Leidse Courant | 1980 | 7 mei 1980 | pagina 19

Zweeds harmoniemodel
functioneert niet meer

„Dat kan ons niet
gebeureri'is het nieuwe
Boek van deMaand.

Zwartboek over deel
Philips -reorganisa tie

Veiligheid in bedri jven kan
schade lijden door teruggang

MILJOEN MENSEN BETROKKEN BIJ LOONCONFLICT

„Gaaturustig slapen"

Borsumij Wehry leed
ernstig verlies in VS

Beurs van Amsterdam

ÜÓNÖMÏB

LEIDSE COURANT

WOENSDAG 7 MEI 1980 PAGINA 19

net

eeft

mg.

IEINDHOVEN De bedrijfsledengroep
/an de industriegToep FNV bij de Philips
ipeciaal-glasfabriek in Eindhoven heeft
een zwartboek gepubliceerd over de voor
genomen reorganisatie van Philips. Vol
gens dit plan wordt de glasfabriek geslo
ten, waardoor 260 arbeidsplaatsen komen
te vervallen en worden de activiteiten
riv/ overgeplaatst naar Winschoten, zodat het
verlies aan arbeidsplaatsen in die stad tot
it d3120 beperkt kan blijven.
ntbij eigens het zwartboek zal het totale verlies
at( ian arbeidsplaatsen echter niet 380, maar vier
",0f vijf maal zoveel zijn en is de fabriek in
*g*n Winschoten gedoemd te sterven omdat de
entci jlasfabriek in Eindhoven sterk aan de stad

gebonden is. Bovendien zouden slechts 80
werknemers uit Winschoten geschikt zijn
voor een functie in de speciaal-glasfabriek. In
het zwartboek wordt er voorts op gewezen
dat de twee reorganisaties in de glassector
van de afgelopen tien jaar niets hebben uitge
haald, omdat het aantal arbeidsplaatsen in die
tijd zakte van 2000 naar 1300.

Het zwartboek besluit met de conclusie dat er
voor een speciaal-glasfabriek in Eindhoven
wel degelijk toekomst is: bijvoorbeeld door de
produktie van de nieuwe energiebesparende
SI 1- en SI 2- lampen. Tenslotte zou de fa
briek ook betrokken kunnen worden bij de
nieuwe smelt-, blaas-, trek- en perstechnie
ken.

AMSTERDAM Voor verbetering van
de veiligheid en de gezondheid van de
werkende mens is behalve eensgezindheid
ook belangstelling, inzet en deskundig
heid nodig. Ik ben daarom bepaald erg ge
lukkig met de toegenomen activiteiten
van de Nederlandse vakbeweging op dit
terrein. Dit zei minister Albeda van socia
le zaken gisteren in de RAI te Amsterdam
bij de opening van het negende wereldvei-
ligheidscongres.

Hij verklaarde dat de economische teruggang
en de. kwetsbare werkgelegenheidssituatie
hem zorgen geven. „Het gevaar bestaat dat
deze omstandigheden een negatieve invloed
hebben op de veiligheid en gezondheid van
de werknemers. Te licht laat men in een situ

atie als die van vandaag wellicht het treffen
van maatregelen ter verbetering van de vei
ligheid achterwege", aldus de minister. Vol
gens hem blijft daarom, ondanks de goede wil
en de eensgezindheid, wetgeving noodzake
lijk. Hij noemde het van groot belang dat
deze zaak ook internationaal wordt aange
pakt, zodat werkgevers zich niet kunnen ver
schuilen achter het argument van concurren
tievervalsing.

Sprekend over het ontwerp van wet arbeid
somstandigheden, een wet die de huidige vei
ligheidswet moet vervangen, zei minister Al
beda dat deze niet alleen de traditionele vei
ligheid en gezondheid, maar ook de kwaliteit
van de arbeid en de arbeidsomstandigheden
bestrijkt.

KZO gevraagd
verdeelde
4arkt

(STERDAM, dinsdag
~stJe Amsterdamse beurs in
soei het lange weekend enigs-
Man [j verdeeld begonnen. De
e e öitieve factor van

Wall Street werd teniet
ban door de zwakke
Jrs van de dollar, wat
oral voor enige internatio-
aandelen verstorend
£|rkte. Daarbij was de lust
zaken te doen niet zo
^jel groot. De obligatie-
f! irkt toonde een rustig
4 eld

a :ld met weinig verande
ren. V

P ^indelen AKZO lagen ge-
op 24, wat zestig cent
/as dan vrijdagmiddag,
in. Olie was 1 lager op
51,60 en Unilever ging bijna
terug tot ƒ111,70. KLM
arentegen vloog 1,20
og naar 64. Hoogovens
ertig cent lager op ƒ17,10,
entu philips zich op 18,70
st te handhaven,
indelen ABN werden dins-
dividend verhandeld
daarmee rekening houdend

ilde de koers ƒ1 tot 285.
"lO-bank lag op 60,50 ta-
zwak, maar Midden-
ibank trok 1,50 aan tot
Van de verzejcerings-

132. Nationale Nederlanden,
duidelijk positief gestemd
J<- ils met een zelfs tien procent
logere winstverwachting voor
lm reageerde daar nauwe-
iciï ks op en bleef bij een voor
zie tgang van een paar dubbel -
56-96 s op ƒ116,80. Van de uit-
Jnoonvers boekte Elsevier-NDU
ƒ2 op ƒ204.
)!49( »rder gaven de actieve aan
groei len geen wijzigingen
rgsl k.

te 2

)k op de lokale markt was
t over het algemeen een stil-
boel, zodat men zich de be-
1070 huiten met muisjes van een
gewordeh handelaar
420-ied kon laten smaken. Aan-
ilen Bredero waren vast ge-
op ƒ212 werd ƒ7
"ri|eer betaald. ADM Beheer,
ƒ5 dividend werd ver
handeld, noteerde weer ƒ315,
1°'odat het dividend in één klap
t!araj'erd ingehaald. In de aan-
7* l0. eelhoudersvergadering is me-
lüflt ledeling gedaan van nieuwe
loer» orders ter waarde van 23
min, terwijl voorts positieve
waarde werd toegekend aan
een mogelijk fiscaal compensa
te] verlies. VMF Stork werd
"f 1,50 duurder op 30. Ook
Brandt, KNP en
n -vast.

laarentegen was Oce-Van der
nten ƒ3,60 lager op ƒ116.
tot 5 verlies w?iren weg-
ïgd voor Braat, De Tele-
af en Van der Vliet-Wer-
ink. Meneba dat deze week
,0,9jiet het jaarverslag komt no-
lerde ƒ1,70 lager op ƒ35,50.
jelatine-Delft, die in de zor-
:n zit, moest 15 terug naar
Tilburgsche Waterlei
ding verspeelde nog ƒ20 op
«■920, terwijl Rommenhoeller
ver* ch 13 zag ontgaan op 290.
nertfpebrek aan belangstelling en
n aanhoudend flauwe dollar
isp ukten de noteringen van
"is tn aantal actieve waarden
shoi> efder naar beneden. Unilever
>nd itte de terugtocht verder
oort op ƒ110,70, terwijl Kon.
lie op 151 belandde. Ook
LM. en AKZO moesten iets
den de aanvankelijke winsten
graf» rijsgeven, hetgeen ook gold
5,05; °°r de grote banken en de
ypotheekbanken. Tegen de
5Mi raad in ontwikkelde zich
o£ ollandse Beton Groep en op
sn '8.50 ging de notering 1,50
w» ooruit.

de Europese optiebeurs
afras het erg rustig en op het
jj tïddaguur waren 292 opties

v»:

erhandeld, voornamelijk
Olie. De call opties

■BN

Kon. Olie moesten

i2i oor de lagere noteringen

aandelen inleveren. Daar-
*tw ntegen konden de calls in de
IVefige verhandelde klassen
tug 'ijgen.

i^f-ilthe Na een reeks van
rr ^["Lesgevende jaren is Palthe
«J Mmelo) er in 1979 in geslaagd
1 positief resultaat te berei-
n door de herstructurering
de textielveredelingssector,
ipj >e eind vorig jaar praktisch
aw) P^ooid was. Het saldo winst
m «droeg 1,3 min tegen een

9!»ek,Van ƒ2i1 m n over

ov De omzet bedroeg vorig
nün tegen 50,9 min

1978.

5,S

STOCKHOLM De be
volking van Zweden is
ontsteld over de verbe
tenheid en de omvang
van het loonconflict dat
op het ogenblik in het
land wordt uitgevoch
ten. Bij stakingen en uit
sluiting door werkge
vers is nu al bijna een
miljoen Zweden betrok
ken. Steeds meer men
sen komen tot de conclu
sie dat het „Zweedse mo
del" niet meer functio
neert. Aan de veelgepre
zen harmonie die tiental
len jaren tussen werkge
vers en werknemers
heeft geheerst is een ein
de gekomen.

In 1938 hebben de vakbonden
en de ondernemers in de zoge
naamde overeenkomst van
Saltsjoe de basis gelegd voor
het waarborgen van de ar-
beidsrust in Zweden. Sinds
dien zijn bij centrale onder
handelingen loonsverhogingen
vastgesteld. Gedurende de
looptijd van arbeidsovereen
komsten waren acties niet ge
oorloofd. Wanneer-de looptijd
van een cao verstreken was
mocht pas tot actie worden
overgegaan na bemiddelings
pogingen en tijdige aankondi
ging. Deze spelregels zorgden
ervoor dat de verdeling" van de
welvaart, afgezien van enkele
beperkte onenigheden, rustig

Twee stakers posten op hun
hammar in Midden-Zweden,
ligt.

verliep.

Het Zweedse model bestond
echter bij de gratie van een
voortdurende economische
groei en stabiele prijzen. De
forse stijging van de prijzen
van ruwe olie en andere
grondstoffen, de inflatie en de
crisisverschijnselen, in de
wereldeconomie en in de in
ternationale politiek hebben
de situatie in Zweden funda
menteel gewijzigd. De over
heidsfinanciën en de economie
bevinden zich in een treurige
toestand. De herziene begro-

gemak bij een fabriek voor gereedschappen in Hallsta-
Het is een van de vele fabrieken waar het werk nu stil

iard kroon (onge
veer 97 miljard gulden) een
gat van maar liefst 58 miljard
kroon .(ruim 27 miljard gul
den). Om het tekort te dekken
moet de staat zes tot acht mil
jard gulden in het buitenland

De gegevens ovei
zien er niet veel beter uit.
Voor dit jaar wordt een tekort
van bijna acht miljard gulden
op de lopende rekening van de

Zweedse betalingsbalans ver
wacht. De buitenlandse schuld
van het bedrijfsleven zal dit
jaar aangroeien tot ruim veer
tien miljard gulden en de in
flatie bedroeg in het eerste
kwartaal van dit jaar ruim 22
procent op jaarbasis.

Ook op andere terreinen
kraakt de Zweedse maatschap
pij in haar voegen. De keerzij
de van de sociale verworven
heden bestaat uit een woeke-.
rende bureaucratie en een toe
neming van drankzucht en
criminaliteit. Zwart werk en

balastingontduiking hebben
een ongekende omvang aange
nomen. Het huidige loonconf
lict, waarbij de vakbonden een
loonsverhoging van 11,3 pro
cent eisen en de werkgevers
slechts 2,3 procent bieden, is
voor de meeste Zweden het
uur van de waarheid. Het
maakt duidelijk dat de zich op
stapelende problemen niet
meer met het traditionele in
strumentarium kunnen wor
den opgelost en dat nieuwe
methoden moeten worden ge
zocht.

De Sociaal-Democraten heb
ben voor hun plan voor de
vorming van een werkne
mersfonds uit de winsten van
het bedrijfsleven ter financie
ring van investeringen niet de
gehoopte bijval gevonden. De
burgerlijke partijen zien in dit
voorstel het spook van de so
cialisatie. De door de Conser
vatieve minister van economi
sche zaken Goesta Bohman
voorgeschreven radicale ge
neeswijze zal vermodelijk ech
ter eveneens op afwijzing van
brede lagen van de bevolking
stuiten. Zijn beleid komt neer
op het stopzetten van maat
schappelijke hervormingen,
verlaging van de reële inko
mens en bezuiniging op de so
ciale uitkeringen.

In de huidge situatie zou een
sterke regering Zweden goed
van pas kunnen komen. De
burgerlijke regeringscoalitie
heeft in het parlement met
een stem echter de kleinst
mogelijk meerderheid.

ADVERTENTIE

't Leek allemaal zo ver van ons bed.
Maar voor we goed en wel wakker
waren, rolden de tanks al door de straat
Vielen de Duitsers letterlijk uit de lucht

De oorlog was ons leven binnen
getrokken.

Het lijkt 40 jaar later misschien
onvoorstelbaar; maar, ondanks alle
gruwelen, ondanks alle terreur, probeer
den we er toch het beste vén te maken.
We pasten ons wonderwel aan. En we
bleken vindingrijker dan we dachten.

Over de geschiedenis van het dage
lijks leven in de Tweede Wereldoorlog
gaat het nieuwe Boek van de Maand.

Verteld aan de hand van anecdotes,
persoonlijke verslagen en dagboekfrag
menten.

Zichtbaar gemaakt door talloze foto's
en afbeeldingen, waarbij nooit eerder
gepubliceerd materiaal uit privé-bezit

Het boek werd samengesteld door
de bekende journalist Evert Werkman
en de geschiedkundigen Madeion
de Keizer en Gert Jan van Setten.

Het is een bijzonder boek geworden,
waarin de wonderlijke sfeer,
van die dagen tot leven
komt. Ook al hebt u die
niet zelf meegemaakt.

Töten met 31 mei f2230. Daarna f 10,- duurden

De aanbieding is geldig van 1 t/m 31 mei. Echter zolang de voorraad strekt

NIJGH EN VAN DITMAR

Niigh en Van Ditmar NV
(drukkerijen, uitgeverijen, re
clamebureaus) stelt over 1979
een onveranderd dividend van
20 pet voor. De geconsolideer
de omzet steeg met 5 pet tot
ruim 44 min. De stijging
kwam volgens het bedrijf ge
heel voor rekening van de
drukkerijsector.
Het bedrijfsresultaat daalde in
1979, doch de winst na belas

agglomeratie Den Haag geves
tigde drukkerijbedrijven. Door
'het overbrengen van machines

i* veroorzaakt deze integratie
■UH aanzienlijke eenmalige kosten.

ting bleef o.m. door het terug
lopen van de bijzondere lasten Vastgoed Het Beleggings-
en een lagere belastingvoorzie- fonds „Vastgoed" stelt voor de
ning nagenoeg gelijk. Het lo- uitkering over 1979 vast te
pende jaar staat in het teken stellen op 12,50 per participa-
van de integratie van de in de tie tegen 11,70 over 1978.

DEN HAAG Als gevolg
van het „trigger price me
chanism" zijn de verkopen
van de Amerikaanse dochter
van Borsumij Wehry vorig
jaar tot een laag peil ge
daald. Het jaar 1979 moest
dan ook met een ernstig ver
lies worden afgesloten. Af
schaffing van het tpm zou
de positie van Borsumij
Wehry in de VS aanzienlijk
verbeteren, maar omdat de
bouwsector in de VS in een
ernstige recessie is gekomen
wordt ook dit jaar nog met
een, zij het veel kleiner, ne
gatief resultaat rekening ge
houden, zo blijkt uit het
jaarverslag.

Het resultaat van de speelgoe
dafdelingen in Nederland en
België was negatief. De textie-
lafdeling in Duitsland leed als
gevolg van de sanering van de
voorraad een gevoelig verlies.
De brutowinstmarge in Zwit
serland bleef beneden progno
se waardoor 1979 net kosten
dekkend kon worden afgeslo
ten. Overigens draaiden de
meeste dochterondernemingen
en deelnemingen positief. In
Nederland wordt door de
overneming van Fodor dit jaar
een sterke omzetstijging ver
wacht.

Hoewel het momenteel zeer
hoge renteniveau onvermijde
lijk een remmende invloed zal
hebben op de conjuncturele
ontwikkeling vertrouwt de
Raad van Bestuur voor 1980
weer op een gezonde stijging
van omzet en winst. Zoals eer
der bekendgemaakt bedroeg
de nettowinst vorig jaar 17,7
min bij een omzet van 1052
min. Voorgesteld is een divi
dend uit te keren van 16.
Rorento De reactie van het
publiek op het onlangs aange
kondigde nieuwe uitkerings-
beleid van Rorento (Rotter
dam) kan „verheugend posi
tief" worden gneoemd, zo is. in
een informatieve aandeelhou
dersvergadering meegedeeld.
Deze belangstelling verklaart
ook de ommekeer op de beurs.
Tot voor kort moest Rorento
voortdurend aandelen terug
nemen. Thans zijn er weer
voor aanzienlijke bedragen ge-
plaast. De grootte van de nieu-,
we beleggingen loopt sterk uit
een. De doorsnee ligt bij
8.000.

Ook in de toekomst zal Roren
to een aanzienlijk deel van
haar middelen in obligaties
van de Nederlandse overheid
beleggen. De rentedaling in de
afgelopen periode heeft de
koers van Rorento omhoogge-
•stuwd: van 104,50 op 29 fe
bruari (de laatste dag van het
boekjaar) naar ƒ109,80 op 1
mei.

KNP Koninklijke Neder
landse Papierfabrieken KNP
(Maastricht) verwacht, on
voorziene omstandigheden
voorbehouden, voor 1980 een
netto operationeel resultaat
dat vergelijkbaar zal zijn met
dat van 1979. In 1979 zijn zo
danige voorzieningen getrof
fen voor Okto in Winschoten,
dat op grond van de nu beken
de feiten wordt verwacht, dat
Okto in 1980 geen invloed op
het resultaat zal uitoefenen.
Het netto operationeel resul
taat bedroeg vorig jaar 11,1
min (v.j. ƒ13,9 min), terwijl
het netto aandeel in het ver
lies van Okto ƒ35,2 min be
droeg, zo blijkt uit het jaar
verslag.

KNP wordt ook in 1980 gecon
fronteerd met aanmerkelijke
stijgingen van energie- en
grondstoffenkosten, terwijl on
zekerheid bestaat over de te
verwachten stijging van de ar
beidskosten. De vraag naar de
meeste KNP-produkten zal
zich dit jaar op hetzelfde goede
peil bewegen als in het tweede
halfjaar 1979, met uitzondering
van vouwkarton.

Nagron De vele onzeker
heden over de verdere ont
wikkeling van de economische
situatie in Nederland maant
het bestuur van Nationaal
Grondbezit (Nagron) te Den
Haag op dit moment tot voor
zichtigheid wat het geven van
prognoses betreft. De sinds ja
ren toegepaste risicospreiding
ondersteunt echter hét ver
trouwen in de toekomst, aldus
het jaarverslag. De nettowinst
van Nagron steeg in 1979 ver
der van ƒ8,3 miljoen tot ƒ9,6
miljoen. Voorgesteld wordt
een dividend van 4 geheel in
contanten of naar keuze 2,80
in contanten plus 0,50 in
agio-aandelen.

hoofdfoodaen

Slotbeur» Voorbeur»-

overig* uitdelen

Bofooml) W 1SL50

Rijn-Scheid*

Schev. Expl.
Sch lom berger

Internette M 26.20

tnwentum 708.90

Kempen Beg 60.50

Kiene S 263.00

KNSM 71.60

Kremepoieky 75.50
Kwette 10.30

Tokyo PH(S) 107,OQ

85.00b 95.00

beurs van New York

Boeing

Ceo. Pec

90 1/2 911/t.
*5 9/9 45 9/9
99 1/2 70 S/9

S9 9/9 S9 8/9 Merck Ce.
939/4 929/4 Met*
20 9/4 20 9/4 MCA

99 9/4 9«3/a
539/8 «2

49 9/9 49 9/9 UA. Steel

209/4 20

99 9/4 92 9/4

4 9/4 24 9/4

hiitNlaods geld

EngiUe pon
Befetocftek.
DuMoe merk
RoL kre (19 .1
PortMQaeee
Cemoee» O

119.50 121.50 tere* p