934%
Iet collectief
eiderschap in de praktijk
Seorgi Vins: Situatie van christenen
n Sovjet Unie verslechterd
door Olympische Spelen
Renteverhoging
maakt Bonus-Girosparen bij de
NMB nu nog aantrekkelijker.
iorte metten
NMB
De NMB denkt met u mee.
kerk
wereld
Programma
van reis
paus naar Frankrijk
JITENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 7 MEI 1980 PAGINA 9
lEGOSLAVIë NA DE DOOD VAN TITO:
De zondag overleden Joegoslavische president Tito
heeft bij leven zijn opvolging geregeld. Na zijn dood is
de macht overgegaan in de handen van een collectief
lichaam, dat voor het merendeel bestaat uit voor de
meeste Westeuropeanen onbekenden. In onder
staand artikel belicht Guardian-correspondente Hella
Piek de politici, die uit Tito 's schaduw tevoorschijn tre
den.
ar Koli8ev8ki, de man die
menteel optreedt als
Hhoofd van Joegoslavië.
3-
Milo8 Minic heeft zich vooral
ingespannen voor het behoud
van de onafhankelijke positie
van de beweging van niet-ge-
bonden landen.
Vesëlin Djuranovic is al vanaf
1977 premier. Hij draagt de
verantwoordelijkheid voor het
economisch beleid.
«GRADO Met de dood van president Tito gaat het lei-
:hap van Joegoslavië over in de handen van een groep
'kenden. Tot voor kort ging de complexe samenstelling
de Joegoslavische samenleving schuil achter Tito's alle-
rheersende persoonlijkheid. Onder zijn leiding liep het
ctieve leiderschap gesmeerd. Of dit ook na zijn dood zo
•lijven, wordt alom betwijfeld. Hoewel niets wijst op
komende machtsstrijd, steken sommige politici duide-
boven de rest uit. Twee in het oog vallende politici zijn
an Doronski, voorzitter van de Bond van Joegoslavi-
Communisten (de enige politieke partij die het land
en Lazar Kolisevski die op dit moment staatshoofd is
ie aanstaande donderdag de schare internationale gas-
moet ontvangen.
en moeten echter opere-
binnen het ingewikkelde,
grondwet vastgelegde sy-
i van collectief leider-
p, dat Tito heeft ontwor-
'n de hoop dat daarmee
machtsstrijd vermeden
'orden.
rérkelijkheid is de macht
januari overgedragen,
or het eerst bekend
dat Tito ongeneeslijk
De formele, grond-
ijke veranderingen zijn
iter pas vorige week in
riring getreden.
zeil bekleedde de drie be-
'jj'kste functies die het
kende. Hij was president
de republiek voor het le-
gekozen leider van de
van Communisten en
irbevelhebber van de
Ikrachten. Na zijn dood
posten vacant.
^mc
mftnv,
ijleiding
leiderschap van de com-
listische partij is nu in
n van een collectief li-
i, het presidium, dat is
ingesteld uit drie afge-
ligden uit elk van de zes
blieken, twee afgevaar-
uit elk van de twee au-
1e provincies en een ver-
iwoordiger van de strijd-
.hten. In 1978 werd in dit
de functie van voor-
[ecreëerd, om Tito te
kunnen vervangen „indien
nodig". Volgens de bestaande
regels moet het voorzitter
schap jaarlijks rouleren. Zo
maakt, volgens de plannen,.de
huidige voorzitter, Stevan Do
ronski, in oktober plaats voor
zijn opvolger. Het is niet be
kend of Tito een regeling
heeft getroffen voor de volgor
de van opvolging. Omdat het
hier om een uiterst belangrijke
functie gaat, zou de opvol
gingskwestie zich wel eens tot
een van de gevoeligste politie
ke vraagstukken in het post-
Tito tijdperk kunnen ontwik
kelen.
Presidentschap
Volgens de grondwetswijzigin
gen van .1974 houdt de functie
van President van de Repu
bliek Joegoslavië na Tito's
dood op te bestaan. In plaats
daarvan komt er eveneens een
collectief leiderschap, het
staatspresidentsschap, dat
reeds tijdens Tito's ziekte
functioneerde. Dit collectieve
leiderschap bestaat uit afge
vaardigden van de republie
ken en de autonome provin
cies. De huidige partijvoorzit
ter, Stevan Doronski, is al eni
ge tijd ex-lid. Toen Tito ziek
werd, besloot het leiderschap
het lichaam uit te breiden met
de premier, de ministers van
defensie en binnen- en buiten
landse zaken van de verschil
lende republieken, de secreta
ris van het centraal comité en
de voorzitter van de federale
raad van Joegoslavië.
Na Tito's dood is Lazar Koli
sevski voorzitter geworden en
in die hoedanigheid is hij nu
staatshoofd. In mei moet hij
zijn functie overdragen. Het
collectieve leiderschap moet
zoveel mogelijk als eenheid
naar buiten treden, maar rege
ringsfunctionarissen hebben
inmiddels bevestigd dat ook de
functie van opperbevelhebber
van de strijdkrachten bekleed
wordt door de man die voor
zitter is van het collectief lei
derschap. Op dit moment is
dat dus Lazar Kolisevski.
In de Joegoslavische structuur
volgt onmiddellijk na het het
presidium en het staatspresi
dentschap de federale rege
ring, de zogenaamde Federale
Raad van Bestuur. In deze
raad zijn de verschillende re
publieken en provincies naar
evenredigheid vertegenwoor
digd. In principe worden de
leden telkens voor vijf jaar be
noemd, hoewel Tito daar in
het verleden wel eens van af
is geweken.
Veselin Djuranovic is op dit
moment premier. Zijn rol wint
aan belang doordat hij, net als
de minister van defensie, Ni-
kola Ljubijic, tevens lid is van
het presidium.
Politici
Hieronder volgt een korte be
schrijving van de negen politi
ci die het politiek toneel in
Joegoslavië voorlopig zullen
beheersen.
Vladimir Bakaric: 68 jaar
oud en net als Tito een Kroaat.
Hij is lid van de partij en van
het staatspresidentschap en
voorzitter van de commissie
voor binnenlandse veiligheid.
Zijn invloed is groot en als
i staatsman" en trouw
volgeling van Tito zal hij alles
in het werk stellen om het col
lectieve leiderschap te laten
functioneren zoals Tito wen-
•ste.
Lazar Kolisevski: In 1913 ge
boren in een Macedonisch ar
beidersgezin. Hoewel hij op dit
moment optreedt als staats
hoofd, verliest hij met de dag
aan invloed. In 1979 werd hij
door Tito uit het presidium ge
stoten en opgevolgd door La
zar Mojsov. Kolisevski heeft
zich steeds ingespannen voor
de Macedonische zaak en
speelt nog steeds een toonaan
gevende rol in de Macedoni
sche politiek.
Stevan Doronski: Ren Ser
viër, die met zijn 61 jaar nog
betrekkelijk jong is. In 1941
sloot hij zich aan bij Tito's par
tizanenleger en sindsdien
heeft hij verschillende belang
rijke functies binnen de partij
bekleed. Vanaf 1969 maakt hij.
deel uit van de partij-top. Toen
in 1978 de post van partijvoor
zitter werd gecreëerd, koos
Tito hem als eerste voorzitter,
vanwege zijn lange ervaring
en constructieve medewer
king.
Milos Minic: 65 jaar oud en
eveneens een Serviër. De laat
ste jaren was hij Tito's voor
naamste adviseur inzake bui
tenlandse aangelegenheden. In
de periode 1972-78 was hij mi
nister van buitenlandse zaken.
Zijn enige officiële functie is
nu nog lid van het presidium.
Hij is een kleine, rustige man
die zich vooral heeft ingespan
nen om de onafhankelijke po
sitie van de beweging van
niet-gebonden landen te be
houden. Minic verzet zich fel
tegen Fidel Castro's toenade
ringspogingen tot de Sovjet
unie. Hij is een voorstander
van ontspanning en weigert
concessies te doen aan de su
permachten. Minic's gezond
heid gaat echter snel achteruit
en hoewel hij voorlopig nog
wel een stempel zal blijven
drukken op de buitenlandse
Eolitiek verwacht men niet dat
ij zijn invloed wil uitbreiden.
Nikola Ljubicic: 65 jaar oud
en Serviër. Als Serviër is hij
echter nooit geïdentificeerd
met de Servische zaak. Ljubi
cic ontleent zijn invloed aan
zijn positie in het leger en het
vertrouwen dat Tito in hem
stelde. Vanaf 1967 is hij minis
ter van defensie en vertegen
woordiger van de strijdkrach
ten binnen het presidium. Ook
van Ljubicic hoeft men niet te
verwachten dat hij een gooi
naar de macht zal doen.
Veselin Djuranovic: In 1925
geboren in Montenegro en
vanaf 1977 premier. Hoewel
deze functie niet zo belangrijk
is als in andere landen, draagt
hij de verantwoordelijkheid
voor het economisch beleid.
Djuranovic staat bekend als
een goed onderhandelaar met
gematigde opvattingen. Als de
Joegoslavische economie nog
verder in het slop geraakt, zou
zijn invloed kunnen toene-
Dusan Dragosavac: 60 jaar
oud en een Serviër. Als partij
secretaris van het presidium
de belangrijkste functie na
voorzitter beschikt hij over
grote invloed en hoewel dit
niet algemeen bekend is, is hij
ambitieus en behoort hij tot de
harde school.
Stanc Dolanc: Sloveniër en
voor Dragosac partijsecretaris.
Toen hij als eerste tot partijse
cretaris werd benoemd, was de
algemene verwachting dat
Tito voor hem een belangrijke
rol had weggelegd. De overle
den president hield echter vast
aan het rouleringssysteem en
Dragosavac volgde hem na
twee jaar op. Tito is echter al
tijd veel waarde blijven hech
ten San Dolancs oordeel, die
als liberaal man geliefd is bij
grote delen van de bevolking.
Franco Herljevic: Waar
schijnlijk de onbekendste on
der de toonaangevende Joe
goslavische politici. Hij is 64
jaar oud en van Kroatische af
komst. Als minister van bin
nenlandse zaken staat hij aan
het hoofd van de geheime po
litie en draagt hij de verant
woordelijkheid voor de een
heid en rust van Joegoslavië.
Hij verschijnt zelden in het o-
penbaar. Als trouw volgeling
van Tito ligt het voor de hand
dat hij ook het collectieve lei
derschap trouw zal zijn.
Hella Piek/The Guardian
ADVERTENTIE
BONUS GIROSPAREN
De nieuwste spaarrekening van de NMB Rente per
6 mei 1980 9'4 IVaar krijgt u een hogere rente tegen
dezelfde voorwaarden
Uw spaargeld voor een bepaalde tijd
vastzetten en een hoge rente ont
vangen kan altijd. Maar vaak weet u
vooraf niet of u uw geld lang of kort kunt
missen. Dat blijkt pas achteraf.
De NMB heeft daarom speciaal
voor u een nieuwe spaarvorm: Bonus-
Girosparen. Deze spaarrekening is èn
dagelijks opvraagbaar èn geeft toch een
hoge rente. Dat is de Bonus.
Iedereen met een bank- of postgiro
rekening kan een Bonus-Girospaar
rekening openen. U dus ook. Al is er
geen NMB-kantoor bij u in de buurt of
bent u er nog nooit binnen geweest.
Hoeft ook niet. Want Bonus-Girospa
ren doet u vanuit uw makkelijke stoel.
Via de brievenbus. Zo simpel is het.
Sparen? U maakt gewoon
geld over van uw bank- of giro
rekening. Opnemen? U vult een
eenvoudig formuliertje in en het
bedrag wordt op uw bank of giro
teruggestort. U betaalt dan wel
2% retourrente, maar alleen over
het opgenomen bedrag. De Bonus-
Girospaarrekening biedt de hoogste
NMB rente voor een dagelijks opvraag
bare spaarvorm: <jU%. Is dat een
verschil met wat u nu ontvangt? Vast en
zeker. Een reden te meer om zo snel
mogelijk de bon in te vullen.
Voor meer informatie. Of om
meteen maar zo'n NMB Bonus-Giro
spaarrekening (eerste inleg ten minste
f ioo.-) te openen. Want iedere dag dat
u later bent zou u geld kunnen kosten.
NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK
Er is geld te verdienen voor
iedereen met een bank- of girorekening.
Pak de pen, neem de stap.
Stuur mij meer informatie over NMB Bonus-Girosparen. Damm
Open voor mij een NMB Bonus-Girospaarrekening. Aankruist uat E
Ik heb Bank- of Postgirorekening nummer
Dhrymevrymej.Adres
PostcodeWoonplaatsTeL
Opsturen in envelop zonder postzegel aan NMB afd. retailbanking, Antwoordnr. 131,1000 PA Amsterdam.
lcn) y
EN HAAG Volgens Georgi Vins, de vo-
ig jaar uit de Sovjet-Unie uitgewezen
ïede-oprichter van de Raad van Kerken
an Evangelische Christenen en Baptisten
evinden zich momenteel rond tweehon-
erd christenen in de Sovjet-Unie in gevan-
ënschap, onder wie tweeënvijftig baptis-
en. De situatie van de christenen daar is de
latste maanden verslechterd in verband
iet de komende Olympische Spelen. Lec-
uur wordt in beslag genomen, er worden
uiszoekingen verricht en er is een golf van
rrestaties.
>s. Vins zei dit gisteren tijdens een persconfe-
mtie in Haag. Hij is in Nederland op uitnodi-
T het Comité Steun aan Vervolgde
iristenen ter ondersteuning van de actie, die
het comité momenteel voert ten gunste van de
baptistenpredikant Gennadi Kroetsjkov, voor
zitter van de bovengenoemde raad, waarin de
niet geregistreerde en niet door de staat erken
de baptistengemeenten in de Sovjet Unie zich
hebben verenigd, nadat zij zich van de officiïe
baptistenkerken hadden afgescheiden, omdat
die naar hun mening te veel door de staat wer
den gecontroleerd.
Kroetsjkov is al negentien jaar voortdurend op
de vlucht en wordt gezocht „wegens het lei
ding geven aan onwettige groepen gelovigen"
en wegens het verspreiden van „lasterlijke"
geschriften. Via de actie wil men tweehon
derdduizend voorbedrukte briefkaarten door
Nederlanders laten richten aan partijleider
Breznjev met het verzoek Kroetsjkov zijn ambt
in vrijheid te laten uitoefenen.
Georgi Vins, die zelf jaren in kampen heeft ge
zeten of op de vlucht is geweest tot hij vorig
jaar werd verbannen en nu in het westen
woont, zei dat acties en andere publiciteit in
het westen wel degelijk zin hebben, zoals hij
zelf kon getuigen. De acties leiden tot vrijla
ting van christenen. De christenen zelf hij
gaf voor de niet-geregistreerde baptisten een
aantal van tweeduizend gemeenten met hon
derdduizend gelovigen op putten er moed
uit. Vooral ook de radio-uitzendingen uit het
westen zijn zeer belangrijk, omdat ze ook klei
ne dorpjes en nederzettingen bereiken.
Volgens hem geloven de christenen, dat de
Olympische Spelen tegen hen worden ge
bruikt. In de steden waar evenementen van de
spelen worden gehouden staan de christenen
onder toezicht en worden bedreigd met verwij
dering. Zij zien de spelen derhalve als een ne
gatieve zaak en juichen de boycot toe als een
strijd voor de rechten van de mensen en van
de vrijheid van godsdienst.
Volgens Vins moet het feit, dat niet meer zoals
vroeger duizenden worden gearresteerd, wor
den toegeschreven aan een veranderde tactiek
van de autoriteiten. Men arresteert nu de lei
ders, in de hoop, dat de gemeenten uiteen zul
len vallen, maar ook, omdat men naar buiten
de schijn wil ophouden en niet openlijk de ak
koorden van Helsinki wil overtreden. Volgens
Vins zijn deze verdragen dus goed geweest
voor de christenen en hoewel de regels zijn en
worden overtreden, tracht men naar buiten
toch binnen het kader van „Helsinki" te blij-
iet breed moderamen van
le hervormde kerk heeft
Is. J. Vuijst uit Amster
dam benoemd tot directeur
fran de stichting „Kerk en
Vereld" in Driebergen. Hij
s hiermee de opvolger van
Is. F. N. M. Nijssen, die en-
tele maanden geleden een
unctie als diaconaal predi
kant in Den Haag aan-
raardde. Ds. Vuijst, gebo-
en in 1921, zal zich ook
raan bezighouden met uit-
faven van „Kerk en We-
cld", waarbij het blad
„Open Deur/Goede Tij
ding". Sedert 1977 is hij
predikant in Amsterdam.
Het jongste gesprek tussen
het Vaticaan en de regering
van Tsjechoslowakije is vol
gens de Praagse aartsbisschop
Frantisek Tomasek voor wat
betreft de benoeming van
bisschoppen mislukt. Beide
partijen wilden hun eigen
kandidaten op de bisschops
zetels krijgen. Van de dertien
bisdommen in Tsjechoslowa
kije hebben er maar drie een
echte bisschop. De rest wordt
bestuurd door apostolische
administrators en vicarissen.
Tomasek vindt deze situatie
„het ernstigste en moeilijkste
probleem" voor de kerk in
zijn land. Hij nam afstand
van de sinds 1971 in Tsje
choslowakije bestaande pries
tervereniging „Pacem in Ter-
ris". Volgens hem is deze or
ganisatie totaal afhankelijk
van de staat.
De Vereniging van Kate-
chese-docenten houdt zater
dag haar jaarvergadering
in Huize Olympia, Amster
damse Straatweg 344-348 te
Utrecht. Behalve de voor
zitter, die de jaarrede zal
houden, spreekt in het o-
penbaar gedeelte van elf
tot één uur dr. H. de Lil.
exegeet bij het Mollerinsti-
tuut te Tilburg over het on
derwerp „Nieuwe wegen
voor de bijbeldidactiek".*
Daarna is er discussie en
worden vragen beant
woord.
Radio Vaticaan moet weer
uitzendingen in het Neder
lands gaan verzorgen en er
dient eindelijk een Neder
landstalige uitgave van de
„Osservatore Romano" te ko
men. Dit verzoek heeft de
„Gebedsactie Limburg" tot
de Nederlandse bisschoppen
gericht. Hun wordt gevraagd
al hun invloed te gebruiken
om te bewerken, dat „alle be
langrijke dingen die de paus
doet of zegt" de Nederlandse
katholieken beter bereiken,
zodat het hun niet langer zal
ontbreken aan „mooie be
moedigende zaken".
De anti-abortusbeweging
in Nederland maakt een
periode van versnelde
groei door. Het ledental
van de Vereniging ter Be
scherming van het Ongebo
ren Kind (VBOK) is in
twee jaar tijd bijna verdub
beld tot ruim tienduizend.
Naar voorzitter mr. P. W.
Smits tijdens de jaarverga
dering zei, zal de sterke
groei wel verder doorzet
ten. De VBOK is één van
de acht samenwerkende
anti-abortus groeperingen
in Nederland en de enige,
die zich op professionele
wijze inzet voor hulpverle
ning aan ongewenst zwan
gere vrouwen. Het aantal
hulpverleningsgevallen,
waarbij de vrouwen beslo
ten hun kind ter wereld te
brengen en meestal ook
zelf accepteren, is vorig
jaar nagenoeg verdubbeld.
De vereniging beschikt
over 62 werkgroepen en
ruim 200 gastgezinnen over
het hele land.
Nauwelijks bekomen van zijn bezoek aan Afri
ka, vanwaar hij 12 mei in Rome terugkeert,
dient paus Johannes Paulus II zich weer voor
te bereiden op een nieuw en wel- aan Frankrijk,
waar hij zoals gemeld van 30 mei tot 2 juni zal
vertoeven.
Gisteren zijn de details hiervan in Vaticaanstad bekend ge
maakt. Op vrijdag 30 mei zal hij om half vijf 's middags
aankomen op het vliegveld Orly bij Parijs. Vandaar gaat
hij twintig minuten later per helicopter naar de Champs
Elysées, waar hij wordt begroet door president Giscard
d'Estaing. Vervolgens gaat hij naar de „Notre Dame" waar
hij een pontificale mis celebreert
Zaterdagochtend 31 mei ontvangt de paus in de apostoli
sche nuntiatuur waar hij ook de nacht doorbrengt
vertegenwoordigers van de niet-katholieke godsdiensten.
Ook zal de paus hier op zijn beurt de president ontvangen.
Des middags is er een ontvangst voor de Poolse gemeen
schap in Frankrijk. Vervolgens is er in de basiliek van
Saint-Denis een eucharistieviering voor arbeiders en im
migranten.
Zondagochtend 1 juni draagt de paus een heilige mis op in
de openlucht en wel op het vliegveld Le Bourget. In de
middag ontmoet hij de Franse bisschoppen en daarna
Franse seminaristen. Des avonds is er in het Pare des Prin
ces een gebedsdienst voor de jeugd.
Maandagochtend 2 juni is er in Parijs een ontvangst van
vertegenwoordigers van de internationale katholieke orga
nisaties bij de UNESCO, de culturele afdeling van de Vere
nigde Naties. Vervolgens houdt de paus een toespraak tot
de leden van het Franse parlement tijdens een Duitenge
wone zitting. Om twee uur die dag vertrekt hij naar Li-
sieux, de stad van de H. Theresia van het Kind Jezus. Hier
celebreert hij op het voorterrein van de basiliek een heilige
mis, waarna hij een bezoek brengt aan het klooster.
Om zeven uur die avond vertrekt hij van het vliegveld
van Deauville naar Rome, waar hij om kwart voor negen
zal
