunnen komen. En ook in de achttiende
eeuw bleven onze vaderlandse uitgevers
een voorname rol spelen bij het interna
tionale geestelijk verkeer. Voltaire,
Rousseau, Montesquieu, Leibniz ze
werden hier gedrukt. We mochten dan
geen geboorte hebben gegeven aan de
Verlichting, verspreiden deden we hem
wel. De Nederlandse uitgevers fungeer
den als bemiddelaar bij een van de
grootste cultuuruitwisselingen aller tij
den. Verkeersagenten waren ze op een
kruispunt van meningen die een uitweg
zochten.
En Gerard de Lange nam de draad weer
op waar hij ten gevolge van de 19-de
eeuwse gezapigheid was blijven liggen.
Het „in memoriam" van Hermann Kes-
ten: „Holland mocht dan geografisch be
schouwd een klein land zijn, in werke
lijkheid was het een groot land. Het was,
kei hij, liberaal en verdraagzaam, trouw
en conservatief; klein van afmetingen,
maar groot van opvattingen. Hij was er
trots op een Nederlander, dus een Euro
peaan te zijn." En Joseph Roth zelf in
een gedenkschrift: „Het vaderland van
de echte schrijver is de taal waarin hij
schrijft. Daarvan kan men hem in feite
helemaal niet beroven; men kan hem
hoogstens zijn paspoort afnemen. Maar
een stuk vaderland is voor de schrijver
ook de uitgeverij die zijn werk ver
spreidt. Dat stuk vaderland gaf ons de
uitgever De Lange. Hij was geenszins
burgerlijk in de enge zin van het woord.
Hij was feodaal en dus vrijer en ruimer
van opvatting dan een burger. Hij was te
hooggestemd om te rekenen, zelfs in die
gevallen waarin hij gedwongen was te
rekenen."
Archieven leeggehaald
Op 21 juni 1940 knapte de draad. De
Lange kreeg van de bezetters beyel alle
aktiviteiten van de Duitse uitgeverij te
staken. De archieven aan het Damrak
werden leeggehaald en vrijwel in hun
geheel vernietigd. Hetzelfde gebeurde bij
Querido en bij de andere uitgeverijen
voor verbannen auteurs. Daarom is de
geschiedenis van deze belangrijke perio
de nooit geschreven kunnen worden.
Wat bleef, was de voorraad aan Joods-
Duitse literatuur van Allert de Lange.
Deze boeken lagen opgeslagen in een
pakhuis om de hoek en zijn wonderlijk
genoeg gedurende de hele oorlog onaan
geroerd gebleven op de enkele exem
plaren na die zwart werden verkocht
aan Amsterdamse intellectuelen of, nog
gekker, aan een geïnteresseerde Duitse
officier. Direct na de oorlog ging de
voorraad in uitverkoop. Hij vloog in lut
tele weken weg en „er is toen nog aardig
aan verdiend", herinnert men zich bij
De Lange niet zonder binnenpret.
De oorlogsjaren kwam de uitgeverij door
met het publiceren van de succesvolle
„Heemschutserie" en „Heemschutbiblio
theek" die vanwege zijn aandacht voor
het nationale verleden en folklore moei
lijk aanstootgevend kon zijn voor de
Duitse bezetter, terwijl er toch een prik
keling van de vaderlandse gevoelens
van uit ging. „De schoonheid van Am
sterdam", „De schoonheid van Den
Haag", bij tienduizenden vlogen zè weg.
Het naoorlogse gezicht van Allert de
Lange werd vervolgens bepaald door de
reisgidsen van dr L. van Egeraat. Terug
naar de commerciële bron van de begin
jaren toen de stichter van de uitgeverij
zelf zijn gidsen samenstelde als hij met
vakantie was. Later nam hij daar een
reiziger voor in dienst die zoveel moge
lijk adverteerders hotels, restaurants
voor de gidsen moest zien te verga
ren. De man werd dan ook niet per re
gel, maar per ingebrachte advertentie
betaald.
Oude lijn opgepakt
Lukratieve handel. Maar twee jaar gele
den viel het besluit om het geheel aan
reisgidsen af te stoten teneinde ruimte te
maken voor nieuwe ondernemingen.
Men wil, zo'n halve eeuw na dato, de lijn
van Gerard de Lange weer oppikken. De
tijd in Nederland lijkt eindelijk rijp voor
de heruitgave van de indertijd hier ge
publiceerde Duitstalige schrijvers. Niet
alleen was Joseph Roth een van de
grootsten onder hen, maar Allert de
Lange bezit bovendien (tot 1989) de
wereldrechten van deze auteur. Reden
genoeg voor de vertaling van „Job" en
„De legende van de heilige drinker", die
nog dit jaar zullen verschijnen.
Naar het opzetten van een bibliotheek
der verbannenen is de stap dan niet
groot meer. Als eerste uitgave in dit ka
der zal het boek van Roth's vriendin
Irmgard Keun „Kinderen zonder land"
verschijnen. Voorts bestaan er plannen
voor een „debutenbundel" waarin jonge
schrijvers hun letterkundige start kun
nen maken. Frisse initatieven, kortom,
markeren het begin van de weg naar het
tweede eeuwfeest.
PIET SNOEREN
Pronk, één van de favorieten voor de
>ge in de IWAZ.
Zuid-
hollands
kampioen
schap
(Van onze
sportredac
tie)
DEN HAAG
Op de
Schevening-
se Boulevard
vinden van
daag en mor
gen de Zuid
hollandse
wielerkam
pioenschap
pen plaats.
Vanavond
starten de
veteranen
om 17.30 u,
de dames om
17.35 u en de
amateurs om
,18.45 u. Mor
genmiddag
gaan om
twee uur de
nieuwelin
gen van start
en de junio
ren rijden
om half vier.
wedstrijden
is om tien
uur. De orga
nisatie is in
handen bij
De Kam
pioen.
DEN HAAG „Het organi
seren van een wielerzesdaag-
sc in Den Haag is tegen
woordig een moeilijke zaak.
Steeds meer straten worden
voorzien van verkeersdrem
pels. Maar toch dacht ik dat
we als Stichting Organisatie
Sportevenementen in Zuid-
Holland tevreden mochten
zijn met de zes etappeplaat
sen. Het is ook altijd zaak in
een bevolkte wijk te rijden.
Er zijn wel oefenparcoursen
in Den Haag en omstreken
maar het is natuurlijk niet
de bedoeling dat je daar een
criterium gaat rijden", aldus
secretaris Kees Kouwenho-
ven van de SOS. De zeven
tiende internationale wieler-
avondzesdaagse (IWAZ)
gaat maandagavond van
start aan de Mozartlaan in
de Haagse wijk Waldeck.
Voor het eerst doet de IWAZ
deze omgeving aan. Voor het
eerst in de geschiedenis zijn
ook alle etappes in Den
Haag. Dat komt door de sub
sidie van de gemeente Den
Haag die de SOS krijgt voor
elke etappe die men in de
Residentie start.
gek gaan als Rondemiss Moni
que Starre de bloemen ên de
zoenen niet met de regelmaat
van de klok zal uitdelen aan
Haagse renners. De plaatselij
ke gastrennersverenigingen
De Markthof en De Wit Vro
lijk komen immers beide met
twee ploegen van elk vijf man
aan de start. Ook De Spartaan
uit Rijswijk en Westland Wil
Vooruit strijden met dubbele
formaties. De overige ploegen
zijn: Swift (Leiden), Zoeter-
meer '77, De Bollenstreek, De
Kampioen, Sparta, Batavus en
Van Eijk Fongers.
De IWAZ is een wedstrijd
voor ploegen. Vorig jaar zege
vierde De Markthof. Van die
formatie maakten toen onder
meer Cor Schuurman en Bram
Jouvenaar deel uit. Deze bei
den rijden inmiddels dit sei
zoen met succes bij De Wit
Vrolijk. Eerstgenoemde, uit
Breukelen afkomstige, renner
was vorig jaar in de laatste
etappe in de Keizerstraat in
Scheveningen veruit de sterk
ste. Ih 1978 werden er door or
ganisatorische moeilijkheden
slechts drie etappes verreden.
Het peloton koeret voorbij tijdens de Ronde van Capitol. Sponsor Piet de Wit: „Ik ben teleurge
steld dat onze ploeg het toen niet waar heeft kunnen maken. Hopeniijk boeken we in de avond-
zesdaagse meer succes".
Achttien ploegen doen ditmaal
aan de IWAZ mee. Voor het
eerst komen renners uit Polen
aan de start en bovendien opOIlSOrS
twee ploegen uit Engeland:
een nationale selectieploeg en
een oude bekende van de
Scheveningse vereniging De
Kampioen, afkomstig uit Ba-
Het moet wel heel
Kees Kouwenhoven: „Een
driedaagse mag nooit meer
voorkomen. Het was toen voor
ons geen haalbare kaart. Er
was alleen geld voor de drie
wedstrijden in Den Haag. Bui
ten Den Haag kondèn geen
sponsors gevonden worden.
Naast de bijdrage van de ge
meente zoeken we ook in elke
wiik waar we rijden naar een
behoorlijke sponsor. In de
meeste wijken is dat nu geluk
kig geen probleem geweest.
Behalve donderdag op de Bou
levard waar men voor wiel
rennen niet veel geld over
heeft".
De A-ploeg van de formatie
De Wit Vrolijk bestaande
uit Cor Schuurman, Harry de
Boer, Wim van Montfoort,
Ron Borst en Frans van der
Ende wordt heel wat ver
wacht. De B-ploeg wordt ge
vormd door Ton Vrolijk,
Gerrit Pronk, Bram Jouve
naar, Wim Hus en Gijs den
Besten. Sponsor Piet de Wit:
„Tot nu toe hebben we al acht
overwinningen geboekt. Dat is
natuurlijk zo vroeg in het sei
zoen een enorm succes. Toch
ben ik teleurgesteld dat we het
in de Ronde van Capitol niet
waar konden maken. Ik ben
een Haagse sponsor, evenals
Frans Vrolijk, net is natuurlijk
leuk dat de jongens goed in de
provincie fietsen, maar je ver
wacht vooral goede resultaten
in eigen omgeving. Daarom
durf ik nu reeds te vertellen
dat ik teleurgesteld ben als we
straks de IWAZ niet winnen".
Henk Plat, manager van De
Markthof: „Ik denk dat de
twee Haagse gastrennersvere
nigingen de dienst zullen gaan
uitmaken. Maar je kent na
tuurlijk de kracht van de Po
len en de Engelsen niet. Al
met al een aardig veld renners
bij elkaar".
Kees Kouwenhoven: „Ik hoop
op een goede publieke belang
stelling. In sommige wijken
zijn we daar echt niet bang
voor. De middenstand brengt
er geld voor op tafel en wil
toeschouwers zien bij de wed
strijden. De weersomstandig
heden spelen natuurlijk een
belangrijke rol. Maar dat het
organiseren van een avondzes-
daagse in Den Haag steeds
moeilijk wordt is zeker. De
IWAZ heeft door de jaren
heen een bekende klank ge
kregen. Goede renners zijn er
uit deze avondzesdaagse geko
men. Zo won Joop Zoetemelk
als amateur en lid van Swift
een etappe. Roy Schouten en
Harm Ottenbros waren eens
winnaar van het eindklasse
ment".
Het etappeschema luidt als
volgt: maandag 19 mei: Wal
deck, dinsdag 20 mei: Jan
Luykenlaan, woensdag 21 mei:
Vlierboomstraat, donderdag 22
mei: Boulevard Scheveningen,
vrijdag 23 mei Leyweg en za
terdag 24 mei Keizerstraat. Za
terdag is de start om vier uur
voor de finale over honderd
kilometer en de overige dagen
om zeven uur voor tachtig ki
lometer.
ARTHUR VAN RIJSWIJK
tweeduizend vertegenwoordigers van dé
t tot vijf miljoen katholieken van Enge-
»d en Wales hebben vorige week tijdens
b vijf dagen durend pastoraal congres in
verpool verscheidene radicale, zij het
orzichtig geformuleerde, voorstellen over
'esties op het gebied van de huwelijks-
Kaal en het priesterambt aan hun bis-
loppen voorgelegd. De bisschoppen van
geland en Wales, die allen aan het con-
hebben deelgenomen, zullen zich met
te voorstellen bezighouden tijdens een
arte bijeenkomst, die zij in juli zullen
widen.
i afgevaardigden hebben onder meer de
3 geuit de 'kerkelijke leer op het gebied
van de geboorteregeling opnieuw te bezien en
gevraagd om bijgemengde huwelijken de niet-
katholieke partner ten minste bij bijzondere
gelegenheden tot de communie toe te laten.
Ook hebben zij verzocht de priesterwijding
van gehuwde mannen en van vrouwen in
overweging te nemen. Zij bepleitten een na
drukkelijk en meer praktisch engagement in
sociale kwesties en verzochten de bisschoppen
hun gedachten te laten gaan over een aanvra-
tot toelating tot de Britse raad van kerken.
Deze voorstellen waren uitgewerkt in zeven
werkgroepen. In de afsluitende algemene ver
gadering werden de resultaten uit de groepen
aan de voltallige vergadering voorgelegd, die
ze aanvaardde zonder erover te hebben ge
stemd.
In de werkgroep „Huwelijk en gezin" werd
ook gesteld, dat overwogen diende te worden
of, net als bij de orthodoxe kerk, een nieuw
huwelijk van gescheidenen zou kunnen wor
den toegestaan. De werkgroep „Christelijke ge
tuigenis vroeg de kerk niet alleen duidelijke
uitspraken te doen over het ernstige sociale
onrecht van de werkloosheid, maar zelf ook
alle middelen tot werkverschaffing te baat te
nemen. De kerk moet de moed hebben ook on
populaire onderwerpen aan te snijden en zich
duidelijk uit te spreken over onrecht, onder
drukking en armoede.
De werkgroep „Gerechtigheid en vrede" riep
de katholieken op tot een eenvoudiger levens
tijl. De rijke landen zullen hun huidige levens
standaard niet veel langer kunnen handhaven,
zo werd gezegd. De kerk behoort mee te wer
ken aan een nieuwe economische orde, die be
vredigender is dan de huidige, die uitsluitend
op winst maken is gebaseerd.
Deze groep noemde de atoomoorlog absoluut
niet te rechtvaardigen. Een meerderheid van
de leden wees niet alleen het gebruik maar
ook het in het bezit hebben van kernwapens
als „in zichzelf verkeerd" af. De bisschoppen
werd gevraagd stelling te nemen tegen het sta
tioneren van Amerikaanse kernraketten.
bisschoppen van Zaire
'ben de paus voorgesteld
panafrikaans concilie
n te roepen. Het voor-
si is aan de paus overge-
"it in Abidjan door de
rzitter van de Zaïrese
choppenconferentie,
Kaseba van Kalemie-
ingu. Het doel van bet
ifrikaans concilie zou
sten zijn de richtlijnen
de paus tijdens diens
ek aan Afrika verder
te werken. Het concilie
>u daartoe echter een
jondige studie moeten
'"ken van de pastorale
'blemen van de kerk in
Afrikaanse landen.
Mgr. Maurice Dingman, bis
schop van Des Moines in de
Amerikaanse staat Iowa,
heeft zijn residentie ten ver
koop aangeboden. Het gaat
om een huis in Tudor-stijl
met drieëntwintig kamers,
een solarium, een bibliotheek
en een kapel, alsmede om
een bijbehorend stuk grond.
De bisschop is tot zijn besluit
gekomen, niet alleen vanwe
ge de hoge kosten van res
tauratie, maar ook, omdat zo
vele bisschoppen buiten de
Verenigde Staten zo veel be
scheidener moeten wonen.
Hij woont nu in een klooster
in afwachting van het vinden
van een nieuwe woning.
De Nederlandse pater The-
odor Klomberg, wiens ar
restatie in Chili wij giste
ren meldden, is aan die
aanhouding ontkomen. Per
lijnvliegtuig heeft hij het
land met onbekende (be
stemming kunnen veria-
ten, voordat een tegen hem
uitgevaardigd arrestatiebe
vel kon worden uitgevoerd.
Hij werd ervan beschul
digd vlugschriften van de
linkse ondergrondse bewe
ging MAPU in de provin
cie Curico te hebben ver
spreid en de leider van
deze beweging onderdak te
hebben verleend.
Onbekende gewapende lie
den hebben de 43-jarige Bel
gische priester Walter Voor-
deckers in Santa Lucia Cot-
zumalguapa, negentig kilo
meter ten zuiden van Guate-
mala-City, vermoord. Hij
werd gedood toen hij van zijn
kerk naar het postkantoor
liep, aldus de politie. De da
ders wisten te ontkomen.
Voor de moord heeft nog
geen enkele groepering zich
verantwoordelijk gesteld.
Een aantal dagen geleden
werd in dezelfde streek een
Filippijnse priester ontvoerd,
van wie sinds die tijd niets
meer is gehoord.
De orde van advocaten in
Brazilië heeft scherp gepro
testeerd tegen de arrestatie
van twee advocaten, te we
ten José Carlos Dias en
Dalmo Dallari. respectieve
lijk voorzitter en vice-voor*
zitter van de Braziliaanse
commissie „Justitia et
Pax" (Gerechtigheid en
Vrede). Achtergrond van
de arrestatie van beiden is
de grote staking van de me
taalarbeiders in Sao Paulo.
Genoemde commissie heeft
zich achter de stakers ge
steld. In een verklaring
protesteert zij tegen het in
grijpen van de overheid in
de stakingen. Op het mo
ment van de verklaring
waren praktisch alle vak
bondsleiders gearresteerd.
De Nederlandse Raad van
Kerken heeft in een brief
aan kardinaal Arns van Sao
Paulo zich solidair verklaard
met de stakende metaalarbei
ders. In de brief zegt de raad
onder meer, dat de strijd hun
is opgelegd „om hun gerecht
vaardigde eisen voor het le
vensonderhoud van hen en
hun gezinnen ingewilligd te
krijgen". De brief, onderte
kend door dr. Marga Klom-
pé, is mede verzonden na
mens de oecumenische stuur
groep Solidaridad en het
Centraal Missionair Beraad
en Justitia et Pax. De vier or
ganisaties spreken er hun
vreugde over uit, dat de kerk
van Sao Paulo heeft gekozen
voor de armen, geheel in de
lijn van de bisschoppenconfe
renties van Medellin en Pue-
bla. Zij hopen, dat de betrok
ken partijen zich zullen laten
leiden door de vaste wil om
het conflict zonder geweld
tot een einde te brengen.
De manier waarop de kerken een bijdrage kunnen le
veren aan ontspanning in de huidige gevaarlijke inter
nationale situatie is het onderwerp van de vierde con
sultatie na Helsinki, die van 29 mei tot 3 juni in Ma
drid wordt gehouden door de Konferentie van Europe
se Kerken (KEK).
Tijdens de conferentie zullen ongeveer vijfentwintig (pro
testantse) kerkelijke leiders een ontmoeting hebben met
evenveel vertegenwoordigers van niet-gouvernementele
organisaties en deskundigen op het gebied van vredeson
derzoek. Sprekers zijn onder anderen prof. Wolf graaf Von
Baudissin uit Hamburg, prof. Mihély Simai uit Boedapest
en prof. Carl-Friedrich von WeiszScker uit Starnberg.
Deze vierde consultatie er waren er ook in 1975, 1977 en
1978 verschilt van de vorige conferentie in zoverre, dat
ditmaal het aantal deelnemers vanwege de efficiëncy be
perkt is tot ruim vijftig. Verder is vanwege het grote be
lang van de zaken, die besproken worden aan de lidkerken
van de KEK gevraagd afgevaardigden te sturen met een
hoge verantwoordelijkheid op het gebied van internationa
le zaken. Omdat het gebied, dat „Helsinki" bestrijkt zowel
Noord-Amerika als Europa omvat, zullen ook de Raden
van Kerken van de Verenigde Staten en Canada gevraagd
worden afgevaardigden te sturen.
Aanvankelijk was net de bedoeling tijdens de conferentie
de redenen en gevolgen te bestuderen van de voortschrij
dende wapenwedloop, die als de meest acute bedreiging
van de wereldvrede werd gezien. De laatste maanden heb
ben echter, volgens het organiserend comité, onverwachte
ontwikkelingen te zien gegeven, die hebben geleid tot een
nieuwe sfeer van „koude oorlog".
